mai 68-390

Για το βιβλίο του Henri Weber Πρέπει να απαλλαγούμε από την κληρονομιά του Μάη του '68;

Του Γιώργου Λαμπράκου

Πολλά είναι τα γεγονότα που συντάραξαν τον πλανήτη τον 20ό αιώνα και κλόνισαν ή διέλυσαν την πίστη στην ικανότητα του Homo sapiens για μακροχρόνια ειρήνη και ευημερία: οι παγκόσμιοι πόλεμοι, οι δεκάδες γενοκτονίες, το Ολοκαύτωμα, η Μεγάλη Ύφεση του ’29, ο Ψυχρός Πόλεμος, τα όπλα μαζικής καταστροφής κ.ά. Ανεξάρτητα από τη θέση του καθενός απέναντι σε αυτά τα γεγονότα, όλοι θα συμφωνούσαμε ως προς την τεράστια επίδρασή τους στη σύγχρονη ιστορία.

Υπάρχει όμως και ένα περίφημο γεγονός, ο «Μάης του ‘68», για τον οποίο οι απόψεις διίστανται: κάποιοι το θεώρησαν τότε, και εξακολουθούν να το θεωρούν μέχρι σήμερα, ένα βαρυσήμαντο γεγονός για τη μετέπειτα πορεία των ανεπτυγμένων κρατών. Άλλοι, ωστόσο, το εξέλαβαν και το εκλαμβάνουν ως ένα υπερεκτιμημένο συμβάν της σύγχρονης ιστορίας χωρίς θεμελιώδεις συνέπειες. Πώς λοιπόν μια εξέγερση που διήρκησε μερικές εβδομάδες μα είχε ελάχιστα θύματα (που σύμφωνα με κάποιες απόψεις, έχασαν τη ζωή τους από ατύχημα) απέκτησε τόση φήμη;     

Ο Ανρί Βεμπέρ είναι ένας από τους πιο ειδικούς για να μας μιλήσει για εκείνη την εποχή. Γάλλος εβραϊκής καταγωγής που γεννήθηκε στη Σοβιετική Ένωση, καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Παρίσι και ηγετικό στέλεχος των τροτσκιστών που συμμετείχαν ενεργά στον Μάη του ’68, εξέδωσε το 1988 τη μελέτη Πρέπει να απαλλαγούμε από την κληρονομιά του Μάη του ’68;, την οποία επανεξέδωσε δέκα χρόνια αργότερα (1998) με νέα εισαγωγή, και δέκα χρόνια μετά (2008) με προλεγόμενα. Στα ελληνικά κυκλοφορεί η τελευταία αυτή έκδοση, με πρόλογο του συγγραφέα ειδικά για την ελληνική μετάφραση. Επομένως, εκτός από το αρχικό κείμενο, έχουμε και μια καλή ιδέα και για τις πρόσφατες απόψεις του συγγραφέα πάνω στο εν λόγω ζήτημα και τις ιστορικές επιδράσεις του.

Κίνημα ουτοπικό & ρομαντικό

«Τη νεολαία εκείνης της εποχής την ενέπνεε μια απίστευτη αισιοδοξία για την ιστορική εξέλιξη.Τα παιδιά του Μάη του ’68 ονειρεύονταν μια ριζικά νέα τάξη πραγμάτων, έναν αυτοδιαχειριζόμενο σοσιαλισμό».

Το βιβλίο έχει υπότιτλο «Δοκίμιο για τις ερμηνείες των “γεγονότων”», μια φράση που μας φέρνει στο νου τη γνωστή νιτσεϊκή θέση «δεν υπάρχουν γεγονότα, υπάρχουν μόνο ερμηνείες». Πράγματι ο Βεμπέρ, για τον οποίο οφείλουμε να προσθέσουμε πως από τη δεκαετία του 1980 ανήκει στο Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και από το 2004 εκλέγεται ευρωβουλευτής, δεν θα επιμείνει τόσο στα «γεγονότα», όσο στο πώς αυτά ερμηνεύτηκαν από τις διάφορες ιδεολογικές πλευρές. Τι ήταν ειδικά για τον Βεμπέρ ο Μάης του ’68; «Το κίνημα του Μάη του ’68 δεν ήταν μηδενιστικό. Αντιθέτως, ήταν ουτοπικό και ρομαντικό. Τη νεολαία εκείνης της εποχής την ενέπνεε μια απίστευτη αισιοδοξία για την ιστορική εξέλιξη. […] Τα παιδιά του Μάη του ’68 ονειρεύονταν μια ριζικά νέα τάξη πραγμάτων, έναν αυτοδιαχειριζόμενο σοσιαλισμό». Στον Μάη του ’68 εγγράφει τα εξής θετικά γνωρίσματα ή/και προτάγματα: τις κατακτήσεις στο πεδίο των κοινωνικών δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών, τις δημοκρατικές και εξισωτικές τάσεις του, τον γόνιμο ηδονισμό του, τον νεανικό και διεθνικό χαρακτήρα του, την αλληλεγγύη με τον φεμινισμό, τη σύνδεσή του με τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα χειραφέτησης σε διάφορες χώρες του κόσμου, κ.ά.   

Τι δεν πήγε όπως έπρεπε να πάει; Με «τα μπολσεβίκικα ματογυάλια που φορούσαμε τότε να θολώνουν τη σκέψη μας», όπως το θέτει εύστοχα, ο Βεμπέρ διαπιστώνει πως τα κάθε λογής αριστερίστικα γκρουπούσκουλα είχαν μια στρεβλή εικόνα της γαλλικής κοινωνίας και των τρόπων με τους οποίους θα άλλαζε συνολικά προς το καλύτερο (εννοώντας το δημοκρατικότερο, το εξισωτικότερο, το λιγότερο αυταρχικό κ.λπ.). Όπως γράφει: άλλοτε «δεν καταλαβαίναμε τίποτα απ’ όσα συνέβαιναν», και άλλοτε μιλούσαμε «για τις “προδοσίες των ρεφορμιστικών γραφειοκρατιών”, αυτό τον μόνιμο τζόκερ της τροτσκιστικής αερολογίας». Συνάμα, δεν φαινόταν να υπάρχει κανένας αποτελεσματικός τρόπος να συνδεθούν τα κινήματα της νεολαίας με τα εργατικά κινήματα, σύνδεση απαραίτητη για την ανατροπή της κεντρικής εξουσίας, ιδίως αφότου το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα καταδίκαζε τις εργατικές εξεγέρσεις, απεργίες και καταλήψεις, προφανώς επειδή δεν μπορούσε να τις ελέγξει.

alt
    Ο Henri Weber
 

Ως αριστεριστής, τότε, ο Βεμπέρ δεν γινόταν φυσικά παρά να «ρίξει το φταίξιμο στα ίδια τα γεγονότα». Στα μετέπειτα χρόνια, ωστόσο, με σοσιαλδημοκρατικά πλέον ματογυάλια, συνειδητοποιεί πως το πρόβλημα έγκειτο στην ίδια τη (λενινιστική/ τροτσκιστική/ μαοϊκή) θεωρία. Το ερώτημα «πώς να απορρίψω τον σταλινισμό χωρίς να συνταχθώ με τον καπιταλισμό;» ήταν ένα γόνιμο ερώτημα των αριστεριστών της εποχής, αλλά οι ίδιοι ήταν οι τελευταίοι που θα μπορούσαν, όπως διαπιστώνει ο Βεμπέρ, να δώσουν μια ολοκληρωμένη γόνιμη απάντηση. Ή, σύμφωνα με τον Ρεϊμόν Αρόν, εκείνοι που μπορούσαν να κάνουν αληθινή επανάσταση (οι ορθόδοξοι κομμουνιστές) δεν ήθελαν, ενώ εκείνοι που ήθελαν (τα αριστερίστικα γκρουπούσκουλα) δεν μπορούσαν. Ο Βεμπέρ αναλύει νηφάλια το πώς ο «υπερδημοκρατισμός» των αριστεριστών συχνά οδηγούσε σε «αυταρχικές μεθόδους χειραγώγησης», σύμφυτες με τον «μεσσιανικό χαρακτήρα και τη θρησκευτικότητα που παρατηρούσες σε κάθε τους ενέργεια […η κοσμοαντίληψή τους] [...] μια εκκοσμικευμένη εκδοχή του μεσσιανισμού της Παλαιάς Διαθήκης».

Ποιοι είναι οι ερμηνευτικοί αντίπαλοι του Βεμπέρ στην εν λόγω μελέτη; Ο Αρόν, που εξαρχής απαξίωσε την εξέγερση του Μάη του ’68 ως «ψυχόδραμα» και «ξεφάντωμα»· ο Ρεζίς Ντεμπρέ, που βίωσε στο πετσί του τους ανταρτοπόλεμους της Λατινικής Αμερικής και εκνευριζόταν με τους «επαναστάτες του Καρτιέ Λατέν» οι οποίοι συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό, και όχι στην ανατροπή, του καπιταλισμού στη Γαλλία· ο Στάνλεϊ Χόφμαν, που μιλά για το «γαλλικό στιλ διαμαρτυρίας»· ο Ζιλ Λιποβετσκί, που βλέπει στον Μάη του ’68 το ουσιαστικό λίκνο του σύγχρονου ναρκισσιστικού ατομικισμού (μιας θεωρίας του ατομικισμού που φτάνει πίσω έως τον Τοκβίλ). Ο Βεμπέρ δεν απορρίπτει τις αναλύσεις αυτών των στοχαστών, απλώς επικρίνει τη μονομέρειά τους, καθώς και το γεγονός ότι έσπευσαν να καταδικάσουν τον Μάη του ’68 παραβλέποντας τα οφέλη του.

Οι σύντροφοι με τα παλιά «ματογυάλια»

O Βεμπέρ υποστηρίζει αφενός πως ο Μάης του ’68 έπρεπε να συμβεί, ήταν καλό που συνέβη, και έχουμε να διδαχτούμε πολλά ωφέλιμα πράγματα από αυτόν, αφετέρου πως με τα λάθη που έγιναν δεν θα μπορούσε να προχωρήσει ως ακριβώς το κίνημα που ήταν.

Οι ουσιαστικοί αντίπαλοί του, ωστόσο, παραμένουν μάλλον οι παλιοί σύντροφοί του, ιδίως αυτοί που καθηλώθηκαν στις ίδιες αντιλήψεις, που δεν άλλαξαν «ματογυάλια». Και φυσικά ο παλιός εαυτός του. Σαν τον πρώην αλκοολικό, που αναλογίζεται την παρελθούσα συνήθειά του και μετανιώνει επειδή έχει μειώσει το προσδόκιμο ζωής του, μα συνάμα επιμένει ότι αν επέστρεφε στο παρελθόν θα έκανε (διάβαζε: θα έπινε) πάλι τα ίδια (αν δεν επέμενε, άλλωστε, θα ήταν ένας άλλος άνθρωπος με άλλη ταυτότητα), έτσι και ο Βεμπέρ υποστηρίζει αφενός πως ο Μάης του ’68 έπρεπε να συμβεί, ήταν καλό που συνέβη, και έχουμε να διδαχτούμε πολλά ωφέλιμα πράγματα από αυτόν, αφετέρου πως με τα λάθη που έγιναν δεν θα μπορούσε να προχωρήσει ως ακριβώς το κίνημα που ήταν.

Μετά τον Ιούνιο του ’68 και τη νίκη της Δεξιάς στις εκλογές, κάποιες από τις διεκδικήσεις των εξεγερθέντων (σίγουρα οι λιγότερο ανατρεπτικές) εντέλει ικανοποιήθηκαν από τους αντιπάλους τους. Ο τεχνοκρατικός καπιταλισμός και η βιομηχανία του θεάματος κατάφεραν αμέσως να αξιοποιήσουν (άλλοι θα έλεγαν, να επιβάλλουν) τον καταναλωτισμό ως μαζική ιδεολογία των εξεγερμένων νέων, οπότε αυτοί άρχισαν να βλέπουν την επιθυμία τους για ελευθερία και αυτοκαθορισμό να αντανακλάται εν πολλοίς στα λαμπερά προϊόντα (εδώ θα θέλαμε από τον συγγραφέα μια εκτενέστερη παραπομπή στις πρώιμες και έγκυρες προβλέψεις του Ντεμπόρ, του Μποντριγιάρ και του Ελλύλ πάνω σε αυτό το θέμα – ο Βεμπέρ προτιμά τον Λιποβετσκί στον ρόλο του είρωνα και απαισιόδοξου αναλυτή του μεταμοντέρνου καταναλωτισμού, ναρκισσισμού και θεάματος). Έπειτα, τη δεκαετία του 1970 κατέρρευσε η επαναστατική κουλτούρα, με εξαίρεση την τοπική όξυνσή της: η τρομοκρατία αναπτύχθηκε κυρίως στις χώρες του «Άξονα» (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία).

altΠρέπει λοιπόν να απαλλαγούμε από τον Μάη του ’68; Όχι, αν Μάης του ‘68 σημαίνει περισσότερες ελευθερίες από αυταρχικούς μηχανισμούς που καταπιέζουν τους ανθρώπους, είτε αυτοί ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, είτε όχι. Αυτό όμως είναι ένα φιλελεύθερο-σοσιαλδημοκρατικό «όχι», δεν είναι (και δεν θα μπορούσε να είναι) ένα λενινιστικό, τροτσκιστικό, μαοϊκό «όχι». Εξού και ο Βεμπέρ προτείνει «να υιοθετήσουμε τη ρεαλιστική ουτοπία μιας ολοκληρωμένης δημοκρατίας», αφού δεν υπάρχει «εναλλακτική προοπτική πέραν του δημοκρατικού καπιταλισμού». Όχι μόνο δεν «πρέπει», λοιπόν, αλλά δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από την κληρονομιά του ’68. Τουλάχιστον από ένα τμήμα της.

Κάτι παρόμοιο υποστηρίζει σε σχέση με τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, που στα αθώα μάτια των εξεγερθέντων της δεκαετίας του 1960 αποτελούσαν συχνά το ιδεαλιστικό πρότυπο των δικών τους εξεγέρσεων. «Η πραγματική εργατική τάξη την οποία ανακαλύπτουν οι αριστεριστές διαφέρει σημαντικά από την ιδεαλιστική εικόνα που είχαν δημιουργήσει στο μυαλό τους. Στα νέα, ανεξάρτητα κράτη του Τρίτου Κόσμου οι καταπιεσμένοι του χθες αναλαμβάνουν με προθυμία τον ρόλο των καταπιεστών των δικών τους μειονοτήτων». Ναι μεν αυτό δεν είναι ένα επιχείρημα εναντίον της χειραφέτησης και της ανεξαρτητοποίησης, αλλά σίγουρα διαλύει τις όποιες αυταπάτες ως προς το πώς λειτουργούν συνήθως οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί στην ανθρώπινη κατάσταση.

Ως προς τη σημερινή εποχή, ο Βεμπέρ υποστηρίζει ότι ο βασικός κίνδυνος προέρχεται από τη διάλυση της οικονομικής βάσης της δημοκρατίας. Οι αυξανόμενες οικονομικές ανισότητες οδηγούν σε απρόβλεπτες κοινωνικές κρίσεις, πρωτίστως σε πιέσεις προς τα φτωχότερα στρώματα που στρέφονται προς τα άκρα (κυρίως της Δεξιάς, όπως έδειξαν οι πρόσφατες ευρωεκλογές). Ο Βεμπέρ επισημαίνει ήδη από το 1998 αυτό τον κίνδυνο και προβλέπει με οξυδέρκεια την άνοδο του σύγχρονου «εθνολαϊκισμού», ενώ επισημαίνει ορθά, σε σχέση με την τρέχουσα κορύφωση του ναρκισσισμού, πως «ο Νάρκισσος δεν γλιτώνει από την πολιτική» (ιδίως, θα προσθέταμε, όταν δεν διαθέτει πια τα οικονομικά μέσα για να εξακολουθεί να ναρκισσεύεται). Το βιβλίο του είναι μια χρήσιμη πραγματεία από την πλευρά ενός ανθρώπου που άλλαξε ιδέες επειδή βρήκε έναν ρεαλιστικότερο τρόπο να υλοποιήσει κάποια από τα ριζοσπαστικά νεανικά του όνειρα. 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ

alt

Πρέπει να απαλλαγούμε από την κληρονομιά του Μάη του '68;
Δοκίμιο για τις ερμηνείες των "γεγονότων"
Henri Weber
Μτφρ. Ευγενία Τσελέντη
Ηλιβατον 2014
Σελ. 224, τιμή € 14,00

alt

  ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ HENRI WEBER

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το γκρίζο κύμα» του Πέτρου Παπακωνσταντίνου (κριτική) – Η νέα ακροδεξιά και οι συνεργοί της

«Το γκρίζο κύμα» του Πέτρου Παπακωνσταντίνου (κριτική) – Η νέα ακροδεξιά και οι συνεργοί της

Για το βιβλίο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου «Το γκρίζο κύμα. Η νέα ακροδεξιά και οι συνεργοί της» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, διαδήλωση ακροδεξιών στην Αυστρία. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τελικά, παρά τις περί το...

«Μια μέρα της ζωής του Άμπεντ Σαλάμα» του Νέιθαν Θρωλ (κριτική) – Ανατομία μιας τραγωδίας στην Ιερουσαλήμ

«Μια μέρα της ζωής του Άμπεντ Σαλάμα» του Νέιθαν Θρωλ (κριτική) – Ανατομία μιας τραγωδίας στην Ιερουσαλήμ

Για το βιβλίο-ντοκουμέντο του Νέιθαν Θρωλ [Nathan Thrall] «Μια μέρα της ζωής του Άμπεντ Σαλάμα – Ανατομία μιας τραγωδίας στην Ιερουσαλήμ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Δώμα). Το μυθιστόρημα τιμήθηκε με το Βραβείο Pulitzer Γενικής Τεκμηριογραφίας 2024. 

Γράφει ο ...

«Η Ελλάδα από τη Χούντα στην Κρίση – Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης», του Δημήτρη Τζιόβα (κριτική)

«Η Ελλάδα από τη Χούντα στην Κρίση – Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης», του Δημήτρη Τζιόβα (κριτική)

Για τη μελέτη του Δημήτρη Τζιόβα «Η Ελλάδα από τη Χούντα στην Κρίση – Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης» (μτφρ. Ζωή Μπέλλα, Γιάννης Στάμος, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

Ο όρος «μεταπολίτευση» χρησιμοποιείται αρκετά συχνά στον δημόσιο δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορία, κοινωνία, πρόσωπα: 65 βιβλία του 2024 που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο μας

Ιστορία, κοινωνία, πρόσωπα: 65 βιβλία του 2024 που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο μας

Εξήντα πέντε δοκίμια αρχαίας και σύγχρονης ελληνικής και παγκόσμιας Ιστορίας, κοινωνιολογίας, φιλοσοφίας, πολιτισμικών σπουδών, γεωπολιτικής και διεθνών σχέσεων, αλλά και βιογραφίες και απομνημονεύματα, επιλεγμένα από την πλούσια βιβλιοπαραγωγή του 2024.

Γράφει ο Γιώργος ...

Πέθανε ο κριτικός θεάτρου και λογοτέχνης Κώστας Γεωργουσόπουλος (1937-2024)

Πέθανε ο κριτικός θεάτρου και λογοτέχνης Κώστας Γεωργουσόπουλος (1937-2024)

Πέθανε σε ηλικία 87 ετών ο κριτικός θεάτρου, μεταφραστής και συγγραφέας Κώστας Γεωργουσόπουλος, γνωστός και με το ψευδώνυμο Κ.Χ. Μύρης. Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο αδερφός του, Βασίλης. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τα εις εαυτόν» του Μάρκου Αυρήλιου (κριτική) – Ο «μελαγχολικός αυτοκράτωρ» και ο στωικισμός του

«Τα εις εαυτόν» του Μάρκου Αυρήλιου (κριτική) – Ο «μελαγχολικός αυτοκράτωρ» και ο στωικισμός του

Για το βιβλίο του Μάρκου Αυρήλιου [Marcus Aurelius] «Τα εις εαυτόν» (μτφρ. Αναστασία Καλλιοντζή, εκδ. Οξύ).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Δέκα χρόνια πριν πεθάνει και εν μέσω σφοδρών εκστρατειών, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Μάρκος Α...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ανταρκτική» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Ανταρκτική» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Ανταρκτική» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 3 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΟΙ ...

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (προδημοσίευση)

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», το οποίο κυκλοφορεί στις 2 Δεκεμβρίου από τος εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κεφάλαιο 2ο

Εκείνη την εποχή καταπιανόμουν με την κατα...

«Μπάρμπα Μάρογιε» του Μάριν Ντρζιτς (προδημοσίευση)

«Μπάρμπα Μάρογιε» του Μάριν Ντρζιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Μάριν Ντρζιτς [Marin Držić] «Μπάρμπα Μάρογιε» (μτφρ. Irena Bogdanović), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΡΙΤΗ ΠΡΑΞΗ


...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορία, κοινωνία, πρόσωπα: 65 βιβλία του 2024 που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο μας

Ιστορία, κοινωνία, πρόσωπα: 65 βιβλία του 2024 που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο μας

Εξήντα πέντε δοκίμια αρχαίας και σύγχρονης ελληνικής και παγκόσμιας Ιστορίας, κοινωνιολογίας, φιλοσοφίας, πολιτισμικών σπουδών, γεωπολιτικής και διεθνών σχέσεων, αλλά και βιογραφίες και απομνημονεύματα, επιλεγμένα από την πλούσια βιβλιοπαραγωγή του 2024.

Γράφει ο Γιώργος ...

«Ρομαντικά μυθιστορήματα» (rom-coms): 15 βιβλία για… ένοχες απολαύσεις

«Ρομαντικά μυθιστορήματα» (rom-coms): 15 βιβλία για… ένοχες απολαύσεις

Τα «ρομαντικά μυθιστορήματα» (rom-coms) έχουν πλέον διακριτή παρουσία στην ελληνική εκδοτική παραγωγή και πολύ εντονότερη στην παγκόσμια. Τι τα διακρίνει, πού απευθύνονται και για τι μιλάει ένα επιτυχημένο rom-com; Επιλέξαμε 15 ρομαντικά μυθιστορήματα που ξεχώρισαν το 2024.

Γράφει η Φανή Χατζή ...

Τρεις νέες πεζογραφικές φωνές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις νέες πεζογραφικές φωνές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρία μυθιστορήματα που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Βακχικόν με τα οποία οι συγγραφείς τους συστήνονται στο αναγνωστικό κοινό με σύγχρονες και ιδιαίτερες ιστορίες.

Επιμέλεια: Book Press

Γιούλη Γιανναδάκη ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ