Nyxta700

Για το μυθιστόρημα του Παναγιώτη Πετράκη «Να το πεις της νύχτας σου» (εκδ. Ροπή).

Του Διονύσιου Α. Αναπολιτάνου

Το μυθιστόρημα του Παναγιώτη Πετράκη Να το πεις της νύχτας σου είναι ένα κείμενο εντυπωσιακό και πολυδιάστατο. Τα ελληνικά του συγγραφέα εξαιρετικά, ιδιαίτερα στο επίπεδο των περιγραφών της όποιας καθημερινότητας, πίσω από την οποία φαίνεται να υποκρύπτονται κάποιες σταθερές δομές μάλλον ηθικής υφής. Όμως η μεγάλη επιτυχία του συγγραφέα έγκειται στο γεγονός της ανάδειξης σταθερών μοτίβων που σχετίζονται με την ανθρώπινη μοίρα, με τη μοίρα δηλαδή του πεπερασμένου έλλογου όντος, καθώς αυτό προσπαθεί να τιθασεύσει ό,τι το ξεπερνά.

Τέσσερα μοτίβα, μεταξύ άλλων, είναι δυνατόν να διακρίνει κανείς στο έργο του Πετράκη. Το πρώτο είναι αυτό που σχετίζεται με την τυχαιότητα. Η τυχαιότητα ως συστατικό στοιχείο του έργου αιωρείται μεταξύ της απρόσμενης ρωγμής στην αιτιοκρατική τάξη και ενός γνωσιολογικά απρόσιτου σε εμάς προκαθορισμού.

Η τυχαιότητα ως συστατικό στοιχείο του έργου αιωρείται μεταξύ της απρόσμενης ρωγμής στην αιτιοκρατική τάξη και ενός γνωσιολογικά απρόσιτου σε εμάς προκαθορισμού.

Το δεύτερο μοτίβο που μπορεί επίσης να διακρίνει κανείς είναι αυτό ενός προκαθορισμού, που ξεφεύγει από τις νοητικές δυνατότητές μας να τον γνωρίσουμε και να τον υποτάξουμε. Είναι ακριβώς το χαρακτηριστικό εκείνο που μας φέρνει στον νου τη συγγένειά του κατά τον Πετράκη προκαθορισμού με το αρχαιοελληνικό τραγικό εννοιολογικό δίπολο «ύβρις-κάθαρσις». Συγκυρίες παράξενες και φαινομενικά ίσως απρόβλεπτες υφαίνουν τον ιστό του κόσμου τούτου. Συγκυρίες δηλαδή που χωρίς αυτές θα ήταν αδύνατο να συγκροτηθεί μία αστυνομική αφήγηση με αρχή μέση και τέλος. Στο πλαίσιο αυτών των συγκυριών κυριολεκτικά συγκροτείται η απόδοση δικαιοσύνης, έτσι δηλαδή και μόνον έτσι επιτυγχάνεται η άρση της ύβρεως και επομένως η κάθαρσις.

Το τρίτο βασικό χαρακτηριστικό της κατά Πετράκη αστυνομικής ιστορίας είναι αυτό των παράλληλων κόσμων. Στη μεγαλύτερη διάρκεια του μυθιστορήματος φαίνεται να υπάρχουν και να λειτουργούν ανεξάρτητες και μη αλληλοεπικαλυπτόμενες ιστορίες, συγκλίνουσες ίσως αλλά πάντως διατηρούσες την ανεξαρτησία τους. Αποτελούν κατά κάποιο τρόπο, μέχρι του σημείου μίας ίσως τελικής σύγκλισής τους, παράλληλα σύμπαντα γεγονότων.

Το τέταρτο βασικό μοτίβο ή χαρακτηριστικό του μυθιστορήματος είναι αυτό της βίαιης ή απότομης σύγκλισης και ανάμειξης των εσωτερικών στοιχείων δύο ή περισσότερων παράλληλων συμπάντων γεγονότων και η βαθύτερη ή οι βαθύτερες πιθανές αιτίες που οδήγησαν σ’ αυτήν. Στην προκειμένη περίπτωση ο βαθύτερος καταλυτικός παράγων που τελικά οδηγεί στην κάθαρση, ανεξάρτητα από την συγκεκριμένα άσχετη καθημερινότητα, είναι αυτός της εμμονής του αστυνόμου Βελλή, που δεν λέει να ησυχάσει εγκαταλείποντας ένα πρόβλημα άλυτο για πολλά χρόνια. Είναι η εμμονή, η ενασχόληση σχεδόν αποκλειστικά με ένα πρόβλημα που για τους άλλους είναι είτε ανύπαρκτο είτε αδύνατο να λυθεί, που αποτελεί το θεμελιώδες υπόβαθρο για την τελική του επίλυση. Άλλωστε και ως έναν βαθμό δεν είναι αληθές ότι ταλέντο (δηλαδή ύπαρξη βασικών δεξιοτήτων) και εμμονή κρύβονται πίσω από την επίλυση προβλημάτων που τίθενται κατά την πορεία του ελλόγου όντος για την κατάκτηση, έστω και μερική, του κόσμου;

* Ο ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Α. ΑΝΑΠΟΛΙΤΑΝΟΣ είναι ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφίας των Μαθηματικών και Λογικής.

altΝα το πεις της νύχτας σου
Παναγιώτης Πετράκης
Ροπή 2018
Σελ. 464, τιμή εκδότη €19,08

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ