alt

Για το βιβλίο της Δάφνης Μαρίας Γκυ-Βουβάλη «Της Κάλυμνος κύματα και παραμύθια» (εκδ. Κοράλι).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη, γνωστή ήδη από τη θητεία της στη δημοσιογραφία, ακολουθεί μια εξελικτική πορεία στον χώρο της λογοτεχνίας. Τα τελευταία επτά χρόνια καταγράφονται στο ενεργητικό της τέσσερις ποιητικές συλλογές, οι οποίες διακρίνονται για τη θεματική πρωτοτυπία και την ποιότητα των εκφραστικών επιλογών, στοιχείο που έχει επισημανθεί από την κριτική.

Πρόκειται για κείμενα στα οποία προεξάρχει ένας άκρατος λυρισμός που απλώνεται σε έναν υπέροχο καμβά εκφραστικών σχημάτων, με τις παρομοιώσεις και τις μεταφορές να χτίζουν ένα αμάλγαμα πολυποίκιλων εικόνων.

Το πρόσφατό της έργο Της Κάλυμνος κύματα και παραμύθια το συναποτελούν δεκαοκτώ κείμενα, που προσδιορίζονται από την ιδιαίτερη σχέση της εντοπιότητας και των παραδόσεων. Από αυτά, τα δεκαέξι κείμενα είναι υψηλής στάθμης λυρικές αφηγήσεις, ενώ τα δύο είναι εκτεταμένα ποιήματα. Το κάθε κείμενο, εναρκτικά συνοδεύεται και από ένα μικρό στιχούργημα που κάθε φορά υπέχει ρόλο προμετωπίδας και το οποίο, διαδοχικά, τιτλοφορείται με τα ονόματα «Ο θρύλος», «Το δοιάκι».

Με αυτά τα δεκαοκτώ κείμενα η Καλύμνια συγγραφέας κατορθώνει να μεταπλάσει τους θρύλους και τα παραμύθια της ιδιαίτερης πατρίδας της σε μια σύγχρονη γραφή. Για τον σκοπό αυτό επιστρατεύει τα γνωστά σ’ αυτήν σύνεργα της ποίησης, με συνέπεια το αποτέλεσμα να τη δικαιώνει. Οι θρύλοι και τα παραμύθια του νησιού, ζυμωμένα με τη μαγεία του χώρου, μοιάζουν κι αυτά μαγικά, αφού δίνουν την εντύπωση πως φτάνουν ίσαμε με μας, διαπλέοντας την ανοιχτοσύνη του πελάγου πάνω σε ράχες δελφινιών. Πρόκειται, λοιπόν, για κείμενα στα οποία προεξάρχει ένας άκρατος λυρισμός που απλώνεται σε έναν υπέροχο καμβά εκφραστικών σχημάτων, με τις παρομοιώσεις και τις μεταφορές να χτίζουν ένα αμάλγαμα πολυποίκιλων εικόνων. Ασφαλώς, δε θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά. Όταν η πρόκληση του ερεθίσματος συνυφαίνεται με ποιητικά συστατικά, ανάλογο πρέπει να είναι και το αποτέλεσμα. Και αυτόν τον κανόνα τον σέβονται οι συγγραφείς.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στη γραφίδα της Δάφνης, η αγάπη και ο θαυμασμός για τη γενέθλια γη, την Κάλυμνο, μεταβάλλονται σε υπέροχο ταξίδι μιας μαγευτικής περιδιάβασης, που προλογικά αρχίζει με το αφήγημα «Η Κόρη των βράχων». Η μυσταγωγία του ανεκπλήρωτου έρωτα της Πόθας, που ζει στην αντικρινή Τέλενδο, μεταβάλλεται για την ίδια σε ταξίδι στη χώρα των αγγέλων: «Δεν είχε σκιάχτρο η βροχή, ούτε αλάφιασμα η μαυρίλα. Ποτάμι ήταν ο έρωτας, που ’γινε καταιγίδα. Καρδιά γονατισμένη που την έσφαζε ο γιαλός και την έπνιγε το κρίμα». Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα προεξαγγελτικό κείμενο που εισάγει τον αναγνώστη στο πνεύμα και το ήθος του συγκεκριμένου έργου. Πράγματι, μετά από αυτό ανοίγει ο κύκλος της περιδιάβασης με το αφήγημα «Η άφιξη» (Το χάραμα). Η φωνή του πρωτοπρόσωπου αφηγητή είναι εύκολα αναγνωρίσιμη. Η Δάφνη Μαρία Γκυ περιγράφει το φτάσιμο στην αγαπημένη Κάλυμνο, στο λυκαυγές μιας καλοκαιρινής μέρας: «Μέσα στο βαθύ το χάραμα, μες στον μπλαβί ουρανό θα δέσει το καράβι στο λιμάνι και θα ’ναι οι δρόμοι αδειανοί (…) και τα σπιτάκια χαμένα μέσα στα όνειρά τους. (…) Η νύχτα φεύγει με χλωμή ασημόσκονη (…) και το γαλάζιο άνοιγμα στο διάφανο πρωινό, αρθρώνει “καλημέρα”».

Στην εξέλιξη, ακολουθούν επί μέρους αφηγήσεις, με τις οποίες η συγγραφέας αναπλάθει, με ιδιαίτερη αγάπη και σεβασμό, εκλεκτές πλευρές της παραδοσιακής τοπιογραφίας της Καλύμνου. Στέκομαι με συγκίνηση στην «Παναγιά των Μυρτιών», όπου περιγράφεται μια συγκλονιστική σκηνή γνήσιας αγάπης και ανθρωπιάς. Ο Τούρκος από την αντικρινή ακτή της Μικρασίας συναδελφώνεται με έναν Έλληνα Καλύμνιο, χαρίζοντάς του έναν μύρτο που –καθώς διαβάζουμε στο κείμενο– «έκλεινε μέσα του όλα τα όνειρα τ’ ουρανού». Και όταν αυτός το φύτεψε, «μοσχοβόλησε ο τόπος μύρτο και σηκώθηκε η Παναγιά να βαδίσει πάνω στα άνθη του. Αντιφέγγισε η Μικρασία Χριστιανοσύνη, κι αντήχησε το Αιγαίο ψαλμουδιές». Εκεί όμως που κορυφώνονται η ευωδιά και τα χρώματα της δύσης είναι το περιγραφικό αφήγημα «Το άνοιγμα στο φως»: «Πλέω. Μπροστά μου πάλι εκείνο το άνοιγμα, ο ρους του ποταμού, η εκβολή, το παράθυρο της ψυχής μου (…) το ορεινό κουκούλι της Τελέντου αγνάντια μου, η μορφή της Πόθας σκαλισμένη με χίλια πετράδια στο λαιμό από τη μια πλευρά πάνω στα κακοτράχαλα, κατάψηλα βουνά (…), και η κατακόρυφη ευθεία του βουνού από την άλλη (…)».

Στη συνέχεια, παρακολουθούμε τη ματιά της Δάφνης Μαρίας να διαπορεύεται κάστρα, βράχια και ξωκλήσια, μυρωμένες πλαγιές, να συναντά νύμφες, πριγκιπόπουλα κι ύστερα να κατεβαίνει σε υπόγειες σπηλιές και να προσκυνά πανάχραντες εικόνες.

Μετά ακολουθεί το ποίημα «Πόθια» που αποτελείται από 92 δεκαπεντασύλλαβους ιαμβικούς στίχους. Πρόκειται για ένα λαϊκότροπο αφηγηματικό ποίημα που πολύ εύστοχα κινείται στο πνεύμα των παραλογών. Με αυτό μεταπλάθεται το γνωστό καλυμνιώτικο παραμύθι για την άτυχη Πόθα, την πριγκιποπούλα της Τελένδου, από τη οποία πήρε το όνομά της η πόλη: «Κλάψανε ήλιοι και βουνά, φεγγάρια και πελάγη / (…) Και στην καρδιά του βασιλιά καρφώθηκε μαχαίρι. (…) “Να πλύνω με το δάκρυ μου τ’ ατέλειωτο το χώμα / να πλάσει η θλίψη μου πηλό, την πόλη σου να χτίσει / (…) με χάρη φέγγος κι απλωσιά, που να ’χει τ’ όνομά σου” (…)». Στη συνέχεια, παρακολουθούμε τη ματιά της Δάφνης Μαρίας να διαπορεύεται κάστρα, βράχια και ξωκλήσια, μυρωμένες πλαγιές, να συναντά νύμφες, πριγκιπόπουλα κι ύστερα να κατεβαίνει σε υπόγειες σπηλιές και να προσκυνά πανάχραντες εικόνες. Μετά, να κοιτά με έκσταση προς το γέρμα του ήλιου κι εκεί στα βράχια να σκιρτά, καθώς αντικρίζει τη «μορφή της Πόθας σκαλισμένη με χίλια πετράδια στο λαιμό». Ύστερα, νασυναντά ανθρώπους του καθημερινού μόχθου, ανθρώπους απλούς που με τα λόγια τους γίνονται το συναξάρι που αναπέμπει ευχαριστίες και υμνολογεί τον Δημιουργό. Ο κύκλος αυτής της μαγευτικής περιδιάβασης που άρχισε το καλοκαίρι ολοκληρώνεται στην αρχή του φθινοπώρου με το αφήγημα «Ώχρα»: «Σεπτέμβρης στη σβήση του καλοκαιριού, κι άνθισε πάλι η θλίψη με τα χρώματα παράπονο μέσα στην ομορφάδα, πλοία που φεύγουν. Τώρα μόνο φεύγουν. (…) στρέψε πίσω το κεφάλι να κοιτάξεις για τελευταία φορά την αύρα της γης (…). Να την εγκλωβίσεις μέσα σε μια σταγόνα όμορφης μνήμης (…). Μέσα (…) από τη νοσταλγία θ’ ανθίσει πάλι (…) το χαμόγελο της επιστροφής».

Είναι αλήθεια ότι μερικά βιβλία έχουν την ιδιότητα να ξαφνιάζουν ευχάριστα τον αναγνώστη και να του προσφέρουν την αισθητική χαρά μιας πρωτόγνωρης αναγνωστικής εμπειρίας. Πρόκειται για έργα που είναι γραμμένα με ιδιαίτερο μόχθο. Σ’ αυτά, ψηλαφώντας κανείς το ήθος του λόγου, αναγνωρίζει μοναδικές συγγραφικές ιδιότητες. Ασφαλώς, δεν έχει καμιάν απολύτως σχέση η ποιότητα ενός βιβλίου με τον αριθμό των σελίδων του. Μάλιστα, τώρα τελευταία, ολοένα και πιο πολλοί στέκονται με δικαιολογημένη καχυποψία μπροστά στα ογκώδη βιβλία, από τα οποία είναι πλήθουσα η ελληνική αγορά. Διαβάζοντας το βιβλίο της Δάφνης Μαρίας Γκυ-Βουβάλη, ο αναγνώστης αποκτά τη βεβαιότητα ότι η συγγραφέας βαδίζει στον δρόμο του λυρισμού, χωρίς να αφήνεται στο συναίσθημα που προκαλεί η σχέση με τη γενέθλια γη. Αυτός ο προσεκτικός βηματισμός προσδίδει στο έργο τα εύσημα μιας γνήσιας λογοτεχνικότητας με κύριο γνώρισμα τον μετρημένο λόγο.

* Ο ΜΑΡΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ είναι ποιητής και πεζογράφος, μέλος της Εταιρείας συγγραφέων.

altΤης Κάλυμνος κύματα και παραμύθια
Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη
Κοράλι 2017
Σελ. 80, τιμή εκδότη €8,48

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΔΑΦΝΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΓΚΥ-ΒΟΥΒΑΛΗ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

Για το μυθιστόρημα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου «Συνθετική ορμόνη» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει η Νατάσσα Ρεμούνδου-Χάουλι

Η ...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Το συλλογικό graphic novel «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» (μτφρ. Στεφανία Γεωργάκη, εκδ. Επόμενος Σταθμός), υπό τη διεύθυνση της Μαρζάν Σατραπί, μια πολυσυλλεκτική καταγραφή της κατάστασης στο Ιράν σήμερα, εστιάζει στην ασφυκτική ζωή των γυναικών, ενώ αναδεικνύει και άλλες πλευρές του θεοκρατικού καθεστώτος. ...

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ