kollia_marx_famille

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ένα συναρπαστικό αφήγημα συνδυάζει Ιστορία και ιστορία, πραγματικότητα και μυθοπλασία, διεθνείς εξελίξεις και μικρές σκηνές καθημερινής δράσης, μεγάλες φυσιογνωμίες και αφανείς χαρακτήρες.

Έτσι είναι το βιβλίο της Ζέφη Κόλια, η οποία «καλουπώνει» την υπόθεση του έργου της πάνω στη βιογραφία της Λώρα Μαρξ, κόρης του μεγάλου Καρλ Μαρξ.

Και δεν είναι ξένο προς τη σύγχρονη πρακτική να εξιστορείται η Ιστορία και ειδικότερα η δράση ενός σπουδαίου άνδρα από τη σκοπιά της παρα-κείμενης γυναίκας, που δεν είναι ίσως τόσο ενεργή αλλά έχει το πλεονέκτημα της γυναικείας ματιάς και της παρουσίας της ως ανθρώπου, που έζησε από κοντά τα κοσμοϊστορικά γεγονότα ως αυτόπτης μάρτυρας με τη δική του δυναμική παρουσία. Δεν ξέρω αν πρόκειται για φεμινιστική ματιά, ώστε να αναδειχθούν οι αποσιωπημένες γυναίκες του παρελθόντος, ή αφηγηματικό τέχνασμα για να καταγραφεί ο βίος ενός άνδρα από μια ομοδιηγητική αλλά όχι αυτοδιηγητική οπτική γωνία.

Η Ζέφη Κόλια δεν υιοθετεί την οπτική γωνία της Λώρα, αλλά ελεύθερα περιφέρεται τόσο σ’ αυτήν και στον πατέρα της Καρλ όσο και στον σύζυγό της Πωλ Λαφάργκ. Όλοι ανήκαν στα ενεργά μέλη ενός σοσιαλιστικού/κομουνιστικού κινήματος που οραματιζόταν τη «δικτατορία του προλεταριάτου». Η παρουσίαση της Λώρα και η εξίσου μεγάλη έκταση που δίνεται στην ηγετική φυσιογνωμία του Κάρολου Μαρξ, αλλά και στην αναρχική, εντός και εκτός εισαγωγικών, του άντρα της με φέρνει κοντύτερα στη δεύτερη εξήγηση, σ’ αυτήν που θέλει τη Λώρα την καλύτερη αφορμή για να αναδειχθεί η μαρξιστική γραμμή στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Από τον Ένγκελς στον Μπακούνιν

Είναι πολύ γοητευτικό να βλέπεις να παρελαύνουν με τη δυναμική έως εκρηκτική παρουσία τους μορφές τής αριστερής και αναρχικής διανόησης, όπως ο Φρίντριχ Ένγκελς, ο Βλαντιμίρ Ουλιάνοφ (γνωστότερος ως Λένιν), ο Μιχαήλ Μπακούνιν, ο Γκεόργκι Πλεχάνοφ, ο Μαξίμ Γκόρκι, ο Λέο Τρότσκι, που συνέλαβαν και πυροδότησαν ακόμα περισσότερο τον αναβρασμό των φτωχών στρωμάτων και του έδωσαν την τελική ώθηση με την Οκτωβριανή επανάσταση. Κι αυτό συμβαίνει μέσα στο βιβλίο καθώς η εμβέλειά του δεν καταλαμβάνει, όπως υπαινίχθηκα, μόνο τα έτη της ζωής της Λώρα, η οποία γεννήθηκε το 1845 -ήταν μόλις τριών ετών όταν εκδόθηκε το Κομουνιστικό Μανιφέστο (1848)- και αυτοκτόνησε το 1911, έξι χρόνια πριν από την εγκαθίδρυση του σοβιετικού καθεστώτος στη Ρωσία (1917). Ο σκοπός της Ζέφης Κόλια είναι να δείξει τόσο την αμιγώς καρλ-μαρξική περίοδο όσο και τις συνέπειές της στην Ευρώπη που βλέπει το «φάντασμα του κομουνισμού να πλανάται πάνω από τα σύνορά της».

Δυο τρεις φωτισμοί κάνουν τα πραγματικά γεγονότα να αποκτήσουν τη δική τους όψη. Καταρχάς, η Ζέφη Κόλια επιμένει πολύ στις αρχικές γειτνιάσεις μεταξύ της αριστερής διανόησης και της αναρχικής κοσμοθεωρίας, αφού και οι δυο βάλλουν κατά του αστικού πολιτισμού και των εκπροσώπων του. Βεβαίως, πρώτος ο Μαρξ συγκρούστηκε με τον Μπακούνιν και τον Προυντόν και χάραξε τη γραμμή που εν τέλει επικράτησε, αυτή της συνείδησης του προλεταριάτου και της ένωσης των εργατών σε παγκόσμιο επίπεδο.

kollia_laura-paulΑπό την άλλη, η συγγραφέας μάς μεταφέρει στην ατομική ζωή τής Λώρα, η οποία πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια στις διαρκείς μετακινήσεις της οικογένειας, αφού ο πατέρας της διωκόταν συχνά, στην ανέχεια με την οποία μεγάλωσε, το κρύο και τη φτώχια εξαιτίας των οποίων πέθαναν κάποια από τα αδέλφια της κ.ο.κ. Έτσι, όταν μεγάλωσε και παντρεύτηκε, αποφάσισε να μην ξαναγυρίσει σ’ αυτήν την κατάσταση και, κοντά στις επαναστατικές ιδέες που ποτέ δεν εγκατέλειψε, να ζήσει όσο πιο άνετα μπορούσε. Αυτό βέβαια έρχεται σε αντίφαση με το προλεταριακό ιδεώδες της κατάργησης της ιδιοκτησίας και της εγκαθίδρυσης μιας κοινής απλής ζωής, αλλά η ίδια αποδεχόταν αυτήν την αντίφαση.

Κλείνω μιλώντας για την αφηγηματική τεχνική του κειμένου, η οποία φέρνει στο προσκήνιο τις τρεις τελευταίες μέρες από τη ζωή του ζεύγους Λαφάργκ, τον Νοέμβριο του 1911, αλλά μέσα σ’ αυτές ανεπαισθήτως ενσωματώνονται όλα τα χρόνια της δράσης τους. Έτσι, οδεύοντας προς τη στιγμή της αυτοκτονίας τους ο αναγνώστης διέρχεται όλη την ταραγμένη περίοδο εξήντα περίπου χρόνων και πιάνεται εκών άκων στα δίκτυα των εξελίξεων και των ζυμώσεων. Κι αν κάποιος κάνει λόγο για ενδεχόμενη φλυαρία, θα πρέπει να σκεφτεί πως μόνο έτσι το πολύχρωμο μωσαϊκό της πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής, με κέντρο το ζεύγος Λαφάργκ και μακρινό στυλοβάτη τον Καρλ Μαρξ, θα μπορούσε να ξεδιπλωθεί ολοκληρωμένα.

gperand@yahoo.gr 

 

kollia_exofylloΛώρα, η τελευταία των Μαρξ
Ζέφη Κόλια
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013
Τιμή € 15,50, σελ. 370

politeia-link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΖΕΦΗΣ ΚΟΛΙΑ 

  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ