big road sunny autumn day 1897

Για τη συλλογή αφηγημάτων του Χριστόφορου Λιοντάκη «Ο μεγάλος δρόμος» (εκδ. Γαβριηλίδης).

Της Άννας Μιχαλιτσιάνου

Ο Μεγάλος δρόμος του ποιητή Χριστόφορου Λιοντάκη απενοχοποιεί παραμορφώσεις των δύσκολων παιδικών χρόνων, όταν οι χωματόδρομοι εντός και εκτός Αθήνας διαμόρφωναν τα άβγαλτα αισθήματα και οι εικόνες γυμνές από τις κακουχίες και τις ελλείψεις δυνάστευαν τη φαντασία. Τα αφηγήματά του, αυτοβιογραφικά, καταγράφουν τα χρόνια της Κατοχής, του Εμφύλιου κι αμέσως μετά, τα χρόνια ως το 1956 στο Ίνι, χωριό της Κρήτης. Ο ρεμβασμός στη μνήμη ενός ταλαντούχου παιδιού σημαδεύει τη μεταμοντέρνα συνείδηση με τα βέλη μιας άκρατης παιδικής ελευθερίας, ενώ ο λυρισμός (το μεγάλο ατού του ποιητή) γεννά τόσο δυνατές περιγραφές στην ομορφιά του ελάχιστου που, καθώς κλείνεις το βιβλίο και βγαίνεις στην κίνηση, παραμερίζεται αυθόρμητα ο φθόνος της πόλης και κοιτάς αλλιώς τα δένδρα, τους περιπατητές ή τους σιωπηλούς ξένους στις στάσεις.

Ο ρεμβασμός στη μνήμη ενός ταλαντούχου παιδιού σημαδεύει τη μεταμοντέρνα συνείδηση με τα βέλη μιας άκρατης παιδικής ελευθερίας, ενώ ο λυρισμός γεννά τόσο δυνατές περιγραφές στην ομορφιά του ελάχιστου που, καθώς κλείνεις το βιβλίο και βγαίνεις στη σταθμευμένη κίνηση, παραμερίζεται αυθόρμητα ο φθόνος της πόλης και κοιτάς αλλιώς τα δένδρα, τους περιπατητές ή τους σιωπηλούς ξένους στις στάσεις.

Σύντομα αφηγήματα μιλούν για την οικογένεια, το μονοθέσιο σχολείο, τους λιγοστούς φίλους, την πλήξη ή τη μοναχικότητα της επαρχίας, αποκαλύπτοντας και αποκαθιστώντας το κομμάτι που έλειπε: Την ομορφιά εκείνων των χρόνων, όταν η στιγματισμένη θύμηση από το «μαρτύριο της λάσπης» έβλεπε στον χωματόδρομο τη «λεωφόρο προς το άπειρο», όταν οι λαμπαδηφορίες ήταν φαντασμαγορικές, όταν τα παιδιά με στεφάνια μυρτιάς και δάφνης μαζεμένα από τους αγρούς, στόλιζαν τα κεφάλια των ηρώων του ’21 σε φωτογραφίες και ζωγραφιές, κι ακόμη όταν το σπίτι δεν μπορούσε να τιθασεύσει την πλήξη, καθώς οι επισκέψεις σε συγγενείς και γείτονες είχαν εξαντλήσει τις πιθανές ή απίθανες ιστορίες, και «όλα έμοιαζαν αποσπασματικά κι απότομα σταματημένα λες και κάτι απροσδιόριστο (μας) προσγείωνε στο πένθος».

Ο Μεγάλος δρόμος μοιάζει να κλείνει το Τέλος του τοπίου (πρώτη ποιητική του συλλογή, 1973), σαν να σκορπίστηκαν φόβοι των άλλων ή του ίδιου και η απροσδόκητη προσέγγιση του ελάχιστου, του ταπεινού, του αφανούς αναδεικνύει τον πραγματικό Κόσμο, εκείνον που μας γέννησε, αγαπήσαμε, ονειρευόμαστε και ίσως ως σήμερα, από μιαν άποψη, ντρεπόμαστε να ονοματίσουμε.

Σε ένα αφήγημα ο δάσκαλος ζητά από τα παιδιά του μονοθέσιου να υιοθετήσουν ένα πεύκο για να σωθεί ο πευκώνας. Οι μεγαλύτεροι φτάνουν πρώτοι και καπαρώνουν τα καλύτερα, και «στο ξαφνικό του θέρους μωβ», οι εικόνες ακροβατούν ανάμεσα στη σκιά ενός μικρού, καχεκτικού πεύκου που βρίσκει ο ποιητής να φροντίσει, βυθισμένο μέσα σε πέτρες και αμμόχωμα. Το περιποιείται, το ποτίζει και βγάζει τα παπούτσια του για να φαντάζει πιο ψηλό, δίνοντας χώρο στο ανεπανάληπτο.

Η συνήθως μονομερής ανιστόρηση του χτες δείχνει να ισορροπεί, μιας και ο ποιητής δεν θρηνεί για όσα έχασε αλλά χαίρεται για ό,τι ανακαλύπτει, έτσι την κακουχία συνοδεύει η αποθηκευμένη στη μνήμη ομορφιά των ανθρώπων, των σχέσεων, των εικόνων. Η εσωτερική περιπέτεια περικλείει ώριμη αισιοδοξία, στην ομορφιά της πραγματικότητας που οι στερήσεις αποτελούν μέρος της, όπως όταν «μπερδεύεις το επίγειο με το επουράνιο» και ο χρόνος γίνεται συνοδοιπόρος χάνοντας την ιδιότητα του φθοροποιού.

Το «μαγικό ελάχιστο» μιας ξεχασμένης εποχής και διαρκώς παρούσας, αφού η επιστροφή στα πρώτα χρόνια μάς ακολουθεί ως τα βαθιά γεράματα, αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε το ασήμαντο, καθώς καθισμένη στη βεράντα του τρίτου με τις ελάχιστες γλάστρες «ακολουθώντας τη στρατιά των μυρμηγκιών» φτάνω στα σύνορα της δάφνης.

Τα πρώτα πεζά αφηγήματα του Λιοντάκη είναι έτοιμα να μπουν στα αναγνωστικά.

* Η ΑΝΝΑ ΜΙΧΑΛΙΤΣΙΑΝΟΥ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.

 

altΟ μεγάλος δρόμος
Χριστόφορος Λιοντάκης
Γαβριηλίδης 2017
Σελ. 184, τιμή εκδότη €12,72

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΛΙΟΝΤΑΚΗ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ