alt

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου «Ο τελευταίος φύλακας» (εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Τι θέση έχει ο ηρωισμός σε μια αντιηρωική εποχή; Με άλλα λόγια αυτό που με απασχολεί συχνά είναι πόσο η εποχή μας, που διακρίνεται από την οικουμενικότητα, το φιλειρηνικό πνεύμα, την απαξίωση των μεγάλων αφηγήσεων, όπως το έθνος κι ο πόλεμος, επιτρέπει ή ευνοεί τα λογοτεχνικά έργα με πατριωτικό χαρακτήρα, έστω και με τις δικές της οπτικές γωνίες. Σ’ αυτόν τον προβληματισμό εντάσσεται και η εξέταση του ιστορικού μυθιστορήματος, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει εγκαταλείψει τις ηρωικές πτυχές του παρελθόντος κι έχει στραφεί σε άλλες του εκφάνσεις.

Ο Γιώργης, βαρκάρης στο Νησί της Παμβώτιδας, μυείται στην Εταιρεία και μαζί με τους υπόλοιπους ελευθερωτές φέρνει όπλα, παρακολουθεί τους Τούρκους, προσπαθεί να πάρει από την επιρροή των ρουμανόφιλων Βλάχων την ευρύτερη περιοχή και γενικά ετοιμάζει το έδαφος για την απελευθέρωση της Ηπείρου.

Ο Δημήτρης Οικονόμου, γεννημένος στα Ιωάννινα το 1974, θέτει στο επίκεντρο της μυθοπλασίας του την Ήπειρο, όπως τη ζουν στις πολεμικές της εξάρσεις τρεις γενιές Ηπειρωτών. Από το 1906 και την ίδρυση της Ηπειρωτικής Εταιρείας ή Κομιτάτου, που είχε σκοπό την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους, έως το 1940 και την αντίσταση εναντίον του ιταλού εισβολέα και το 1947 στην καρδιά του Εμφυλίου. Ο Γιώργης, βαρκάρης στο Νησί της Παμβώτιδας, μυείται στην Εταιρεία και μαζί με τους υπόλοιπους ελευθερωτές φέρνει όπλα, παρακολουθεί τους Τούρκους, προσπαθεί να πάρει από την επιρροή των ρουμανόφιλων Βλάχων την ευρύτερη περιοχή και γενικά ετοιμάζει το έδαφος για την απελευθέρωση της Ηπείρου. Ο γιος του Ανδρέας γίνεται δάσκαλος κι η εισβολή των Ιταλών τον βρίσκει δίπλα στον φίλο του Δημητρίου στη γραμμή προκάλυψης, που επιχειρεί να καθυστερήσει τους «μακαρονάδες», μέχρι να φτάσει ο υπόλοιπος ελληνικός στρατός.

Η αφήγηση μοιράζεται σχεδόν ισόποσα με εναλλαγές ανάμεσα στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και τον κουφό πόλεμο των Ηπειρωτών εναντίον των Οθωμανών, όπου συμμετείχε ενεργά ο Γιώργης, και τα μετέπειτα χρόνια, με τον Ανδρέα να μάχεται ως δάσκαλος εναντίον της ρουμανοποίησης των Βλάχων κι έπειτα να παίζει ενεργό ρόλο στο μέτωπο των Ιωαννίνων εναντίον των Ιταλών. Αυτή η σοφά ταιριασμένη εναλλαγή όχι μόνο αναπλάθει το κλίμα κάθε εποχής, αλλά και μετατρέπει την ανάγνωση σε μια ιστορική εμπειρία, με το πατριωτικό και ηρωικό στοιχείο να επικρατεί.

alt
Ο Δημήτρης Οικονόμου γεννήθηκε στα Ιωάννινα
το 1974, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα και στις
Βρυξέλλες. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο
Ε.Μ.Π. και μουσική (χωρίς να ολοκληρώσει) σε
διάφορα ωδεία. Το 2005 διακρίθηκε στη
2η Ακρόαση της Μικρής Άρκτου με το
τραγούδι «Αγύριστο κεφάλι» σε σύνθεση και
στίχους που έγραψε ο ίδιος. Το 2009 εκδόθηκε
το πρώτο του μυθιστόρημα H Πόλη του
αναστέλλοντος ήλιου (εκδ. Μελάνι) με το οποίο
ήταν υποψήφιος για βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου
συγγραφέα 2010 από το περιοδικό Διαβάζω.

Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου διακρίνεται για τη στιβαρή γραφή του, όπου τίποτα δεν είναι υπερβολικό και πουθενά δεν παρουσιάζονται κοιλιές και αμήχανες καμπύλες. Δεν λείπουν οι κορυφώσεις, οι μικρές ήττες και οι μεγάλες απογοητεύσεις, καθώς και τα διλήμματα που θέτουν τους χαρακτήρες μπροστά στις προκλήσεις των καιρών, προκλήσεις ικανές να αποδείξουν τη συνείδησή τους. Η ιστορική εξακρίβωση, στην οποία προέβη ο συγγραφέας, τον βοήθησε να θεμελιώσει γερά όχι μόνο τα γεγονότα και τα πραγματικά πρόσωπα, αλλά και να πείσει για την ατμόσφαιρα, ώστε να συνεχίσει την παράδοση του ρεαλιστικού ιστορικού μυθιστορήματος. 

Τελικά, η Κατοχή και η αντίσταση στους Ιταλούς συναντά τον Εμφύλιο και την αδελφοκτόνα διαμάχη, ο πατέρας Γιώργης και ο θάνατος του «προδότη» μπατζανάκη του συναντούν τον Ανδρέα και τον Γιωργάκη, τον γιο του, που έπεσαν θύματα του εμφύλιου αλλά κυρίως προσωπικού αδερφοφαγώματος. Έτσι, ο ηρωισμός της άμυνας έναντι των εχθρών της πατρίδας διασταυρώνεται με την ντροπή της ιδιοτέλειας, της καπήλευσης των ιδεολογιών και των προσωπικών διαφορών.

Ο Δημήτρης Οικονόμου εκδίδει ένα καλογραμμένο έργο, στο οποίο η σύγκλιση γενιών και αφηγημάτων στίζεται από τις αντιθέσεις που διαχέονται μέσα στο κείμενο. Η συγκίνηση της μέχρις εσχάτων φιλοπατρίας εναλλάσσεται με την αγανάκτηση για τα προσωπικά πάθη, που τίθενται πάνω από όλα και ναρκοθετεί κάθε κοινωνικό και εθνικό συμφέρον. Εντέλει, κάθε αξιοπρεπής άνθρωπος φυλάει... Θερμοπύλες.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Το πρώτο πεζογραφικό του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη) κυκλοφορεί στις 9 Ιουνίου.


altΟ τελευταίος φύλακας
Δημήτρης Οικονόμου
Ίκαρος 2020
Σελ. 504, τιμή εκδότη €18,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

«Όλοι όσοι χρησιμοποίησαν το μοτίβο της πορείας κατέθεσαν άμεσα ή έμμεσα κι ένα λιθαράκι αναστοχασμού στο αφήγημα του σωστού και δίκαιου αγώνα, υιοθετώντας νέα βλέμματα κι υποδεικνύοντας αναθεωρητικά πρίσματα στην παλαιότερη κομματική ορθότητα»: σκέψεις με αφορμή το μοτίβο της «πορείας» όπως αποτυπώνεται σε γεγ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ