mermigka360

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Την είσοδο της Καρολίνας Μέρμηγκα στο ευρύ πεδίο της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας σηματοδοτούν δύο συλλογές διηγημάτων με τους τίτλους Ερωτευμένες (Εστία, 2005) και Σήμερα δεν θα πεθάνω (Μελάνι, 2010). Στις συλλογές αυτές ανιχνεύονται ενδιαφέροντα στοιχεία σε ό,τι αφορά τη θεματική οργάνωση, στο πλαίσιο της οποίας οι χαρακτήρες διασταυρώνουν τις σύντομες διαδρομές τους μέσα σε ρεαλιστικά ή φανταστικά τοπία ποικίλων διαπροσωπικών σχέσεων, ενώ αντιμετωπίζουν τη ζωή και τον θάνατο με το βάρος του φορτίου της μνήμης.

Στο τρίτο βιβλίο της, το μυθιστόρημα με τον τίτλο Συγγενής, η Καρολίνα Μέρμηγκα ακολουθώντας ομόλογη θεματική πορεία, φαίνεται να διαχειρίζεται με εξίσου ενδιαφέροντα τρόπο περισσότερο σύνθετες αφηγηματικές καταστάσεις.

Σχέσεις εκλεκτικής συγγένειας...

Στην προκειμένη περίπτωση, η Καρολίνα Μέρμηγκα έχει συνθέσει με ευρηματικότητα μια εκτενή τοιχογραφία χαρακτήρων ως πεδίο ανάπτυξης ποικίλων διαπροσωπικών σχέσεων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στοιχεία την αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία, τον φόβο, τον πόνο, την επιείκεια, την ανοχή και την ανεκτικότητα.

Το κέντρο της τοιχογραφίας καταλαμβάνει υπ’ αυτή την έννοια το ζεύγος Μιχάλης και Αλεξάνδρα και συμπληρώνει ο γιός Στέφανος.

Στην πλευρά του Μιχάλη τοποθετούνται φίλοι που προσδιορίζουν τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν σε προσωπική, κοινωνική, επαγγελματική διάσταση. Στην πλευρά της Αλεξάνδρας εντοπίζεται ζεύγος τσιγγάνων ως αποδέκτης της κοινωνικής δραστηριότητάς της. Το περιβάλλον του Στέφανου ανήκει στις σπουδές και στην προσωπική ζωή.

Πίσω από τους τρεις αυτούς χαρακτήρες έχει λάβει θέση ο πατέρας της Αλεξάνδρας, Αλέξης μαζί με τη σκιά της πεθαμένης μητέρας Καίτης.

Στον Μιχάλη απευθύνεται η Μάγδα που δηλώνει κόρη του καταγόμενη από μια φοιτητική, ελεύθερη σχέση του Μιχάλη με την πεθαμένη πλέον Κατερίνα. Η σχέση του Μιχάλη με τη Μάγδα προσδιορίζεται από διακυμάνσεις και ανατροπές, στις οποίες εμπλέκεται και η Αλεξάνδρα, με επίσης ανατρεπτικό τέλος και με την εκκρεμότητα μιας (τελικά απραγματοποίητης) εξέτασης DNA.

Στην Αλεξάνδρα απευθύνεται η παλαιά φίλη Μαριέτα επιδιώκοντας υποστήριξη στο ζήτημα αξιοποίησης κατεψυγμένου εμβρύου της νεκρής κόρης Έλζας ως απέλπιδα απόπειρα για μια μορφή μεταζωής της νεκρής κατά παραβίαση του φυσικού φαινομένου του θανάτου. Η Μαριέτα αντιμετωπίζει με οργή την αντίδραση (για λόγους ηθικής και δεοντολογίας) του Ίαν, συζύγου της Έλζας, ο οποίος φαίνεται να προσδιορίζει αρνητικά τις εξελίξεις.

Ο συνεχής αναδρομικός έλεγχος του ατομικού και του κοινού παρελθόντος των χαρακτήρων του βιβλίου με ό,τι αυτός συμπαρασύρει, διασταυρώνεται με το (κειμενικό) παρόν. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η ανάκληση από τον Μιχάλη μιας συζήτησης που είχε με την ετοιμοθάνατη Καίτη, όπου αποκαλύπτεται ότι η Αλεξάνδρα είναι υιοθετημένο παιδί: πρόκειται για ένα ανομολόγητο (στην Αλεξάνδρα, και όχι μόνον) στοιχείο που αναδύεται από το βάθος του ατομικού χρόνου και συμπεριλαμβάνεται στα δεδομένα που εξασφαλίζουν την ισορροπία στον κειμενικό κόσμο της Καρολίνας Μέρμηγκα.

Η ισορροπία αυτή ολοκληρώνεται με τη μικρή Μαριτάνα, κόρη του ζεύγους των τσιγγάνων, που υιοθετούν η (έχουσα την πρωτοβουλία) Αλεξάνδρα και ο Μιχάλης με την υποστήριξη του Στέφανου.                   

Κάτω από αυτή τη σύνθετη θεματική επιφάνεια ανιχνεύεται η διαχείριση μειζόνων ζητημάτων, όπως είναι η σχέση των έμφυτων στοιχείων της κληρονομικότητας με τα δεδομένα του ατομικού, κοινωνικού, φυσικού περιβάλλοντος, ή η αυτοδυναμία της ζωής απέναντι στους ανθρώπινους νόμους, ή η δεοντολογία ως προσδιοριστικός παράγων για τα συμβατικά ανθρώπινα όρια, ή ακόμα η πρόσληψη της εξωτερικής πραγματικότητας ως έναυσμα για τη διερεύνηση του περιεχομένου του εσωτερικού ανθρώπου.  

...και ανάπτυξη διακειμενικών σχέσεων

Το βιβλίο αποτελείται από επτά εκτενή κεφάλαια με ιδιαίτερους τίτλους και με πρισματική δομή ως αποτέλεσμα σύνθεσης επιμέρους κειμενικών ενοτήτων που αποδίδουν τη σύνθετη, πολύπλευρη, καλειδοσκοπική οργάνωση της αφήγησης σύμφωνα με την οπτική των χαρακτήρων και με έμφαση σε ποικίλες λεπτομέρειες εξωτερικών και εσωτερικών τοπίων.

Τα σημαινόμενα του βιβλίου διεκπεραιώνει λόγος άμεσος, κοινός, παραστατικός, περιφραστικός, αναλυτικός, ενίοτε αφοριστικός και ανατρεπτικός. Επιπλέον, η Καρολίνα Μέρμηγκα αξιοποιεί διακείμενα (Σαίξπηρ, Σαπφώ, Οβίδιος, ποικίλα πληροφοριακά κείμενα, όπου παρεμβαίνουν και στοιχεία από τους χώρους του κινηματογράφου/Τζων Κασσαβέτης και της μουσικής/Μότσαρτ) που λειτουργούν ως τεκμηρίωση ή ενίσχυση σημαινομένων, ή ως σημασιολογική αναφορά.

Το πλούσιο αφηγηματικό υλικό του βιβλίου, συνεπικουρούμενο από παράρτημα με σχετικές πληροφορίες πραγματολογικού χαρακτήρα (τα κατεψυγμένα έμβρυα, η τεχνητή γονιμοποίηση, η παρένθετη μητρότητα, η αποκωδικοποίηση του DNA), αποτελεί μια καλή παραδειγματική εφαρμογή της διαδικασίας, με την οποία οι τρόποι της μυθοπλασίας διασταυρώνονται με τους όρους της ατομικής και της κοινωνικής ηθικής, της νομικής, της ιατρικής, της φιλοσοφίας, και ενισχύονται από αυτούς. Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η προστιθεμένη αξία του συγκεκριμένου βιβλίου της Κ. Μέρμηγκα. Παράλληλα, δημιουργούνται προσδοκίες για την εξέλιξη της παραγωγής της συγγραφέως.        

* Η κεντρική εικόνα είναι ο πίνακας «Οικογενειακός περίπατος» του ζωγράφου Jean-Paul Schmitt. 

mermigka exofylloΣυγγενής
Καρολίνα Μέρμηγκα
Εκδόσεις Μελάνι, Αθήνα 2013
Τιμή€ 14,00, σελ. 214
 politeia-link

 

 

 

 

 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΟΛΙΝΑΣ ΜΕΡΜΗΓΚΑ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ