vagenas

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Νάσος Βαγενάς ανήκει στους διανοητές συγγραφείς που συμμετέχουν δημιουργικά στον διάλογο ανάμεσα στην επιστήμη και στην τέχνη (του λόγου, αλλά όχι μόνον), λειτουργώντας ως αποτελεσματικός παράγων του ακαδημαϊκού χώρου, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται με συνέπεια στις προσωπικές «υποχρεώσεις» του απέναντι στη ροή του γενικού πολιτισμικού και επομένως πολιτικού χρόνου.

Αυτόν τον χαρακτήρα του Ν. Βαγενά φαίνεται να δηλώνει με κάθε λεπτομέρεια το βιβλίο Σημειώσεις από την αρχή του αιώνα, ως σύνολο εβδομήντα εννέα κειμένων, οι ιδιαίτεροι τίτλοι των οποίων λειτουργούν ως προληπτική ή ως συνδηλωτική αναφορά στο αντίστοιχο περιεχόμενο.

Η σύνθεση του βιβλίου αποτυπώνει την επιχειρηματολογία του Ν. Βαγενά σε ό,τι αφορά τη δομή και το αντικειμενικό αντίκρισμα ζητημάτων φιλολογικών, γενικότερα πολιτισμικών, κοινωνικών, πολιτικών, κάτω από την οπτική της υποκειμενικής πρόσληψης του συγγραφέα.

Με αυτή την προϋπόθεση, τα κείμενα του βιβλίου αποτελούν πεδία διαχείρισης εννοιών με γενικό ενδιαφέρον, όπως είναι ο πολιτισμός, η πολιτισμική αγορά, η πανεπιστημιακή κοινότητα, η εφαρμοσμένη πολιτική, η κοινωνία, το κράτος, οι ανθρώπινοι παράγοντες πολιτισμού και πολιτικής.

Κατά τη συνήθη τακτική του, ο Ν. Βαγενάς διασταυρώνει πολλαπλώς τις διαδρομές του μέσα από τις περιοχές του πολιτισμού, της πολιτικής, της ιστορίας, πρωτίστως της φιλολογίας όπου εντοπίζεται ο Διονύσιος Σολωμός ως διαρκής φάρος τέχνης αλλά και πολιτικής (που προσφέρει την αφορμή για να ανακαλέσω από τις αποσκευές του μακρινού 1988 τον Λευτέρη Βογιατζή όταν διάβαζε Διονύσιο Σολωμό στο λόφο του Στράνη).

Τα κείμενα του βιβλίου κατάγονται από την περιστασιακή και συγχρονική διάσταση της προσωπικής εμπλοκής του Ν. Βαγενά στα δεδομένα του γενικού πολιτισμικού, κοινωνικού, πολιτικού χρόνου όπως αυτά προσδιορίζουν την αρχή του 21ου αιώνα.

Τα ζητήματα όμως που αντιμετωπίζει ο Ν. Βαγενάς χαρακτηρίζονται από διαρκές και γενικό ενδιαφέρον, και κατά συνέπεια έχουν εξασφαλίσει στα κείμενα τη δυνατότητα να παραβιάσουν τις συνθήκες που προκάλεσαν τη συγγραφή τους και επομένως να μετακινηθούν από την περιστασιακή/συγχρονική στη γενική/διαχρονική διάσταση.

Από αυτή την άποψη το υλικό του βιβλίου είναι δυνατόν να προσληφθεί ως τεκμηρίωση για την αρχή του 21ου αιώνα, καθώς αφορά φαινόμενα που δηλώνουν ιδιαίτερα στοιχεία του κοινωνικού, πολιτικού, πολιτισμικού βίου σε ατομικό και σε γενικό επίπεδο, μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό τοπίο.

Η κριτική και η συγκριτική αντίληψη, ο σαρκασμός, η ανατροπή, η απομυθοποίηση, η παρρησία, η ανίχνευση του βάθους αλλά και του ευρύτερου ορίζοντα των πραγμάτων αποτελούν δείκτες του άμεσου, παραστατικού, στοχαστικού, αφοριστικού λόγου του συγγραφέα.

Στο πλαίσιο αυτό, ειδικότερα η αντιμετώπιση φιλολογικών (αλλά όχι μόνον) ζητημάτων αντιπροσωπεύει μια ισχυρή πρόκληση για την «αντιστικτική» (όσο και παραπληρωματική) πρόσληψη του περιεχομένου του βιβλίου του Ν. Βαγενά με τον τίτλο Γκιόστρα (εκδόσεις Μικρή Άρκτος, Αθήνα 2012) ως σύνθεση κριτικών «αντιπαραθέσεων» επάνω σε ζητήματα κυρίως επιστημονικά-φιλολογικά αλλά και γενικότερα πολιτισμικά σε επίπεδο κοινωνικών ισορροπιών.

Πάντως, με το βιβλίο Σημειώσεις από την αρχή του αιώνα ο Ν. Βαγενάς προσφέρει μια επιτομή δεδομένων από τις περιοχές της επιστήμης και της τέχνης, τα οποία αποτελούν «συναισθηματικούς οδοδείκτες» (για να δανεισθώ τη διατύπωση από τον Ρίχαρντ Βάγκνερ) σε ό,τι αφορά την εξέλιξη γενικών φαινομένων που δεσμεύουν τον ατομικό βίο κατά την εντυπωσιακή (με ό,τι σημαίνει σε διεθνή κλίμακα) είσοδο μιας νέας χιλιετίας. Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η ουσιαστική, προστιθεμένη αξία της έκδοσης, ανεξάρτητα από τη γνώμη του αποδέκτη για τις απόψεις του συγγραφέα.

vagenas_simeioseisΣημειώσεις από την αρχή του αιώνα
Νάσος Βαγενάς
Εκδόσεις Πόλις, 2013
Τιμή: € 16,00, σελ. 355

politeia-link

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΝΑΣΟΥ ΒΑΓΕΝΑ 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μια ανέφικτη ανάσταση» του Παναγιώτη Θωμά (κριτική) – Πλησιάζοντας τον Κάφκα μέσω του Ν. Γ. Πεντζίκη

«Μια ανέφικτη ανάσταση» του Παναγιώτη Θωμά (κριτική) – Πλησιάζοντας τον Κάφκα μέσω του Ν. Γ. Πεντζίκη

Για το δοκίμιο του Παναγιώτη Θωμά «Μια ανέφικτη ανάσταση - Σχόλιο στη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο νεαρός Γκρέγκορ Σάμσα, περιοδεύων εμπορικός αντιπρόσωπος...

«Πίνοντας καφέ με τον Αριστοτέλη», των Θανάση Λάλα και Βασίλειου Μπετσάκου – Διαφωτιστικές συναντήσεις με τον φιλόσοφο

«Πίνοντας καφέ με τον Αριστοτέλη», των Θανάση Λάλα και Βασίλειου Μπετσάκου – Διαφωτιστικές συναντήσεις με τον φιλόσοφο

Για το βιβλίο «Πίνοντας καφέ με τον Αριστοτέλη – Τον φιλόσοφο της αρετής και της ευδαιμονίας μέσα στην πόλη», των Θανάση Λάλα και Βασίλειου Μπετσάκου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει ο Βασίλης Πανόπουλος

...
Γαλιλαίος και Νεύτων, οι επιστήμονες που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο

Γαλιλαίος και Νεύτων, οι επιστήμονες που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο

Δυο μελέτες που εξετάζουν τη διαμόρφωση της σύγχρονης επιστήμης, χάρη στη συμβολή του Γαλιλαίου και του Νεύτωνα. Πρόκειται για τα δοκίμια «Γαλιλαίος» (μτφρ. Τάσος Κυπριανίδης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), του Στίλμαν Ντρέικ [Stillman Drake] και «Η συγκρότηση της σύγχρονης επιστήμης» (μτφρ. Κρινιώ Ζήση, Πανεπιστ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ