alt

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου «Ο τελευταίος φύλακας» (εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Τι θέση έχει ο ηρωισμός σε μια αντιηρωική εποχή; Με άλλα λόγια αυτό που με απασχολεί συχνά είναι πόσο η εποχή μας, που διακρίνεται από την οικουμενικότητα, το φιλειρηνικό πνεύμα, την απαξίωση των μεγάλων αφηγήσεων, όπως το έθνος κι ο πόλεμος, επιτρέπει ή ευνοεί τα λογοτεχνικά έργα με πατριωτικό χαρακτήρα, έστω και με τις δικές της οπτικές γωνίες. Σ’ αυτόν τον προβληματισμό εντάσσεται και η εξέταση του ιστορικού μυθιστορήματος, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει εγκαταλείψει τις ηρωικές πτυχές του παρελθόντος κι έχει στραφεί σε άλλες του εκφάνσεις.

Ο Γιώργης, βαρκάρης στο Νησί της Παμβώτιδας, μυείται στην Εταιρεία και μαζί με τους υπόλοιπους ελευθερωτές φέρνει όπλα, παρακολουθεί τους Τούρκους, προσπαθεί να πάρει από την επιρροή των ρουμανόφιλων Βλάχων την ευρύτερη περιοχή και γενικά ετοιμάζει το έδαφος για την απελευθέρωση της Ηπείρου.

Ο Δημήτρης Οικονόμου, γεννημένος στα Ιωάννινα το 1974, θέτει στο επίκεντρο της μυθοπλασίας του την Ήπειρο, όπως τη ζουν στις πολεμικές της εξάρσεις τρεις γενιές Ηπειρωτών. Από το 1906 και την ίδρυση της Ηπειρωτικής Εταιρείας ή Κομιτάτου, που είχε σκοπό την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους, έως το 1940 και την αντίσταση εναντίον του ιταλού εισβολέα και το 1947 στην καρδιά του Εμφυλίου. Ο Γιώργης, βαρκάρης στο Νησί της Παμβώτιδας, μυείται στην Εταιρεία και μαζί με τους υπόλοιπους ελευθερωτές φέρνει όπλα, παρακολουθεί τους Τούρκους, προσπαθεί να πάρει από την επιρροή των ρουμανόφιλων Βλάχων την ευρύτερη περιοχή και γενικά ετοιμάζει το έδαφος για την απελευθέρωση της Ηπείρου. Ο γιος του Ανδρέας γίνεται δάσκαλος κι η εισβολή των Ιταλών τον βρίσκει δίπλα στον φίλο του Δημητρίου στη γραμμή προκάλυψης, που επιχειρεί να καθυστερήσει τους «μακαρονάδες», μέχρι να φτάσει ο υπόλοιπος ελληνικός στρατός.

Η αφήγηση μοιράζεται σχεδόν ισόποσα με εναλλαγές ανάμεσα στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και τον κουφό πόλεμο των Ηπειρωτών εναντίον των Οθωμανών, όπου συμμετείχε ενεργά ο Γιώργης, και τα μετέπειτα χρόνια, με τον Ανδρέα να μάχεται ως δάσκαλος εναντίον της ρουμανοποίησης των Βλάχων κι έπειτα να παίζει ενεργό ρόλο στο μέτωπο των Ιωαννίνων εναντίον των Ιταλών. Αυτή η σοφά ταιριασμένη εναλλαγή όχι μόνο αναπλάθει το κλίμα κάθε εποχής, αλλά και μετατρέπει την ανάγνωση σε μια ιστορική εμπειρία, με το πατριωτικό και ηρωικό στοιχείο να επικρατεί.

alt
Ο Δημήτρης Οικονόμου γεννήθηκε στα Ιωάννινα
το 1974, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα και στις
Βρυξέλλες. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο
Ε.Μ.Π. και μουσική (χωρίς να ολοκληρώσει) σε
διάφορα ωδεία. Το 2005 διακρίθηκε στη
2η Ακρόαση της Μικρής Άρκτου με το
τραγούδι «Αγύριστο κεφάλι» σε σύνθεση και
στίχους που έγραψε ο ίδιος. Το 2009 εκδόθηκε
το πρώτο του μυθιστόρημα H Πόλη του
αναστέλλοντος ήλιου (εκδ. Μελάνι) με το οποίο
ήταν υποψήφιος για βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου
συγγραφέα 2010 από το περιοδικό Διαβάζω.

Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου διακρίνεται για τη στιβαρή γραφή του, όπου τίποτα δεν είναι υπερβολικό και πουθενά δεν παρουσιάζονται κοιλιές και αμήχανες καμπύλες. Δεν λείπουν οι κορυφώσεις, οι μικρές ήττες και οι μεγάλες απογοητεύσεις, καθώς και τα διλήμματα που θέτουν τους χαρακτήρες μπροστά στις προκλήσεις των καιρών, προκλήσεις ικανές να αποδείξουν τη συνείδησή τους. Η ιστορική εξακρίβωση, στην οποία προέβη ο συγγραφέας, τον βοήθησε να θεμελιώσει γερά όχι μόνο τα γεγονότα και τα πραγματικά πρόσωπα, αλλά και να πείσει για την ατμόσφαιρα, ώστε να συνεχίσει την παράδοση του ρεαλιστικού ιστορικού μυθιστορήματος. 

Τελικά, η Κατοχή και η αντίσταση στους Ιταλούς συναντά τον Εμφύλιο και την αδελφοκτόνα διαμάχη, ο πατέρας Γιώργης και ο θάνατος του «προδότη» μπατζανάκη του συναντούν τον Ανδρέα και τον Γιωργάκη, τον γιο του, που έπεσαν θύματα του εμφύλιου αλλά κυρίως προσωπικού αδερφοφαγώματος. Έτσι, ο ηρωισμός της άμυνας έναντι των εχθρών της πατρίδας διασταυρώνεται με την ντροπή της ιδιοτέλειας, της καπήλευσης των ιδεολογιών και των προσωπικών διαφορών.

Ο Δημήτρης Οικονόμου εκδίδει ένα καλογραμμένο έργο, στο οποίο η σύγκλιση γενιών και αφηγημάτων στίζεται από τις αντιθέσεις που διαχέονται μέσα στο κείμενο. Η συγκίνηση της μέχρις εσχάτων φιλοπατρίας εναλλάσσεται με την αγανάκτηση για τα προσωπικά πάθη, που τίθενται πάνω από όλα και ναρκοθετεί κάθε κοινωνικό και εθνικό συμφέρον. Εντέλει, κάθε αξιοπρεπής άνθρωπος φυλάει... Θερμοπύλες.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Το πρώτο πεζογραφικό του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη) κυκλοφορεί στις 9 Ιουνίου.


altΟ τελευταίος φύλακας
Δημήτρης Οικονόμου
Ίκαρος 2020
Σελ. 504, τιμή εκδότη €18,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

Για τη νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου «Δύο παράξενα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος

Στη νέα νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

Για το δοκίμιο του Τόμπι Ορντ (Toby Ord) «Στο χείλος του γκρεμού - Υπαρξιακός κίνδυνος και το μέλλον της ανθρωπότητας» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Μίνωας).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στο διήγημα ...

«Επαναστάτης χωρίς αιτία», του Νίκολας Ρέι: 70 χρόνια μετά, ο Τζέιμς Ντιν είναι για πάντα νέος στα θερινά σινεμά

«Επαναστάτης χωρίς αιτία», του Νίκολας Ρέι: 70 χρόνια μετά, ο Τζέιμς Ντιν είναι για πάντα νέος στα θερινά σινεμά

Εβδομήντα χρόνια από την πρώτη προβολή της εμβληματικής ταινίας του Νίκολας Ρέι «Επαναστάτης χωρίς αιτία» ("Rebel Without a Cause", 1955) που έγινε cult μετά τον πρόωρο θάνατο του θρύλου του αμερικανικού σινεμά Τζέιμς Ντιν, λίγες εβδομάδες μετά την πρεμιέρα, σε ηλικία 24 ετών, επαναπροβάλλεται από την Πέμπτη 17 Ιουλ...

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

Για το εκτενές διήγημα του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (Walter de la Mare) «Η θεία του Σίτον» (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Από την ταινία «The witch in the window» (2018).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ