Berlin 2

Για τη νουβέλα Μπερλίν της Άντζης Σαλταμπάση (εκδ. Πόλις)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

«Μετά το Άουσβιτς, είναι βαρβαρότητα να γράφει κανείς ποίηση» έχει γράψει ο Τέοντορ Αντόρνο, φράση η οποία πιθανόν εννοεί ότι η ποίηση μετά το Ολοκαύτωμα είναι απλώς λίγη, άτοπη, ανεπαρκής για να εκφράσει τον χαμό και τη φρίκη. Ίσως ακόμα να φαίνεται μια περιττή πολυτέλεια η οποία γεννήθηκε και εξακολουθεί να γεννάται από έναν πολιτισμό που παρήγε θάνατο και όλεθρο. Πώς μπορούμε με άλλα λόγια να ζούμε, να τραγουδάμε, να διασκεδάζουμε όταν ξέρουμε ότι μέσα στην πρόσφατη Ιστορία χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν και εξοντώθηκαν, μόλις λίγα μέτρα από τα σπίτια μας; Αλλά, συνάμα, μια άλλη φωνή προσπαθεί μέσα από τον λυγμό της να ορθωθεί και να αντιτάξει ότι η γραφή είναι ίσως η μόνη που μπορεί να συντηρήσει τη μνήμη, να τη μετατρέψει σε λεκτική μεταμνήμη, να ευαισθητοποιήσει τους νεότερους και να αναδείξει πως τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι μια διαρκής υπενθύμιση της απανθρωπιάς μέσα στην καρδιά του «πολιτισμένου» 20ού αιώνα.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Άντζη Σαλταμπάση εκφράζει διττά τις ενοχές του σύγχρονου ανθρώπου που ανήκει στο ίδιο γένος με όσους προέβησαν στις θηριωδίες εναντίον των Εβραίων. Από τη μία, η ίδια η αφηγήτρια εκπέμπει έναν μονόλογο οργής για το ότι εξακολουθούμε να ζούμε δίπλα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, να τα επισκεπτόμαστε γελαστοί, και κυρίως χαρούμενοι που συνεχίζουμε τη ζωή μας. Επίσης, απορεί εκκωφαντικά που δεν είμαστε συνταραγμένοι με ένα καρφί στην καρδιά για όσα πέρασε και έκανε η ανθρωπότητα. Από την άλλη, εισπράττει και μεταφέρει τη για δεκαετίες υπάρχουσα ενοχή των ίδιων των Γερμανών που δεν τολμούσαν να ξανακοιτάξουν την περίοδο εκείνη, είτε επειδή συνεργάστηκαν με τους ναζί είτε επειδή ανέχτηκαν την αποκτήνωση.

Tag Nacht Deportation

Έτσι, η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας μεταφέρει το βάρος από την ελλαδική εμπειρία, όπως έκαναν ο Γ. Μαρής, ο Β. Μπούτος, ο Ν. Δαββέτας, η Έλ. Χουζούρη κ.ά., στη Γερμανία και στην εκεί ατμόσφαιρα. Η αφηγήτρια εκφράζει πολύπλευρα την πρόσληψη και την ευαισθησία/αναισθησία για τα φρικτά γεγονότα μέσα στην ίδια τη χώρα που τα εκκόλαψε, από τη δική της σκοπιά ως συζύγου Εβραίου αλλά και από τη σκοπιά των απογόνων των εξοντωμένων. Κι ακόμα περισσότερο ο σχολιασμός εκτείνεται στις σκέψεις των σύγχρονων Γερμανών και στα ντοκουμέντα και τα χαμένα τεκμήρια. Την ενδιαφέρει πιο πολύ η μικροϊστορία, η επικέντρωση δηλαδή στο άτομο, σε κάθε άτομο αν είναι δυνατόν, που βίωσε τη ναζιστική θηριωδία, ενώ προηγουμένως μεγάλωσε, εργάστηκε, ευτύχησε σε συγκεκριμένα σπίτια, σε συγκεκριμένους δρόμους, σε συγκεκριμένα μαγαζιά.

Το κείμενο δεν έχει πλοκή και μάλλον θυμίζει ή προσεγγίζει ειδολογικά το δοκίμιο ή την αφήγηση μέσα σε ένα ρεπορτάζ, παρά νουβέλα με αλληλουχία και άρτια δομή. Ωστόσο, με αυτόν τον μεταμοντέρνο υβριδισμό καταφέρνει να οδηγήσει τον αναγνώστη από την ιστορία στην Ιστορία, μέσα από την οργή, την ενίοτε χειμαρρώδη γραφή, τον συνεχή λόγο αγανάκτησης, αλλά και τη λεκτική απόδοση των πληγών, οι οποίες δεν ήταν μια τυχαία ανωμαλία, αλλά μια οξεία κρίση της ιστορικής έντασης, που κάλλιστα μπορεί να ξανασυμβεί.

 * Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

 
berlin saltabassiΜπερλίν
Άντζη Σαλταμπάση
Πόλις 2017
Σελ. 112, τιμή εκδότη € 11,00
 
politeia link more
 
 
 
 
 
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπερλίν» της Άντζης Σαλταμπάση – Σκοντάφτοντας στους λίθους της μνήμης

«Μπερλίν» της Άντζης Σαλταμπάση – Σκοντάφτοντας στους λίθους της μνήμης

Για το βιβλίο της Άντζης Σαλταμπάση Μπερλίν (εκδ. Πόλις).

Του Θωμά Συμεωνίδη 

 

Το Μπερλίν ...

«Περιπλάνηση σε όσα κρύβουν οι ψυχές των ανθρώπων»

«Περιπλάνηση σε όσα κρύβουν οι ψυχές των ανθρώπων»

Επιμέλεια: Μάνος Μπονάνος

Το πρώτο βιβλίο της Άντζης Σαλταμπάση, Μπερλίν (εκδ. Πόλις), κινείται στο όριο ανάμεσα στην αυτομυθοπλασία και τη δημοσιογραφική έρευνα, αναμοχλεύοντας μνήμες κα...

Βερολίνο, γεια: ο άνθρωπος ως μαρτυρία

Βερολίνο, γεια: ο άνθρωπος ως μαρτυρία

Με αφορμή την ανάγνωση του νεανικού μυθιστορήματος του Βόλφγκανγκ Χέρντορφ, Βερολίνο, γεια (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική).

Του Θάνου Κάππα

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ