kollia_marx_famille

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ένα συναρπαστικό αφήγημα συνδυάζει Ιστορία και ιστορία, πραγματικότητα και μυθοπλασία, διεθνείς εξελίξεις και μικρές σκηνές καθημερινής δράσης, μεγάλες φυσιογνωμίες και αφανείς χαρακτήρες.

Έτσι είναι το βιβλίο της Ζέφη Κόλια, η οποία «καλουπώνει» την υπόθεση του έργου της πάνω στη βιογραφία της Λώρα Μαρξ, κόρης του μεγάλου Καρλ Μαρξ.

Και δεν είναι ξένο προς τη σύγχρονη πρακτική να εξιστορείται η Ιστορία και ειδικότερα η δράση ενός σπουδαίου άνδρα από τη σκοπιά της παρα-κείμενης γυναίκας, που δεν είναι ίσως τόσο ενεργή αλλά έχει το πλεονέκτημα της γυναικείας ματιάς και της παρουσίας της ως ανθρώπου, που έζησε από κοντά τα κοσμοϊστορικά γεγονότα ως αυτόπτης μάρτυρας με τη δική του δυναμική παρουσία. Δεν ξέρω αν πρόκειται για φεμινιστική ματιά, ώστε να αναδειχθούν οι αποσιωπημένες γυναίκες του παρελθόντος, ή αφηγηματικό τέχνασμα για να καταγραφεί ο βίος ενός άνδρα από μια ομοδιηγητική αλλά όχι αυτοδιηγητική οπτική γωνία.

Η Ζέφη Κόλια δεν υιοθετεί την οπτική γωνία της Λώρα, αλλά ελεύθερα περιφέρεται τόσο σ’ αυτήν και στον πατέρα της Καρλ όσο και στον σύζυγό της Πωλ Λαφάργκ. Όλοι ανήκαν στα ενεργά μέλη ενός σοσιαλιστικού/κομουνιστικού κινήματος που οραματιζόταν τη «δικτατορία του προλεταριάτου». Η παρουσίαση της Λώρα και η εξίσου μεγάλη έκταση που δίνεται στην ηγετική φυσιογνωμία του Κάρολου Μαρξ, αλλά και στην αναρχική, εντός και εκτός εισαγωγικών, του άντρα της με φέρνει κοντύτερα στη δεύτερη εξήγηση, σ’ αυτήν που θέλει τη Λώρα την καλύτερη αφορμή για να αναδειχθεί η μαρξιστική γραμμή στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Από τον Ένγκελς στον Μπακούνιν

Είναι πολύ γοητευτικό να βλέπεις να παρελαύνουν με τη δυναμική έως εκρηκτική παρουσία τους μορφές τής αριστερής και αναρχικής διανόησης, όπως ο Φρίντριχ Ένγκελς, ο Βλαντιμίρ Ουλιάνοφ (γνωστότερος ως Λένιν), ο Μιχαήλ Μπακούνιν, ο Γκεόργκι Πλεχάνοφ, ο Μαξίμ Γκόρκι, ο Λέο Τρότσκι, που συνέλαβαν και πυροδότησαν ακόμα περισσότερο τον αναβρασμό των φτωχών στρωμάτων και του έδωσαν την τελική ώθηση με την Οκτωβριανή επανάσταση. Κι αυτό συμβαίνει μέσα στο βιβλίο καθώς η εμβέλειά του δεν καταλαμβάνει, όπως υπαινίχθηκα, μόνο τα έτη της ζωής της Λώρα, η οποία γεννήθηκε το 1845 -ήταν μόλις τριών ετών όταν εκδόθηκε το Κομουνιστικό Μανιφέστο (1848)- και αυτοκτόνησε το 1911, έξι χρόνια πριν από την εγκαθίδρυση του σοβιετικού καθεστώτος στη Ρωσία (1917). Ο σκοπός της Ζέφης Κόλια είναι να δείξει τόσο την αμιγώς καρλ-μαρξική περίοδο όσο και τις συνέπειές της στην Ευρώπη που βλέπει το «φάντασμα του κομουνισμού να πλανάται πάνω από τα σύνορά της».

Δυο τρεις φωτισμοί κάνουν τα πραγματικά γεγονότα να αποκτήσουν τη δική τους όψη. Καταρχάς, η Ζέφη Κόλια επιμένει πολύ στις αρχικές γειτνιάσεις μεταξύ της αριστερής διανόησης και της αναρχικής κοσμοθεωρίας, αφού και οι δυο βάλλουν κατά του αστικού πολιτισμού και των εκπροσώπων του. Βεβαίως, πρώτος ο Μαρξ συγκρούστηκε με τον Μπακούνιν και τον Προυντόν και χάραξε τη γραμμή που εν τέλει επικράτησε, αυτή της συνείδησης του προλεταριάτου και της ένωσης των εργατών σε παγκόσμιο επίπεδο.

kollia_laura-paulΑπό την άλλη, η συγγραφέας μάς μεταφέρει στην ατομική ζωή τής Λώρα, η οποία πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια στις διαρκείς μετακινήσεις της οικογένειας, αφού ο πατέρας της διωκόταν συχνά, στην ανέχεια με την οποία μεγάλωσε, το κρύο και τη φτώχια εξαιτίας των οποίων πέθαναν κάποια από τα αδέλφια της κ.ο.κ. Έτσι, όταν μεγάλωσε και παντρεύτηκε, αποφάσισε να μην ξαναγυρίσει σ’ αυτήν την κατάσταση και, κοντά στις επαναστατικές ιδέες που ποτέ δεν εγκατέλειψε, να ζήσει όσο πιο άνετα μπορούσε. Αυτό βέβαια έρχεται σε αντίφαση με το προλεταριακό ιδεώδες της κατάργησης της ιδιοκτησίας και της εγκαθίδρυσης μιας κοινής απλής ζωής, αλλά η ίδια αποδεχόταν αυτήν την αντίφαση.

Κλείνω μιλώντας για την αφηγηματική τεχνική του κειμένου, η οποία φέρνει στο προσκήνιο τις τρεις τελευταίες μέρες από τη ζωή του ζεύγους Λαφάργκ, τον Νοέμβριο του 1911, αλλά μέσα σ’ αυτές ανεπαισθήτως ενσωματώνονται όλα τα χρόνια της δράσης τους. Έτσι, οδεύοντας προς τη στιγμή της αυτοκτονίας τους ο αναγνώστης διέρχεται όλη την ταραγμένη περίοδο εξήντα περίπου χρόνων και πιάνεται εκών άκων στα δίκτυα των εξελίξεων και των ζυμώσεων. Κι αν κάποιος κάνει λόγο για ενδεχόμενη φλυαρία, θα πρέπει να σκεφτεί πως μόνο έτσι το πολύχρωμο μωσαϊκό της πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής, με κέντρο το ζεύγος Λαφάργκ και μακρινό στυλοβάτη τον Καρλ Μαρξ, θα μπορούσε να ξεδιπλωθεί ολοκληρωμένα.

gperand@yahoo.gr 

 

kollia_exofylloΛώρα, η τελευταία των Μαρξ
Ζέφη Κόλια
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013
Τιμή € 15,50, σελ. 370

politeia-link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΖΕΦΗΣ ΚΟΛΙΑ 

  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ