Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη Ζωή μεθόρια (εκδ. Πατάκη).
Του Κώστα Αγοραστού
Το ταξίδι της Ζωής. Από τη μάχιμη φοιτητική καθημερινότητα στη σκληρή και άκαμπτη επαρχία της δεκαετίας του ’80. Από τα όνειρα και τις φιλοδοξίες στον αδιαπραγμάτευτο αγώνα για την επίτευξή τους. Το ταξίδι της Ζωής μακρυά από το δυσοίωνο πεπρωμένο της. Η ηρωίδα του τελευταίου μυθιστορήματος του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, Ζωή μεθόρια (εκδ. Πατάκη), είναι πεισματάρα, συγκρουσιακή και εμμονική κατά περιπτώσεις, ακριβώς σαν την εποχή μέσα στην οποία διεκδικεί και αναζητά την ταυτότητά της.
Η Ζωή ζει στη Θεσσαλονίκη, εργάζεται σε φροντιστήριο αγγλικών και ο διορισμός της στη Θράκη της δίνει την ευκαιρία να αλλάξει ρότα και να ξεφύγει από τη βαλτωμένη της καθημερινότητα.
Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το κίνημα της Αλλαγής έχει ξεκηκώσει πλήθος κόσμου και έχει δώσει την ευκαιρία σε καιροσκόπους να αναπτύξουν πλήρως τις ικανότητές τους. Η Ζωή ζει στη Θεσσαλονίκη, εργάζεται σε φροντιστήριο αγγλικών και ο διορισμός της στη Θράκη της δίνει την ευκαιρία να αλλάξει ρότα και να ξεφύγει από τη βαλτωμένη της καθημερινότητα.
Μέρος της καθημερινότητάς της ήταν και ο Γιάννης, ένας μαθητής της γοητευτικός, χαμηλών τόνων και πάντα μετρημένος, τον οποίο κρατούσε σε απόσταση, για προφανείς λόγους. Στο ταξίδι της προς τη Θράκη, περνώντας από την Καβάλα, τη γενέτειρα του Γιάννη, αποφασίζει να τον συναντήσει. Κάπως έτσι ξεκινάει μια σχέση ζωής που θα περάσει μέρες πάθους, μοναξιάς, αγωνίας, αμφιβολιών. Ο Γιάννης μπαρκάρει και μαζί του παίρνει ένα κομμάτι της σκέψης της Ζωής.
Η Ζωή, νεοδιόριστη καθηγήτρια στην Ορεστιάδα, παλεύει να κρατήσει την αυτονομία της, την ανεξαρτησία της από τους συναδέλφους της και από τη μέγγενη των “πρέπει” που της επιβάλλουν. Εκεί όμως, στη μεθόριο, στο μικρό δωμάτιο που νοικιάζει, η Ζωή προσπαθεί και αναμετρηθεί και με το παρελθόν της. Ένα δυστύχημα που θέλει να ξεχάσει. Άνθρωποι αγαπημένοι που έφυγαν από κοντά της και ένα πεπρωμένο, που δείχνει να την ακολουθεί ακόμη, αποτελούν βαρίδια που πρέπει να εγκαταλείψει.
Ο Γιάννης και ο Άγγελος, ένας γιατρός της περιοχής που τη συνδράμει έπειτα από ένα ατύχημα, αποτελούν τις κορυφές ενός ερωτικού τριγώνου, καταδικασμένου να μην οδηγήσει πουθενά. Η Ζωή βλέπει με τρόμο τους άντρες που σχετίζονταν μαζί της να μην έχουν αίσιο τέλος. Προσπαθεί να ξεφύγει από τη μοίρα της αυτοθυσιαζόμενη αλλά αυτό είναι αδύνατο.
Ο Γρηγοριάδης σ’ αυτό το μυθιστόρημα σκιαγράφησε με ακρίβεια μια ηρωίδα στο μεταίχμιο των αποφάσεών της και του πεπρωμένου της. Μια ηρωίδα που αφήνει το στίγμα της στους ανθρώπους που συναναστρέφεται.
Ο Γρηγοριάδης σ’ αυτό το μυθιστόρημα σκιαγράφησε με ακρίβεια μια ηρωίδα στο μεταίχμιο των αποφάσεών της και του πεπρωμένου της. Μια ηρωίδα που ταξιδεύει, ακούει μουσική, πηγαίνει στις κινηματογραφικές λέσχες, πιστεύει ακράδαντα στον εαυτό της και αφήνει το στίγμα της στους ανθρώπους που συναναστρέφεται. Πολιτικά ενταγμένη στον “Ρήγα” αλλά ανένταχτη στις συμβάσεις που της θέτουν οι άλλοι, δίνει μαθήματα ζωής, ανεξαρτησίας και διαφορετικότητας. Προβοκατόρισσα και ασυμβίβαστη δεν αργεί να έρθει σε ρήξη με το σχολικό περιβάλλον αλλά και τους παλιούς της φίλους.
Η αφήγηση είναι σε τρίτο πρόσωπο, ενώ σε σημεία γίνεται πρωτοπρόσωπη με εμβόλιμα μέρη από το ημερολόγιο της ηρωίδας. Ο συγγραφέας έχει στήσει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία με μια δυναμική και εξελισσόμενη ηρωίδα, καταγράφοντας σε βάθος τόσο τους υπόλοιπους ηρώες όσο και τη ρευστή εποχή μέσα στην οποία κινούνται. Η Ζωή προέρχεται, ως δεύτερος χαρακτήρας, από το Παρτάλι και αποκτά ισχυρή πεζογραφική οντότητα στο εν λόγω μυθιστόρημα. Όπως και με την ηρωίδα του προηγούμενου βιβλίου του, την Έλλη (Το μυστικό της Έλλης, εκδ. Πατάκη), ο Γρηγοριάδης δεν αρκείται στο να καταγράψει τη δεκαετία μέσα στην οποία ζει αλλά υπαινίσεται τον ζόφο που υποβόσκει, στην ανεμελιά και την επίπλαστη οικονομική ευμάρεια εκείνων των χρόνων.
Ένα μυθιστόρημα για ένα μεγάλο αδιέξοδο, μια πληγή που δεν επουλώνεται και ένα μοναχικό ταξίδι της ηρωίδας πάντα προς τα εμπρός.
* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.
Ζωή μεθόρια
Θεόδωρος Γρηγοριάδης
Εκδ. Πατάκη 2015
Σελ. 272, τιμή εκδότη € 12,80