galini

Για το μυθιστόρημα Πρωινή γαλήνη του Ηλία Μαγκλίνη (εκδ. Μεταίχμιο)

Του Γιώργου Βέη

«Νωρίς το πρωί, λίγο μετά το χάραμα, ο ουρανός προσφέρεται για μερικά μικρά θαύματα που μπορεί να σας οδηγήσουν σε μιαν εσωτερική γαλήνη». (Από το βιβλίο, σελ. 110)

Πρόκειται για μια γραμμική, εμφανώς δόκιμη αφήγηση, η οποία πρωτίστως ξέρει να σέβεται τους αναγνώστες. Ισόποσες δόσεις συγκίνησης ανά κεφάλαιο, ανατροπές αληθοφανείς, στέρεες αναδείξεις των πρωτευόντων και δευτερευόντων χαρακτήρων σε πρόσωπα μιας πειστικής διηγητικής ζώνης, γνώση του χωροχρόνου, υποδειγματική αξιοποίηση όλων των συναφών διαθέσιμων πηγών, ενοφθαλμισμός με τακτ του προσωπικού στοιχείου στον ευρύτερο ιστό της Ιστορίας, όπως έχει μάθει να την διαβάζει με συνέπεια ο ταλαντούχος αυτός συγγραφέας.

Ένας παρ΄ ολίγον Ίκαρος, ο Δημήτρης, τον οποίο πρόδωσαν στομάχι και έντερα στην πρώτη κιόλας πτήση του, κατατάσσεται στις χερσαίες δυνάμεις και στέλνεται στην κορεατική χερσόνησο, ενώ μαίνεται εκεί ο εμφύλιος πόλεμος, με την παράλληλη, ως γνωστόν, παρουσία πολλών ξένων εκστρατευτικών μονάδων από τη Δύση και την Ανατολή. Εκεί ακριβώς, στο πεδίο της μοιραίας σύρραξης, παίζοντας τη ζωή του κορώνα γράμματα και υπακούοντας, όχι τόσο στις σαφείς εντολές του Στρατηγείου, αλλά στο παντοδύναμο ορμέμφυτο του Θανάτου, βιώνει τη μέθη της ατομικής του αναβάθμισης, «εκθέτοντας ολόκληρο το κορμί του στα εχθρικά υψώματα που περίμεναν απέναντι». Τα βήματά του τον οδηγούν προοδευτικά στον ουρανό. Διακρίνω, μεταξύ άλλων, τα εξής ενδεικτικά: «κατόρθωσε αυτό το βήμα να είναι απόλυτο, στέρεο και αποφασιστικό, ήταν ένα πάτημα πάνω στο χώμα που δήλωνε ίσως σε όλους μα πάνω και κύρια στον εαυτό του ότι, παρά τα όσα σφάλματα είχε διαπράξει, τις αστοχίες, τις αδικίες που είχε υποστεί και παρά τον πόνο που προκάλεσε σε άλλους και στον εαυτό του, κάθε διαδρομή που είχε διανύσει ως τώρα είχε την αξία της, την αναγκαιότητά της, και με αυτή τη στερεότητα, κάτι σαν δικαιοσύνη, να παγιώνεται σαν ένα στιβαρό μνημείο μέσα του, ο Δημήτρης έγινε για πρώτη του φορά ιπτάμενος».

Ο άπελπις ήρωας διαθέτει εν ολίγοις ό, τι διακρίνει αρχετυπικά το τραγικό στοιχείο. Εξ ου και ο καταρχήν παράδοξος όρος, ο οποίος απαντά στη σελίδα 98, ήτοι η θεματικά απρόσμενη «πάλλουσα γαλήνη». 

Μάλιστα στη σελίδα 301 διατυπώνεται με πεζογραφική πληρότητα η μεγάλη ένδον ρήξη: η έλξη του ουρανού της Ουτοπίας, η οποία ασκείται στον μαχόμενο Δημήτρη, είναι τόσο δυνατή, ώστε παραθεωρείται εντελώς το έδαφος του Πραγματικού. Ακόμη και στις πλέον κρίσιμες στιγμές, το είναι διεκδικεί ανάταση, δηλαδή πτήση-μετάβαση-αναγωγή στο οραματικό πεδίο. Ενώ οδεύει με όση αφοσίωση στο καθήκον τον διακρίνει, επιχειρώντας να εξολοθρεύσει όσο γρηγορότερα γίνεται τους στόχους του εχθρού, δεν παύει να αναζητεί στον θόλο του στερεώματος το ξεκάθαρο σημείο της Αλήθειας. Ο άπελπις ήρωας διαθέτει εν ολίγοις ό, τι διακρίνει αρχετυπικά το τραγικό στοιχείο. Εξ ου και ο καταρχήν παράδοξος όρος, ο οποίος απαντά στη σελίδα 98, ήτοι η θεματικά απρόσμενη «πάλλουσα γαλήνη». Ό, τι δηλαδή θα σταματούσε ως ένθετη υπερβολή ή ως εξόφθαλμο οξύμωρο σχήμα ένα συντηρητικό επιμελητή του μυθιστορήματος. Εκεί πραγματώνεται η μείζων φιλοδοξία, σ' ένα βαθμό ασύνειδη, η ώσμωση δηλαδή του υποκειμένου και ό, τι το συνέχει με το γαλαξιακό γίγνεσθαι. Απομονώνω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής την εξής χαρακτηριστική έξοδο από τη σκηνή των παθών: «νέφη διάτρητα από τις ακτίνες του ήλιου κι αυτός χαμένος μέσα τους, ένα μικρό, ταπεινό, ασήμαντο cumulus με δέκα λεπτά ζωής το πολύ, τόσο λίγο, κι όμως για όσο κράτησε ήταν η δική του ζωή. Η δική του». Τα διάφορα γένη των νεφών, οι υποκατηγορίες τους και οι συσχετισμοί τους με την αεροπορική πράξη, τα οποία συναντήσαμε και στο τέταρτο, καλώς συγκερασμένο έργο της Δήμητρας Κολλιάκου, με τίτλο Το πρόσωπο του ουρανού, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Πατάκη το 2013 και το οποίο παρουσιάσαμε σ' αυτές τις ηλεκτρονικές σελίδες, επανεμφανίζονται. Αυτή τη φορά τα μελετά με έκδηλο ενδιαφέρον ο ανθυπολοχαγός Δημήτρης, όχι τόσο για την όποια μετεωρολογική τους αξία, αλλά για τη μεταφορά αλλεπάλληλων δίσημων μηνυμάτων, των οποίων επείγει η αποκωδικοποίηση. Αυτά όλα συνιστούν εν τέλει το απώτερο κείμενο. Τα σύννεφα, θα υποστήριζα σχηματικά, αποτελούν εν προκειμένω το βιβλίο της ζωής και του θανάτου. Ο εμφύλιος πόλεμος ή κατ' άλλους απλώς συμμοριτοπόλεμος στη Γενέτειρα, τα χρόνια προβλήματα διχασμού, τα οποία προκαλεί αναγκαστικά σε πλείστες οικογένειες στον ελλαδικό ή και αλλοδαπό χώρο, όπως συμβαίνει φέρ' ειπείν στην ίδια την οικογένεια του Δημήτρη, οι ατελέσφοροι έρωτες, τόσο με το ευκαιριακό Χριστινάκι, όσο και με τη χυμώδη, αρκούντως εξιδανικευμένη Εύα, οι συναφείς εκφυλισμοί του αστικού και επαρχιακού βίου, οι συγκρούσεις κουμμουνιστικών καθεστώτων με φιλελεύθερα ή ψευδοφιλελεύθερα πολιτειακά συστήματα συνιστούν τον ικανό και αναγκαίο διάκοσμο της γραφής. Είναι οι παράμετροι της εξιστόρησης.

galini2

Τα σύννεφα, ως εφήμερα μαντεία, εμπεριέχουν το απόλυτο, το πέραν - Νόημα. Ό, τι συμβαίνει στη Γη είναι μάλλον ένα διαρκές όνειρο ενός όντος, παρά μια εξ αντικειμένου κατάσταση πραγμάτων και πεπρωμένης ή μη δράσης. Η λεγόμενη αντικειμενικότητα αφορά σε μια απλή διαπίστωση, σ' ένα εργαλείο σκέψης, χρήσιμο οπωσδήποτε για τις όποιες εννοιολογικές ταξινομήσεις των ειδικών. Αυτά εμμέσως πλην σαφώς συλλάβισε ο κατ' ανάγκην ανθυπολοχαγός, περιδιαβάζοντας τα κεφάλαια και τις παραγράφους των νεφών. Η ανυπαρξία είναι κι αυτή φύση. Συμφιλίωση, σύμπλευση με τον κοσμικό ποταμό. Στο σημείο αυτό η εξιστόρηση συναντά το πνεύμα των τελευταίων αράδων του πρώτου βιβλίου του θεμελιώδους έργου του Αρθούρου Σοπενχάουερ Ο Κόσμος ως Βούληση και ως Παράσταση (1818): το πρόσκαιρο της ύπαρξης, οι περιστασιακές μας εμφανίσεις στον κύκλο του παντός, οι πράξεις και οι παραλείψεις μας επιβεβαιώνουν κι αυτές από την πλευρά τους τους νόμους της συμπαντικής τάξης.

galini3Ο δε εμφανέστατος πατριωτισμός του ανθυπολοχαγού Δημήτρη δεν είναι το καταφύγιο ενός αχρείου, όπως θα δήλωνε προφανώς κι εδώ ο Σάμιουελ Τζόνσον, αλλά η εμπέδωση ενός συνεπούς με τις αρχές του ασίγαστου εγώ. 'Η, για να το διατυπώσω διαφορετικά, η άμεση εφαρμογή των όσων διδάχτηκε από το μείζον όραμα. Το αίμα του, ο δραματικός επίλογος της σύντομης πορείας του στη φλούδα του πλανήτη μας, καταξιώνει, με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο, την αυθυπαρξία ενός ενορατικού αγαθού. Πρόκειται για μια θυσία στο όνομα ενός εμπύρετου στην κυριολεξία του όρου ιδεαλισμού. Εξ ου και οι ποιητικές εκφάνσεις της αλληλογραφίας του Δημήτρη και της Εύας, όπως αποσπασματικά παρατίθεται στα ανάλογα κεφάλαια. Εξ ου και η τόλμη, η σχεδόν αυτοκτονική συμμετοχή στο χορό του Χάρου. Τα προαναφερθέντα κορεατικά πάθη, με τα συμφραζόμενά τους, αλλά και η κυπριακή τραγωδία του 1974 δεν έχουν παρά ελάχιστα αξιοποιηθεί από τη δημιουργική μας γραφή. Η ενασχόληση του Ηλία Μαγκλίνη με τα πρώτα και του Βασίλη Γκουρογιάννη με τη δεύτερη (βλ. συγκεκριμένα το μυθιστόρημά του με τον ενδεικτικό τίτλο Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή, επίσης από τις εκδόσεις του Μεταιχμίου, 2009) συνιστούν άρτια δείγματα, από κάθε άποψη, στον εν λόγω χώρο.

 * Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι ποιητής. 

galini4
  
Πρωινή γαλήνη
Ηλίας Μαγκλίνης
Μεταίχμιο 2015
Σελ. 466, τιμή εκδότη €17,70

politeia link

 

 

 

 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» (εκδ. Μεταίχμιο) και το μυθιστόρημα της Άννας Δαμιανίδη «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ότι τα δύο μυθιστορήμ...

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» (εκδ. Σοκόλη).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ