alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη «Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας» (εκδ. Αντίποδες).

Του Κώστα Δρουγαλά

Οι Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας είναι το πρώτο βιβλίο του Λαρισαίου Χρυσόστομου Τσαπραΐλη (1984). Πρόκειται για μία συλλογή διηγημάτων που θα την κατατάσσαμε στη λογοτεχνία του φανταστικού, ή, αν θέλαμε να προσδώσουμε έναν όρο περισσότερο κατάλληλο, θα επιλέγαμε τον «λαογραφικό τρόμο». Η συλλογή χωρίζεται σε 4 ενότητες: «Βλαχοχώρια», «Καραγκουνοχώρια», «Δρακοχώρια», «Οι πόλεις του κάμπου», και όπως δηλώνεται και στον τίτλο του βιβλίου, οι υπερφυσικές ιστορίες του Τσαπραΐλη αφορούν στις θεσσαλικές περιοχές – παρότι τα χωριά της Λάρισας και της Καρδίτσας στην πραγματικότητα λειτουργούν ως ψευδότοποι, αφού στη θέση τους θα μπορούσε να υπάρχει οποιοδήποτε χωριό, οποιασδήποτε γεωγραφικής περιοχής της ελληνικής υπαίθρου.

Όσον αφορά τις πλοκές των διηγημάτων, αυτές είναι εξίσου περίεργες και πρωτότυπες· πανταχού παρόν βρίσκουμε το υπερρεαλιστικό στοιχείο.

Η γλώσσα είναι λιτή και το ύφος αδόκιμο και προφορικό, όπως αρμόζει στα βιβλία λαογραφικού περιεχομένου· τα περισσότερα διηγήματα της συλλογής έχουν συγκεκριμένη έκταση, και μάλλον ο λόγος θα πρέπει να αναζητηθεί στο facebook, αφού τα περισσότερα εξ αυτών είχαν προδημοσιευτεί στη σελίδα του συγγραφέα, απ’ όπου έγιναν και ευρύτερα γνωστά. Η δράση είναι συμπαγής και σφιχτοδεμένη – μολονότι σε ορισμένα σημεία κουράζει, αφού δεν προσφέρονται οι απαραίτητες αναγνωστικές ανάσες: τα υποκείμενα συνεχώς δρουν δίχως να έχουν διάρκεια οι πράξεις τους. Όσον αφορά τους χαρακτήρες του βιβλίου, αυτοί εμφανίζονται ως έρμαια ανώτερων ή έξωθεν δυνάμεων από την κανονικότητα, με τον τρόπο των γεννητόρων της λογοτεχνίας τρόμου όπως του Χ.Φ. Λάβκραφτ. Όσον αφορά τις πλοκές των διηγημάτων, αυτές είναι εξίσου περίεργες και πρωτότυπες· πανταχού παρόν βρίσκουμε το υπερρεαλιστικό στοιχείο.

Το ενδιαφέρον της συλλογής έγκειται στο ότι η λαογραφία του Τσαπραΐλη είναι εξ ολοκλήρου επινοημένη, μπολιάζοντας πολλά διαφορετικά στοιχεία μεταξύ τους: από την αρχαία ελληνική μυθολογία (π.χ. Εκάτη, Μορμολύκη) και παραλλαγές της μυθολογίας Κθούλου (βλ. το εισαγωγικό σημείωμα στα «Δρακοχώρια»), έως και αναφορές στα Βιβλία του αίματος του Κλάιβ Μπάρκερ («Το ευγενικό κηροπήγιο») και έμμεσες αναφορές σε κλασικές ταινίες τρόμου («Τα μάτια στους λόφους») μέχρι και αναφορές σε όρους και σχήματα που είναι περισσότερο γνωστά στην black metal μουσική (π.χ. η παρουσία της φύσης).

Θα λέγαμε πως όλα τα διηγήματα του Τσαπραΐλη –ακόμη και η «Αργιθέα», το τελευταίο και εκτενέστερο διήγημα της συλλογής– μοιάζουν με συνόψεις μυθιστορημάτων, κάτι που μας κάνει να αναρωτιόμαστε για το αν ο συγγραφέας θα μπορούσε, ίσως σε κάποιο επόμενο βιβλίο, να καταπιαστεί με φόρμα μεγαλύτερης έκτασης. Ωστόσο οφείλουμε να αναφέρουμε το εξής: παρότι ο συγγραφέας έχει σταχυολογήσει ετερόκλητα στοιχεία και τα έχει συνενώσει σε ένα τεχνικά αξιόλογο αποτέλεσμα, εντούτοις υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα: η επαρχία, έτσι όπως παρουσιάζεται ως υλικό, δεν αποτελεί ούτε βίωμα που ενώνει ζωντανούς και πεθαμένους, ούτε φυσική ενσωμάτωση, αφού δεν υπάρχει η απαραίτητη ενότητα της γλώσσας και η φυσικότητα της έκφρασης. Έτσι, το αποτέλεσμα μοιάζει με μανιέρα χωρίς την αναγκαία συνθήκη του ιερού δέους, που κάνει το τελικό αποτέλεσμα να υπολείπεται λογοτεχνικά παρά τις φιλότιμες προσπάθειες.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΔΡΟΥΓΑΛΑΣ είναι εκπαιδευτικός και βιβλιοκριτικός.

altΠαγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας
Χρυσόστομος Τσαπραΐλης
Αντίποδες 2017
Σελ. 160, τιμή εκδότη €10,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ