pierrakou250

Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*

Οι μακροχρόνιοι γάμοι σαν αρρώστια δεν ακούγονται; Δεν φαντάζει μια συνθήκη απόλυτα ταυτισμένη με τους κοινούς θνητούς, τα «ανθρωπάκια», που δεν έχουν επιλογές πέρα από το μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει; Τι συμβαίνει, όμως, με τους ιδιαίτερους ανθρώπους; Αυτοί καταδέχονται να ενωθούν με τα σφιχτά δεσμά του γάμου; Τι πιστεύει γι’ αυτούς ο κόσμος; Ότι ο γάμος ίσως είναι μια τόσο συντηρητική συνθήκη που δεν είναι ποτέ απόλυτα ταυτισμένη με τους εκλεκτούς του Θεού: Τους καλλιτέχνες, τους ποιητές, τους συγγραφείς, τους μουσικούς... Αυτοί, άλλωστε, παντρεύονται διά βίου την τέχνη τους, έτσι δεν λένε; 

Τι συμβαίνει, όμως, όταν μια ψυχαναλύτρια ζει για περισσότερο από μισό αιώνα στην ίδια σκέπη με τον ζωγράφο σύζυγό της και αποφασίζει με περίσσεια ειλικρίνεια, ευαισθησία, ποιητικότητα και κοφτερή ματιά να βάλει κάτω από το μικροσκόπιο την κοινή πολύχρονη ζωή τους; Τι συμβαίνει όταν αγγίζεται με τόλμη ένα ζήτημα που σπάνια συζητείται, και αφορά τη δυσκολία της συμβίωσης ενός τέτοιου ασυνήθιστου ζευγαριού; Ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα; Πόσο αβίωτη είναι μια τέτοια ζωή και σε τι είδους περιθώριο μπαίνει η σύζυγος-μούσα-γραμματέας-γκέισα-τείχος των δακρύων και σάκος του μποξ ενός άνδρα που γοητεύει πριν καν εμφανιστεί στη σκηνή; Τι τελικά απολαμβάνει προσμένοντας λίγο χώρο στην άκρη του θεόπνευστου καμβά του; Μια πραγματεία με αντίστοιχα τολμηρά και βαθύτερα ερωτήματα για το γάμο, τη συνύπαρξη, τον πόλεμο και την ευτυχία της ζωής πίσω από τις πόρτες μιας οικογενειακής εστίας αποτελεί το μικρό βιβλιαράκι της Μαρίας Πιερράκου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Εστίας. 

Μια γυναίκα στη σκιά

Η Μαρία Πιερράκου υπηρέτησε με αφοσίωση για παραπάνω από πενήντα χρόνια έναν άνδρα που υπηρέτησε και εκείνος με τη σειρά του την τέχνη με λατρεία και ευβλάβεια. Θα έλεγε κανείς ότι το αρχικό της κίνητρο ήταν να αποδοθεί ένα είδους δικαιοσύνης απέναντι σε όλες εκείνες τις γυναίκες που παντρεύονται έναν ζωγράφο, έναν άνθρωπο προβεβλημένο, ιδιαίτερο και ναρκισσιστικά ευάλωτο απέναντι στις διακυμάνσεις του ταλέντου, του κόσμου και της έμπνευσής του. Ήθελε, λοιπόν, να ομολογήσει εκ μέρους όλων αυτών των γυναικών τη δυσκολία και τη θυσία στην οποία υπεβλήθησαν εκούσια προκειμένου να βρίσκονται πάντα εκεί και πάντα χαμηλόφωνα στις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις ορέξεις και τις ψυχικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις ενός ανθρώπου που το έργο του, δηλαδή ο εαυτός του, έμπαινε πάντα σε απόλυτη και αδιαμφισβήτητη προτεραιότητα. Με φράσεις-κλειδιά ειπωμένες από πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως και ιστορικές φυσιογνωμίες γυναικών που αν και πιο ικανές και ταλαντούχες βρέθηκαν μια για πάντα σε δεύτερη μοίρα για το καλό του ψυχισμού του συζύγου τους, η Μαρία Πιερράκου αποκαθιστά τη ζωή όλων των «συναδέρφων» της και της ζωής που δεν έζησαν.

Είναι όμως τόσο προβλέψιμη η ματιά μιας συζύγου και ψυχαναλύτριας; Τόσο μονοδιάστατα κρίνονται οι σχέσεις ενός μακροχρόνιου γάμου ή οι ισορροπίες άπαξ και τεθούν δεν διασαλεύονται ποτέ; Εάν ολοκληρωνόταν σε αυτό το σημείο ο σκοπός αυτού του μικρού τρυφερού «γράμματος», τότε πολύ εύκολα θα αναφωνούσαμε οι αναγνώστες, «τις κακομοιρούλες», για όλες αυτές τις «δυστυχείς» κυρίες και με συμπόνοια στις ψυχές μας θα αφήναμε ελαφρά τη καρδία αυτό το βιβλίο να ταξιδέψει στο χρόνο. Όπως, όμως, πολύ σωστά θέτει η συγγραφέας «χωρίς δούλο δεν υπάρχει κύριος, και ο δούλος γίνεται κύριος του κυρίου».

Περί μαζοχισμού και άλλων δαιμονίων

Η Μαρία Πιερράκου δεν είναι μόνον η σύζυγος του ζωγράφου. Ευτυχώς για εκείνην αλλά και για εμάς είναι μια σημαντική κλινική ψυχολόγος, ψυχαναλύτρια, νεαρή στενογράφος στο σεμινάριο του Λακάν, μέλος του Ψυχοσωματικού Ινστιτούτου Παρισιού και σήμερα πρόεδρος της A.P.A.R.T.E (Association de Psychanalyse et d’Antropologie, Recherche, Transmission, Echange) που στοχεύει στην κλινική κατάρτιση και τη θεωρητική επιμόρφωση νέων ψυχαναλυτών. Αυτό σημαίνει ότι έχοντας εργαστεί θεραπευτικά για 40 χρόνια είναι βαθιά υποψιασμένη απέναντι σε κάθε μορφή θύτη και θύματος. Πέρα από τον κοπιαστικό και συχνά πολεμικό ρόλο της συμβίας μιας ολόκληρης ζωής που τάχθηκε να συντροφεύει έναν άνθρωπο μονίμως στραμμένο αλλού (στην τέχνη του, την έμπνευσή του, τα όνειρά του, τις άλλες γυναίκες, τη μοναξιά του κ.λπ.) η κα Πιερράκου παίρνει ένα κοφτερό μαχαίρι και σκίζει με τις ευαίσθητες, τρυφερές και πονεμένες λεπίδες της την εικόνα του εαυτού της ως θύματος. Τι μοιράστηκε με τον καλλιτέχνη, τι αφαίμαξε από εκείνον, πώς τον ελέγχει και πώς καλύπτει τα κενά του με τη συνεχή παρουσία της; Πώς «γλείφει» τον υφέρποντα μαζοχισμό της βιώνοντας μια ζωή επιφανειακής σαδιστικής αυταπάρνησης, για την οποία μάρτυρες περί του αντιθέτου υπήρξαν οι κόρες της; Τι σημαίνει για εκείνην ο γάμος; Ο ναρκισσισμός του καλλιτέχνη; Οι δικές της μύχιες επιδιώξεις που εκπληρώνει μέσω αυτού; Το άρωμα που κλέβει από εκείνον ανταλλάσσοντάς το με πειθαρχία, έλεγχο, πλαίσιο μιας γήινης ζωής;

Με το μάτι του άγρυπνου, ακοίμητου φρουρού που δεν περιφρουρεί μόνο την ύπαρξη και τη θεϊκή πνοή του αγαπώμενου προσώπου αλλά και το δικό της συμφέρον, τη δική της βεβαιότητα ότι μόνον εκείνη μπορεί να τα φέρει εις πέρας, η συγγραφέας γράφει με αφοπλιστική ειλικρίνεια για τη δυσκολία της κοινής ζωής με έναν καλλιτέχη. Με έναν σύντροφο που ζει με τη μοναξιά του και απολαμβάνει το θαυμασμό των άλλων για το έργο του, βιώνοντας παράλληλα εκείνη τη μάχη να μαίνεται στα σωθικά της απέναντι στα ένστικτά της, τα πάθη και τα μίση της για τον «Εκλεκτό» που επέλεξε να προστατεύσει εγκλωβίζοντάς τον. Με φράσεις του La Rochefoucault ότι «καλοί γάμοι υπάρχουν, απολαυστικοί όχι» ή του Winnicott ότι «το νερό στο ποτήρι έχει λάσπη αλλά δεν είναι όλο λάσπη», χαιρετίζει τον πολυτάραχο γάμο τους –σαν να χαιρετίζει όλους τους γάμους που βλέπουν το τέλος να έρχεται- τοποθετώντας το καθετί στη σωστή του θέση, ατενίζοντας τώρα με απόλυτη ηρεμία τη φαντασίωση απέναντι στην πραγματικότητα σε μια ζωή που σε λίγο, λόγω γήρατος, θα περάσει σε μια άλλη σφαίρα.

* Η Μαριαλένα Σπυροπούλου είναι ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια και αρθρογράφος

 

pierrakou_exofΜαρία Πιερράκου
Η γυναίκα του ζωγράφου ή περί σωστής διαχείρισης του μαζοχισμού
Μετάφραση Ευδοξία Δελλή, Μίρκα Σκάρα.
εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Σελ. 85

politeia_order

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

Για το δοκίμιο του Βασίλη Ν. Μίχου «Ευρώπη restart» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Ιωάννης Αγραφιώτης

Ανέκαθεν η Ευρώπη είχε το διπλό ρόλο τόσο του ταγού όσο και του ισορροπιστή της υφηλίου. Πάντα πρωτοπόρος στην ανάπτυξη τεχνολογίας, στη γέννηση ιδ...

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

Για το αυτιοβιογραφικό βιβλίο του Τάσου Θεοφίλου «Η φυλακή» (εκδ. Αντίποδες), μια «μαρτυρία που είναι γροθιά στο στομάχι του αναγνώστη ενώ παράλληλα θα έπρεπε να λειτουργεί και ως καμπανάκι εγρήγορσης της οργανωμένης πολιτείας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ