ta zoa ki emeis kentriki

Για το βιβλίο της Έλλης Βιντιάδη «Τα ζώα και εμείς» (σειρά Μικρές Εισαγωγές, εκδ. Παπαδόπουλος). Εικόνα: Υπεύθυνη κέντρου αποκατάστασης ζώων επιβραβεύει έναν μικρό ελέφαντα.

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Δεν το περίμενα πως θα το έλεγα αυτό, και σίγουρα όχι πριν το διαβάσω, αλλά ναι: πρόκειται για ένα συναρπαστικό βιβλίο. Συναρπαστικό! Κι αυτό, μολονότι είναι ένα «φιλοσοφικό βιβλίο ηθικής», κάτι που δεν είναι ακριβώς το φόρτε μου. Ακόμη περισσότερο: το βρήκα συναρπαστικό, μολονότι είναι ένα βιβλίο που σε αρκετά του σημεία με βρίσκει αντίθετο.

Όμως, πώς ακριβώς είναι δυνατόν να με βρίσκουν αντίθετο θέσεις που εκφράζονται από φιλοσόφους με απίθανα πολλές αναφορές στο όνομά τους, από στοχαστές που γνωρίζουν το θέμα τους τόσο καλά, γιατί είναι ο τομέας τους ολόκληρες δεκαετίες τώρα, και έχουν εξειδικευμένες σπουδές πάνω σ’ αυτό; Με βρίσκουν αντίθετο θέσεις του βιβλίου γιατί εγώ μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που από μικρόν μού έμαθε να βλέπω κάποια πράγματα έτσι και όχι αλλιώς. Εγώ δηλαδή έχω σκευή την παιδική μου ηλικία ως επί το πλείστον, και την εξ αυτής, κυρίως, εκπορευόμενη εμπειρία μου –γιατί ο τρόπος που προσλαμβάνουμε οτιδήποτε ως ενήλικες δεν έχει να κάνει μόνο με την πείρα, τα διαβάσματα, την έρευνά μας κ.ο.κ., αλλά κυρίως με το υπόστρωμα πάνω στο οποίο χτίζονται όλα αυτά: με κάτι συχνά τρωτό δηλαδή για τα περισσότερα πράγματα–, και εκείνοι έχουν μια ζωή μελέτης, σπουδών, διδασκαλίας και έντονων διανοητικών διαξιφισμών πάνω ακριβώς στο θέμα τους. Και πολεμικής. Και επιθέσεων.

Ο τρόπος που προσλαμβάνουμε οτιδήποτε ως ενήλικες δεν έχει να κάνει μόνο με την πείρα, τα διαβάσματα, την έρευνά μας κ.ο.κ., αλλά κυρίως με το υπόστρωμα πάνω στο οποίο χτίζονται όλα αυτά: με κάτι συχνά τρωτό δηλαδή για τα περισσότερα πράγματα.

Για να το πούμε πιο ξεκάθαρα: δεν με παίρνει να έχω και πολλές διαφωνίες. Αλλά εξακολουθώ να τις έχω, παρ’ όλα αυτά. Γιατί; Γιατί δεν με συμφέρει αλλιώς. Το λέει άλλωστε  –περίπου έτσι– και η ίδια η συγγραφέας στον επίλογό της αυτό:

«Ακόμα τρώω κρέας και το απολαμβάνω, αλλά με ενοχλεί πια η όψη των κρεμασμένων χταποδιών τα καλοκαίρια και η ευκολία του σουβλίσματος το Πάσχα. Η αντίφαση αυτή ανάμεσα στη σκέψη και την πράξη με απασχολεί, αλλά με καθησυχάζει προς το παρόν η σκέψη της Μίτζλεϊ ότι πολλές φορές η ασυνέπεια προηγείται της αλλαγής των πραγμάτων. Πρώτα αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά κι ότι κάτι κάνουμε λάθος και ύστερα ψάχνουμε τρόπους να το διορθώσουμε».

Λέει πολλά μέσα σε μόλις εκατό σελίδες η Έλλη Βιντιάδη, καθηγήτρια Φιλοσοφίας (και Ηθικής των Ζώων τα τέσσερα τελευταία χρόνια). Κυρίως: παρουσιάζει όλες τις απόψεις, τόσο τις καθιερωμένες και τρέχουσες, όσο και τις πιο ακραίες – και εννοώ συνολικά ακραίες, όχι μόνο στα μάτια μας. Για παράδειγμα, είναι ακραία η άποψη που «δεν θέλει» κατοικίδια:

«Κατά τον καταργητιστή Γκάρι Φραντσιόουν οφείλουμε να μην έχουμε κατοικίδια, διότι δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τα συμφέροντά τους όσο αυτά αποτελούν ιδιοκτησία μας, αφού αυτό καταπατά το (αρνητικό) δικαίωμά τους να μην είναι ιδιοκτησία κανενός. Η θέση του Φραντσιόουν είναι ότι εν τέλει τα κατοικίδια είναι ιδιοκτησία μας κι έτσι δεν έχουν παρά το στάτους αντικειμένων, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν εγγενή αξία αλλά μόνο εργαλειακή αξία».

Αλλά δεν είναι απαραίτητο να σταθείς σ’ αυτήν. (Όμως είναι καλό να τη δεις εις βάθος, και να αναστοχαστείς πάνω σ’ αυτήν και σε όσα πιστεύεις εσύ). Όπως ακριβώς δεν είναι απαραίτητο, χλευάζοντας τους νεαρούς αντισπισιστές που σπάνε κρεοπωλεία στα Εξάρχεια, να δικαιολογείς την κρεατοφαγία. Την κρεατοφαγία (σου) μπορείς να τη δικαιολογείς αλλιώς – αλλά όχι έτσι, όχι επειδή κάποιοι σπάνε κρεοπωλεία. Ας θυμηθούμε όμως τι είναι σπισισμός (ειδισμός):

«Ο ειδισμός, κατά τον Σίνγκερ, είναι μια μορφή προκατάληψης αντίστοιχη του ρατσισμού και του σεξισμού, μια προκατάληψη εναντίον των συμφερόντων μελών άλλων ζωικών ειδών και, κατά συνέπεια, υπέρ των συμφερόντων των μελών του δικού μας, ανθρώπινου είδους. Όπως είναι λάθος να φερόμαστε σε ανθρώπους άσχημα επειδή ανήκουν σε διαφορετικό φύλο ή επειδή έχουν διαφορετικό από μας χρώμα δέρματος, έτσι είναι λάθος, λέει ο Σίνγκερ, να φερόμαστε άσχημα στα ζώα μόνο και μόνο γιατί ανήκουν σε διαφορετικό είδος από εμάς. Και ο λόγος που ο ρατσισμός ή ο σεξισμός είναι μεμπτοί είναι γιατί τα χαρακτηριστικά στα οποία βασίζονται είναι ηθικά άσχετα, δεν έχει σημασία δηλαδή το χρώμα ή το φύλο ενός ανθρώπου στο πώς οφείλουμε να του φερόμαστε. Έτσι και ο ειδισμός είναι προκατάληψη, διότι εκ πρώτης όψεως δεν υπάρχει λόγος να θεωρούμε πιο σημαντικά τα συμφέροντα των μελών του είδους στο οποίο τυχαίνει να ανήκουμε εμείς από τα συμφέροντα άλλων ειδών. Αφού τα ζώα υποφέρουν και νιώθουν πόνο, θα πρέπει να υπολογίζουμε και τα δικά τους συμφέροντα όταν κάνουμε τους υπολογισμούς μας για το ποια πράξη είναι ηθικά ορθή».

Μήπως (εξακολουθούν να) ακούγονται υπερβολικά όλα αυτά; Μήπως ακούγονται κάπως ακραία; Ναι. Ίσως. Δεν ξέρω. Τείνω όμως να πιστεύω ότι είναι θέματα που πρέπει να τα σκεφτούμε, να τα σκεφτόμαστε, ξανά και ξανά. Αν μη τι άλλο, δεν θα πάθουμε τίποτε έτσι και βασανίσουμε κάπως το μυαλό μας με τα δικαιώματα των ζώων – δεν έχει καταγραφεί τέτοια περίπτωση, ποτέ και πουθενά. Ζημιά, αντιθέτως, μπορεί να σου κάνει το κυνήγι: μπορεί να σε καταντήσει απέραντα ηλίθιο, έναν διανοητικά τετραπληγικό. Μην πάει ο νους σας στον θείο που τουφεκάει μπεκάτσες. Ας πάει στους διανοητικά τετραπληγικούς που φωτογραφίζονται πανευτυχείς και περήφανοι μπροστά σε αχνιστά κουφάρια ρινοκέρων ή λιονταριών, που μόλις έχουν σκοτώσει με ένα πανίσχυρο πυροβόλο όπλο από ένα χιλιόμετρο μακριά.

Το βιβλίο αυτό το προτείνω με την καρδιά μου γιατί ακριβώς σε βάζει να σκεφτείς. Μπορεί να σε εκνευρίσει κιόλας σε σημεία-σημεία, γιατί κάποιοι από τους φιλοξενούμενους στοχαστές «τα παραλένε», ή έτσι μάς φαίνεται επειδή έτσι μάς το μάθανε όταν ήμασταν παιδιά, αλλά κυρίως θα σου βάλει έναν καθρέφτη μπροστά σου.

Το βιβλίο αυτό το προτείνω με την καρδιά μου γιατί ακριβώς σε βάζει να σκεφτείς. Μπορεί να σε εκνευρίσει κιόλας σε σημεία-σημεία, γιατί κάποιοι από τους φιλοξενούμενους στοχαστές «τα παραλένε», ή έτσι μάς φαίνεται επειδή έτσι μάς το μάθανε όταν ήμασταν παιδιά, αλλά κυρίως θα σου βάλει έναν καθρέφτη μπροστά σου. Έναν αμείλικτο καθρέφτη. Κι ενώ σε πολλά οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν με τους ειδικούς των οποίων απόψεις και θέσεις δανείζεται η συγγραφέας (δεν είναι πολλοί, αίφνης, εκείνοι που συνηγορούν υπέρ της ύπαρξης τσίρκων με ζώα, ή που αγαπούν τα πειράματα σε ανθρωπίδες), αλλά σημασία έχει τι θέση παίρνουμε στα άλλα. Δηλαδή, εντέλει, πόση αξία δίνουμε στα ζώα. Πόσο εύκολα ή πόσο δύσκολα τα εντάσσουμε στην ηθική κοινότητα. Πότε μάς συμφέρει να το κάνουμε, και πότε όχι. Πότε κάνουμε τα στραβά μάτια.

elli vintiadi

Η Έλλη Βιντιάδη είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Graduate Center του City University of New York και καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος. Έχει διδάξει στο City College of New York και στη Σχολή Διοίκησης και Επιτελών του Πολεμικού Ναυτικού. Η κύρια έρευνα και διδασκαλία της επικεντρώνεται στη φιλοσοφία του νου και της ψυχιατρικής και εφαρμοσμένης ηθικής. Είναι επιμελήτρια του Brute Facts, που κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις Oxford University Press, και επιμελήτρια του Philosophy by Women: 22 Philosophers reflect on Philosophy and its Value, που κυκλοφόρησε το 2020 από τον εκδοτικό οίκο Routledge.

«Ένας τρόπος να προσεγγίσει κανείς το ερώτημα αν τα ζώα έχουν ηθική υπόσταση είναι να εξετάσει αν υπάρχει κάτι που κάνει τους ανθρώπους, και όχι τα άλλα ζώα, να αξίζουν ηθική αντιμετώπιση. Το να έχει κάποιος ηθική υπόσταση σημαίνει ότι ανήκει σε αυτό που ονομάζουμε ηθική κοινότητα, δηλαδή στο σύνολο των όντων που οφείλουμε να υπολογίζουμε όταν αποφασίζουμε πώς να πράξουμε. Με άλλα λόγια, το να έχει ένα oν ηθική υπόσταση σημαίνει ότι η ζωή του έχει αξία πέρα από την αξία που μπορεί να έχει για μας και άρα αξίζει ηθική αντιμετώπιση. [...] Το ποιος έχει ηθική υπόσταση έχει αλλάξει ιστορικά. Την εποχή που επιτρεπόταν η ιδιοκτησία σκλάβων, οι σκλάβοι δεν ήταν μέρος της ηθικής κοινότητας, αλλά αντιμετωπίζονταν σαν αντικείμενα των ιδιοκτητών τους προς χρήση. Το ίδιο ίσχυε κάποτε για τις γυναίκες, που ήταν ιδιοκτησία των ανδρών τους ή των πατεράδων τους, αλλά και για άλλες ομάδες ανθρώπων».

Λοιπόν, αυτό το «έχει αλλάξει ιστορικά» είναι μια έννοια δυναμική και όχι στατική: τα πράγματα θα συνεχίσουν να αλλάζουν. Προσωπικά, είμαι περισσότερο από βέβαιος πως σε δυο-τρεις γενιές το πολύ δεν θα υπάρχουν καν σφαγεία στον πλανήτη – και όχι μόνο επειδή δεν είναι συμφέρον (γιατί δεν είναι), αλλά και επειδή θα θεωρείται από την πλειονότητα των πολιτών ανατριχιαστικό και βάρβαρο. Θα τρεφόμαστε με «πράσινο κρέας» και με γενετικά τροποποιημένα (πάσης φύσεως) τρόφιμα, υψηλής θρεπτικής αξίας και, ναι, νοστιμότατα. Μην ανησυχείτε! Δεν θα γίνει αύριο, αλλά σε δυο-τρεις γενιές. Αλλά θα γίνει.

Το βιβλίο βέβαια δεν μιλά για την κρεατοφαγία (η οποία αναφέρεται βεβαίως στο οικείο κεφάλαιο), αλλά για καθετί που αφορά τα ζώα, όλα τα ζώα, και την ηθική τους υπόσταση, με απλό, εύληπτο τρόπο, με ωραιότατο λόγο, με την καλύτερη δομή που θα μπορούσαμε να φανταστούμε για μια τέτοια εισαγωγή: ένα εγχειρίδιο που πρέπει να είναι κατά το δυνατόν συνοπτικό και να αφορά, ταυτοχρόνως, το ευρύ κοινό. Οι φίλοι των ζώων, οι χορτοφάγοι, οι βίγκαν, και οι… συμπαθούντες, να το αναζητήσουν — είναι ωραίο βιβλίο.

* Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ είναι συγγραφέας και επιμελητής εκδόσεων. Τελευταίο βιβλίο του, «Ένας κόκκινος σκούφος για τον Ροδόλφο» (εκδ. Κλειδάριθμος).


vidiadi exΤα ζώα και εμείς
ΕΛΛΗ ΒΙΝΤΙΑΔΗ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 2020
Σελ. 112, τιμή εκδότη €11,00

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

«Ευρώπη restart» του Βασίλη Ν. Μίχου (κριτική) – Ανατροπή μιας ζοφερής κατάστασης

Για το δοκίμιο του Βασίλη Ν. Μίχου «Ευρώπη restart» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Ιωάννης Αγραφιώτης

Ανέκαθεν η Ευρώπη είχε το διπλό ρόλο τόσο του ταγού όσο και του ισορροπιστή της υφηλίου. Πάντα πρωτοπόρος στην ανάπτυξη τεχνολογίας, στη γέννηση ιδ...

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

«Η φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου (κριτική) – Γροθιά στο στομάχι και καμπανάκι εγρήγορσης

Για το αυτιοβιογραφικό βιβλίο του Τάσου Θεοφίλου «Η φυλακή» (εκδ. Αντίποδες), μια «μαρτυρία που είναι γροθιά στο στομάχι του αναγνώστη ενώ παράλληλα θα έπρεπε να λειτουργεί και ως καμπανάκι εγρήγορσης της οργανωμένης πολιτείας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Το συλλογικό graphic novel «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» (μτφρ. Στεφανία Γεωργάκη, εκδ. Επόμενος Σταθμός), υπό τη διεύθυνση της Μαρζάν Σατραπί, μια πολυσυλλεκτική καταγραφή της κατάστασης στο Ιράν σήμερα, εστιάζει στην ασφυκτική ζωή των γυναικών, ενώ αναδεικνύει και άλλες πλευρές του θεοκρατικού καθεστώτος. ...

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ