mermigka360

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Την είσοδο της Καρολίνας Μέρμηγκα στο ευρύ πεδίο της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας σηματοδοτούν δύο συλλογές διηγημάτων με τους τίτλους Ερωτευμένες (Εστία, 2005) και Σήμερα δεν θα πεθάνω (Μελάνι, 2010). Στις συλλογές αυτές ανιχνεύονται ενδιαφέροντα στοιχεία σε ό,τι αφορά τη θεματική οργάνωση, στο πλαίσιο της οποίας οι χαρακτήρες διασταυρώνουν τις σύντομες διαδρομές τους μέσα σε ρεαλιστικά ή φανταστικά τοπία ποικίλων διαπροσωπικών σχέσεων, ενώ αντιμετωπίζουν τη ζωή και τον θάνατο με το βάρος του φορτίου της μνήμης.

Στο τρίτο βιβλίο της, το μυθιστόρημα με τον τίτλο Συγγενής, η Καρολίνα Μέρμηγκα ακολουθώντας ομόλογη θεματική πορεία, φαίνεται να διαχειρίζεται με εξίσου ενδιαφέροντα τρόπο περισσότερο σύνθετες αφηγηματικές καταστάσεις.

Σχέσεις εκλεκτικής συγγένειας...

Στην προκειμένη περίπτωση, η Καρολίνα Μέρμηγκα έχει συνθέσει με ευρηματικότητα μια εκτενή τοιχογραφία χαρακτήρων ως πεδίο ανάπτυξης ποικίλων διαπροσωπικών σχέσεων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στοιχεία την αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία, τον φόβο, τον πόνο, την επιείκεια, την ανοχή και την ανεκτικότητα.

Το κέντρο της τοιχογραφίας καταλαμβάνει υπ’ αυτή την έννοια το ζεύγος Μιχάλης και Αλεξάνδρα και συμπληρώνει ο γιός Στέφανος.

Στην πλευρά του Μιχάλη τοποθετούνται φίλοι που προσδιορίζουν τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν σε προσωπική, κοινωνική, επαγγελματική διάσταση. Στην πλευρά της Αλεξάνδρας εντοπίζεται ζεύγος τσιγγάνων ως αποδέκτης της κοινωνικής δραστηριότητάς της. Το περιβάλλον του Στέφανου ανήκει στις σπουδές και στην προσωπική ζωή.

Πίσω από τους τρεις αυτούς χαρακτήρες έχει λάβει θέση ο πατέρας της Αλεξάνδρας, Αλέξης μαζί με τη σκιά της πεθαμένης μητέρας Καίτης.

Στον Μιχάλη απευθύνεται η Μάγδα που δηλώνει κόρη του καταγόμενη από μια φοιτητική, ελεύθερη σχέση του Μιχάλη με την πεθαμένη πλέον Κατερίνα. Η σχέση του Μιχάλη με τη Μάγδα προσδιορίζεται από διακυμάνσεις και ανατροπές, στις οποίες εμπλέκεται και η Αλεξάνδρα, με επίσης ανατρεπτικό τέλος και με την εκκρεμότητα μιας (τελικά απραγματοποίητης) εξέτασης DNA.

Στην Αλεξάνδρα απευθύνεται η παλαιά φίλη Μαριέτα επιδιώκοντας υποστήριξη στο ζήτημα αξιοποίησης κατεψυγμένου εμβρύου της νεκρής κόρης Έλζας ως απέλπιδα απόπειρα για μια μορφή μεταζωής της νεκρής κατά παραβίαση του φυσικού φαινομένου του θανάτου. Η Μαριέτα αντιμετωπίζει με οργή την αντίδραση (για λόγους ηθικής και δεοντολογίας) του Ίαν, συζύγου της Έλζας, ο οποίος φαίνεται να προσδιορίζει αρνητικά τις εξελίξεις.

Ο συνεχής αναδρομικός έλεγχος του ατομικού και του κοινού παρελθόντος των χαρακτήρων του βιβλίου με ό,τι αυτός συμπαρασύρει, διασταυρώνεται με το (κειμενικό) παρόν. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η ανάκληση από τον Μιχάλη μιας συζήτησης που είχε με την ετοιμοθάνατη Καίτη, όπου αποκαλύπτεται ότι η Αλεξάνδρα είναι υιοθετημένο παιδί: πρόκειται για ένα ανομολόγητο (στην Αλεξάνδρα, και όχι μόνον) στοιχείο που αναδύεται από το βάθος του ατομικού χρόνου και συμπεριλαμβάνεται στα δεδομένα που εξασφαλίζουν την ισορροπία στον κειμενικό κόσμο της Καρολίνας Μέρμηγκα.

Η ισορροπία αυτή ολοκληρώνεται με τη μικρή Μαριτάνα, κόρη του ζεύγους των τσιγγάνων, που υιοθετούν η (έχουσα την πρωτοβουλία) Αλεξάνδρα και ο Μιχάλης με την υποστήριξη του Στέφανου.                   

Κάτω από αυτή τη σύνθετη θεματική επιφάνεια ανιχνεύεται η διαχείριση μειζόνων ζητημάτων, όπως είναι η σχέση των έμφυτων στοιχείων της κληρονομικότητας με τα δεδομένα του ατομικού, κοινωνικού, φυσικού περιβάλλοντος, ή η αυτοδυναμία της ζωής απέναντι στους ανθρώπινους νόμους, ή η δεοντολογία ως προσδιοριστικός παράγων για τα συμβατικά ανθρώπινα όρια, ή ακόμα η πρόσληψη της εξωτερικής πραγματικότητας ως έναυσμα για τη διερεύνηση του περιεχομένου του εσωτερικού ανθρώπου.  

...και ανάπτυξη διακειμενικών σχέσεων

Το βιβλίο αποτελείται από επτά εκτενή κεφάλαια με ιδιαίτερους τίτλους και με πρισματική δομή ως αποτέλεσμα σύνθεσης επιμέρους κειμενικών ενοτήτων που αποδίδουν τη σύνθετη, πολύπλευρη, καλειδοσκοπική οργάνωση της αφήγησης σύμφωνα με την οπτική των χαρακτήρων και με έμφαση σε ποικίλες λεπτομέρειες εξωτερικών και εσωτερικών τοπίων.

Τα σημαινόμενα του βιβλίου διεκπεραιώνει λόγος άμεσος, κοινός, παραστατικός, περιφραστικός, αναλυτικός, ενίοτε αφοριστικός και ανατρεπτικός. Επιπλέον, η Καρολίνα Μέρμηγκα αξιοποιεί διακείμενα (Σαίξπηρ, Σαπφώ, Οβίδιος, ποικίλα πληροφοριακά κείμενα, όπου παρεμβαίνουν και στοιχεία από τους χώρους του κινηματογράφου/Τζων Κασσαβέτης και της μουσικής/Μότσαρτ) που λειτουργούν ως τεκμηρίωση ή ενίσχυση σημαινομένων, ή ως σημασιολογική αναφορά.

Το πλούσιο αφηγηματικό υλικό του βιβλίου, συνεπικουρούμενο από παράρτημα με σχετικές πληροφορίες πραγματολογικού χαρακτήρα (τα κατεψυγμένα έμβρυα, η τεχνητή γονιμοποίηση, η παρένθετη μητρότητα, η αποκωδικοποίηση του DNA), αποτελεί μια καλή παραδειγματική εφαρμογή της διαδικασίας, με την οποία οι τρόποι της μυθοπλασίας διασταυρώνονται με τους όρους της ατομικής και της κοινωνικής ηθικής, της νομικής, της ιατρικής, της φιλοσοφίας, και ενισχύονται από αυτούς. Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η προστιθεμένη αξία του συγκεκριμένου βιβλίου της Κ. Μέρμηγκα. Παράλληλα, δημιουργούνται προσδοκίες για την εξέλιξη της παραγωγής της συγγραφέως.        

* Η κεντρική εικόνα είναι ο πίνακας «Οικογενειακός περίπατος» του ζωγράφου Jean-Paul Schmitt. 

mermigka exofylloΣυγγενής
Καρολίνα Μέρμηγκα
Εκδόσεις Μελάνι, Αθήνα 2013
Τιμή€ 14,00, σελ. 214
 politeia-link

 

 

 

 

 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΟΛΙΝΑΣ ΜΕΡΜΗΓΚΑ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «...Άμμος» (εκδ. Κίχλη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ένας θολός ουρανός, η θάλασσα σαν μια θαμπή μεμβράνη, όλο το σκηνικό εκτεθειμένο σε έναν εμμονικό νοτιά, που όλα τα μεταπλάθει ...

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά «Τώρα είναι μετά» (εκδ. Ροδακιό). 

Γράφει η Ζέτα Κουντούρη 

Αυτοτοσαρκασμός και λεπτή ειρωνεία διατρέχουν το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά με τον παράξενο τίτλο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ