alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Γιώργου Μπράμου «Ανάμεσα στους τοίχους» (εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Φαινομενικά, επίπεδα και χωρίς καινοτόμο διάθεση, ρεαλιστικά, με έμφαση στην ιστορία και όχι στην όποια πρωτοποριακή μορφή. Κατά βάθος όμως ουσιαστικά, διεισδυτικά, καθώς ξαναφέρνουν το συναίσθημα στην πρώτη γραμμή. Έτσι θα μπορούσα να συστήσω τα διηγήματα του Γιώργου Μπράμου ο οποίος, μετά την εξίσου δυνατή αίσθηση της τελευταίας του συλλογής διηγημάτων Άσπρα γένια (2006) και το ενδιάμεσο αιρετικό Ψέμα του λύκου (2013), επανεμφανίζεται με ιστορίες αψιές και μαζί αληθινές. Πρόκειται για ιστορίες φτιαγμένες από γνώριμα υλικά αλλά συνάμα γεμάτες ένταση, η οποία φτάνει μέχρι τον αναγνώστη και τον εισάγει στο σύγχρονο ψυχολογικό δράμα-τραύμα των ηρώων του.

Ο Γιώργος Μπράμος αποδίδει έξοχα τα αδιέξοδα και πείθει –ακόμα και τον πιο αμύητο στη ζωή, τον πιο άκαπνο αναγνώστη, που δεν μπορεί να ψυλλιαστεί τι συμβαίνει πίσω από τους τοίχους– ότι η τραγωδία επαναλαμβάνεται από αρχαιοτάτων χρόνων ως μένος και ως αστοχασιά.

Οι πρωταγωνιστές του διηγηματογράφου είναι φαινομενικά απλοί άνθρωποι, που τελικά υποπίπτουν σε μια «αμαρτία», είτε με την ηθική-χριστιανική έννοια είτε με την τραγική-αρχαιοελληνική. Μια οικογενειακή ομαλότητα ανατινάσσεται από έναν γεροντοέρωτα, ο μετανάστης δραπετεύει από το αστυνομικό τμήμα λόγω της ραστώνης των αστυνομικών, ένας ταξιτζής βρίσκει μια μικρή και τη σπιτώνει αλλά του τη γκαστρώνει άλλος, η ξενιτιά της μάνας κρύβει από τον μικρό γιο ένα δράμα που συντελέστηκε στον Εμφύλιο, δράμα που έκανε τη μάνα να απομακρυνθεί από τον πατέρα διαπαντός... Και το τελευταίο διήγημα, το οποίο δίνει και τον τίτλο σε όλη τη συλλογή, φέρνει σε μια αγαστή σύγκλιση πολλούς από τους χαρακτήρες, μέσα στη φυλακή, όπου πληρώνουν το τίμημα των παθών τους.

Ένα θέμα που έρχεται και ξανάρχεται στα διηγήματα είναι η κρίση της μέσης ηλικίας, εκεί γύρω στα πενήντα με εξήντα. Οι άνδρες σ’ αυτήν την ηλικία παρουσιάζονται με κοιλιές, ασθένειες, εγκλωβισμούς, αδιέξοδα, τελμάτωση, σε μια κατάσταση αργού θανάτου που ψάχνει μια έκρηξη για να τους συνεφέρει από το κώμα. Κι εκεί, όντως, προκύπτει ξαφνικά ένα απρόοπτο, κατά βάση μια γυναίκα, που ανατρέπει τη στάσιμη ζωή, φουρτουνιάζει το «είναι» τους, αλλά φυσικά όλη αυτή η φουσκονεριά δεν μπορεί να φέρει μια νέα, διαρκή ευτυχία. Αναδύεται μόνο μια πρόσκαιρη ηδονή, μια μικρή προοπτική, που εντέλει αποδεικνύεται φρούδη. Η ζωή είναι άτιμη, χωρίς αυτό να παρουσιάζεται με μελοδραματισμούς, άτιμη γιατί όσο μεγαλώνει κανείς τόσο βρίσκει μπροστά του ή και γύρω του τοίχους. Ο Γιώργος Μπράμος αποδίδει έξοχα τα αδιέξοδα και πείθει –ακόμα και τον πιο αμύητο στη ζωή, τον πιο άκαπνο αναγνώστη, που δεν μπορεί να ψυλλιαστεί τι συμβαίνει πίσω από τους τοίχους– ότι η τραγωδία επαναλαμβάνεται από αρχαιοτάτων χρόνων ως μένος και ως αστοχασιά.

Η πολιτική εμφιλοχωρεί άλλοτε παρείσακτη κι άλλοτε εμφανώς προσκεκλημένη. Ο –πολύ εύγλωττος– κρατούμενος που σιωπά εξαιτίας της κατηγορίας των άλλων ότι πρόδωσε, ο σκοτωμός, μέσα στον Εμφύλιο, του κουνιάδου από τον πατέρα του αφηγητή, είναι μερικές από τις υποθέσεις που δείχνουν όχι τόσο κομματικές ταυτότητες όσο δράματα, τα οποία εκτυλίσσονται διά μακρών εξαιτίας αυτών των διχαστικών ταυτοτήτων.

Κι από την άλλη, η πολιτική εμφιλοχωρεί άλλοτε παρείσακτη κι άλλοτε εμφανώς προσκεκλημένη. Ο –πολύ εύγλωττος– κρατούμενος που σιωπά εξαιτίας της κατηγορίας των άλλων ότι πρόδωσε, ο σκοτωμός, μέσα στον Εμφύλιο, του κουνιάδου από τον πατέρα του αφηγητή, είναι μερικές από τις υποθέσεις που δείχνουν όχι τόσο κομματικές ταυτότητες όσο δράματα, τα οποία εκτυλίσσονται διά μακρών εξαιτίας αυτών των διχαστικών ταυτοτήτων.

Το πιο δυνατό διήγημα της συλλογής, το πιο αριστοτεχνικά γραμμένο αλλά και κοινωνικά ευαισθητοποιημένο είναι «Το πρώτο θύμα». Πάλι ένας γεροντοέρωτας που εξελίσσεται αναίμακτα και κερδίζει ακόμα και την ανοχή της συζύγου. Η τελευταία μάλιστα, για να μη διασαλεύσει την αρραγή ευταξία της οικογένειας, στηρίζει –και παλιότερα και τώρα– τον άνδρα της, ο οποίος πάντα φαινόταν τίμιος, εργατικός, μετρημένος… Ώσπου μια μικρή, που τον γοητεύει και τον παίρνει μαζί της σε ένα ταξίδι χωρίς γυρισμό, έχει άλλα σχέδια, θρεμμένα από το παρελθόν και ποτισμένα με εκδίκηση.

Μπήκα στο βιβλίο συγκρατημένα και προχώρησα με ζήλο, ώσπου να βγω γεμάτος όχι μόνο με ιδέες αλλά και με συναισθήματα. Κατανόησα περισσότερο τον άνθρωπο που βαραίνει και φθείρεται, που παραπαίει αλλά κερδίζει τη συμπάθειά μας, που αντέχει και ζει, που φτάνει στα όριά του και εκρήγνυται, παρασύροντας μαζί του την τακτοποιημένη του ζωή. Συνειδητοποίησα στη σημερινή καθημερινότητα ότι αφενός οι τραγικοί ποιητές έχουν συλλάβει καταστάσεις που επαναλαμβάνονται σε διαχρονική βάση, όσο κι αν αλλάζουν οι κοινωνικές συνθήκες, και αφετέρου οι σύγχρονοι συγγραφείς μπορούν να τις αναβιώσουν. Συνειδητοποίησα τέλος ότι η καθαρή λογοτεχνία πολλές φορές δεν χρειάζεται γλωσσικά ή αφηγηματικά τερτίπια για να μας δείξει τη ζωή, αλλά μπορεί να το κάνει και με τις χιλιοπατημένες της παντόφλες.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΑνάμεσα στους τοίχους
Γιώργος Μπράμος
Καστανιώτης 2017
Σελ. 206, τιμή εκδότη €10,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΡΑΜΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ