alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Δημήτρη Χριστόπουλου «Σπουδή στο κίτρινο» (εκδ. Το Ροδακιό).

Του Κώστα Δρουγαλά

Είμαστε ζώα μοναχικά. Όλη μας τη ζωή παλεύουμε για λίγο λιγότερη μοναξιά.
Και μία από τις πανάρχαιες μεθόδους μας είναι να λέμε μια ιστορία,
παρακαλώντας να βρεθεί ένας ακροατής που θα πει (και θα το πιστεύει):
«Α, ναι, έτσι ακριβώς είναι, ή πάντως έτσι το αισθάνομαι κι εγώ».

John Steinbeck

Με την παραπάνω προμετωπίδα αρχίζει η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του φιλόλογου Δημήτρη Χριστόπουλου (Αθήνα, 1965) με τον χρωματικό τίτλο Σπουδή στο κίτρινο ύστερα από τις Δημόσιες ιστορίες του (2013). Η παρούσα συλλογή περιλαμβάνει 18 διηγήματα, άλλα μικρότερα κι άλλα μεγαλύτερα σε έκταση. Οι πρωταγωνιστές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, βρίσκονται σε «κατάσταση πολιορκίας», με τον σαρωτικό τρόπο των οικονομικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων.

Οι πρωταγωνιστές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, βρίσκονται σε “κατάσταση πολιορκίας”, με τον σαρωτικό τρόπο των οικονομικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων.

Στο διήγημα «Με το βλέμμα στη φυγή», η απελπισία και οι ενοχές κυριεύουν έναν μεσήλικα αστό που μοιάζει με σκυλί δεμένο στον πάσσαλο προσπαθώντας μάταια να βρει διέξοδο από την καθημερινότητά του. Η ιστορία αποτελεί μια μικρογραφία της πατρίδας ως τόπου εξορίας. Στην «Κρίση πανικού» έχουμε μια αλληγορία για το κίτρινο υποβρύχιο, μέσα στο οποίο ζούμε όλοι· το κίτρινο σε αυτή την περίπτωση υποδύεται τον ρόλο του εγκλεισμού. Η ιστορία «Τομπισκοτάκιμου» πραγματεύεται την παρουσία του ξένου και του ανοίκειου στην ελληνική οικογένεια· ένας πατέρας προσηλώνεται σε εξωγενείς παράγοντες, παραβλέποντας το διαφορετικό εντός της οικογένειάς του. Η πόλη από φόντο γίνεται κεντρικός χαρακτήρας που αλληλεπιδρά με τον πρωταγωνιστή στο διήγημα «Το βάθος τ’ ουρανού είναι κόκκινο», που στο τέλος αφήνει μια γεύση από μοναξιά κι αγάπη. Το «Never mind» αποτελεί μια ωδή στον Τσάρλυ: ο αφηγητής αναθυμάται τον παλιό του φίλο για να ξορκίσει το σκοτάδι που τον περιβάλλει. Στο εκτενέστερο διήγημα της συλλογής με τίτλο «Όλα καλά», δύο φίλοι, ο Άρης και ο Δήμος, συναντιούνται σε διαφορετικές φάσεις της ζωής τους· το κοινωνικό οξυγόνο στερεύει· η ελπίδα καταχωνιάζεται στα σκοτάδια σαν τον πατέρα του Δήμου, που έχασε τη ζωή του στις στοές του Βελγίου.

Στο «Δεν με λένε Αντώνη», ο ήρωας έχει απωλέσει το όνομά του και περιφέρεται στις γειτονιές της Αθήνας κάνοντας τον απολογισμό της ζωής του. Η νοσταλγία συνδέεται με τον αγώνα, ενώ το καντήλι της μνήμης παραμένει αναμμένο. Στο «Cum Juda», ο Χρήστος Αλεξίου βιώνει την ανεργία, τη φτώχεια και τη δυστυχία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης: το τοπίο γύρω του παραλληλίζεται με τον Μεσαίωνα. Η κρίση περνάει στη σχέση του με τη γυναίκα του, μία Σταύρωση λαμβάνει χώρα, χωρίς όμως τον ερχομό της Ανάστασης. Στο διήγημα «The knocker-upper man» ο πρωταγωνιστής αναζητεί τον δίδυμο αδερφό του την ημέρα των γενεθλίων τους καταλήγοντας σε μια ανασκόπηση της οικογενειακής ζωής, του βίαιου πατέρα και του ατίθασου αδερφού.

Υπάρχει τόσο το κίτρινο που παραπέμπει στη ζέστη και τη φωτεινότητα όσο και στο κίτρινο της σήψης και του επιθανάτιου τρόμου.

Στο διήγημα «Σπουδή στο κίτρινο», που δίνει τον τίτλο στη συλλογή, ο Δρακούλης Μουρίκης, γενικός γραμματέας του υπουργείου, βρίσκεται δεμένος στην καρέκλα μιας κομμώτριας. Μια υπόθεση ρουτίνας αποβαίνει μοιραία για τον Μουρίκη, ο οποίος συνειδητοποιεί πως το τέλος είναι αυτό που μετράει, οπότε κι εξισώνεται ο ρόλος του θύτη με αυτόν του θύματος. Το διήγημα περιέχει αναφορές στον Βαν Γκογκ, κυρίως στην εμμονή του Ολλανδού ζωγράφου με το κίτρινο χρώμα: υπάρχει τόσο το κίτρινο που παραπέμπει στη ζέστη και τη φωτεινότητα όσο και στο κίτρινο της σήψης και του επιθανάτιου τρόμου. Στο διήγημα «Λερωθείτε, κάνει καλό», ο συγγραφέας πετυχαίνει μια αναλογία ανάμεσα στα ρούχα και στα όνειρα: η πεζή καθημερινότητα της πρωταγωνίστριας πλάι στον σύζυγο και στο παιδί της την κάνει να ξεχάσει τελικά τα όνειρα.

Στον «Ιππότη της ασφάλτου» η πρωταγωνίστρια, κάτοικος Προμαχώνα και εργαζόμενη στα διόδια στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, αναπολεί έναν Κρητικό, που την Πρωτοχρονιά της έψαλε τα κάλαντα μέσα στην παγωμένη νύχτα. Στο «West side story», ο αφηγητής διηγείται την ιστορία του Αθανάσιου Διάκου, αδερφικού φίλου του πρωταγωνιστή, που περνάει από διάφορες δουλειές, ώσπου να χάσει τα πόδια του: ο τρόπος του δυτικού πολιτισμού είναι «ο τρόπος για να εξοντώνεις νόμιμα τον διπλανό σου». Στο «Υπόγειο με τους αγίους», πρωταγωνιστής είναι ο Κώστας Μούρος, βιοπαλαιστής στην εποχή της κρίσης, που προσπαθεί να επιβιώσει μοιράζοντας διαφημιστικά φυλλάδια. Ο ίδιος είναι ακροατής παλιών λαϊκών τραγουδιών, μέχρι που γνωρίζει τη Σοφία, μια γυναίκα μεγαλύτερή του και ξετυλίγεται το παζλ της ζωής του. Στη σύντομη «Κίτρινη ζακέτα», ο Νικήτας προετοιμάζεται να συναντήσει την πεθαμένη γυναίκα του.

Η «Σπουδή στο κίτρινο» αποτελεί έναν ολοκληρωμένο μυθιστορηματικό κόσμο, αφού πολλοί χαρακτήρες «μετακινούνται» από το ένα διήγημα στο άλλο επηρεάζοντας –με σχεδόν υποσυνείδητο τρόπο– τη ροή της δράσης.

Στην ιστορία «Το μπερεκέτι μας» η Ελντοράντο μαζί με μερίδα ντόπιων πολιτικών κυνηγούν έναν φίλο του πρωταγωνιστή, σαμποτέρ, γνωστό ως «Μπιν Λάντεν των δασών». Στο «Γενεαλογικό μου δέντρο», με αφορμή μια αγριοκερασιά, παρουσιάζονται παιδικές μνήμες της πρωταγωνίστριας: η κυριολεκτική σκιά του δέντρου απλώνεται μεταφορικά στη ζωή της. Η τελευταία ιστορία με τίτλο «Συνηθισμένοι άνθρωποι» αποτελεί μια σύνοψη της συλλογής, αφού με αφορμή ένα αντρόγυνο που πουλάει τα υπάρχοντά του για να μπορέσει να φύγει, στο διάβα του συναντάει όλους τους πρωταγωνιστές των προηγούμενων διηγημάτων.

Η γλώσσα του βιβλίου φαίνεται πως είναι δουλεμένη απανωτές φορές στο συγγραφικό εργαστήρι, ενώ οι διάλογοι έχουν έντονη θεατρικότητα με αναφορές στο παράλογο και τον υπερρεαλισμό. Οι λέξεις που μεταχειρίζεται ο Χριστόπουλος είναι προσεκτικά επιλεγμένες, όπως και οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες του: είναι όλοι αντιήρωες ή άνθρωποι της διπλανής πόρτας· άντρες και γυναίκες, άνεργοι και μεροκαματιάρηδες, τίμιοι και άτιμοι, καταραμένοι, ρομαντικοί, απόκληροι και καταδικασμένοι, «βυθισμένοι στις έγνοιες και στο μαράζι τους», στην απεραντοσύνη των οικονομικών υφέσεων και της φτώχειας που τους καταπίνει.

Αν και συλλογή διηγημάτων, η Σπουδή στο κίτρινο αποτελεί έναν ολοκληρωμένο μυθιστορηματικό κόσμο, αφού πολλοί χαρακτήρες «μετακινούνται» από το ένα διήγημα στο άλλο επηρεάζοντας –με σχεδόν υποσυνείδητο τρόπο– τη ροή της δράσης. Παρά τη θεματική της συλλογής, η Σπουδή στο κίτρινο είναι ένα βιβλίο αισιόδοξο, με εκείνη τη βαθιά αισιοδοξία που αναβλύζει από τα βιβλία του Στάινμπεκ· η επιλογή άλλωστε της προμετωπίδας του σπουδαίου Αμερικανού πεζογράφου μόνο τυχαία δεν είναι.

* Στην κεντρική εικόνα ο πίνακας του Vincent Van Gogh, Ηλιοτρόπια 43 x 61 cm (Στη μόνιμη συλλογή του Metropolitan Museum of Art, New York N.Y.)

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΔΡΟΥΓΑΛΑΣ είναι συγγραφέας.


altΣπουδή στο κίτρινο
Δημήτρης Χριστόπουλος
Το Ροδακιό 2018
Σελ. 240, τιμή εκδότη €15,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες – Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου» (ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Νεράιδες, στοιχει...

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δήμητρας Λουκά «Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» (εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Daniel Egnéus

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Πώς μπορεί ένας αρχετυπικός μύθος, διατηρημένος μέσα στους αιώνες στη βασική του δομή ...

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Ελσίνκι» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Ο πρωταγωνιστής της ιρακινής ταινίας «The Heart Sculpture».

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο αυτό μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη ανήκει καταρχάς στη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Λογοτεχνία σε κίνηση: μοιραζόμαστε ιστορίες του χθες, ανακαλύπτουμε ιστορίες του σήμερα

Λογοτεχνία σε κίνηση: μοιραζόμαστε ιστορίες του χθες, ανακαλύπτουμε ιστορίες του σήμερα

Λίγο πριν τον ερχομό του χειμώνα, τα βιβλία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος αφήνουν για λίγο τα ράφια, βγαίνουν μια βόλτα στο Πάρκο και αφηγούνται τις ιστορίες τους.

Επιμέλεια: Book Press

Τέσσερα πρωινά, τέσσερις συναντήσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχ...

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Τα βιβλία και η προσωπικότητα του Εντουάρ Λουί, οι οικογένεια και οι φίλοι, καθώς και οι πολιτικές προεκτάσεις των βιβλίων, των άρθρων ακόμη και των εμφανίσεών του, αποτέλεσαν πεδία όπου ανέπτυξε τις απόψεις του ο δημοφιλής Γάλλος συγγραφέας, μετά από τις ερωτήσεις που του έθεταν η Έλενα Όλγα Χρηστίδη και ο Κωσ...

«Public speaking, η τέχνη του να κάνεις τους άλλους να σε ακούνε» – στο Life Project 2024

«Public speaking, η τέχνη του να κάνεις τους άλλους να σε ακούνε» – στο Life Project 2024

Τι ξέρει μια υψίφωνος από Public speaking και τι σχέση έχει η σύσφιξη σχέσεων ομάδων με το τραγούδι; Πώς βοηθάει η ορθοφωνία έναν/μία CEO; Μπορούμε στ'αλήθεια να διαχειριστούμε τον σκηνικό μας φόβο (stage fright); 

Επιμέλεια: Book Press

Από τη φρά...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...
«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Σλοβένου συγγραφέα Ντίνο Μπάουκ (Dino Bauk) «Το Τέλος. Και Ξανά» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου) το οποίο θα κυκλοφορήσει αρχές Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Αγαπητή μητέρα, ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ