alt

Του Κώστα Αγοραστού

Αυτό είναι ένα βιβλίο για την ιστορία του Χρυσοβαλάντη, που όταν πεθάνει θα ήθελε η ταφόπλακά του να γράφει: Ενθάδε κείται ο δούλος του Θεού Χρυσοβαλάντης, ο κυνηγημένος από τις γυναίκες, εργάτης της τυπογραφίας, εραστής του λόγου και θαυμαστής του ωραίου.

Ο Χρυσοβαλάντης είναι ένας πενηντάρης, ευτραφής, ρομαντικός, ανέραστος, άνεργος και θεοσεβούμενος ανθρωπάκος, ταλαιπωρημένος από τη ζωή, τους γονείς, τους εργοδότες και φυσικά τις γυναίκες. Ψημένος στην πιάτσα αλλά και τόσο αφελής. Ευαίσθητος και ρομαντικός και συνάμα σκληρός και αποφασισμένος ν’ αλλάξει και να πάψει να πιάνεται κορόιδο. «Ο υποφαινόμενος είναι “κλάψε με, μάνα, κλάψε με”. Η ζωή μου απλωμένη πάνω σ’ ένα απέραντο χωράφι γεμάτο κόκκινες καυτερές πιπεριές. Όταν πέφτω (πάντα με τα μούτρα), ζεματίζομαι. Αυτή είναι η ζωή μου. Μονίμως προσγειώνομαι μέσα στις παγίδες, μέσα σε εκτάσεις με αγκάθια και τσουκνίδες, και ξεχνάω ότι είμαι ξυπόλυτος. Πάντα ξεχνάω να φορέσω παπούτσια. Ούτε καν παντόφλες, ενώ ξέρω εκ των προτέρων πού πηγαίνω. Δυστυχώς αυτός είμαι».

Αναμνήσεις μιας κακόγουστης ζωής

Η ιστορία του έχει ως εξής: Μόλις έχει απολυθεί από μια δουλειά στην οποία βρισκόταν έντεκα χρόνια και με ένα αφεντικό παρανοϊκό. «Υπάρχουν τεσσάρων ειδών αφεντικά: οι πετυχημένοι, οι χρεωμένοι, τα καθίκια και οι τρελοί. Εγώ έπεσα στο τέταρτο». Όλα αυτά τα χρόνια, το αφεντικό του του είχε κάνει το βιό αβίωτο, και παρόλα αυτά ο Χρυσοβαλάντης είχε βαλθεί να υπομένει τα πάνδεινα στωικά, προς χάριν της επαγγελματικής συνέπειας και ακεραιότητας. Μόλις συνέβη το μοιραίο και η εταιρεία φαλίρισε ο Χρυσοβαλάντης βρέθηκε στο δρόμο, να αναζητά νέα εργασία. Την ίδια ώρα είχε να απολογηθεί στις δυο του αδερφές και τον πατέρα του, με τους οποίους έμενε στο ίδιο σπίτι. Ο Χρυσοβαλάντης ήταν πολύ καλός στη δουλειά του και είχε φτιάξει όνομα τόσα χρόνια στην πιάτσα. Άλλο αν η πιάτσα, λέει με κάθε αφορμή ο Χρυσοβαλάντης, έχει «χαλάσει» με τόσους αλλοδαπούς που έχουν πάρει τις δουλειές των Ελλήνων. «Το βιβλίο, που είναι πνευματική τροφή, δεν μπορεί να ανατίθεται σε έναν αλλοδαπό. Όμως όλοι τώρα πια τους παίρνουν στη δούλεψή τους – είναι πιο φτηνοί. Δηλαδή πάμε σ’ ένα τυπογραφείο και παραλαμβάνει τη δουλειά απ’ τον πελάτη ο Αλβανός – αυτομάτως πέφτει το ίματζ της εταιρείας και του προϊόντος. Δεν μπορείς να αναθέτεις τη δουλειά σε έναν άσχετο. Αισθάνομαι πολύ άσχημα· δεν μπορεί ένας χώρος ιερός, όπως αυτός του βιβλίου, να είναι περικυκλωμένος από μια φάρα ανθρώπων που δεν έχουν και ούτε θα έχουν –τουλάχιστον για τα επόμενα εκατό χρόνια– καμιά σχέση με το βιβλίο». Ρατσιστής με τους Αλβανούς, θαυμαστής των Γάλλων και των Άγγλων. Αισθήματα ανωτερότητας μπλεγμένα με κόμπλεξ κατωτερότητας.

Ξεδιάντροπη ζωή

Ο Χρυσοβαλάντης μονολογεί διαρκώς πηγαίνοντας μπρος πίσω στο χρόνο και σε γεγονότα της ζωής του. Μεγάλη έκταση σ’ αυτές τις αφηγήσεις κατέχουν οι γυναίκες της ζωής του. Τόσο οι γυναίκες που τον εκμεταλλεύτηκαν και τον απομύζησαν (η Ευμορφία και η Ρωρώ), όσο και αυτές που του συμπεριφέρθηκαν έντιμα και με τρυφερότητα (οι πουτάνες στα μπουρδέλα). «Υπάρχουν τριών ειδών γυναίκες: οι σεμνές, οι ωραίες και οι εντυπωσιακές», διατείνεται κάπου και αναπτύσσει ενδελεχώς άλλη μια από τις θεωρίες του βγαλμένες από την πείρα της ζωής του. Τα πολλά κιλά που κουβαλά δεν τον είχαν πτοήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια. Φλέρταρε συνεχώς, πάντα διακριτικά και με αξιοπρέπεια. Όλα αυτά, βέβαια, μέχρι την εποχή όπου είχε δουλειά και μπορούσε να κάνει δωράκια στις κοπέλες. «Όταν δεν έχεις λεφτά, δε σε πλησιάζει κανείς. Πέρασαν οι εποχές που με κυνηγούσαν η μια και η άλλη. Τώρα που δεν έχω λεφτά, λένε “α, ο χρεωμένος”. Και είναι δυστυχώς ο χρεωμένος χειρότερος του πτωχού». Τώρα πια το ηθικό του είναι πεσμένο. Δεν τολμάει καν να σκεφτεί να προσεγγίσει κοπέλα. Με τι φόντα. Η αυτοπεποίθησή του είναι πεσμένη Και όχι μόνο. «Της γυναίκας δεν της κόβεται η περίοδος όταν χρωστάει αλλά του άντρα του πέφτει. Δυστυχώς». Ο Χρυσοβαλάντης επισκέπτεται ψυχίατρο αλλά και πνευματικό. Τους οίκους ανοχής αλλά και το Άγιο Όρος.

Η ζωή μου αμαρτία και μεγάλη τρικυμία

Ο έτερος ισχυρός πόλος της ζωής του Χρυσοβαλάντη είναι ο Θεός. Η σχέση του με την Εκκλησία ξεκινάει από την εφηβική του ηλικία, όπου και έμαθε την τέχνη του λιθογράφου πλάι σε κάποιον ιερωμένο. Όχι όμως χωρίς προσβολές, λεκτική κακοποίηση και ξύλο. Στα επόμενα χρόνια άλλαξε τρεις πνευματικούς. Η ενοχή και η αμαρτία ήταν η Δαμόκλειος σπάθη που επικρεμόταν συνεχώς επάνω από κάθε τι που έκανε. Οι οίκοι ανοχής και η άσωτη ζωή ήταν κάτι που ήθελε να αφήσει πίσω του. «Αλλά τώρα έχω μετανιώσει για όλα. Οικτρά. Μάρτυς μου ο Θεός», λέει με πέισμα. Από τη μια οι οίκοι ανοχής, οι Ρωσίδες και οι Ρουμάνες και από την άλλη τα όνειρα για μια ευτυχισμένη οικογένεια με μια γυναίκα από τη Γαλλία ή την Αγγλία. Ο Χρυσοβαλάντης έχει σχέδιο: «Πηγαίνω συχνά στο “Νέον” του Συντάγματος για να ακούω αγγλικά και γαλλικά απ’ τους τουρίστες, έτσι ώστε, αν παντρευτώ Αγγλίδα ή Γαλλίδα, να έχω εθιστεί στους ήχους της γλώσσας της». Τόσο ονειροπόλος, τόσο αφελής που κερδίζει την εύνοια και την τρυφερότητα του αναγνώστη. Συνεχίζει: «Θέλω, αν γίνεται, σ’ ένα χρόνο να έχω παντρευτεί και να ‘χω αφήσει έγκυο τη γυναίκα μου, να γίνω σύντομα πατέρας. Να δώσω στον εαυτό μου μια καταξίωση, και πιστεύω πως το αιδοίο θα μπορέσει να μου την προσφέρει. Ελπίζω να μην κάνω λάθος. Θέλω επίσης ένα σπίτι δικό μου για να ζω με τη γυναίκα και το παιδί μου. (Δε γίνεται να ζήσουμε με τους γονείς μου και τις αδερφές μου, δεν είναι πρέπον). Ένα σπίτι μικρό και ταπεινό, κάπου παραλιακά, μεταξύ Αθήνας και Κορίνθου ή ένα διαμερισματάκι, των πενήντα έστω τετραγωνικών, στο Λονδίνο».

Ρωρώ του έρωτα

Ο Χρυσοβαλάντης, εκτός των άλλων, είναι και ευαίσθητος στιχοπλόκος. Συνεχώς, με κάθε αφορμή, σκαρώνει στιχάκια σκωπτικά, ερωτικά, υπαρξιακά, σατιρικά, πολιτικά. Αφορμή της ποίησής του είναι, κατά κύριο λόγο, οι γυναίκες. «Δεν ξέρω τι θα κάνω στη ζωή μου/ποιο δρόμο ο καημένος θα διαβώ; Δεν κελαηδάει πλέον το πουλί μου/μια γυναίκα, έτσι όπως είμαι, πού θα βρω;» Και αμέσως μετά αναρωτιέται: «Άραγε έχει όρια η τέχνη, και δη η τολμηρή; Θέτω ερώτημα».

Όσο προχωράει η αφήγηση, και αφού έχουμε δει περιστατικά από το εργασιακό του περιβάλλον, τις γυναίκες που τον εκμεταλλεύτηκαν, τον πατέρα του που τον απαξιώνει συνεχώς και τις επιπτώσεις στην υγεία του λόγω σακχάρου, εισχωρούμε όλο και βαθύτερα στον τραυματισμένο του ψυχισμό. Στη σχέση του με την ελλειμματική μητέρα, τον μέθυσο πατέρα, τις αδίστακτες αδερφές του.

Ο Χρυσοβαλάντης είναι ένας εξωφρενικά συνηθισμένος άνθρωπος. Τόσο συνηθισμένος που κανείς μας δεν θα γύριζε να τον κοιτάξει στο δρόμο, δεν θα του απεύθυνε μια καλημέρα. Ο Χρυσοβαλάντης, θα μπορούσε να είναι ένας από τους χιλιάδες ανθρώπους, που συγκεντρώθηκαν πριν από μερικά χρόνια, έπειτα από το κάλεσμα του τότε Αρχιεπισκόπου, στην πλατεία Συντάγματος. Και όλοι τότε αναρωτιώμασταν: Μα που ζούσαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Γιατί κανείς μας δεν ξέρει κανέναν που να πήγε εκεί;

Στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία πολύ συχνά συναντούμε ήρωες σαλούς, λοξούς, σε παροξυσμό και λεκτική υστερία. Ο Τσίτας, έδωσε στον ήρωά του φωνή αντίστοιχη ενός ισοκρατήματος. Λόγος πονεμένος, χαμηλόφωνος, με πικρό χιούμορ και απολαυστικό, ευφάνταστο λεξιλόγιο. Λόγος τσακισμένος χωρίς εξάρσεις και οξύτονους εντυπωσιασμούς. Λόγος και ήρωας στο μεταίχμιο της κανονικότητας και της λογικής.

 

alt

Μάκης Τσίτας
Μάρτυς μου ο Θεός
Κίχλη 2013
Σελ. 269, τιμή € 15,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΤΣΙΤΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ [Douglas Stuart] «Ο νεαρός Μάνγκο» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 28 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περίμενε ώσπου να α...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ