Nyxta700

Για το μυθιστόρημα του Παναγιώτη Πετράκη «Να το πεις της νύχτας σου» (εκδ. Ροπή).

Του Διονύσιου Α. Αναπολιτάνου

Το μυθιστόρημα του Παναγιώτη Πετράκη Να το πεις της νύχτας σου είναι ένα κείμενο εντυπωσιακό και πολυδιάστατο. Τα ελληνικά του συγγραφέα εξαιρετικά, ιδιαίτερα στο επίπεδο των περιγραφών της όποιας καθημερινότητας, πίσω από την οποία φαίνεται να υποκρύπτονται κάποιες σταθερές δομές μάλλον ηθικής υφής. Όμως η μεγάλη επιτυχία του συγγραφέα έγκειται στο γεγονός της ανάδειξης σταθερών μοτίβων που σχετίζονται με την ανθρώπινη μοίρα, με τη μοίρα δηλαδή του πεπερασμένου έλλογου όντος, καθώς αυτό προσπαθεί να τιθασεύσει ό,τι το ξεπερνά.

Τέσσερα μοτίβα, μεταξύ άλλων, είναι δυνατόν να διακρίνει κανείς στο έργο του Πετράκη. Το πρώτο είναι αυτό που σχετίζεται με την τυχαιότητα. Η τυχαιότητα ως συστατικό στοιχείο του έργου αιωρείται μεταξύ της απρόσμενης ρωγμής στην αιτιοκρατική τάξη και ενός γνωσιολογικά απρόσιτου σε εμάς προκαθορισμού.

Η τυχαιότητα ως συστατικό στοιχείο του έργου αιωρείται μεταξύ της απρόσμενης ρωγμής στην αιτιοκρατική τάξη και ενός γνωσιολογικά απρόσιτου σε εμάς προκαθορισμού.

Το δεύτερο μοτίβο που μπορεί επίσης να διακρίνει κανείς είναι αυτό ενός προκαθορισμού, που ξεφεύγει από τις νοητικές δυνατότητές μας να τον γνωρίσουμε και να τον υποτάξουμε. Είναι ακριβώς το χαρακτηριστικό εκείνο που μας φέρνει στον νου τη συγγένειά του κατά τον Πετράκη προκαθορισμού με το αρχαιοελληνικό τραγικό εννοιολογικό δίπολο «ύβρις-κάθαρσις». Συγκυρίες παράξενες και φαινομενικά ίσως απρόβλεπτες υφαίνουν τον ιστό του κόσμου τούτου. Συγκυρίες δηλαδή που χωρίς αυτές θα ήταν αδύνατο να συγκροτηθεί μία αστυνομική αφήγηση με αρχή μέση και τέλος. Στο πλαίσιο αυτών των συγκυριών κυριολεκτικά συγκροτείται η απόδοση δικαιοσύνης, έτσι δηλαδή και μόνον έτσι επιτυγχάνεται η άρση της ύβρεως και επομένως η κάθαρσις.

Το τρίτο βασικό χαρακτηριστικό της κατά Πετράκη αστυνομικής ιστορίας είναι αυτό των παράλληλων κόσμων. Στη μεγαλύτερη διάρκεια του μυθιστορήματος φαίνεται να υπάρχουν και να λειτουργούν ανεξάρτητες και μη αλληλοεπικαλυπτόμενες ιστορίες, συγκλίνουσες ίσως αλλά πάντως διατηρούσες την ανεξαρτησία τους. Αποτελούν κατά κάποιο τρόπο, μέχρι του σημείου μίας ίσως τελικής σύγκλισής τους, παράλληλα σύμπαντα γεγονότων.

Το τέταρτο βασικό μοτίβο ή χαρακτηριστικό του μυθιστορήματος είναι αυτό της βίαιης ή απότομης σύγκλισης και ανάμειξης των εσωτερικών στοιχείων δύο ή περισσότερων παράλληλων συμπάντων γεγονότων και η βαθύτερη ή οι βαθύτερες πιθανές αιτίες που οδήγησαν σ’ αυτήν. Στην προκειμένη περίπτωση ο βαθύτερος καταλυτικός παράγων που τελικά οδηγεί στην κάθαρση, ανεξάρτητα από την συγκεκριμένα άσχετη καθημερινότητα, είναι αυτός της εμμονής του αστυνόμου Βελλή, που δεν λέει να ησυχάσει εγκαταλείποντας ένα πρόβλημα άλυτο για πολλά χρόνια. Είναι η εμμονή, η ενασχόληση σχεδόν αποκλειστικά με ένα πρόβλημα που για τους άλλους είναι είτε ανύπαρκτο είτε αδύνατο να λυθεί, που αποτελεί το θεμελιώδες υπόβαθρο για την τελική του επίλυση. Άλλωστε και ως έναν βαθμό δεν είναι αληθές ότι ταλέντο (δηλαδή ύπαρξη βασικών δεξιοτήτων) και εμμονή κρύβονται πίσω από την επίλυση προβλημάτων που τίθενται κατά την πορεία του ελλόγου όντος για την κατάκτηση, έστω και μερική, του κόσμου;

* Ο ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Α. ΑΝΑΠΟΛΙΤΑΝΟΣ είναι ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφίας των Μαθηματικών και Λογικής.

altΝα το πεις της νύχτας σου
Παναγιώτης Πετράκης
Ροπή 2018
Σελ. 464, τιμή εκδότη €19,08

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «...Άμμος» (εκδ. Κίχλη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ένας θολός ουρανός, η θάλασσα σαν μια θαμπή μεμβράνη, όλο το σκηνικό εκτεθειμένο σε έναν εμμονικό νοτιά, που όλα τα μεταπλάθει ...

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά «Τώρα είναι μετά» (εκδ. Ροδακιό). 

Γράφει η Ζέτα Κουντούρη 

Αυτοτοσαρκασμός και λεπτή ειρωνεία διατρέχουν το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά με τον παράξενο τίτλο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ