alt

Του Κώστα Αγοραστού

Η Κατερίνα Σχινά, από το πόστο της μεταφράστριας, έχει «γυρίσει» στα ελληνικά έναν μεγάλο αριθμό ξένης, ως επί το πλείστον, πεζογραφίας, και από αυτό της δημοσιογράφου έχει αρθρογραφήσει για ακόμη περισσότερα βιβλία. Αναπόφευκτα ήρθε η ώρα να γράψει και το δικό της. Ένα βιβλίο για μια από τις εξωλογοτεχνικές της αγάπες. Το πλέξιμο.

Δεινή πλέκτρια πλέον, όσο και μεταφράστρια τα κατοπινά χρόνια, και με οξυμμένη παρατηρητικότητα για ό,τι συνέβαινε γύρω της και θα μπορούσε να συνδυαστεί με τις βελόνες, τις κλωστές, τα νήματα, τα σχέδια και τα χρώματα, η Σχινά κρατούσε σημειώσεις και έγραφε κομμάτι κομμάτι, μέσα στα χρόνια, το εν λόγω βιβλίο. Αυτό που προέκυψε είναι ένα απολαυστικό ανάγνωσμα. Το απόσταγμα μελέτης χρόνων και συλλογής στοιχείων από πολλές και ετερόκλητες πηγές. Τα αυτοβιογραφικά δοκίμια θέτουν ένα λεπτό και δυσδιάκριτο όριο ανάμεσα στην αφήγηση της βιωμένης πληροφορίας και την εξ ορισμού αυστηρή δομή του δοκιμίου. Η Σχινά ξεπερνάει οριακά αυτόν τον σκόπελο παραδίδοντας μια πληρέστατη μελέτη, με εντυπωσιακές πληροφορίες, διακριτικά σχολιασμένες. Ανάμεσα στο καθένα από τα επτά κεφάλαια του βιβλίου, υπάρχει ένα πιο προσωπικό αφήγημα, όπου συνδέει, με μυθιστορηματικό τρόπο, τη θεωρία με την πράξη.

Η «καλή» (τα δοκίμια)

alt
  Η φωτογράφος Άννα Βιχ αφοσιωμένη στο πλεκτό της, Αθήνα, 1976 
  (Από την έκδοση)

Το βιβλίο, όπως είπαμε, συναρθρώνεται από επτά θεωρητικά κεφάλαια. Επτά τομείς, των οποίων η συγγραφέας εντόπισε και κατέδειξε τη σχέση τους με το πλέξιμο. Από τα έργα πλεκτικής τέχνης, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να δηλώσουν κάποιο μήνυμα (αντιπολεμικό, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελευθερίας) έως τα πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα (υπερβολοειδών επιφανειών), τα οποία βρήκαν έκφραση και υλική υπόσταση σε πλεκτά με βελονάκι. Και από τη μουσική του Ιάννη Ξενάκη και τα ποιήματα του Dylan Thomas και του W.B. Yeats στην ενασχόληση των ανδρών με το πλέξιμο κατ’ επάγγελμα και κατ’ άποψη. Οι συνδέσεις του πλέκειν με τους παραπάνω τομείς είναι εντυπωσιακές κάθε φορά. Η κουλτούρα του πλεξίματος ρευστή, συνεχώς διαμορφούμενη, ανοιχτή σε ερμηνείες και συνάμα σε ρόλο καταλύτη για το κάθε αντικείμενο με το οποίο σχετίζεται.

Το πλέξιμο άλλοτε ως πολιτική πράξη και άλλοτε ως ένα βήμα προς την προσέγγιση του εαυτού (σύμφωνα με το «υπερβατικό-διαλογιστικό» ρεύμα), αποτελεί μια ρηξικέλευτη μέθοδο ανάγνωσης του κόσμου

«Η πλεκτική κίνηση δεν ανήκει στο πεδίο της μονοτονίας αλλά της επαναληπτικότητας», γράφει η Σχινά και έτσι συνδέει τα μαθηματικά, την ποίηση και τη μουσική με το μήνυμα, τη μαχητικότητα και το αίσθημα ελευθερίας. Το πλέξιμο άλλοτε ως πολιτική πράξη και άλλοτε ως ένα βήμα προς την προσέγγιση του εαυτού (σύμφωνα με το «υπερβατικό-διαλογιστικό» ρεύμα), αποτελεί μια ρηξικέλευτη μέθοδο ανάγνωσης του κόσμου.

Η μύηση της Σχινά στο πλέξιμο έγινε τη δεκαετία του ’70 από μια Ιταλίδα. Έκτοτε δεν σταμάτησε να πλέκει, ακόμη και στα τυφλά, την ώρα που διάβαζε. Το πλέξιμο έγινε οργανικό μέρος της ζωής της. «Είχα ήδη αρχίσει να αισθάνομαι τη χειροτεχνία σαν μια στιγμή ελευθερίας, που ξεγλιστράει από την εξορία των μηχανισμών της εργασίας για να καταλάβει το χώρο όπου οι επιθυμίες είναι ταυτόσημες με τη ζωή· σαν μια οριακή στιγμή έκφρασης, μια ευφάνταστη στιγμή προσωπικής πραγμάτωσης, και –γιατί όχι;- σαν ενσάρκωση της δυνατότητας για μια εναλλακτική θεώρηση των πραγμάτων. Φοράω αυτό που θέλω, φτιαγμένο όπως το θέλω, ένα και μοναδικό. Το πουλόβερ μου είμαι εγώ». Αναπόφευκτα κάποια πλεκτά αποτέλεσαν δώρο προς αγαπημένα πρόσωπα, με ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, κάποιες άλλες πλεκτικές εργασίες έμειναν στη μέση, νήματα και κουβάρια ξεχάστηκαν σε ντουλάπες και μπαούλα. Οι κλωστές αντικαταστάθηκαν μέσα στα χρόνια με λέξεις και τα πλεκτά με ιστορίες.

Η «ανάποδη» (τα αφηγήματα)

 alt
  Lisa Anne Auerbach, To say "I love you"
   means let the Revolution begin, 2005.
   Πανό πλεγμένο στη μηχανή με μαλλί μερινό
  μπορεί να φορεθεί και σαν σάλι
  (Από την έκδοση)

 

Οι άνθρωποι που διαβάζουν πολύ, και δη επαγγελματικά, είναι αναπόφευκτο κάποια στιγμή να περάσουν στην απέναντι όχθη. Να επιχειρήσουν να βάλουν σε ένα βιβλίο ό,τι έχουν διαβάσει και μάθει. Και αν τα δοκίμια χρειάζονται μόχθο και μελέτη για να εξαγάγουν πρωτότυπη σκέψη και στέρεα συμπεράσματα, η πεζογραφία έχει ένα ζητούμενο: Το τραύμα. Σε αυτά τα αφηγήματα, τα οποία παρεμβάλλονται στα δοκιμιακά κεφάλαια, η Σχινά καταθέτει με σπάνια συμπύκνωση αισθήματα έωλα, συναντήσεις ημιτελείς, ιστορίες ανθρώπων που ήρθαν σε συνάφεια με τα πλεκτικά της δημιουργήματα.

Σε αυτά τα αφηγήματα η Σχινά καταθέτει με σπάνια συμπύκνωση αισθήματα έωλα, συναντήσεις ημιτελείς, ιστορίες ανθρώπων που ήρθαν σε συνάφεια με τα πλεκτικά της δημιουργήματα

Τα αφηγήματα αυτά, μπορεί σε ένα πρώτο επίπεδο να λειτουργούν αντιστικτικά προς τα δοκιμιακά μέρη, γρήγορα όμως αντιλαμβανεται κανείς ότι δεν είναι μόνο αυτό. Εδώ υπάρχει ατόφια πεζογραφική φλέβα. Οι έξι αυτές ιστορίες αποτελούν μια άτυπη θεματική συλλογή διηγημάτων μέσα στο κυρίως σώμα του δοκιμίου. Η αφήγηση στα διηγήματα έχει τους δικούς της ρυθμούς και ανάσες. Οι πραγματολογικές πληροφορίες περιορίζονται και η ατμόσφαιρα που δημιουργείται φέρνει στο προσκήνιο χαρακτήρες δοσμένους με γλώσσα λιτή και αισθήματα που ακροβατούν ανάμεσα στην πληρότητα και τη ματαίωση.

«Η έμφαση στη διαδικασία και στην αλλαγή, στην προοδευτική ανάπτυξη, στη μετάπλαση της πρώτης ύλης σε κάτι που την έχει υπερβεί, κάνει το πλέξιμο ένα ταξίδι που δεν σφραγίζεται μόνον από τη μετατροπή ενός αντικειμένου (του νήματος) σ’ ένα άλλο (το πλεκτό) αλλά αποτυπώνει και τη διαρκώς μεταβαλλόμενη σχέση ανάμεσα στον χειροτέχνη, τη χειροτεχνία και το χειροτέχνημα».

Η Κατερίνα Σχινά σκοπεύει έκκεντρα και καταφέρνει να πετύχει όλους τους στόχους, που από τη φύση του θέτει το εν λόγω βιβλίο. Εμπεριστατωμένη μελέτη, απολαυστικές αναλύσεις, υψηλού επιπέδου αφηγήματα. Μια αναγνωρισμένη μεταφράστρια και δημοσιογράφος, όπως είναι η Σχινά, τώρα πολιτογραφείται και «συγγραφέας». Μένει να δούμε αν θα συνεχίσει στα θεματικά δοκίμια ή θα περάσει και στα χωράφια της αμιγούς πεζογραφίας.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ

altΚαλή και ανάποδη
Ο πολιτισμός του πλεκτού
Κατερίνα Σχινά
Κίχλη 2014
Σελ. 176, τιμή € 15,50

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο μαύρος κύκνος» του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ (κριτική) – Όταν τα δεδομένα και οι προβλέψεις μας εξαπατούν

«Ο μαύρος κύκνος» του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ (κριτική) – Όταν τα δεδομένα και οι προβλέψεις μας εξαπατούν

Για το βιβλίο του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ «Ο μαύρος κύκνος» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος). 

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών στη χώρα μας φαίνεται πως πολύ λίγοι είχαν προβλ...

«Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη (κριτική)

«Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη (κριτική)

Για τη μελέτη της Αγγέλας Καστρινάκη «Μίλα, Πηνελόπη! – Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

Η προβληματική τ...

«Για το νόημα της ζωής» του Βίτο Μανκούζο (κριτική) – Αναζητώντας το νόημα στο υπέρτερο, στην απομόνωση της πανδημίας

«Για το νόημα της ζωής» του Βίτο Μανκούζο (κριτική) – Αναζητώντας το νόημα στο υπέρτερο, στην απομόνωση της πανδημίας

Για το βιβλίο του Βίτο Μανκούζο «Για το νόημα της ζωής» (μτφρ. Παναγιώτης Υφαντής, εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, ο θεολόγος και καθηγητής Βίτο Μανκούζο.

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο αμφιλεγόμενος χώρος που γνωρίζουμε σήμ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ