alt

Για το βιβλίο της Donna Haraway, Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες: Η επανεπινόηση της φύσης (μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Της ανάγνωσης ενός κειμένου προηγείται σχεδόν πάντα το ενδιαφέρον μας για το ποιος και τι είναι ο άνθρωπος που το έχει γράψει, οπότε αναζητούμε πληροφορίες για το άτομό του. Υπάρχουν ωστόσο φορές κατά τις οποίες ο ίδιος ο συγγραφέας σπεύδει να μας μιλήσει για τον εαυτό του, καθώς φαίνεται να θέλει οπωσδήποτε να γνωρίζουμε ποιος είναι, τι θέλει και τι κάνει. 

altΓράφοντας «ο συγγραφέας», υπονοούμε ασφαλώς τόσο έναν άνδρα όσο και μια γυναίκα – όπως στη φράση «έχω πολλούς φίλους» υπονοείται πως σε αυτούς συγκαταλέγονται κατά πάσα πιθανότητα και φίλες. Εδώ, η αμερικανίδα καθηγήτρια γυναικείων σπουδών και ιστορίας της επιστήμης Ντόνα Χάραγουεϊ θα μας διόρθωνε (στην καλύτερη περίπτωση). Θα μας έλεγε πως η ίδια η χρήση του αρσενικού άρθρου δηλώνει κάτι για τον πολιτισμό του χρήστη του, πως η ίδια η γλώσσα, καθώς επίσης η αλήθεια την οποία επιζητά να εκφέρει, δεν είναι ουδέτερες, αλλά ιστορικά καθορισμένες. Πιο συγκεκριμένα, είναι «πατριαρχικές», «ανδροκρατούμενες», ή, για να μιλήσουμε με φιλοσοφικούς όρους, «φαλλολογοκεντρικές».     

Λευκή, φεμινίστρια, σοσιαλίστρια

Η Χάραγουεϊ γεννήθηκε το 1944. Είναι λευκή. Είναι φεμινίστρια. Είναι σοσιαλίστρια. Έχει ιρλανδικές, καθολικές ρίζες. Όλα αυτά τα δηλώνει η ίδια, συνεπώς έχουν σημασία για όσα θέλει να μας πει στη ρηξικέλευθη μελέτη της Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες: η επανεπινόηση της φύσης, που μεταφράστηκε πρόσφατα στα ελληνικά από την πολύ έμπειρη σε συναφή βιβλία Πελαγία Μαρκέτου. Ο τόμος αυτός εκδόθηκε στην Αμερική το 1991 και συναπαρτίζεται από δέκα εκτενή και αναθεωρημένα ως έναν βαθμό δοκίμια που έχουν δημοσιευτεί για πρώτη φορά σε περιοδικά την περίοδο 1978-1989.

Η σκέψη της εντάσσεται στο πλαίσιο της λεγόμενης κατασκευασιοκρατίας, συνεπώς αντιτίθεται στον επιστημολογικό ρεαλισμό, δηλαδή τη θεωρία πως ο κόσμος ως αντικείμενο είναι ανεξάρτητος από το ανθρώπινο υποκείμενο, η σκέψη του οποίου δύναται να τον γνωρίσει αντικειμενικά.

Βασικός στόχος της επιστημολογίας και, ακόμα περισσότερο, της πολιτικής φιλοσοφίας της Χάραγουεϊ είναι να δείξει πως η φύση, τόσο του ανόργανου όσο και του οργανικού κόσμου, δεν είναι κάτι πάγιο και αντικειμενικά γνωρίσιμο, αλλά κάτι που επινοείται συνεχώς από τον άνθρωπο. Ακόμα και η ίδια η διάκριση που σκόπιμα αναφέρθηκε παραπάνω (οργανικός/ ανόργανος κόσμος), ακόμα και η ίδια η λέξη «άνθρωπος», με όσα ουσιοκρατικά στοιχεία υποδηλώνει, αποτελούν κατά τη Χάραγουεϊ ιστορικές και κοινωνικές «κατασκευές». Φύλο, φυλή, τάξη, έθνος κ.λπ. είναι κατηγορίες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε κάθε μελέτη, όχι μόνο στις κοινωνικές αλλά και στις φυσικές επιστήμες. Παραφράζοντας την Μποβουάρ, γράφει πως «τα σώματα δεν γεννιούνται· γίνονται». Η σκέψη της εντάσσεται στο πλαίσιο της λεγόμενης κατασκευασιοκρατίας στη σύγχρονη ιστορία και φιλοσοφία της επιστήμης, συνεπώς αντιτίθεται στον επιστημολογικό ρεαλισμό, δηλαδή τη θεωρία πως ο κόσμος ως αντικείμενο είναι ανεξάρτητος από το ανθρώπινο υποκείμενο, η σκέψη του οποίου δύναται να τον γνωρίσει αντικειμενικά. Η Χάραγουεϊ έχει επηρεαστεί από στοχαστές όπως ο Μαρξ και ο Φουκό, διάκειται ευνοϊκά απέναντι στη βρετανική σχολή ψυχανάλυσης και στον μεταδομισμό, ενώ με τη σειρά της έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τους κλάδους των γυναικείων σπουδών, της φεμινιστικής επιστημολογίας και των μελετών πάνω στη σχέση συνείδησης και τεχνολογίας στον μετανεωτερικό κόσμο.  

Τα δέκα κεφάλαια του τόμου, χωρισμένα σε τρία μέρη, αγγίζουν μια ευρεία γκάμα θεμάτων: από τη «φυσική οικονομία του πολιτικού σώματος» και τη μελέτη των πρωτευόντων μέχρι τη «γένεση της βιολογικής θεωρίας», τη φεμινιστική επιστημονική φαντασία και τη «βιοπολιτική των μεταμοντέρνων σωμάτων», σωμάτων δηλαδή που βρίσκονται στα όρια των κληρονομημένων διακρίσεων και στα περιθώρια (ακόμα και) της μετανεωτερικής κοινωνίας. Σε αυτά τα σώματα συμπεριλαμβάνονται διάφορα ανθρωποειδή, τα σάιμποργκ (ή «κυβόργια», όπως τολμηρά αλλά και ωραία αποδίδονται – μακάρι να αντέξει αυτή η μετάφραση, μια και η λέξη cyborg, «κυβερνητικός οργανισμός», είναι ούτως ή άλλως ελληνικής προέλευσης) και οι γυναίκες που δεν έχουν χειραφετηθεί ακόμα, όχι μόνο στις καταπιεστικές κοινωνίες, αλλά και στη Δύση.  

Κατασκευάζοντας το «φύλο» και τη «φύση»

Από τις φυσικές επιστήμες, το ενδιαφέρον της Χάραγουεϊ εστιάζεται στη βιολογία και στον τρόπο που αυτή «ανδρώθηκε» (απαγορευμένη λέξη) από τον 19ο αιώνα και εξής. Η καθηγήτρια αρνείται την κατεξοχήν διάκριση αρσενικού/ θηλυκού και κυρίως όσα συνεπάγονται από αυτήν. Επικρίνει τους βιολόγους που ασχολήθηκαν με τα πρωτεύοντα έχοντας ως ρητό ή υπόρρητο στόχο να αποδείξουν πως οι άνθρωποι μοιάζουν τόσο πολύ π.χ. με τους χιμπατζήδες ώστε ό,τι ισχύει για τους δε (π.χ. οι θεωρίες για το κυρίαρχο αρσενικό) πρέπει κατ’ ανάγκην να ισχύουν και για τους μεν, προσπαθώντας έτσι να θεμελιώσουν την ανδρική κυριαρχία στη «φύση». Στηλιτεύει την αναγωγή της επιστήμης σε αντικειμενική αλήθεια και σε φετίχ, ενώ θεωρεί πως διάφορες επιστήμες, όπως π.χ. η κοινωνιοβιολογία, είναι «καπιταλιστικές», αφού προωθούν «την καπιταλιστική αναπαραγωγή».

alt
Η Donna Haraway
 

Σε όλες τις περιπτώσεις, το βασικό αντικείμενο της δριμείας κριτικής της Χάραγουεϊ είναι η κυριαρχία και (εφόσον ιστορικά αυτή συνδέθηκε με τον «πατριαρχικό λευκό») ιδίως η λευκή, πατριαρχική κυριαρχία, «ο πατρικός λόγος» του λευκού άρρενα. Γράφει πως «η φύση μας [ενν. των γυναικών] θεωρητικοποιήθηκε και αναπτύχθηκε με την κατασκευή μιας βιοεπιστήμης εντός και υπέρ του καπιταλισμού και της πατριαρχίας». Η Χάραγουεϊ επιζητά τη δημιουργία νέων αφηγήσεων, νέων ερμηνειών για την εξέλιξη του είδους μας με στόχο έναν νέο ανθρωπισμό που θα περιλαμβάνει ιδίως τους πιο περιθωριοποιημένους από την κοινωνία και την ιστορία τύπους του. Παράλληλα, παίρνει αποστάσεις από διάφορους ανθρωπισμούς που κατά τη γνώμη της προάγουν το καλό συγκεκριμένων ομάδων.   

Από το «φυσικό» σώμα στο σώμα υβρίδιο

Το τρίτο μέρος του βιβλίου της Χάραγουεϊ είναι και το σημαντικότερο. Σε αυτό βρίσκεται το διαμάντι του τόμου με τον τίτλο «Κυβοργικό μανιφέστο: Επιστήμη, τεχνολογία και σοσιαλιστικός φεμινισμός στον ύστερο 20ό αιώνα». Είναι ένα εκτενές δοκίμιο του 1985 το οποίο άφησε (και αφήνει) εποχή σε ό,τι αφορά τις μελέτες πάνω στη σχέση του μετανεωτερικού ανθρώπου με την υψηλή τεχνολογία. Η Χάραγουεϊ αναπτύσσει ένα πειστικό επιχείρημα για το πώς το μεταμοντέρνο σώμα (όντας μονίστρια, λέγοντας «σώμα» εννοεί και τον νου) μετατρέπεται αργά αλλά σταθερά σε ένα κυβόργιο, «υβρίδιο από μηχανή και οργανισμό, δημιούργημα κοινωνικής πραγματικότητας και μυθοπλασίας συνάμα». Το κυβόργιο είναι μια ριζοσπαστική αντίδραση (στο εν λόγω βιβλίο φεμινιστική, αλλά όχι πάντα και κατ’ ανάγκην φεμινιστική) στη διαχρονική προσπάθεια του δυτικού λόγου να θεμελιώσει και να διατηρήσει ακέραιες τις διακρίσεις ανάμεσα σε οργανικό και μηχανικό, σε φυσικό και τεχνητό, σε νου και σώμα, σε υποκείμενο και αντικείμενο, διακρίσεις που στη μετανεωτερικότητα των δυτικών κοινωνιών (και ορισμένων μυθοπλασιών της) συμφύρονται ανεπανόρθωτα.

«Δεν υπάρχει θεμελιώδης, οντολογικός διαχωρισμός στην επίσημη γνώση μας για τη μηχανή και τον οργανισμό, για το τεχνικό και το οργανικό».

«Οι τεχνολογίες επικοινωνιών και οι βιοτεχνολογίες είναι τα κομβικά εργαλεία που κατασκευάζουν εκ νέου τα σώματά μας. Τα εργαλεία αυτά ενσαρκώνουν και επιβάλλουν νέες κοινωνικές σχέσεις για τις γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο». Αν βάλουμε στο παιχνίδι και τους (εξοβελισμένους από το παράθεμα) άνδρες, τότε συμπεραίνουμε πως κάποια πράγματα έχουν αλλάξει ως προς τη σύγχρονη, μεταμοντέρνα ταυτότητα, η οποία τείνει ολοένα και περισσότερο να αποκτήσει κυβοργικό χαρακτήρα. «Ίσως μπορούμε παραδόξως να μάθουμε από τη συγχώνευσή μας με τα ζώα και τις μηχανές πώς να μην είμαστε Άνθρωπος, η ενσάρκωση του δυτικού Ορθού Λόγου», σημειώνει η Χάραγουεϊ. «Δεν υπάρχει θεμελιώδης, οντολογικός διαχωρισμός στην επίσημη γνώση μας για τη μηχανή και τον οργανισμό, για το τεχνικό και το οργανικό», τονίζει ορθά, ενώ για το κυβόργιο προσθέτει πως «είναι κείμενο, μηχανή, σώμα και μεταφορά – όλα θεωρητικοποιημένα και συμμετέχοντα στην πρακτική με όρους επικοινωνιών». Εδώ, η μερικότητα, η ειρωνεία, η ετερογλωσσία και η διασπορά είναι έννοιες και πρακτικές που παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Κριτική

Το έργο της Χάραγουεϊ είναι πολύτιμο, αλλά και ευάλωττο σε διάφορες κριτικές. Καταρχάς, η αποφυγή της φυσιοκρατίας φτάνει σε επίπεδα που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά. Στο δεύτερο δοκίμιό της, για παράδειγμα, υποστηρίζει πως μπορούμε «να ανασυστήσουμε την αίσθησή μας για τη φύση, τις καταβολές και το παρελθόν έτσι ώστε το ανθρώπινο μέλλον να βρίσκεται στα χέρια μας». Αυτή είναι μια πρόταση (ουσιαστικά, ένας ευσεβής πόθος) που κανείς δεν θα μπορούσε και δεν θα έπρεπε να λάβει υπόψη τοις μετρητοίς – αν μάθαμε ένα πράγμα από τον Δαρβίνο, είναι πως η φυσική εξέλιξη είναι ανοιχτή στις νέες προσαρμογές και τις νέες μεταλλαγές, συνεπώς σε μεγάλο βαθμό τυχαία και δίχως τελικό σκοπό, και όχι μια διαδικασία την οποία ο άνθρωπος μπορεί «να πάρει στα χέρια του». Εδώ η Χάραγουεϊ, ενώ κάνει ό,τι μπορεί για να βγάλει τον δυτικό ουσιοκρατικό ανθρωπισμό από την πόρτα, αυτός επιστρέφει ως υπερφίαλος ανθρωποκεντρισμός από το παράθυρο.  

Η Χάραγουεϊ ανήκει στο είδος των μεταμοντέρνων θεωρητικών τους οποίους ο Χάρολντ Μπλουμ αποκαλεί ειρωνικά «Σχολή της Μνησικακίας».

Συνάμα, ο φεμινιστικός λόγος έχει εγγενή όρια τα οποία ακόμα και φεμινίστριες έχουν δείξει και αποδεχτεί. Η Χάραγουεϊ ανήκει στο είδος των μεταμοντέρνων θεωρητικών τους οποίους ο Χάρολντ Μπλουμ αποκαλεί ειρωνικά «Σχολή της μνησικακίας». Για παράδειγμα, τα λογοτεχνικά έργα που αναφέρει στο βιβλίο της έχουν επιλεγεί όχι τόσο για αισθητικούς λόγους (όπως οφείλει να κάνει κανείς όταν επιθυμεί να μιλήσει για τέχνη), όσο για το ότι προκρίνουν υπόρρητα τις ηθικοπολιτικές και φιλοσοφικές απόψεις της. Συνάμα, είναι κάπως ενοχλητικό το γεγονός ότι αρκετοί επιστήμονες αναφέρονται μαζί με τους φορείς που χρηματοδότησαν τις μελέτες και τα εργαστήριά τους (τη μια είναι το ίδρυμα Ροκφέλερ, την άλλη το ίδρυμα Φορντ), ωσάν η εκάστοτε επιστημονική υπόθεση να πρέπει να κρίνεται εν πολλοίς με βάση τον σπόνσορα.

Ο δε «πατρικός λόγος» παρουσιάζεται συχνά ως σημαντικότερος από το κατά πόσο ισχύει αυτό που είπε ο εκάστοτε «πατέρας»: ο Γαλιλαίος, ο Νεύτων και ο Λινναίος δέχονται τα σαρκαστικά πυρά της Χάραγουεϊ, άραγε όμως ο νόμος της ελεύθερης πτώσης των σωμάτων, ο νόμος της βαρύτητας και το διωνυμικό σύστημα ονοματολογίας, αντίστοιχα, ισχύουν ανάλογα με το εάν ο εισηγητής ήταν άνδρας ή γυναίκα, λευκός ή μη λευκός, Ευρωπαίος καπιταλιστής ή οτιδήποτε άλλο; Μήπως σε μια τέτοια κριτική χάνεται το «διά ταύτα», που εφόσον μιλάμε για επιστήμη, είναι η ορθότητα εντός του πλαισίου αναφοράς/ παραδείγματος, η προβλεπτική ισχύς, η δυνατότητα μετατροπής σε επιτυχή τεχνολογία, και τα τοιαύτα; Άραγε το κοινό ανθρώπινο DNA μάς χωρίζει ή μας ενώνει;

H Χάραγουεϊ αντιτάσσει μια διαφορετική αξιοποίηση της τεχνοεπιστήμης: όχι πίσω προς την καταπιεστική Φύση, αλλά εμπρός προς την απελευθερωτική Μηχανή.

Είναι αλήθεια πως η Χάραγουεϊ δεν απορρίπτει την επιστήμη και τον επιστημονικό τρόπο σκέψης, κι αυτό είναι προς τιμήν της. Αρνείται τον σχετικισμό, τον οποίο θεωρεί έναν τρόπο «να βρίσκεσαι στο πουθενά τη στιγμή που ισχυρίζεσαι ότι βρίσκεσαι παντού εξίσου». Δηλώνει πως δεν επιθυμεί την επιστροφή στο ανορθολογικό, πως κοιτάζει εμπρός προς μια διαφορετική επιστήμη, σημειώνοντας μάλιστα πως «η επιστήμη, όπως το κεφάλαιο, κατά μία σημαντική έννοια υπήρξε προοδευτική». Στη «δαιμονολογία της τεχνολογίας» η Χάραγουεϊ αντιτάσσει μια διαφορετική αξιοποίηση της τεχνοεπιστήμης: όχι πίσω προς την καταπιεστική Φύση, αλλά εμπρός προς την απελευθερωτική Μηχανή. Το πρόταγμά της έχει έναν ισχυρό κανονιστικό χαρακτήρα, είναι μια ριζοσπαστική έκκληση προς τις γυναίκες για δράση και αντίδραση.

Γιατί όμως επιμένει να ονομάζει την επιθυμητή επιστήμη «φεμινιστική»; Επειδή θα προέρχεται από γυναίκες; Επειδή θα αφορά αποκλειστικά γυναίκες; Επειδή αυτός είναι ο μόνος τρόπος να καταπολεμηθεί η «ανδρική» επιστήμη; Και πόσο εύκολο είναι να μεταπηδά κανείς από τις κοινωνικές στις φυσικές επιστήμες; Τα ερωτήματα είναι πολλά, παρουσιάζουν τεράστιο ενδιαφέρον και αποκλείεται ασφαλώς να απαντηθούν σε μια απλή βιβλιοπαρουσίαση. Εάν και εφόσον «τα νοήματα φτιάχνονται από ανθρώπους σε συγκεκριμένα ιστορικά περιβάλλοντα», όπως επισημαίνει η Χάραγουεϊ, τότε το βιβλίο της, στοχαστικό υπόδειγμα των λεγόμενων «μεταανθρωπιστικών σπουδών» (posthumanities) που τις τελευταίες δεκαετίες εξελίσσονται συστηματικά και επιβεβαιώνουν την αυξανόμενη σημασία τους, αφορά όλους όσοι επιθυμούν να σκεφτούν με καινοφανείς όρους τη θέση τους στο ιστορικό περιβάλλον του τρέχοντος αιώνα. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.


haraway

Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες
Η επανεπινόηση της φύσης
Donna Haraway
Μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου
Αλεξάνδρεια 2014
Σελ. 372, τιμή εκδότη € 26,63

alt      

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ DONNA J. HARAWAY

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

Για το δοκίμιο του Βασίλη Ν. Μίχου «Ευρώπη restart» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Ιωάννης Αγραφιώτης

Ανέκαθεν η Ευρώπη είχε το διπλό ρόλο τόσο του ταγού όσο και του ισορροπιστή της υφηλίου. Πάντα πρωτοπόρος στην ανάπτυξη τεχνολογίας, στη γέννηση ιδ...

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

Για το αυτιοβιογραφικό βιβλίο του Τάσου Θεοφίλου «Η φυλακή» (εκδ. Αντίποδες), μια «μαρτυρία που είναι γροθιά στο στομάχι του αναγνώστη ενώ παράλληλα θα έπρεπε να λειτουργεί και ως καμπανάκι εγρήγορσης της οργανωμένης πολιτείας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Με την καμπάνια ορατότητας «Stay Awake», η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση συμμετέχει στο Athens Pride 2025, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια του. 

Επιμέλεια: Book Press

Η ...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ