alt

Για το βιβλίο του Φίλιππου Φιλίππου «Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας - Ο Γιάννης Μαρής και οι άλλοι» (εκδ. Πατάκη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Η πρώτη Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας είναι πραγματικότητα! Όσο κι αν το αστυνομικό είδος έχει μικρή παράδοση στη χώρα μας –σε σύγκριση με το αγγλοσαξονικό ή το γαλλικό, τουλάχιστον– η συγγραφή της χρειαζόταν πολλή δουλειά, πολλή μελέτη και σαφή εποπτεία του αντικειμένου. Ο Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας και κριτικός βιβλίου, έφερε σε πέρας το δύσκολο αυτό έργο μετά από σχεδόν εικοσαετή συλλογή στοιχείων σε δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες κι έρευνα σε εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία.

Οι επιρροές του Μαρή από τον Σιμενόν, η αγάπη του για τον κινηματογράφο, η πολιτική και δημοσιογραφική του καριέρα, το πάθος του για τη γραφή και η σεμνότητα με την οποία αντιμετώπιζε το έργο του, ο πρόωρος θάνατός του, όλα αυτά συνιστούν μια συναρπαστική περιπέτεια.

Κατ' αρχάς, το βιβλίο δεν είναι μόνο η ιστορία ενός έως πρόσφατα υποτιμημένου λογοτεχνικού είδους. Είναι μια πανοραμική ματιά σε όλη τη μεταπολεμική ιστορία της ελληνικής κοινωνίας, με διαρκείς αναφορές στα διεθνή γεγονότα· μια καταγραφή της πολιτιστικής εξέλιξης της χώρας, στην οποία εντάσσεται το θέατρο και ο κινηματογράφος, οι εφημερίδες και τα φτηνά περιοδικά, το βιβλίο και η τηλεόραση· μια αιτιολόγηση της πορείας του αστυνομικού αφηγήματος από την άνθισή του την εποχή του Γιάννη Μαρή, στη σχεδόν πλήρη εξαφάνισή του κατά την πρώτη μεταπολιτευτική περίοδο, ως την αναβίωσή του στα τέλη του 20ου αιώνα.

Εγκιβωτισμένη στο βιβλίο βρίσκεται η λεπτομερής εξιστόρηση της ζωής και του έργου του Γιάννη Μαρή, ο οποίος υπήρξε αναμφισβήτητα ο δημιουργός του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα. Οι επιρροές του Μαρή από τον Σιμενόν, η αγάπη του για τον κινηματογράφο, η πολιτική και δημοσιογραφική του καριέρα, το πάθος του για τη γραφή και η σεμνότητα με την οποία αντιμετώπιζε το έργο του, ο πρόωρος θάνατός του, όλα αυτά συνιστούν μια συναρπαστική περιπέτεια που ο Φιλίππου διανθίζει με στοιχεία για το περιβάλλον του Μαρή, τους συνεργάτες του, το εύρος του έργου του, και πολλές άλλες πληροφορίες.

Η πορεία του είδους πλέκεται με την μεταπολεμική εξέλιξη μιας φτωχής, σχεδόν τριτοκοσμικής χώρας που προσπάθησε να ξεκολλήσει από τα ξένα πρότυπα και να δημιουργήσει και να επιβάλλει τις δικές της πολιτιστικές προτάσεις και στο αστυνομικό genre.

Κλείνοντας το βιβλίο, γνωρίζουμε πια την ιστορία των περιοδικών τσέπης (Μάσκα, Μυστήριο, Γκαούρ-Ταρζάν, Μικρός Ήρωας, Μικρός Σερίφης κ.λπ), την πολιτική τοποθέτηση των δημιουργών τους και την παράλογη αμφισβήτηση της δουλειάς τους από τη σκληροπυρηνική αριστερά, την επιρροή τους στην πιο ριζοσπαστική μεταπολιτευτική γενιά. Λεπτομέρειες για την τριανδρία των Μ, Μαρής-Μαράκης-Μαρκάκης, που ήταν οι πρωτοπόροι του αστυνομικού είδους στον ελληνικό τύπο. Τη σημασία της προσφοράς της Αθηνάς Κακούρη, της Τιτίνας Δανέλλη, της Νένης Ευθυμιάδη και της Μαρλένας Πολιτοπούλου. Πληροφορίες για το είδος της εγκληματικότητας και τα ποσοστά της από δεκαετία σε δεκαετία. Την ιστορία των εκδοτικών οίκων που βασίστηκαν στο αστυνομικό μυθιστόρημα. Το αστυνομικό στο ραδιόφωνο, κι αργότερα στην τηλεόραση. Αμέτρητα μικρά και μεγάλα στοιχεία που σαν ψηφίδες σχηματίζουν την πλήρη εικόνα της επιρροής του είδους στην Ελλάδα.

Το βιβλίο σταματά στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ού αιώνα, μια εποχή που το αστυνομικό μυθιστόρημα, χάρη στα βιβλία του Μάρκαρη και του Αποστολίδη, ξεφεύγει από το εκδοτικό περιθώριο και γίνεται ευπώλητο και καθ' όλα αξιοσέβαστο. Από τους θρυλικούς Ανεμοδουρά, Μαγγανάρη, Κακούρη, Χανό, Κορρίνη ως τους σημερινούς συγγραφείς, κι από την παραλογοτεχνία στο τιμημένο πια με βραβεία αστυνομικό της σύγχρονης εποχής, η πορεία του είδους πλέκεται με την μεταπολεμική εξέλιξη μιας φτωχής, σχεδόν τριτοκοσμικής χώρας που προσπάθησε να ξεκολλήσει από τα ξένα πρότυπα και να δημιουργήσει και να επιβάλλει τις δικές της πολιτιστικές προτάσεις και στο αστυνομικό genre.

© Στην κεντρική εικόνα φωτογραφία από την ταινία «Έγκλημα στα παρασκήνια» (1960), σε σκηνοθεσία του Ντίνου Κατσουρίδη.

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας.

altΙστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας
Ο Γιάννης Μαρής και οι άλλοι
Φίλιππος Φιλίππου
Πατάκης 2018
Σελ. 440, τιμή εκδότη €17,70

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

Για το δοκίμιο του Βασίλη Ν. Μίχου «Ευρώπη restart» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Ιωάννης Αγραφιώτης

Ανέκαθεν η Ευρώπη είχε το διπλό ρόλο τόσο του ταγού όσο και του ισορροπιστή της υφηλίου. Πάντα πρωτοπόρος στην ανάπτυξη τεχνολογίας, στη γέννηση ιδ...

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

Για το αυτιοβιογραφικό βιβλίο του Τάσου Θεοφίλου «Η φυλακή» (εκδ. Αντίποδες), μια «μαρτυρία που είναι γροθιά στο στομάχι του αναγνώστη ενώ παράλληλα θα έπρεπε να λειτουργεί και ως καμπανάκι εγρήγορσης της οργανωμένης πολιτείας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

Για την παράσταση «Η χορτοφάγος», βασισμένη στο μυθιστόρημα της Χαν Γκανγκ (Han Kang), σε σκηνοθεσία Ντάρια Ντεφλοριάν (Daria Deflorian), στην Πειραιώς 260. © εικόνας: Andrea Pizzalis 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Σ...

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Με αφορμή την κυκλοφορία της πρόσφατης ταινίας «Superman» (2025) και τον ισχυρισμό ορισμένων πως η νέα εκδοχή «παραείναι woke», διατρέχουμε την έντυπη ιστορία του ήρωα, ο οποίος ανέκαθεν πρέσβευε τις αξίες της δικαιοσύνης και της βοήθειας προς τους καταπιεσμένους. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός ...

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

Για το θεατρικό κείμενο της Μαρία Θαμπράνο (María Zambrano) «Ο τάφος της Αντιγόνης» (μτφρ. Μαίρη Ι. Γιόση, Χρήστος Σιορίκης, εκδ. Loggia). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας.

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Οι μύ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ