alt

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου «Ο τελευταίος φύλακας» (εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Τι θέση έχει ο ηρωισμός σε μια αντιηρωική εποχή; Με άλλα λόγια αυτό που με απασχολεί συχνά είναι πόσο η εποχή μας, που διακρίνεται από την οικουμενικότητα, το φιλειρηνικό πνεύμα, την απαξίωση των μεγάλων αφηγήσεων, όπως το έθνος κι ο πόλεμος, επιτρέπει ή ευνοεί τα λογοτεχνικά έργα με πατριωτικό χαρακτήρα, έστω και με τις δικές της οπτικές γωνίες. Σ’ αυτόν τον προβληματισμό εντάσσεται και η εξέταση του ιστορικού μυθιστορήματος, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει εγκαταλείψει τις ηρωικές πτυχές του παρελθόντος κι έχει στραφεί σε άλλες του εκφάνσεις.

Ο Γιώργης, βαρκάρης στο Νησί της Παμβώτιδας, μυείται στην Εταιρεία και μαζί με τους υπόλοιπους ελευθερωτές φέρνει όπλα, παρακολουθεί τους Τούρκους, προσπαθεί να πάρει από την επιρροή των ρουμανόφιλων Βλάχων την ευρύτερη περιοχή και γενικά ετοιμάζει το έδαφος για την απελευθέρωση της Ηπείρου.

Ο Δημήτρης Οικονόμου, γεννημένος στα Ιωάννινα το 1974, θέτει στο επίκεντρο της μυθοπλασίας του την Ήπειρο, όπως τη ζουν στις πολεμικές της εξάρσεις τρεις γενιές Ηπειρωτών. Από το 1906 και την ίδρυση της Ηπειρωτικής Εταιρείας ή Κομιτάτου, που είχε σκοπό την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους, έως το 1940 και την αντίσταση εναντίον του ιταλού εισβολέα και το 1947 στην καρδιά του Εμφυλίου. Ο Γιώργης, βαρκάρης στο Νησί της Παμβώτιδας, μυείται στην Εταιρεία και μαζί με τους υπόλοιπους ελευθερωτές φέρνει όπλα, παρακολουθεί τους Τούρκους, προσπαθεί να πάρει από την επιρροή των ρουμανόφιλων Βλάχων την ευρύτερη περιοχή και γενικά ετοιμάζει το έδαφος για την απελευθέρωση της Ηπείρου. Ο γιος του Ανδρέας γίνεται δάσκαλος κι η εισβολή των Ιταλών τον βρίσκει δίπλα στον φίλο του Δημητρίου στη γραμμή προκάλυψης, που επιχειρεί να καθυστερήσει τους «μακαρονάδες», μέχρι να φτάσει ο υπόλοιπος ελληνικός στρατός.

Η αφήγηση μοιράζεται σχεδόν ισόποσα με εναλλαγές ανάμεσα στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και τον κουφό πόλεμο των Ηπειρωτών εναντίον των Οθωμανών, όπου συμμετείχε ενεργά ο Γιώργης, και τα μετέπειτα χρόνια, με τον Ανδρέα να μάχεται ως δάσκαλος εναντίον της ρουμανοποίησης των Βλάχων κι έπειτα να παίζει ενεργό ρόλο στο μέτωπο των Ιωαννίνων εναντίον των Ιταλών. Αυτή η σοφά ταιριασμένη εναλλαγή όχι μόνο αναπλάθει το κλίμα κάθε εποχής, αλλά και μετατρέπει την ανάγνωση σε μια ιστορική εμπειρία, με το πατριωτικό και ηρωικό στοιχείο να επικρατεί.

alt
Ο Δημήτρης Οικονόμου γεννήθηκε στα Ιωάννινα
το 1974, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα και στις
Βρυξέλλες. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο
Ε.Μ.Π. και μουσική (χωρίς να ολοκληρώσει) σε
διάφορα ωδεία. Το 2005 διακρίθηκε στη
2η Ακρόαση της Μικρής Άρκτου με το
τραγούδι «Αγύριστο κεφάλι» σε σύνθεση και
στίχους που έγραψε ο ίδιος. Το 2009 εκδόθηκε
το πρώτο του μυθιστόρημα H Πόλη του
αναστέλλοντος ήλιου (εκδ. Μελάνι) με το οποίο
ήταν υποψήφιος για βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου
συγγραφέα 2010 από το περιοδικό Διαβάζω.

Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου διακρίνεται για τη στιβαρή γραφή του, όπου τίποτα δεν είναι υπερβολικό και πουθενά δεν παρουσιάζονται κοιλιές και αμήχανες καμπύλες. Δεν λείπουν οι κορυφώσεις, οι μικρές ήττες και οι μεγάλες απογοητεύσεις, καθώς και τα διλήμματα που θέτουν τους χαρακτήρες μπροστά στις προκλήσεις των καιρών, προκλήσεις ικανές να αποδείξουν τη συνείδησή τους. Η ιστορική εξακρίβωση, στην οποία προέβη ο συγγραφέας, τον βοήθησε να θεμελιώσει γερά όχι μόνο τα γεγονότα και τα πραγματικά πρόσωπα, αλλά και να πείσει για την ατμόσφαιρα, ώστε να συνεχίσει την παράδοση του ρεαλιστικού ιστορικού μυθιστορήματος. 

Τελικά, η Κατοχή και η αντίσταση στους Ιταλούς συναντά τον Εμφύλιο και την αδελφοκτόνα διαμάχη, ο πατέρας Γιώργης και ο θάνατος του «προδότη» μπατζανάκη του συναντούν τον Ανδρέα και τον Γιωργάκη, τον γιο του, που έπεσαν θύματα του εμφύλιου αλλά κυρίως προσωπικού αδερφοφαγώματος. Έτσι, ο ηρωισμός της άμυνας έναντι των εχθρών της πατρίδας διασταυρώνεται με την ντροπή της ιδιοτέλειας, της καπήλευσης των ιδεολογιών και των προσωπικών διαφορών.

Ο Δημήτρης Οικονόμου εκδίδει ένα καλογραμμένο έργο, στο οποίο η σύγκλιση γενιών και αφηγημάτων στίζεται από τις αντιθέσεις που διαχέονται μέσα στο κείμενο. Η συγκίνηση της μέχρις εσχάτων φιλοπατρίας εναλλάσσεται με την αγανάκτηση για τα προσωπικά πάθη, που τίθενται πάνω από όλα και ναρκοθετεί κάθε κοινωνικό και εθνικό συμφέρον. Εντέλει, κάθε αξιοπρεπής άνθρωπος φυλάει... Θερμοπύλες.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Το πρώτο πεζογραφικό του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη) κυκλοφορεί στις 9 Ιουνίου.


altΟ τελευταίος φύλακας
Δημήτρης Οικονόμου
Ίκαρος 2020
Σελ. 504, τιμή εκδότη €18,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ