alt

Του Κώστα Αγοραστού

Αυτό είναι ένα βιβλίο για την ιστορία του Χρυσοβαλάντη, που όταν πεθάνει θα ήθελε η ταφόπλακά του να γράφει: Ενθάδε κείται ο δούλος του Θεού Χρυσοβαλάντης, ο κυνηγημένος από τις γυναίκες, εργάτης της τυπογραφίας, εραστής του λόγου και θαυμαστής του ωραίου.

Ο Χρυσοβαλάντης είναι ένας πενηντάρης, ευτραφής, ρομαντικός, ανέραστος, άνεργος και θεοσεβούμενος ανθρωπάκος, ταλαιπωρημένος από τη ζωή, τους γονείς, τους εργοδότες και φυσικά τις γυναίκες. Ψημένος στην πιάτσα αλλά και τόσο αφελής. Ευαίσθητος και ρομαντικός και συνάμα σκληρός και αποφασισμένος ν’ αλλάξει και να πάψει να πιάνεται κορόιδο. «Ο υποφαινόμενος είναι “κλάψε με, μάνα, κλάψε με”. Η ζωή μου απλωμένη πάνω σ’ ένα απέραντο χωράφι γεμάτο κόκκινες καυτερές πιπεριές. Όταν πέφτω (πάντα με τα μούτρα), ζεματίζομαι. Αυτή είναι η ζωή μου. Μονίμως προσγειώνομαι μέσα στις παγίδες, μέσα σε εκτάσεις με αγκάθια και τσουκνίδες, και ξεχνάω ότι είμαι ξυπόλυτος. Πάντα ξεχνάω να φορέσω παπούτσια. Ούτε καν παντόφλες, ενώ ξέρω εκ των προτέρων πού πηγαίνω. Δυστυχώς αυτός είμαι».

Αναμνήσεις μιας κακόγουστης ζωής

Η ιστορία του έχει ως εξής: Μόλις έχει απολυθεί από μια δουλειά στην οποία βρισκόταν έντεκα χρόνια και με ένα αφεντικό παρανοϊκό. «Υπάρχουν τεσσάρων ειδών αφεντικά: οι πετυχημένοι, οι χρεωμένοι, τα καθίκια και οι τρελοί. Εγώ έπεσα στο τέταρτο». Όλα αυτά τα χρόνια, το αφεντικό του του είχε κάνει το βιό αβίωτο, και παρόλα αυτά ο Χρυσοβαλάντης είχε βαλθεί να υπομένει τα πάνδεινα στωικά, προς χάριν της επαγγελματικής συνέπειας και ακεραιότητας. Μόλις συνέβη το μοιραίο και η εταιρεία φαλίρισε ο Χρυσοβαλάντης βρέθηκε στο δρόμο, να αναζητά νέα εργασία. Την ίδια ώρα είχε να απολογηθεί στις δυο του αδερφές και τον πατέρα του, με τους οποίους έμενε στο ίδιο σπίτι. Ο Χρυσοβαλάντης ήταν πολύ καλός στη δουλειά του και είχε φτιάξει όνομα τόσα χρόνια στην πιάτσα. Άλλο αν η πιάτσα, λέει με κάθε αφορμή ο Χρυσοβαλάντης, έχει «χαλάσει» με τόσους αλλοδαπούς που έχουν πάρει τις δουλειές των Ελλήνων. «Το βιβλίο, που είναι πνευματική τροφή, δεν μπορεί να ανατίθεται σε έναν αλλοδαπό. Όμως όλοι τώρα πια τους παίρνουν στη δούλεψή τους – είναι πιο φτηνοί. Δηλαδή πάμε σ’ ένα τυπογραφείο και παραλαμβάνει τη δουλειά απ’ τον πελάτη ο Αλβανός – αυτομάτως πέφτει το ίματζ της εταιρείας και του προϊόντος. Δεν μπορείς να αναθέτεις τη δουλειά σε έναν άσχετο. Αισθάνομαι πολύ άσχημα· δεν μπορεί ένας χώρος ιερός, όπως αυτός του βιβλίου, να είναι περικυκλωμένος από μια φάρα ανθρώπων που δεν έχουν και ούτε θα έχουν –τουλάχιστον για τα επόμενα εκατό χρόνια– καμιά σχέση με το βιβλίο». Ρατσιστής με τους Αλβανούς, θαυμαστής των Γάλλων και των Άγγλων. Αισθήματα ανωτερότητας μπλεγμένα με κόμπλεξ κατωτερότητας.

Ξεδιάντροπη ζωή

Ο Χρυσοβαλάντης μονολογεί διαρκώς πηγαίνοντας μπρος πίσω στο χρόνο και σε γεγονότα της ζωής του. Μεγάλη έκταση σ’ αυτές τις αφηγήσεις κατέχουν οι γυναίκες της ζωής του. Τόσο οι γυναίκες που τον εκμεταλλεύτηκαν και τον απομύζησαν (η Ευμορφία και η Ρωρώ), όσο και αυτές που του συμπεριφέρθηκαν έντιμα και με τρυφερότητα (οι πουτάνες στα μπουρδέλα). «Υπάρχουν τριών ειδών γυναίκες: οι σεμνές, οι ωραίες και οι εντυπωσιακές», διατείνεται κάπου και αναπτύσσει ενδελεχώς άλλη μια από τις θεωρίες του βγαλμένες από την πείρα της ζωής του. Τα πολλά κιλά που κουβαλά δεν τον είχαν πτοήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια. Φλέρταρε συνεχώς, πάντα διακριτικά και με αξιοπρέπεια. Όλα αυτά, βέβαια, μέχρι την εποχή όπου είχε δουλειά και μπορούσε να κάνει δωράκια στις κοπέλες. «Όταν δεν έχεις λεφτά, δε σε πλησιάζει κανείς. Πέρασαν οι εποχές που με κυνηγούσαν η μια και η άλλη. Τώρα που δεν έχω λεφτά, λένε “α, ο χρεωμένος”. Και είναι δυστυχώς ο χρεωμένος χειρότερος του πτωχού». Τώρα πια το ηθικό του είναι πεσμένο. Δεν τολμάει καν να σκεφτεί να προσεγγίσει κοπέλα. Με τι φόντα. Η αυτοπεποίθησή του είναι πεσμένη Και όχι μόνο. «Της γυναίκας δεν της κόβεται η περίοδος όταν χρωστάει αλλά του άντρα του πέφτει. Δυστυχώς». Ο Χρυσοβαλάντης επισκέπτεται ψυχίατρο αλλά και πνευματικό. Τους οίκους ανοχής αλλά και το Άγιο Όρος.

Η ζωή μου αμαρτία και μεγάλη τρικυμία

Ο έτερος ισχυρός πόλος της ζωής του Χρυσοβαλάντη είναι ο Θεός. Η σχέση του με την Εκκλησία ξεκινάει από την εφηβική του ηλικία, όπου και έμαθε την τέχνη του λιθογράφου πλάι σε κάποιον ιερωμένο. Όχι όμως χωρίς προσβολές, λεκτική κακοποίηση και ξύλο. Στα επόμενα χρόνια άλλαξε τρεις πνευματικούς. Η ενοχή και η αμαρτία ήταν η Δαμόκλειος σπάθη που επικρεμόταν συνεχώς επάνω από κάθε τι που έκανε. Οι οίκοι ανοχής και η άσωτη ζωή ήταν κάτι που ήθελε να αφήσει πίσω του. «Αλλά τώρα έχω μετανιώσει για όλα. Οικτρά. Μάρτυς μου ο Θεός», λέει με πέισμα. Από τη μια οι οίκοι ανοχής, οι Ρωσίδες και οι Ρουμάνες και από την άλλη τα όνειρα για μια ευτυχισμένη οικογένεια με μια γυναίκα από τη Γαλλία ή την Αγγλία. Ο Χρυσοβαλάντης έχει σχέδιο: «Πηγαίνω συχνά στο “Νέον” του Συντάγματος για να ακούω αγγλικά και γαλλικά απ’ τους τουρίστες, έτσι ώστε, αν παντρευτώ Αγγλίδα ή Γαλλίδα, να έχω εθιστεί στους ήχους της γλώσσας της». Τόσο ονειροπόλος, τόσο αφελής που κερδίζει την εύνοια και την τρυφερότητα του αναγνώστη. Συνεχίζει: «Θέλω, αν γίνεται, σ’ ένα χρόνο να έχω παντρευτεί και να ‘χω αφήσει έγκυο τη γυναίκα μου, να γίνω σύντομα πατέρας. Να δώσω στον εαυτό μου μια καταξίωση, και πιστεύω πως το αιδοίο θα μπορέσει να μου την προσφέρει. Ελπίζω να μην κάνω λάθος. Θέλω επίσης ένα σπίτι δικό μου για να ζω με τη γυναίκα και το παιδί μου. (Δε γίνεται να ζήσουμε με τους γονείς μου και τις αδερφές μου, δεν είναι πρέπον). Ένα σπίτι μικρό και ταπεινό, κάπου παραλιακά, μεταξύ Αθήνας και Κορίνθου ή ένα διαμερισματάκι, των πενήντα έστω τετραγωνικών, στο Λονδίνο».

Ρωρώ του έρωτα

Ο Χρυσοβαλάντης, εκτός των άλλων, είναι και ευαίσθητος στιχοπλόκος. Συνεχώς, με κάθε αφορμή, σκαρώνει στιχάκια σκωπτικά, ερωτικά, υπαρξιακά, σατιρικά, πολιτικά. Αφορμή της ποίησής του είναι, κατά κύριο λόγο, οι γυναίκες. «Δεν ξέρω τι θα κάνω στη ζωή μου/ποιο δρόμο ο καημένος θα διαβώ; Δεν κελαηδάει πλέον το πουλί μου/μια γυναίκα, έτσι όπως είμαι, πού θα βρω;» Και αμέσως μετά αναρωτιέται: «Άραγε έχει όρια η τέχνη, και δη η τολμηρή; Θέτω ερώτημα».

Όσο προχωράει η αφήγηση, και αφού έχουμε δει περιστατικά από το εργασιακό του περιβάλλον, τις γυναίκες που τον εκμεταλλεύτηκαν, τον πατέρα του που τον απαξιώνει συνεχώς και τις επιπτώσεις στην υγεία του λόγω σακχάρου, εισχωρούμε όλο και βαθύτερα στον τραυματισμένο του ψυχισμό. Στη σχέση του με την ελλειμματική μητέρα, τον μέθυσο πατέρα, τις αδίστακτες αδερφές του.

Ο Χρυσοβαλάντης είναι ένας εξωφρενικά συνηθισμένος άνθρωπος. Τόσο συνηθισμένος που κανείς μας δεν θα γύριζε να τον κοιτάξει στο δρόμο, δεν θα του απεύθυνε μια καλημέρα. Ο Χρυσοβαλάντης, θα μπορούσε να είναι ένας από τους χιλιάδες ανθρώπους, που συγκεντρώθηκαν πριν από μερικά χρόνια, έπειτα από το κάλεσμα του τότε Αρχιεπισκόπου, στην πλατεία Συντάγματος. Και όλοι τότε αναρωτιώμασταν: Μα που ζούσαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Γιατί κανείς μας δεν ξέρει κανέναν που να πήγε εκεί;

Στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία πολύ συχνά συναντούμε ήρωες σαλούς, λοξούς, σε παροξυσμό και λεκτική υστερία. Ο Τσίτας, έδωσε στον ήρωά του φωνή αντίστοιχη ενός ισοκρατήματος. Λόγος πονεμένος, χαμηλόφωνος, με πικρό χιούμορ και απολαυστικό, ευφάνταστο λεξιλόγιο. Λόγος τσακισμένος χωρίς εξάρσεις και οξύτονους εντυπωσιασμούς. Λόγος και ήρωας στο μεταίχμιο της κανονικότητας και της λογικής.

 

alt

Μάκης Τσίτας
Μάρτυς μου ο Θεός
Κίχλη 2013
Σελ. 269, τιμή € 15,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΤΣΙΤΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες – Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου» (ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Νεράιδες, στοιχει...

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δήμητρας Λουκά «Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» (εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Daniel Egnéus

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Πώς μπορεί ένας αρχετυπικός μύθος, διατηρημένος μέσα στους αιώνες στη βασική του δομή ...

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Ελσίνκι» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Ο πρωταγωνιστής της ιρακινής ταινίας «The Heart Sculpture».

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο αυτό μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη ανήκει καταρχάς στη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Λογοτεχνία σε κίνηση: μοιραζόμαστε ιστορίες του χθες, ανακαλύπτουμε ιστορίες του σήμερα

Λογοτεχνία σε κίνηση: μοιραζόμαστε ιστορίες του χθες, ανακαλύπτουμε ιστορίες του σήμερα

Λίγο πριν τον ερχομό του χειμώνα, τα βιβλία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος αφήνουν για λίγο τα ράφια, βγαίνουν μια βόλτα στο Πάρκο και αφηγούνται τις ιστορίες τους.

Επιμέλεια: Book Press

Τέσσερα πρωινά, τέσσερις συναντήσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχ...

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Τα βιβλία και η προσωπικότητα του Εντουάρ Λουί, οι οικογένεια και οι φίλοι, καθώς και οι πολιτικές προεκτάσεις των βιβλίων, των άρθρων ακόμη και των εμφανίσεών του, αποτέλεσαν πεδία όπου ανέπτυξε τις απόψεις του ο δημοφιλής Γάλλος συγγραφέας, μετά από τις ερωτήσεις που του έθεταν η Έλενα Όλγα Χρηστίδη και ο Κωσ...

«Public speaking, η τέχνη του να κάνεις τους άλλους να σε ακούνε» – στο Life Project 2024

«Public speaking, η τέχνη του να κάνεις τους άλλους να σε ακούνε» – στο Life Project 2024

Τι ξέρει μια υψίφωνος από Public speaking και τι σχέση έχει η σύσφιξη σχέσεων ομάδων με το τραγούδι; Πώς βοηθάει η ορθοφωνία έναν/μία CEO; Μπορούμε στ'αλήθεια να διαχειριστούμε τον σκηνικό μας φόβο (stage fright); 

Επιμέλεια: Book Press

Από τη φρά...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...
«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

«Το Τέλος. Και Ξανά» του Ντίνο Μπάουκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Σλοβένου συγγραφέα Ντίνο Μπάουκ (Dino Bauk) «Το Τέλος. Και Ξανά» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου) το οποίο θα κυκλοφορήσει αρχές Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Αγαπητή μητέρα, ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ