hate-America

Κατάθεση σκέψεων και προβληματισμών σχετικά με τη λειτουργία του αμερικανικού συστήματος από τον Gore Vidal, έναν από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς*. 

Του Κώστα Κατσουλάρη

Αν ζούσε σήμερα ο Τίμοθι ΜακΒέι, θα ήταν σαράντα επτά χρόνων. Δεκατέσσερα χρόνια πριν, ένα κοκτέιλ ενέσεων έκοψε το νήμα της ζωής του σε κάποια φυλακή των ΗΠΑ, ενώ το θέαμα παρακολουθούσαν ζωντανά εκατομμύρια τηλεθεατές.

TIMEcover-McVeighΟ ΜακΒέι υπήρξε το πιο πρόσφατο «απόλυτο κακό» που ξεπήδησε από το εσωτερικό της Αμερικής – και μάλιστα από τη ζωτική αγροτική ενδοχώρα. Όταν συνελήφθη, ανέλαβε (όλως παραδόξως, μόνος του) την ευθύνη για μια από τις πιο αιματηρές πράξεις ατομικής τρομοκρατίας στη σύγχρονη ιστορία: επρόκειτο για την ανατίναξη, στις 19 Απριλίου του 1995, ενός κτιρίου στην Οκλαχόμα, όπου στεγάζονταν διάφορες υπηρεσίες της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης – του μεγάλου εχθρού του ΜακΒέι και των ομοϊδεατών του. Η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 168(!) ατόμων, πολλά από τα οποία ήταν παιδιά, μια και στο κτίριο στεγαζόταν και παιδικός σταθμός. Προς τι αυτή η κτηνωδία; Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν έναν πατριώτη, έναν πολυπαρασημοφορεμένο ήρωα του Κόλπου, να στραφεί με τέτοιο μένος ενάντια στη χώρα του; Πόσο μάλλον δε όταν, όπως όλα δείχνουν, ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν ένας συνηθισμένος παράφρων.

Η αδυναμία ή και απροθυμία της επίσημης πολιτείας και των υπηρεσιών της (FBI) να δώσουν μια πειστική απάντηση για τα αίτια της πράξης του Μακ Βέι είναι σύμφωνα με τον Γκορ Βιντάλ το κλειδί για τη βαθύτερη κατανόηση του αμερικανικού συστήματος διακυβέρνησης. Τα ίδια ακριβώς ζητήματα προέκυψαν και μετά την πολλαπλή τρομοκρατική ενέργεια της 11ης Σεπτεμβρίου: και πάλι, λέει ο Γκορ Βιντάλ, η επίσημη Αμερική, σε αγαστή συνεργασία με τα μεγάλα ΜΜΕ, δεν κατάφεραν να δουν σ' αυτή τίποτε περισσότερο από μια μανιχαϊστική σύγκρουση του «απόλυτου κακού» (βλ. Αλ Κάιντα) με το «απόλυτο καλό» (βλ. Αμερική). Γιατί αυτή η τόσο κραυγαλέα απροθυμία εμβάθυνσης; Γιατί, στην περίπτωση του ΜακΒέι τουλάχιστον, αυτή η διάθεση γρήγορου «θαψίματος» της υπόθεσης – μιας υπόθεσης που δεν είχε το προηγούμενό της στην Αμερική και, απ' όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ούτε και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο;

oklahoma-bombing
Η βομβιστική επίθεση στο κτίριο του FBI στην Οκλαχόμα άφησε πίσω της 168 νεκρούς, εκ των οποίων τα 23 ήταν παιδιά. 
 
 

Η θέση του Γκορ Βιντάλ, απλή αλλά κι ανατριχιαστικά εμπεριστατωμένη, θα μπορούσε να κωδικοποιηθεί στο εξής: από τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, και με πρωτεργάτη τον πρόεδρο Τρούμαν –μια διαδικασία που ο Βιντάλ περιγράφει με εξαιρετικά διεισδυτικό τρόπο στο μυθιστόρημά του Χρυσή Εποχή– οι ΗΠΑ εξελίσσονται σταδιακά σε ένα αυτοκρατορικής λογικής κράτος, με όλο και λιγότερη δημοκρατία στο εσωτερικό της, και όλο και περισσότερη επιθετικότητα απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο. Κολοφώνας αυτής της εξέλιξης ήταν η ψήφιση από την κυβέρνηση Κλίντον το 1996, ένα χρόνο μετά την επίθεση στην Οκλαχόμα, ενός πολύ ιδιόρρυθμου Αντιτρομοκρατικού Νόμου (Anti-Terrorism and Effective Death Penalty Act) σύμφωνα με τον οποίο καταστρατηγούνται δύο θεμελιακές αρχές της αμερικανικής δημοκρατίας: πρώτη και βασικότερη, το περίφημο Posse Comitatus, δηλαδή η συνταγματική απαγόρευση χρησιμοποίησης του αμερικανικού στρατού, της αεροπορίας και του ναυτικού σε καταδιώξεις, έρευνες ή συλλήψεις στο εσωτερικό της χώρας∙ και δεύτερη, το λεγόμενο habeas corpus, η συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του πολίτη έναντι της αυθαίρετης σύλληψης και κράτησής του.

Σημάδια γέννησης αυτού του αστυνομικού κράτους, εμφανίστηκαν πολύ πριν: η σταδιακή μετατροπή του FBI από κουστουμαρισμένους υπαλλήλους ειδικευμένους στα λογιστικά και στα νομικά σ' ένα ειδικά εκπαιδευμένο και στρατιωτικό σώμα ήταν η αρχή.

Ωστόσο, λέει ο Γκορ Βιντάλ, σημάδια γέννησης αυτού του αστυνομικού κράτους, εμφανίστηκαν πολύ πριν: η σταδιακή μετατροπή του FBI από κουστουμαρισμένους υπαλλήλους ειδικευμένους στα λογιστικά και στα νομικά σ' ένα ειδικά εκπαιδευμένο και στρατιωτικό σώμα ήταν η αρχή. Ήταν άλλωστε μια τέτοια «ειδική» δύναμη του FBI αυτή που πραγματοποίησε την στρατιωτική επίθεση –πώς αλλιώς να ονομάσει κανείς την επέλαση με άρματα μάχης και ελικόπτερα;– εναντίον μιας χριστιανικής σέκτας (Κλάδος του Δαυίδ, ονομαζόταν) σ' ένα αγρόκτημα στο Γουέικο του Τέξας, το 1993 (βλ. φωτό από κάτω). Αποτέλεσμα; Ογδόντα δύο νεκροί (εκ των οποίων είκοσι πέντε παιδιά) από τη μία πλευρά, ούτε μια μύτη ανοιγμένη από την άλλη**. Τις μέρες που προηγήθηκαν της επίθεσης, μέρες πολιορκίας και ψυχολογικού πολέμου, κοντά στο αγρόκτημα διαδήλωνε μια μικρή ομάδα πολιτών: ανάμεσά τους ήταν κι ο νεαρός, ο 25χρονος τότε Τίμοθι ΜακΒέι. Και φυσικά ουδεμία έκπληξη προκαλεί πια το γεγονός ότι, αιτιολογώντας την ενέργειά του, ο ΜακΒέι δήλωσε ότι ήταν πράξη αντεκδίκησης για τη μαζική δολοφονία που διέπραξαν οι Ομοσπονδιακοί στο Γουέικο.

waco-1Το Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη –φράση του ιστορικού Charles A. Beard– είναι στην πραγματικότητα ένα βιβλίο-συρραφή άρθρων του Γκορ Βιντάλ που, περιέργως πώς, διαθέτει εξαιρετική συνοχή. Μολονότι η υπόθεση ΜακΒέι αποτελεί τη βασική του ραχοκοκαλιά, απ' όπου ξεχωρίζουν τα αποσπάσματα της αλληλογραφίας Βιντάλ - ΜακΒέι λίγο πριν από την εκτέλεση του τελευταίου, το πραγματικό θέμα αυτής της συλλογής είναι η σταδιακή αποδυνάμωση της αμερικανικής Δημοκρατίας και οι κίνδυνοι που εγκυμονεί αυτή η αποδυνάμωση για την ειρήνη στον κόσμο.

Οι οπαδοί κάθε λογής συνομωσιολογίας καθώς και οι επαγγελματίες του αντιαμερικανισμού ίσως βρουν στα γραπτά του Γκορ Βιντάλ αρκετή τροφή για σκέψη και βάσανο, όσο και στοιχεία που θα τους κάνουν να αισθανθούν «δικαιωμένοι». Ωστόσο, η κεντρική ιδέα είναι άλλη: η σημασία της Αμερικής στην καθημερινή μας ζωή και ύπαρξη είναι πια τόσο μεγάλη, ώστε κάθε σκέψη που προάγει την κατανόηση του αμερικανικού συστήματος και της αμερικανικής κοινωνίας λειτουργεί τελικά υπέρ της άμβλυνσης του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας – ένθεν κακείθεν.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας. 

* Το άρθρο αυτό, με ελάχιστες διαφορές, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Βήμα της Κυριακής, τον Μάιο του 2003, με τίτλο Στην καρδιά του κτήνους. 

** Τα γεγονότα δεν ήταν βέβαια τόσο απλά και οι ευθύνες για το αιματοκύλισμα βαραίνουν κυρίως τον παρανοϊκό αρχηγό της σέκτας. Μια μυθιστορηματική αναπαράσταση της συγκεκριμένης υπόθεσης βρίσκει κανείς, μεταξύ άλλων, στο θαυμάσιο μυθιστόρημα του Τζον Απντάικ Μες στην ομορφιά των κρίνων.

vidalΔιαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη
(Πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί)
Gore Vidal
Μτφρ. Νεκτάριος Καλαϊτζής
Εκδόσεις Scripta 2003
Σελ. 184, τιμή Πολιτείας € 5,05
politeia-link
 
 
 
 
 
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής» της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου (κριτική) – Μια ιστορία αγάπης που έγραψε ιστορία

«Το χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής» της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου (κριτική) – Μια ιστορία αγάπης που έγραψε ιστορία

Για το βιβλίο της Μαρίας Πλαστήρα-Βαλκάνου [επιμέλεια - εισαγωγή - σχόλια] «Το χρονικό μιας εκούσιας απαγωγής» (εκδ. University Studio Press). Μια ιστορία αγάπης «γνωστή, κι από πολλές πλευρές, μοναδική». 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

...
«Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν (κριτική) – Όταν ο κοινωνιολόγος κατεβαίνει στην κοινωνία

«Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν (κριτική) – Όταν ο κοινωνιολόγος κατεβαίνει στην κοινωνία

Για το βιβλίο του Ντιντιέ Φασέν «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Πόλις), που αφορά τον θάνατο από πυροβολισμούς αστυνομικών στη Γαλλία, ενός τσιγγάνου, ενός «ταξιδιώτη», του Angelo Garand. Στην κεντρική εικόνα, εικόνα από διαμαρτυρία για τον θάνατό του, στις 4 Ιουνίου του 2020.

...
«Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση» του Δημήτρη Τζιόβα – Πολιτισμική ανάλυση της Μεταπολίτευσης (κριτική)

«Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση» του Δημήτρη Τζιόβα – Πολιτισμική ανάλυση της Μεταπολίτευσης (κριτική)

Για τη μελέτη του Δημήτρη Τζιόβα «Η Ελλάδα από τη Χούντα στην Κρίση – Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης» (μτφρ. Ζωή Μπέλλα, Γιάννης Στάμος, εκδ. Gutenberg).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Στην εποχή των διεπιστημονικών συγκλίσεων, η Μεταπολίτευ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ