alt

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «Μαύρο νερό» (εκδ. Κίχλη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Διαβάζοντας λογοτεχνικά κείμενα του Μιχάλη Μακρόπουλου, όπως Το δέντρο του Ιούδα (2014) ή το τωρινό, νιώθεις ότι διακτινίζεσαι σε μια άλλη εποχή, στην τωρινή Ελλάδα… αλλά σε άλλη εποχή, από αυτές που σε έναν παλίμψηστο χρόνο την απαρτίζουν. Η τωρινή Ελλάδα είναι μαζί παρόν και παρελθόν, πόλη και ύπαιθρος, πρόοδος και παράδοση, Δύση και Ανατολή, ευλογία και κατάρα. Έτσι, το ύφος του συγγραφέα σού μιλάει για το σήμερα, αλλά με όρους και κλίμα ενός άχρονου χθες, που είναι ακόμα ζωντανό και βάζει το μουντό του δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων.

Προς τι η προσήλωση του ανώνυμου Πατέρα στον γιο του, τον οποίο κουβαλά στις πλάτες του, όταν θέλουν να μετακινηθούν (μια αντιστροφή της ιστορίας του Αγίου Χριστόφορου), και του διαβάζει μυστηριακά αλλά χωρίς πίστη την Αγία Γραφή κι άλλα βιβλία;

Σε τι ακριβώς αποσκοπεί μια ιστορία για τον Πατέρα και τον ανάπηρο γιο του Χριστόφορο; Οι δυο τους, μαζί με μια δράκα άλλους, έχουν μείνει οι τελευταίοι των Μοϊκανών σε ένα χωριό στην ορεινή Ήπειρο, σε μια περιοχή που έχει πληγεί από την τοξική οικολογική καταστροφή και οι αρχές μετακινούν τον πληθυσμό σε σπίτια στα Γιάννενα. Καμιά δεκαριά όμως γέροι ή γερασμένοι κάτοικοι μένουν στα πατρογονικά τους εδάφη, παρά τις πιέσεις, παρά τη σωματική φθορά, παρά τις αντιξοότητες σε ένα περιβάλλον που εκφυλίζει και τελικά σκοτώνει. Προς τι όλο αυτό;

Έγραφα πριν από καιρό, εδώ στην Bookpress για την «επικράτεια της παραίτησης», καθώς τρεις συγγραφείς (ο Άκης Παπαντώνης, η Μελανία Δαμιανού και η Βασιλική Πέτσα) εκφράζουν με τα κείμενά τους ένα είδος ανθρώπινης ματαιότητας μπροστά σε μία καταστροφή. Αντίθετα, οι άνθρωποι του Μιχάλη Μακρόπουλου δηλώνουν το «παρών» και το «αντιστέκομαι» πάλι μέσα σε μια καταστροφή που δεν τους επιτρέπει να ελπίζουν. 

Προς τι, λοιπόν, η προσήλωση του πείσμονα Χριστόφορου στο χωριό του, ο οποίος απειλεί μάλιστα να πεθάνει αν μετακομίσει αλλού; Προς τι η προσήλωση του ανώνυμου Πατέρα στον γιο του, τον οποίο κουβαλά στις πλάτες του, όταν θέλουν να μετακινηθούν (μια αντιστροφή της ιστορίας του Αγίου Χριστόφορου), και του διαβάζει μυστηριακά αλλά χωρίς πίστη την Αγία Γραφή κι άλλα βιβλία; Προς τι η αντίδραση ενός συγχωριανού τους που σκοτώνει εν βρασμώ τον απεσταλμένο των αρχών, ο οποίος φτάνει για να τους πιέσει να φύγουν;

alt
Το Δελβινάκι Πωγωνίου στην Ήπειρο –θερινός τόπος  
κατοικίας του συγγραφέα– και η ευρύτερη περιοχή, 
αποτελούν τον γεωγραφικό τόπο των πρόσφατων 
βιβλίων του Το δέντρο του Ιούδα και Μαύρο νερό.
Και τα δύο κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κίχλη.



Το έργο κατά βάση, αν και μοιάζει με νουβέλα οικολογικής ανησυχίας, είναι περισσότερο ένας ύμνος στην ιδιαίτερη πατρίδα και στον τρόπο ζωής που αυτή υπαγορεύει. Ακόμα κι αν είναι κλινικά νεκρή, ακόμα κι αν καταστρέφεται θανάσιμα, ακόμα κι αν την εγκαταλείπουν όσοι δεν αντέχουν άλλο, μια βαθιά ριζωμένη αγάπη γίνεται επιμονή και μόχθος και παλμός. Το σπίτι που καταρρέει, το χωριό που ερημώνει, οι κρατικές αρχές που πιέζουν ασφυκτικά δεν είναι αρκετές για μια «αξιοπρεπή» ζωή στην πρωτεύουσα, αφού έτσι θα ξεριζωθεί ό,τι πιο βαθύ, μακραίωνο, υπαρξιακά σταθερό έδινε νόημα στο είναι αυτών των ανθρώπων. 

Η νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου δεν δίνει απαντήσεις. Θέτει το αυστηρό τοπίο της Ηπείρου σε πρώτο πλαίσιο, όπως και στο Δέντρο του Ιούδα, βάζει τους ήρωές της να ακολουθούν μια ενσυνείδητα καθορισμένη ζωή, χωρίς να αναζητούν την ευτυχία αλλού, και μεταξύ των λόγων και των σιωπών αφήνει κενά για να εισχωρήσει ο αναγνώστης. Ο τελευταίος δεν έχει εύκολες εξηγήσεις, αλλά πλησιάζει το κλίμα του βιβλίου πιο πολύ με το συναίσθημα παρά με τη λογική. Σαν άλλος πεζογραφικός Καβάφης ο συγγραφέας επιβραβεύει την επιμονή των ηρώων του: «Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει / όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν) / πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος, / κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε». Με άλλα λόγια, η αντίσταση είναι μάταιη ως προς το εξωτερικό αποτέλεσμα, αλλά μάλλον δεν είναι άσκοπη ως προς τους κραδασμούς που προκαλεί.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Τελευταίο του βιβλίο, η μελέτη «Βιβλιογραφία για τον Νίκο Καζαντζάκη» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

→ Στην κεντρική εικόνα, γλυπτό του © Patrick Mack


altΜαύρο νερό
Μιχάλης Μακρόπουλος
Κίχλη 2019
Σελ. 80, τιμή εκδότη €10,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ