absinthos_240

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ιδιαίτερη εμπειρία αποτελεί η επίσκεψη στα σημασιολογικά και αισθητικά τοπία του Μιχάλη Γκανά με οδηγό τον διάλογο που αναπτύσσεται ανάμεσα στον συγγραφέα και σε στοιχεία που αφορούν αφενός έναν πολυδιάστατο ατομικό χωρόχρονο και αφετέρου την πολιτισμική κληρονομιά, της οποίας ιδιαίτερη περιοχή αντιπροσωπεύει η φύση.

Αυτό ισχύει και στην περίπτωση της ποιητικής συλλογής με τον τίτλο Άψινθος. Εδώ προβάλλεται ως νοηματική σταθερά ο χώρος φορτισμένος με βιωματικό υλικό, όπως αυτό έχει αναπτυχθεί κατά τη ροή του φυσικού και κυρίως του προσωπικού χρόνου, με δείκτες τα διφυή σχήματα: αγάπη και έρως, ζωή και θάνατος, αντικειμενικός κόσμος και υποκειμενική πραγματικότητα. Στο πλαίσιο αυτό η φύση λειτουργεί ως ισότιμος όσο και διαχρονικός συνομιλητής του εσωτερικού ανθρώπου.

Παράλληλα η πολιτισμική, απώτερη και νεώτερη, κληρονομιά στη μυθολογική, δημώδη και λόγια μορφή της, προσφέρει συνδηλωτικές παραμέτρους για την ανάπτυξη του κειμενικού κόσμου.

Αυτό το υλικό προσδιορίζει τον χαρακτήρα της γλωσσικής μορφής που διεκπεραιώνει τα σημαινόμενα του βιβλίου. Πρόκειται για λόγο πρωτίστως βιωματικό, πλήρη συναισθήματος, παραστατικό, απροσδόκητο που ανατρέπει το κοινό ή αναμενόμενο, συνδηλωτικό, ενισχυμένο αφενός με τον συνδυασμό ρυθμού και αφηγηματικότητας, και αφετέρου με τη διαστρωμάτωση εννοουμένων και συναγομένων από τα συμφραζόμενα.

«...προσεχώς κά-τά-κλύ-σμός»

Ο Μ. Γκανάς υποστηρίζει την οργάνωση των κειμένων αξιοποιώντας πυρήνες ήχων και νοημάτων, όπως παραστατικά αποδίδει με την ενισχυμένη αποτύπωση της εκφοράς του λόγου (π.χ.: «Τα πουλιά τρυπώνουν στα κλαργιά»), ή με την ανάλυση λέξεων στις συλλαβές τους ως κύτταρα νοημάτων (π. χ.: «Προσφάτως τεχνητή βροχή/ εσχάτως όξινη βροχή/ προσεχώς κά-τά-κλύ-σμός»), ενώ στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η χρήση συνώνυμων και ομόηχων που τεκμηριώνουν πλούτο γλώσσας.

Κυρίως, τον χαρακτήρα του κειμενικού κόσμου προσδιορίζουν οι γραμματικές εικόνες και τα διακείμενα. Η οργάνωση των γραμματικών εικόνων σε μια εκτενή τοιχογραφία βασίζεται στην αξιοποίηση λεπτομερειών από το φυσικό περιβάλλον, όπου παρεμβαίνει και η προσωποποίηση φαινομένων της φύσης ως ειδική περίπτωση της γενικευμένης χρήσης της μεταφοράς (π. χ.: «φέγγει δωδεκαετής ημέρα/ μέσα στα γηρατειά της νύχτας»).

Εξάλλου, ο χαρακτήρας του κειμενικού κόσμου, πράγμα που σημαίνει: ο χαρακτήρας του προσωπικού λόγου του συγγραφέα, φαίνεται να κατάγεται από διακείμενα ως δήλωση εκλεκτικών συγγενειών, ως παραθέματα και ως ονομαστική αναφορά, ως δάνεια και ως δημιουργική «οικειοποίηση» πεδίου για την πρωτότυπη ανάπτυξη σημαινομένων, ως πληροφορίες στις παρακειμενικές σημειώσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, κατά την εξέλιξη του πρωτότυπου κειμενικού κόσμου του Μ. Γκανά, η Αποκάλυψις Ιωάννου προσφέρει οδοδείκτες (μεταξύ των οποίων και ο αστέρας Άψινθος ως πηγή περιεχομένου για τον τίτλο του βιβλίου) και ο Γιώργης Παυλόπουλος ή ο T. S. Eliot λειτουργούν ως σηματωροί, ενώ ο Νίκος Καρούζος ή η Κική Δημουλά κατέχουν θέση προβεβλημένη ή διακριτική (αντίστοιχα) στον σημασιολογικόν ορίζοντα, τον οποίον διασχίζει με συνδηλωτικό φορτίο και η νηρηίδα Κυμοθόη.

Με τον τρόπο αυτόν, ο Μ. Γκανάς οδηγεί σε μια σύνθετη διαδικασία δημιουργικής ανάγνωσης που αποτελεί επίκληση εικόνων και συναισθημάτων, ανάλογα με το βιωματικό και το γνωστικό φορτίο του αποδέκτη.

 

absinthosΆψινθος
Μιχάλης Γκανάς
Εκδόσεις Μελάνι, Αθήνα 2012
Τιμή: € 9,00, σελ. 48

politeia_order

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Παπαρούνες του Γενάρη» του Δημήτριου Ρογγίτη (κριτική)

«Παπαρούνες του Γενάρη» του Δημήτριου Ρογγίτη (κριτική)

Δημήτριος Ρογγίτης, «Παπαρούνες του Γενάρη», Ενύπνιο, 2024. «Ποιήματα που αγγίζουν τις πιο λεπτές χορδές της συναισθηματικής εμπειρίας».

Γράφει ο Γιώργος Χαριτάτος

Η ποίηση είναι, ίσως, η πιο δύσκολη τέχνη. Κι αυτό, διότι εκτός από τα αρχετυπικά χ...

Τρεις ελληνικές ποιητικές επιλογές στο κλείσιμο του χρόνου

Τρεις ελληνικές ποιητικές επιλογές στο κλείσιμο του χρόνου

Τρεις ποιητικές επιλογές καθώς το 2024 εκπνέει. «Ετερόλεκτον», του Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου (εκδ. Ιωλκός, 2023), «Οι ψυχές των ψαριών», της Σάντις Βασιλείου (εκδ. Θράκα, 2024), «Η μικροϊστορία μιας αναλαμπής», της Ιωάννας Παππά (εκδ. Μάγμα, 2024).

 Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας

...
«Ίκαροι – Ο φτερωτός ήρωας και τα πρόσωπά του μέσα στον χρόνο» - Ανθολογία, προλεγόμενα-μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης (κριτική)

«Ίκαροι – Ο φτερωτός ήρωας και τα πρόσωπά του μέσα στον χρόνο» - Ανθολογία, προλεγόμενα-μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης (κριτική)

Για την ανθολογία ποιημάτων «Ίκαροι – Ο φτερωτός ήρωας και τα πρόσωπά του μέσα στον χρόνο», με ανθολόγηση – προλεγόμενα & μετάφραση του Κώστα Κουτσουρέλη, για τις εκδόσεις Σμίλη. Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας «Τοπίο με την πτώση του Ίκαρου» 1558, του Πίτερ Μπρέχελ.

Γράφει η Λίλα Τρουλινού ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Μια σύντομη και κατατοπιστική μελέτη για τη σημαντική επιρροή που άσκησε ο Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) στον Φίλιπ Ροθ (Philip Roth). 

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο Φραν...

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη με αφορμή τα «Άπαντά» του – Υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων

Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη με αφορμή τα «Άπαντά» του – Υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων

Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη στην Αίθουσα τελετών της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων και της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας. Αφορμή, η κυκλοφορία του τόμου «Κώστας Κρυστάλλης: Άπαντα - Ένας πρόωρα επαναστατημένος» (εκδ. Κ. & Μ. Σταμούλη).&nb...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ