vagenas

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Νάσος Βαγενάς ανήκει στους διανοητές συγγραφείς που συμμετέχουν δημιουργικά στον διάλογο ανάμεσα στην επιστήμη και στην τέχνη (του λόγου, αλλά όχι μόνον), λειτουργώντας ως αποτελεσματικός παράγων του ακαδημαϊκού χώρου, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται με συνέπεια στις προσωπικές «υποχρεώσεις» του απέναντι στη ροή του γενικού πολιτισμικού και επομένως πολιτικού χρόνου.

Αυτόν τον χαρακτήρα του Ν. Βαγενά φαίνεται να δηλώνει με κάθε λεπτομέρεια το βιβλίο Σημειώσεις από την αρχή του αιώνα, ως σύνολο εβδομήντα εννέα κειμένων, οι ιδιαίτεροι τίτλοι των οποίων λειτουργούν ως προληπτική ή ως συνδηλωτική αναφορά στο αντίστοιχο περιεχόμενο.

Η σύνθεση του βιβλίου αποτυπώνει την επιχειρηματολογία του Ν. Βαγενά σε ό,τι αφορά τη δομή και το αντικειμενικό αντίκρισμα ζητημάτων φιλολογικών, γενικότερα πολιτισμικών, κοινωνικών, πολιτικών, κάτω από την οπτική της υποκειμενικής πρόσληψης του συγγραφέα.

Με αυτή την προϋπόθεση, τα κείμενα του βιβλίου αποτελούν πεδία διαχείρισης εννοιών με γενικό ενδιαφέρον, όπως είναι ο πολιτισμός, η πολιτισμική αγορά, η πανεπιστημιακή κοινότητα, η εφαρμοσμένη πολιτική, η κοινωνία, το κράτος, οι ανθρώπινοι παράγοντες πολιτισμού και πολιτικής.

Κατά τη συνήθη τακτική του, ο Ν. Βαγενάς διασταυρώνει πολλαπλώς τις διαδρομές του μέσα από τις περιοχές του πολιτισμού, της πολιτικής, της ιστορίας, πρωτίστως της φιλολογίας όπου εντοπίζεται ο Διονύσιος Σολωμός ως διαρκής φάρος τέχνης αλλά και πολιτικής (που προσφέρει την αφορμή για να ανακαλέσω από τις αποσκευές του μακρινού 1988 τον Λευτέρη Βογιατζή όταν διάβαζε Διονύσιο Σολωμό στο λόφο του Στράνη).

Τα κείμενα του βιβλίου κατάγονται από την περιστασιακή και συγχρονική διάσταση της προσωπικής εμπλοκής του Ν. Βαγενά στα δεδομένα του γενικού πολιτισμικού, κοινωνικού, πολιτικού χρόνου όπως αυτά προσδιορίζουν την αρχή του 21ου αιώνα.

Τα ζητήματα όμως που αντιμετωπίζει ο Ν. Βαγενάς χαρακτηρίζονται από διαρκές και γενικό ενδιαφέρον, και κατά συνέπεια έχουν εξασφαλίσει στα κείμενα τη δυνατότητα να παραβιάσουν τις συνθήκες που προκάλεσαν τη συγγραφή τους και επομένως να μετακινηθούν από την περιστασιακή/συγχρονική στη γενική/διαχρονική διάσταση.

Από αυτή την άποψη το υλικό του βιβλίου είναι δυνατόν να προσληφθεί ως τεκμηρίωση για την αρχή του 21ου αιώνα, καθώς αφορά φαινόμενα που δηλώνουν ιδιαίτερα στοιχεία του κοινωνικού, πολιτικού, πολιτισμικού βίου σε ατομικό και σε γενικό επίπεδο, μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό τοπίο.

Η κριτική και η συγκριτική αντίληψη, ο σαρκασμός, η ανατροπή, η απομυθοποίηση, η παρρησία, η ανίχνευση του βάθους αλλά και του ευρύτερου ορίζοντα των πραγμάτων αποτελούν δείκτες του άμεσου, παραστατικού, στοχαστικού, αφοριστικού λόγου του συγγραφέα.

Στο πλαίσιο αυτό, ειδικότερα η αντιμετώπιση φιλολογικών (αλλά όχι μόνον) ζητημάτων αντιπροσωπεύει μια ισχυρή πρόκληση για την «αντιστικτική» (όσο και παραπληρωματική) πρόσληψη του περιεχομένου του βιβλίου του Ν. Βαγενά με τον τίτλο Γκιόστρα (εκδόσεις Μικρή Άρκτος, Αθήνα 2012) ως σύνθεση κριτικών «αντιπαραθέσεων» επάνω σε ζητήματα κυρίως επιστημονικά-φιλολογικά αλλά και γενικότερα πολιτισμικά σε επίπεδο κοινωνικών ισορροπιών.

Πάντως, με το βιβλίο Σημειώσεις από την αρχή του αιώνα ο Ν. Βαγενάς προσφέρει μια επιτομή δεδομένων από τις περιοχές της επιστήμης και της τέχνης, τα οποία αποτελούν «συναισθηματικούς οδοδείκτες» (για να δανεισθώ τη διατύπωση από τον Ρίχαρντ Βάγκνερ) σε ό,τι αφορά την εξέλιξη γενικών φαινομένων που δεσμεύουν τον ατομικό βίο κατά την εντυπωσιακή (με ό,τι σημαίνει σε διεθνή κλίμακα) είσοδο μιας νέας χιλιετίας. Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η ουσιαστική, προστιθεμένη αξία της έκδοσης, ανεξάρτητα από τη γνώμη του αποδέκτη για τις απόψεις του συγγραφέα.

vagenas_simeioseisΣημειώσεις από την αρχή του αιώνα
Νάσος Βαγενάς
Εκδόσεις Πόλις, 2013
Τιμή: € 16,00, σελ. 355

politeia-link

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΝΑΣΟΥ ΒΑΓΕΝΑ 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ορθόδοξη θεολογία, ψυχοθεραπεία και βιοηθική – Δύο βιβλία, δύο χριστιανικές θεωρήσεις

Ορθόδοξη θεολογία, ψυχοθεραπεία και βιοηθική – Δύο βιβλία, δύο χριστιανικές θεωρήσεις

Για τα βιβλία «Η θεραπεία της ψυχής – Πατέρες και ψυχολόγοι σε διάλογο», του Αλέξιου Ιερομόναχου Καρακαλλινού, και «Τα θεμέλια της βιοηθικής – Μια χριστιανική θεώρηση» (μτφρ. Πολυξένη Τσαλίκη-Κιοσόγλου), του Τρίσταμ Χ. Ένγκελχαρτ (Tristam H. Engelhardt Jr), που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αρμός.

Γ...

«Η ιστορία της αθεΐας» του Ζορζ Μινουά (κριτική) – Μια περιδιάβαση στις περιπέτειες του αθεϊσμού στον Δυτικό κόσμο

«Η ιστορία της αθεΐας» του Ζορζ Μινουά (κριτική) – Μια περιδιάβαση στις περιπέτειες του αθεϊσμού στον Δυτικό κόσμο

Για το βιβλίο του Ζορζ Μινουά [Georges Minois] «Η ιστορία της αθεΐας – η αθεΐα στον Δυτικό κόσμο» (μτφρ. Βάλια Σερέτη, εκδ. Νάρκισσος).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο αθεϊσμός είναι ένα ίσως από τα επιδραστικά πνευματικά κινήματα του σύγχρονου κό...

«Ο δρόμος της ομορφιάς» του Βίτο Μανκούζο – Αναζητώντας έναν τρόπο να βλέπουμε

«Ο δρόμος της ομορφιάς» του Βίτο Μανκούζο – Αναζητώντας έναν τρόπο να βλέπουμε

Για το βιβλίο του Βίτο Μανκούζο [Vito Mancuso] «Ο δρόμος της ομορφιάς» (μτφρ. Παναγιώτης Αρ. Υφαντής, εκδ. Αρμός). Κεντρική εικόνα: ο πίνακας του William Turner “Dutch Boats in a Gale” [«Ολλανδικές βάρκες σε θύελλα»], 1801 © The Capricorn Foundation.

Γράφει ο Διονύση...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ