alt

Για το βιβλίο του Φώτη Θαλασσινού «Λεπτές ισορροπίες» (εκδ. Οδός Πανός).

Του Διονύση Μαρίνου

Ξανά το θέμα της αυτοβιογραφικής αποτύπωσης. Πάντα το θέμα της autofiction. Είναι αυτό που συχνά πυκνά έρχεται να μας υπενθυμίζει πως οι συγγραφείς –όχι όλοι κι όχι πάντα– άλλο δεν κάνουν από το να αναμοχλεύουν τα οικεία, να κατατρίβονται με τη δική τους μονιά μέσα στην οποία κρύβονται, ανασύρονται, συμπαρασύρουν κι άλλους, δημιουργούν με –και από– τα γκρεμίδια του προσωπικού τους βιώματος. Και πάντα θα μένει εκκρεμές το ερώτημα, στο τέλος πάντα της ανάγνωσης, αν αυτό που παρατέθηκε στις σελίδες ήταν ένα μέρος του προσωπικού όλου ή μια επινοημένη εκδοχή του συγγραφικού βίου με τη βοήθεια της μυθοπλασίας.

Είναι ιστορίες, με την έννοια της ιστόρησης, της διαμεσολάβησης –μέσω των λέξεων και των νοημάτων– μιας πρωταρχικής και αναλλοίωτης ιδέας. Της ολότελα προσωπικής. Που σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με κλασική fiction, αλλά με ένα κείμενο που αναπτύσσεται επί τη βάσει των ιδεών του.

Η περίπτωση του Φώτη Θαλασσινού είναι εντελώς διαφορετική. Δεν κρύβει ότι βουτάει στα προσωπικά του νάματα για να ανασύρει μαύρους παφλασμούς. Δεν διστάζει να καταδείξει μέσα από τα κείμενά του τη χειρουργικής ακρίβειας ανατομία στην οποία έχει υποβάλλει τον εαυτό του πριν ξεκινήσει να τη μεταμορφώνει σε λέξεις. Οι Λεπτές ισορροπίες (εκδ. Οδός Πανός), το τελευταίο του βιβλίο, δεν είναι μυθιστόρημα, αν και με κάποιο τρόπο υπάρχει μια υπόγεια σύνδεση των επιμέρους στοιχείων. Είναι ιστορίες, με την έννοια της ιστόρησης, της διαμεσολάβησης –μέσω των λέξεων και των νοημάτων– μιας πρωταρχικής και αναλλοίωτης ιδέας. Της ολότελα προσωπικής. Που σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με κλασική fiction, αλλά με ένα κείμενο που αναπτύσσεται επί τη βάσει των ιδεών του. Μόνο που η τροχιά των ιστοριών, μια προς μια και όλες μαζί, λειτουργούν αραχνοειδώς (sic).

Έχουν μια συγκεκριμένη δομή, ένα υφολογικό σχήμα που δεν αλλάζει, όμως, ουδείς γνωρίζει εξαρχής πώς και προς ποια κατεύθυνση θα αναπτυχθούν. Ο λόγος του είναι τραχύς και λυρικός μαζί. Ανεπεξέργαστος και πεποιημένος ταυτόχρονα. Ο Θαλασσινός σου δίνει την αίσθηση της αυθορμησίας, της παιδικής αφέλειας που θέλει να τα πει όλα όπως τα σκέφτεται δίχως το φίλτρο της λογικής εγκράτειας, αλλά την ίδια στιγμή δεν σε αφήνει και να σκεφτείς πως δεν έχει επεξεργαστεί τα κείμενά του.

Ο κεντρικός πυρήνας των ιστοριών είναι η απώλεια των αγαπημένων προσώπων, αλλά και του ίδιου του εαυτού. Η ασθένεια του σώματος και της ψυχής επηρεάζει όλες τις σταθερές του βίου. Για τους υγιείς όλα είναι προφανή, για τον πάσχοντα δεν υπάρχουν βεβαιότητες. Ο αφηγητής είναι ένας άνθρωπος που περνάει μέσα από τη στενωπό της άγριας κατάθλιψης, έχει περάσει από ιδρύματα, φέρει κάμποσες ψυχικές κακώσεις. Αναγκάζεται να επιστρέψει στο νησί του, την Κω, κι εκεί ο εγκλωβισμός και η μοναχικότητα γίνονται δυνάμεις που καταστέλλουν κάθε ελπίδα ανάνηψης. 

thalassinos

Αγαπάει τους καταραμένους ποιητές, γεύεσαι το πικρό νέκταρ τους, λειαίνει τις δικές του αιχμηρές γωνίες με τις ακίδες των στίχων τους. Αναλόγως πράττει κι ο ίδιος με τη δική του γραφή.

Τίποτα δεν μοιάζει να μπορεί να ανασύρει αυτόν τον άνθρωπο από τα βάθη στα οποία έχει πέσει. Τίποτα εγκόσμιο, ενδεχόμενα. Γι’ αυτό η σχέση του με τη θρησκεία είναι οργανική και άμεση. Το ίδιο και η σχέση του με τη λογοτεχνία ως αισθητική διαδικασία, αλλά και ως γραφή. Αγαπάει τους καταραμένους ποιητές, γεύεται το πικρό νέκταρ τους, λειαίνει τις δικές του αιχμηρές γωνίες με τις ακίδες των στίχων τους. Αναλόγως πράττει κι ο ίδιος με τη δική του γραφή. Το γεγονός ότι ακόμη η ερωτική του ταυτότητα διαφέρει από αυτή των πολλών, αυτό επιτείνει το προσωπικό του αδιέξοδο ή –για να το πούμε αλλιώς– τη σχάση του από το υπόλοιπο κοινωνικό σώμα. 

Οι λεπτές ισορροπίες είναι η φωνή των ανθρώπων που δεν έχουν και δεν θα έχουν σε σχέση με εκείνους που είναι μονίμως κατέχοντες. Είναι ένα βιβλίο για τους ανθρώπους που ονειρεύονται στην κηδεία τους να ακουστεί το Μy Immortal των Evanescence. Όπως ακριβώς επιθυμεί και ο ίδιος. Είναι ένα βιβλίο σπλαχνικό, σωματικό. Θαρρεί κανείς πως δεν έχει γραφτεί μόνο με τα χέρια, αλλά με την επίρρωση όλων των αισθήσεων, ορμών, σκέψεων, ενστίκτων και ερωτικών επιρροών. Ο λόγος του είναι άλλοτε παραληρηματικός, άλλοτε εξωστρεφής κι άλλοτε λειτουργεί ως ανάποδη σπείρα. Χρειάζεται να εισχωρήσεις στα βάθη για να κατανοήσεις τη μυστική διαδρομή των κατατεθειμένων ιδεών. 

Τα πάντα περιτριγυρίζουν το αφηγηματικό εγώ. Αυτό είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ιστοριών. Ένα εγώ τραυματισμένο, παράξενο, μοναχικό, αλλά συγχρόνως και πηγαίο.

Φυσικά δεν λείπει η αγάπη, η ανάγκη για θαλπωρή και συναισθηματική ασφάλεια. Δεν λείπει η σωματική διάστασή της – πολλές φορές οργιαστική και μεθυστικά επικίνδυνη. Δεν λείπει η κοινωνική πραγματικότητα της σημερινής Ελλάδας με τα προβλήματά της και τις ακραίες εκφάνσεις της, όπως είναι η Χρυσή Αυγή. 

Λεπτές ισορροπίες συνθέτουν τη ζωή του καθενός μας, όμως, σε εκείνους που ζουν στο μεταίχμιο, το σχοινί ταλαντεύεται περισσότερο και ο κίνδυνος να κοπεί είναι πάντα μεγαλύτερος. Ο Θαλασσινός δεν φοβάται να μιλήσει όπως σκέφτεται. Δεν προσδοκά να μας αφηγηθεί δράματα ηρώων ή να στήσει μια πλοκή γύρω από τα πρόσωπα της αφήγησης. Τα πάντα περιτριγυρίζουν το αφηγηματικό εγώ. Αυτό είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ιστοριών. Ένα εγώ τραυματισμένο, παράξενο, μοναχικό, αλλά συγχρόνως και πηγαίο. Όπου επιλέγει ο Θαλασσινός να μιλήσει ευθέως δίχως το λεκτικό ντύμα, τα μηνύματά του φτάνουν κατευθείαν στο στόχο. Όπου αποφασίζει να λειτουργήσει ως λεξιθήρας, το πράγμα χάνει το στόχο του. Ίσως μια λιγότερο φιλολογική γλώσσα, σε κάποια σημεία του βιβλίου, να βοηθούσε ακόμη περισσότερο τον στόχο του. Όπως και να έχει, όμως, δεν γίνεται να μην επαινεθεί για το σθένος που διαθέτει να προσφέρει τον εν καμίνω εαυτό του σ’ εμάς. Διότι, εντέλει, αυτόν διαβάζουμε και σ’ αυτόν απευθυνόμαστε ολοκληρώνοντας την ανάγνωση.

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή διηγημάτων «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (εκδ. Μελάνι).

→ Στην κεντρική εικόνα, πίνακας του © Cyprian Nocon.


altΛεπτές ισορροπίες
Φώτης Θαλασσινός
Οδός Πανός 2019
Σελ. 266, τιμή εκδότη €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες – Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου» (ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Νεράιδες, στοιχει...

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δήμητρας Λουκά «Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» (εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Daniel Egnéus

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Πώς μπορεί ένας αρχετυπικός μύθος, διατηρημένος μέσα στους αιώνες στη βασική του δομή ...

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Ελσίνκι» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Ο πρωταγωνιστής της ιρακινής ταινίας «The Heart Sculpture».

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο αυτό μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη ανήκει καταρχάς στη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη». 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ