hate-America

Κατάθεση σκέψεων και προβληματισμών σχετικά με τη λειτουργία του αμερικανικού συστήματος από τον Gore Vidal, έναν από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς*. 

Του Κώστα Κατσουλάρη

Αν ζούσε σήμερα ο Τίμοθι ΜακΒέι, θα ήταν σαράντα επτά χρόνων. Δεκατέσσερα χρόνια πριν, ένα κοκτέιλ ενέσεων έκοψε το νήμα της ζωής του σε κάποια φυλακή των ΗΠΑ, ενώ το θέαμα παρακολουθούσαν ζωντανά εκατομμύρια τηλεθεατές.

TIMEcover-McVeighΟ ΜακΒέι υπήρξε το πιο πρόσφατο «απόλυτο κακό» που ξεπήδησε από το εσωτερικό της Αμερικής – και μάλιστα από τη ζωτική αγροτική ενδοχώρα. Όταν συνελήφθη, ανέλαβε (όλως παραδόξως, μόνος του) την ευθύνη για μια από τις πιο αιματηρές πράξεις ατομικής τρομοκρατίας στη σύγχρονη ιστορία: επρόκειτο για την ανατίναξη, στις 19 Απριλίου του 1995, ενός κτιρίου στην Οκλαχόμα, όπου στεγάζονταν διάφορες υπηρεσίες της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης – του μεγάλου εχθρού του ΜακΒέι και των ομοϊδεατών του. Η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 168(!) ατόμων, πολλά από τα οποία ήταν παιδιά, μια και στο κτίριο στεγαζόταν και παιδικός σταθμός. Προς τι αυτή η κτηνωδία; Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν έναν πατριώτη, έναν πολυπαρασημοφορεμένο ήρωα του Κόλπου, να στραφεί με τέτοιο μένος ενάντια στη χώρα του; Πόσο μάλλον δε όταν, όπως όλα δείχνουν, ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν ένας συνηθισμένος παράφρων.

Η αδυναμία ή και απροθυμία της επίσημης πολιτείας και των υπηρεσιών της (FBI) να δώσουν μια πειστική απάντηση για τα αίτια της πράξης του Μακ Βέι είναι σύμφωνα με τον Γκορ Βιντάλ το κλειδί για τη βαθύτερη κατανόηση του αμερικανικού συστήματος διακυβέρνησης. Τα ίδια ακριβώς ζητήματα προέκυψαν και μετά την πολλαπλή τρομοκρατική ενέργεια της 11ης Σεπτεμβρίου: και πάλι, λέει ο Γκορ Βιντάλ, η επίσημη Αμερική, σε αγαστή συνεργασία με τα μεγάλα ΜΜΕ, δεν κατάφεραν να δουν σ' αυτή τίποτε περισσότερο από μια μανιχαϊστική σύγκρουση του «απόλυτου κακού» (βλ. Αλ Κάιντα) με το «απόλυτο καλό» (βλ. Αμερική). Γιατί αυτή η τόσο κραυγαλέα απροθυμία εμβάθυνσης; Γιατί, στην περίπτωση του ΜακΒέι τουλάχιστον, αυτή η διάθεση γρήγορου «θαψίματος» της υπόθεσης – μιας υπόθεσης που δεν είχε το προηγούμενό της στην Αμερική και, απ' όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ούτε και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο;

oklahoma-bombing
Η βομβιστική επίθεση στο κτίριο του FBI στην Οκλαχόμα άφησε πίσω της 168 νεκρούς, εκ των οποίων τα 23 ήταν παιδιά. 
 
 

Η θέση του Γκορ Βιντάλ, απλή αλλά κι ανατριχιαστικά εμπεριστατωμένη, θα μπορούσε να κωδικοποιηθεί στο εξής: από τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, και με πρωτεργάτη τον πρόεδρο Τρούμαν –μια διαδικασία που ο Βιντάλ περιγράφει με εξαιρετικά διεισδυτικό τρόπο στο μυθιστόρημά του Χρυσή Εποχή– οι ΗΠΑ εξελίσσονται σταδιακά σε ένα αυτοκρατορικής λογικής κράτος, με όλο και λιγότερη δημοκρατία στο εσωτερικό της, και όλο και περισσότερη επιθετικότητα απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο. Κολοφώνας αυτής της εξέλιξης ήταν η ψήφιση από την κυβέρνηση Κλίντον το 1996, ένα χρόνο μετά την επίθεση στην Οκλαχόμα, ενός πολύ ιδιόρρυθμου Αντιτρομοκρατικού Νόμου (Anti-Terrorism and Effective Death Penalty Act) σύμφωνα με τον οποίο καταστρατηγούνται δύο θεμελιακές αρχές της αμερικανικής δημοκρατίας: πρώτη και βασικότερη, το περίφημο Posse Comitatus, δηλαδή η συνταγματική απαγόρευση χρησιμοποίησης του αμερικανικού στρατού, της αεροπορίας και του ναυτικού σε καταδιώξεις, έρευνες ή συλλήψεις στο εσωτερικό της χώρας∙ και δεύτερη, το λεγόμενο habeas corpus, η συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του πολίτη έναντι της αυθαίρετης σύλληψης και κράτησής του.

Σημάδια γέννησης αυτού του αστυνομικού κράτους, εμφανίστηκαν πολύ πριν: η σταδιακή μετατροπή του FBI από κουστουμαρισμένους υπαλλήλους ειδικευμένους στα λογιστικά και στα νομικά σ' ένα ειδικά εκπαιδευμένο και στρατιωτικό σώμα ήταν η αρχή.

Ωστόσο, λέει ο Γκορ Βιντάλ, σημάδια γέννησης αυτού του αστυνομικού κράτους, εμφανίστηκαν πολύ πριν: η σταδιακή μετατροπή του FBI από κουστουμαρισμένους υπαλλήλους ειδικευμένους στα λογιστικά και στα νομικά σ' ένα ειδικά εκπαιδευμένο και στρατιωτικό σώμα ήταν η αρχή. Ήταν άλλωστε μια τέτοια «ειδική» δύναμη του FBI αυτή που πραγματοποίησε την στρατιωτική επίθεση –πώς αλλιώς να ονομάσει κανείς την επέλαση με άρματα μάχης και ελικόπτερα;– εναντίον μιας χριστιανικής σέκτας (Κλάδος του Δαυίδ, ονομαζόταν) σ' ένα αγρόκτημα στο Γουέικο του Τέξας, το 1993 (βλ. φωτό από κάτω). Αποτέλεσμα; Ογδόντα δύο νεκροί (εκ των οποίων είκοσι πέντε παιδιά) από τη μία πλευρά, ούτε μια μύτη ανοιγμένη από την άλλη**. Τις μέρες που προηγήθηκαν της επίθεσης, μέρες πολιορκίας και ψυχολογικού πολέμου, κοντά στο αγρόκτημα διαδήλωνε μια μικρή ομάδα πολιτών: ανάμεσά τους ήταν κι ο νεαρός, ο 25χρονος τότε Τίμοθι ΜακΒέι. Και φυσικά ουδεμία έκπληξη προκαλεί πια το γεγονός ότι, αιτιολογώντας την ενέργειά του, ο ΜακΒέι δήλωσε ότι ήταν πράξη αντεκδίκησης για τη μαζική δολοφονία που διέπραξαν οι Ομοσπονδιακοί στο Γουέικο.

waco-1Το Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη –φράση του ιστορικού Charles A. Beard– είναι στην πραγματικότητα ένα βιβλίο-συρραφή άρθρων του Γκορ Βιντάλ που, περιέργως πώς, διαθέτει εξαιρετική συνοχή. Μολονότι η υπόθεση ΜακΒέι αποτελεί τη βασική του ραχοκοκαλιά, απ' όπου ξεχωρίζουν τα αποσπάσματα της αλληλογραφίας Βιντάλ - ΜακΒέι λίγο πριν από την εκτέλεση του τελευταίου, το πραγματικό θέμα αυτής της συλλογής είναι η σταδιακή αποδυνάμωση της αμερικανικής Δημοκρατίας και οι κίνδυνοι που εγκυμονεί αυτή η αποδυνάμωση για την ειρήνη στον κόσμο.

Οι οπαδοί κάθε λογής συνομωσιολογίας καθώς και οι επαγγελματίες του αντιαμερικανισμού ίσως βρουν στα γραπτά του Γκορ Βιντάλ αρκετή τροφή για σκέψη και βάσανο, όσο και στοιχεία που θα τους κάνουν να αισθανθούν «δικαιωμένοι». Ωστόσο, η κεντρική ιδέα είναι άλλη: η σημασία της Αμερικής στην καθημερινή μας ζωή και ύπαρξη είναι πια τόσο μεγάλη, ώστε κάθε σκέψη που προάγει την κατανόηση του αμερικανικού συστήματος και της αμερικανικής κοινωνίας λειτουργεί τελικά υπέρ της άμβλυνσης του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας – ένθεν κακείθεν.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας. 

* Το άρθρο αυτό, με ελάχιστες διαφορές, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Βήμα της Κυριακής, τον Μάιο του 2003, με τίτλο Στην καρδιά του κτήνους. 

** Τα γεγονότα δεν ήταν βέβαια τόσο απλά και οι ευθύνες για το αιματοκύλισμα βαραίνουν κυρίως τον παρανοϊκό αρχηγό της σέκτας. Μια μυθιστορηματική αναπαράσταση της συγκεκριμένης υπόθεσης βρίσκει κανείς, μεταξύ άλλων, στο θαυμάσιο μυθιστόρημα του Τζον Απντάικ Μες στην ομορφιά των κρίνων.

vidalΔιαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη
(Πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί)
Gore Vidal
Μτφρ. Νεκτάριος Καλαϊτζής
Εκδόσεις Scripta 2003
Σελ. 184, τιμή Πολιτείας € 5,05
politeia-link
 
 
 
 
 
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διασκέδαση μέχρι θανάτου» του Νιλ Πόστμαν (κριτική) – Το «λάθος» του Όργουελ και η δικαίωση του Χάξλεϋ: από την τηλεόραση στον πολιτισμό της εικόνας

«Διασκέδαση μέχρι θανάτου» του Νιλ Πόστμαν (κριτική) – Το «λάθος» του Όργουελ και η δικαίωση του Χάξλεϋ: από την τηλεόραση στον πολιτισμό της εικόνας

Για το βιβλίο του Νιλ Πόστμαν [Neil Postman] «Διασκέδαση μέχρι θανάτου: ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος» (μτφρ. Φωτεινή Ρουγκούνη, Αφροδίτη Τζαμουράνη, εκδ. Παπαζήση).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Το περίφημο βιβλίο ...

«Η δύναμη της τελετουργίας» του Δημήτρη Ξυγαλατά (κριτική) – Homo ritualis: η σημασία των τελετουργιών στη ζωή μας

«Η δύναμη της τελετουργίας» του Δημήτρη Ξυγαλατά (κριτική) – Homo ritualis: η σημασία των τελετουργιών στη ζωή μας

Για το βιβλίο του Δημήτρη Ξυγαλατά «Η δύναμη της τελετουργίας: Συμβολικές πράξεις που μας ενώνουν, μας χωρίζουν και μας εμπνέουν» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Τι κοινό έχουν οι ...

«Ταξίδι στο κράτος: Κυριαρχία, δίκαιο, δικαιώματα» του Δημήτρη Χριστόπουλου (κριτική)

«Ταξίδι στο κράτος: Κυριαρχία, δίκαιο, δικαιώματα» του Δημήτρη Χριστόπουλου (κριτική)

Για το βιβλίο του Δημήτρη Χριστόπουλου «Ταξίδι στο κράτος: Κυριαρχία, δίκαιο, δικαιώματα» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: © Πάρις Ταβιτιάν

Γράφει η Μαρία Πουρνάρη

Το νέο βιβλίο του ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ