alt

Για το βιβλίο του Φίλιππου Φιλίππου «Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας - Ο Γιάννης Μαρής και οι άλλοι» (εκδ. Πατάκη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Η πρώτη Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας είναι πραγματικότητα! Όσο κι αν το αστυνομικό είδος έχει μικρή παράδοση στη χώρα μας –σε σύγκριση με το αγγλοσαξονικό ή το γαλλικό, τουλάχιστον– η συγγραφή της χρειαζόταν πολλή δουλειά, πολλή μελέτη και σαφή εποπτεία του αντικειμένου. Ο Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας και κριτικός βιβλίου, έφερε σε πέρας το δύσκολο αυτό έργο μετά από σχεδόν εικοσαετή συλλογή στοιχείων σε δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες κι έρευνα σε εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία.

Οι επιρροές του Μαρή από τον Σιμενόν, η αγάπη του για τον κινηματογράφο, η πολιτική και δημοσιογραφική του καριέρα, το πάθος του για τη γραφή και η σεμνότητα με την οποία αντιμετώπιζε το έργο του, ο πρόωρος θάνατός του, όλα αυτά συνιστούν μια συναρπαστική περιπέτεια.

Κατ' αρχάς, το βιβλίο δεν είναι μόνο η ιστορία ενός έως πρόσφατα υποτιμημένου λογοτεχνικού είδους. Είναι μια πανοραμική ματιά σε όλη τη μεταπολεμική ιστορία της ελληνικής κοινωνίας, με διαρκείς αναφορές στα διεθνή γεγονότα· μια καταγραφή της πολιτιστικής εξέλιξης της χώρας, στην οποία εντάσσεται το θέατρο και ο κινηματογράφος, οι εφημερίδες και τα φτηνά περιοδικά, το βιβλίο και η τηλεόραση· μια αιτιολόγηση της πορείας του αστυνομικού αφηγήματος από την άνθισή του την εποχή του Γιάννη Μαρή, στη σχεδόν πλήρη εξαφάνισή του κατά την πρώτη μεταπολιτευτική περίοδο, ως την αναβίωσή του στα τέλη του 20ου αιώνα.

Εγκιβωτισμένη στο βιβλίο βρίσκεται η λεπτομερής εξιστόρηση της ζωής και του έργου του Γιάννη Μαρή, ο οποίος υπήρξε αναμφισβήτητα ο δημιουργός του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα. Οι επιρροές του Μαρή από τον Σιμενόν, η αγάπη του για τον κινηματογράφο, η πολιτική και δημοσιογραφική του καριέρα, το πάθος του για τη γραφή και η σεμνότητα με την οποία αντιμετώπιζε το έργο του, ο πρόωρος θάνατός του, όλα αυτά συνιστούν μια συναρπαστική περιπέτεια που ο Φιλίππου διανθίζει με στοιχεία για το περιβάλλον του Μαρή, τους συνεργάτες του, το εύρος του έργου του, και πολλές άλλες πληροφορίες.

Η πορεία του είδους πλέκεται με την μεταπολεμική εξέλιξη μιας φτωχής, σχεδόν τριτοκοσμικής χώρας που προσπάθησε να ξεκολλήσει από τα ξένα πρότυπα και να δημιουργήσει και να επιβάλλει τις δικές της πολιτιστικές προτάσεις και στο αστυνομικό genre.

Κλείνοντας το βιβλίο, γνωρίζουμε πια την ιστορία των περιοδικών τσέπης (Μάσκα, Μυστήριο, Γκαούρ-Ταρζάν, Μικρός Ήρωας, Μικρός Σερίφης κ.λπ), την πολιτική τοποθέτηση των δημιουργών τους και την παράλογη αμφισβήτηση της δουλειάς τους από τη σκληροπυρηνική αριστερά, την επιρροή τους στην πιο ριζοσπαστική μεταπολιτευτική γενιά. Λεπτομέρειες για την τριανδρία των Μ, Μαρής-Μαράκης-Μαρκάκης, που ήταν οι πρωτοπόροι του αστυνομικού είδους στον ελληνικό τύπο. Τη σημασία της προσφοράς της Αθηνάς Κακούρη, της Τιτίνας Δανέλλη, της Νένης Ευθυμιάδη και της Μαρλένας Πολιτοπούλου. Πληροφορίες για το είδος της εγκληματικότητας και τα ποσοστά της από δεκαετία σε δεκαετία. Την ιστορία των εκδοτικών οίκων που βασίστηκαν στο αστυνομικό μυθιστόρημα. Το αστυνομικό στο ραδιόφωνο, κι αργότερα στην τηλεόραση. Αμέτρητα μικρά και μεγάλα στοιχεία που σαν ψηφίδες σχηματίζουν την πλήρη εικόνα της επιρροής του είδους στην Ελλάδα.

Το βιβλίο σταματά στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ού αιώνα, μια εποχή που το αστυνομικό μυθιστόρημα, χάρη στα βιβλία του Μάρκαρη και του Αποστολίδη, ξεφεύγει από το εκδοτικό περιθώριο και γίνεται ευπώλητο και καθ' όλα αξιοσέβαστο. Από τους θρυλικούς Ανεμοδουρά, Μαγγανάρη, Κακούρη, Χανό, Κορρίνη ως τους σημερινούς συγγραφείς, κι από την παραλογοτεχνία στο τιμημένο πια με βραβεία αστυνομικό της σύγχρονης εποχής, η πορεία του είδους πλέκεται με την μεταπολεμική εξέλιξη μιας φτωχής, σχεδόν τριτοκοσμικής χώρας που προσπάθησε να ξεκολλήσει από τα ξένα πρότυπα και να δημιουργήσει και να επιβάλλει τις δικές της πολιτιστικές προτάσεις και στο αστυνομικό genre.

© Στην κεντρική εικόνα φωτογραφία από την ταινία «Έγκλημα στα παρασκήνια» (1960), σε σκηνοθεσία του Ντίνου Κατσουρίδη.

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας.

altΙστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας
Ο Γιάννης Μαρής και οι άλλοι
Φίλιππος Φιλίππου
Πατάκης 2018
Σελ. 440, τιμή εκδότη €17,70

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής» της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου (κριτική) – Μια ιστορία αγάπης που έγραψε ιστορία

«Το χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής» της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου (κριτική) – Μια ιστορία αγάπης που έγραψε ιστορία

Για το βιβλίο της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου [επιμέλεια - εισαγωγή - σχόλια] «Το χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής» (εκδ. University Studio Press). Μια ιστορία αγάπης «γνωστή, κι από πολλές πλευρές, μοναδική». 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

...
«Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν (κριτική) – Όταν ο κοινωνιολόγος κατεβαίνει στην κοινωνία

«Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν (κριτική) – Όταν ο κοινωνιολόγος κατεβαίνει στην κοινωνία

Για το βιβλίο του Ντιντιέ Φασέν «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Πόλις), που αφορά τον θάνατο από πυροβολισμούς αστυνομικών στη Γαλλία, ενός τσιγγάνου, ενός «ταξιδιώτη», του Angelo Garand. Στην κεντρική εικόνα, εικόνα από διαμαρτυρία για τον θάνατό του, στις 4 Ιουνίου του 2020.

...
«Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση» του Δημήτρη Τζιόβα – Πολιτισμική ανάλυση της Μεταπολίτευσης (κριτική)

«Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση» του Δημήτρη Τζιόβα – Πολιτισμική ανάλυση της Μεταπολίτευσης (κριτική)

Για τη μελέτη του Δημήτρη Τζιόβα «Η Ελλάδα από τη Χούντα στην Κρίση – Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης» (μτφρ. Ζωή Μπέλλα, Γιάννης Στάμος, εκδ. Gutenberg).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Στην εποχή των διεπιστημονικών συγκλίσεων, η Μεταπολίτευ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ