alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Δημήτρη Χριστόπουλου «Σπουδή στο κίτρινο» (εκδ. Το Ροδακιό).

Του Κώστα Δρουγαλά

Είμαστε ζώα μοναχικά. Όλη μας τη ζωή παλεύουμε για λίγο λιγότερη μοναξιά.
Και μία από τις πανάρχαιες μεθόδους μας είναι να λέμε μια ιστορία,
παρακαλώντας να βρεθεί ένας ακροατής που θα πει (και θα το πιστεύει):
«Α, ναι, έτσι ακριβώς είναι, ή πάντως έτσι το αισθάνομαι κι εγώ».

John Steinbeck

Με την παραπάνω προμετωπίδα αρχίζει η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του φιλόλογου Δημήτρη Χριστόπουλου (Αθήνα, 1965) με τον χρωματικό τίτλο Σπουδή στο κίτρινο ύστερα από τις Δημόσιες ιστορίες του (2013). Η παρούσα συλλογή περιλαμβάνει 18 διηγήματα, άλλα μικρότερα κι άλλα μεγαλύτερα σε έκταση. Οι πρωταγωνιστές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, βρίσκονται σε «κατάσταση πολιορκίας», με τον σαρωτικό τρόπο των οικονομικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων.

Οι πρωταγωνιστές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, βρίσκονται σε “κατάσταση πολιορκίας”, με τον σαρωτικό τρόπο των οικονομικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων.

Στο διήγημα «Με το βλέμμα στη φυγή», η απελπισία και οι ενοχές κυριεύουν έναν μεσήλικα αστό που μοιάζει με σκυλί δεμένο στον πάσσαλο προσπαθώντας μάταια να βρει διέξοδο από την καθημερινότητά του. Η ιστορία αποτελεί μια μικρογραφία της πατρίδας ως τόπου εξορίας. Στην «Κρίση πανικού» έχουμε μια αλληγορία για το κίτρινο υποβρύχιο, μέσα στο οποίο ζούμε όλοι· το κίτρινο σε αυτή την περίπτωση υποδύεται τον ρόλο του εγκλεισμού. Η ιστορία «Τομπισκοτάκιμου» πραγματεύεται την παρουσία του ξένου και του ανοίκειου στην ελληνική οικογένεια· ένας πατέρας προσηλώνεται σε εξωγενείς παράγοντες, παραβλέποντας το διαφορετικό εντός της οικογένειάς του. Η πόλη από φόντο γίνεται κεντρικός χαρακτήρας που αλληλεπιδρά με τον πρωταγωνιστή στο διήγημα «Το βάθος τ’ ουρανού είναι κόκκινο», που στο τέλος αφήνει μια γεύση από μοναξιά κι αγάπη. Το «Never mind» αποτελεί μια ωδή στον Τσάρλυ: ο αφηγητής αναθυμάται τον παλιό του φίλο για να ξορκίσει το σκοτάδι που τον περιβάλλει. Στο εκτενέστερο διήγημα της συλλογής με τίτλο «Όλα καλά», δύο φίλοι, ο Άρης και ο Δήμος, συναντιούνται σε διαφορετικές φάσεις της ζωής τους· το κοινωνικό οξυγόνο στερεύει· η ελπίδα καταχωνιάζεται στα σκοτάδια σαν τον πατέρα του Δήμου, που έχασε τη ζωή του στις στοές του Βελγίου.

Στο «Δεν με λένε Αντώνη», ο ήρωας έχει απωλέσει το όνομά του και περιφέρεται στις γειτονιές της Αθήνας κάνοντας τον απολογισμό της ζωής του. Η νοσταλγία συνδέεται με τον αγώνα, ενώ το καντήλι της μνήμης παραμένει αναμμένο. Στο «Cum Juda», ο Χρήστος Αλεξίου βιώνει την ανεργία, τη φτώχεια και τη δυστυχία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης: το τοπίο γύρω του παραλληλίζεται με τον Μεσαίωνα. Η κρίση περνάει στη σχέση του με τη γυναίκα του, μία Σταύρωση λαμβάνει χώρα, χωρίς όμως τον ερχομό της Ανάστασης. Στο διήγημα «The knocker-upper man» ο πρωταγωνιστής αναζητεί τον δίδυμο αδερφό του την ημέρα των γενεθλίων τους καταλήγοντας σε μια ανασκόπηση της οικογενειακής ζωής, του βίαιου πατέρα και του ατίθασου αδερφού.

Υπάρχει τόσο το κίτρινο που παραπέμπει στη ζέστη και τη φωτεινότητα όσο και στο κίτρινο της σήψης και του επιθανάτιου τρόμου.

Στο διήγημα «Σπουδή στο κίτρινο», που δίνει τον τίτλο στη συλλογή, ο Δρακούλης Μουρίκης, γενικός γραμματέας του υπουργείου, βρίσκεται δεμένος στην καρέκλα μιας κομμώτριας. Μια υπόθεση ρουτίνας αποβαίνει μοιραία για τον Μουρίκη, ο οποίος συνειδητοποιεί πως το τέλος είναι αυτό που μετράει, οπότε κι εξισώνεται ο ρόλος του θύτη με αυτόν του θύματος. Το διήγημα περιέχει αναφορές στον Βαν Γκογκ, κυρίως στην εμμονή του Ολλανδού ζωγράφου με το κίτρινο χρώμα: υπάρχει τόσο το κίτρινο που παραπέμπει στη ζέστη και τη φωτεινότητα όσο και στο κίτρινο της σήψης και του επιθανάτιου τρόμου. Στο διήγημα «Λερωθείτε, κάνει καλό», ο συγγραφέας πετυχαίνει μια αναλογία ανάμεσα στα ρούχα και στα όνειρα: η πεζή καθημερινότητα της πρωταγωνίστριας πλάι στον σύζυγο και στο παιδί της την κάνει να ξεχάσει τελικά τα όνειρα.

Στον «Ιππότη της ασφάλτου» η πρωταγωνίστρια, κάτοικος Προμαχώνα και εργαζόμενη στα διόδια στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, αναπολεί έναν Κρητικό, που την Πρωτοχρονιά της έψαλε τα κάλαντα μέσα στην παγωμένη νύχτα. Στο «West side story», ο αφηγητής διηγείται την ιστορία του Αθανάσιου Διάκου, αδερφικού φίλου του πρωταγωνιστή, που περνάει από διάφορες δουλειές, ώσπου να χάσει τα πόδια του: ο τρόπος του δυτικού πολιτισμού είναι «ο τρόπος για να εξοντώνεις νόμιμα τον διπλανό σου». Στο «Υπόγειο με τους αγίους», πρωταγωνιστής είναι ο Κώστας Μούρος, βιοπαλαιστής στην εποχή της κρίσης, που προσπαθεί να επιβιώσει μοιράζοντας διαφημιστικά φυλλάδια. Ο ίδιος είναι ακροατής παλιών λαϊκών τραγουδιών, μέχρι που γνωρίζει τη Σοφία, μια γυναίκα μεγαλύτερή του και ξετυλίγεται το παζλ της ζωής του. Στη σύντομη «Κίτρινη ζακέτα», ο Νικήτας προετοιμάζεται να συναντήσει την πεθαμένη γυναίκα του.

Η «Σπουδή στο κίτρινο» αποτελεί έναν ολοκληρωμένο μυθιστορηματικό κόσμο, αφού πολλοί χαρακτήρες «μετακινούνται» από το ένα διήγημα στο άλλο επηρεάζοντας –με σχεδόν υποσυνείδητο τρόπο– τη ροή της δράσης.

Στην ιστορία «Το μπερεκέτι μας» η Ελντοράντο μαζί με μερίδα ντόπιων πολιτικών κυνηγούν έναν φίλο του πρωταγωνιστή, σαμποτέρ, γνωστό ως «Μπιν Λάντεν των δασών». Στο «Γενεαλογικό μου δέντρο», με αφορμή μια αγριοκερασιά, παρουσιάζονται παιδικές μνήμες της πρωταγωνίστριας: η κυριολεκτική σκιά του δέντρου απλώνεται μεταφορικά στη ζωή της. Η τελευταία ιστορία με τίτλο «Συνηθισμένοι άνθρωποι» αποτελεί μια σύνοψη της συλλογής, αφού με αφορμή ένα αντρόγυνο που πουλάει τα υπάρχοντά του για να μπορέσει να φύγει, στο διάβα του συναντάει όλους τους πρωταγωνιστές των προηγούμενων διηγημάτων.

Η γλώσσα του βιβλίου φαίνεται πως είναι δουλεμένη απανωτές φορές στο συγγραφικό εργαστήρι, ενώ οι διάλογοι έχουν έντονη θεατρικότητα με αναφορές στο παράλογο και τον υπερρεαλισμό. Οι λέξεις που μεταχειρίζεται ο Χριστόπουλος είναι προσεκτικά επιλεγμένες, όπως και οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες του: είναι όλοι αντιήρωες ή άνθρωποι της διπλανής πόρτας· άντρες και γυναίκες, άνεργοι και μεροκαματιάρηδες, τίμιοι και άτιμοι, καταραμένοι, ρομαντικοί, απόκληροι και καταδικασμένοι, «βυθισμένοι στις έγνοιες και στο μαράζι τους», στην απεραντοσύνη των οικονομικών υφέσεων και της φτώχειας που τους καταπίνει.

Αν και συλλογή διηγημάτων, η Σπουδή στο κίτρινο αποτελεί έναν ολοκληρωμένο μυθιστορηματικό κόσμο, αφού πολλοί χαρακτήρες «μετακινούνται» από το ένα διήγημα στο άλλο επηρεάζοντας –με σχεδόν υποσυνείδητο τρόπο– τη ροή της δράσης. Παρά τη θεματική της συλλογής, η Σπουδή στο κίτρινο είναι ένα βιβλίο αισιόδοξο, με εκείνη τη βαθιά αισιοδοξία που αναβλύζει από τα βιβλία του Στάινμπεκ· η επιλογή άλλωστε της προμετωπίδας του σπουδαίου Αμερικανού πεζογράφου μόνο τυχαία δεν είναι.

* Στην κεντρική εικόνα ο πίνακας του Vincent Van Gogh, Ηλιοτρόπια 43 x 61 cm (Στη μόνιμη συλλογή του Metropolitan Museum of Art, New York N.Y.)

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΔΡΟΥΓΑΛΑΣ είναι συγγραφέας.


altΣπουδή στο κίτρινο
Δημήτρης Χριστόπουλος
Το Ροδακιό 2018
Σελ. 240, τιμή εκδότη €15,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Προ πολλού και προ ολίγου» του Φίλιππου Δρακονταειδή (κριτική) – Από την Ιστορία στη μυθοπλασία και τανάπαλιν

«Προ πολλού και προ ολίγου» του Φίλιππου Δρακονταειδή (κριτική) – Από την Ιστορία στη μυθοπλασία και τανάπαλιν

Για τη συλλογή διηγημάτων του Φίλιππου Δρακονταειδή «Προ πολλού και προ ολίγου» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας «Το κοντσέρτο για φλάουτο του Μεγάλου Φρειδερίκου στο Σαν-Σουσσί» του Άντολφ φον Μέντσελ. 

Γράφει ο Κώστας Λογαράς

...

«Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα» της Έρσης Σωτηροπούλου (κριτική) – Ριζοσπαστικός φεμινισμός με κουίρ προοπτική σε φόντο εθνικής ανάτασης

«Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα» της Έρσης Σωτηροπούλου (κριτική) – Ριζοσπαστικός φεμινισμός με κουίρ προοπτική σε φόντο εθνικής ανάτασης

Για τη νουβέλα της Έρσης Σωτηροπούλου «Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα» (πρώτη έκδοση: 1982), που επανακυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη. Μια ανάγνωση που υπογραμμίζει τον «ριζοσπαστικό φεμινισμό» της νουβέλας.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Αδύνατες πόλεις» του Νίκου Α. Μάντη (κριτική) – Μεταλλαγμένη Σεχραζάτ στον λαβύρινθο πολλαπλών αφηγήσεων

«Αδύνατες πόλεις» του Νίκου Α. Μάντη (κριτική) – Μεταλλαγμένη Σεχραζάτ στον λαβύρινθο πολλαπλών αφηγήσεων

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Α. Μάντη «Αδύνατες πόλεις» (εκδ. Καστανιώτη), μια δαιδαλώδης πολυαφήγηση με «χιμαιρικές μορφές, υπερμεγέθεις δαίμονες, ζηλωτές μιας νέας θρησκείας που καταργεί όλες τις άλλες, παραισθητικούς κόσμους και ένα σωρό άλλα πράγματα». 

Γράφει ο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Η ηθοποιός, ακτιβίστρια και συγγραφέας Ερωφίλη Κόκκαλη έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Η ηθοποιός, ακτιβίστρια και συγγραφέας Ερωφίλη Κόκκαλη έρχεται στο Υπόγειο

Στο 75ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συζητά με την ηθοποιό, ακτιβίστρια και συγγραφέα Ερωφίλη Κόκκαλη. Αφορμή, μεταξύ άλλων, το σπονδυλωτό μυθιστόρημα «Λόλα Καραμπόλα» (εκδ. Έρμα, 2022). Η συζήτηση θα μεταδοθεί...

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος με πλούσιο πρόγραμμα, γιορτάζοντας τα εβδομήντα χρόνια διεξαγωγής του. Ακολουθεί το Δελτίο Τύπου.

Επιμέλεια: Book Press

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος, γι...

«My Fierce Ignorant Step» του Χρήστου Παπαδόπουλου στη Στέγη – Ένα τραγούδι μέσα στο οποίο πάλλονται τα σώματα των χορευτών

«My Fierce Ignorant Step» του Χρήστου Παπαδόπουλου στη Στέγη – Ένα τραγούδι μέσα στο οποίο πάλλονται τα σώματα των χορευτών

Έρχεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση η παράσταση του Χρήστου Παπαδόπουλου «My Fierce Ignorant Step», από τις 8 έως τις 18 Μαΐου 2025. Δέκα χορευτές και χορεύτριες κινούνται σαν ένα. Κάθε βήμα, η αρχή και το τώρα μας. © για την εικόνα: Πάνος Κέφαλος

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

Δύο οδηγοί συνύπαρξης με τα αγαπημένα μας κατοικίδια, τη γάτα και τον σκύλο, απαντούν στο ερώτημα «Τι θέλει να μας πει;» το ζωάκι μας. «Γάτα - Τι θέλει να μας πει;» και «Σκύλος - Τι θέλει να μας πει;» της Lili Chin σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τσιάγκα από τις εκδόσεις Πεδίο.

Επιμέλεια: Book Press ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά αστυνομικά για τους φίλους του είδους κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην κεντρική εικόνα, στοιχείο από το εξώφυλλο του «Αριμάν», του Παναγιώτη Κωνσταντόπουλου.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ