alt

Για το βιβλίο του Φώτη Θαλασσινού «Λεπτές ισορροπίες» (εκδ. Οδός Πανός).

Του Διονύση Μαρίνου

Ξανά το θέμα της αυτοβιογραφικής αποτύπωσης. Πάντα το θέμα της autofiction. Είναι αυτό που συχνά πυκνά έρχεται να μας υπενθυμίζει πως οι συγγραφείς –όχι όλοι κι όχι πάντα– άλλο δεν κάνουν από το να αναμοχλεύουν τα οικεία, να κατατρίβονται με τη δική τους μονιά μέσα στην οποία κρύβονται, ανασύρονται, συμπαρασύρουν κι άλλους, δημιουργούν με –και από– τα γκρεμίδια του προσωπικού τους βιώματος. Και πάντα θα μένει εκκρεμές το ερώτημα, στο τέλος πάντα της ανάγνωσης, αν αυτό που παρατέθηκε στις σελίδες ήταν ένα μέρος του προσωπικού όλου ή μια επινοημένη εκδοχή του συγγραφικού βίου με τη βοήθεια της μυθοπλασίας.

Είναι ιστορίες, με την έννοια της ιστόρησης, της διαμεσολάβησης –μέσω των λέξεων και των νοημάτων– μιας πρωταρχικής και αναλλοίωτης ιδέας. Της ολότελα προσωπικής. Που σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με κλασική fiction, αλλά με ένα κείμενο που αναπτύσσεται επί τη βάσει των ιδεών του.

Η περίπτωση του Φώτη Θαλασσινού είναι εντελώς διαφορετική. Δεν κρύβει ότι βουτάει στα προσωπικά του νάματα για να ανασύρει μαύρους παφλασμούς. Δεν διστάζει να καταδείξει μέσα από τα κείμενά του τη χειρουργικής ακρίβειας ανατομία στην οποία έχει υποβάλλει τον εαυτό του πριν ξεκινήσει να τη μεταμορφώνει σε λέξεις. Οι Λεπτές ισορροπίες (εκδ. Οδός Πανός), το τελευταίο του βιβλίο, δεν είναι μυθιστόρημα, αν και με κάποιο τρόπο υπάρχει μια υπόγεια σύνδεση των επιμέρους στοιχείων. Είναι ιστορίες, με την έννοια της ιστόρησης, της διαμεσολάβησης –μέσω των λέξεων και των νοημάτων– μιας πρωταρχικής και αναλλοίωτης ιδέας. Της ολότελα προσωπικής. Που σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με κλασική fiction, αλλά με ένα κείμενο που αναπτύσσεται επί τη βάσει των ιδεών του. Μόνο που η τροχιά των ιστοριών, μια προς μια και όλες μαζί, λειτουργούν αραχνοειδώς (sic).

Έχουν μια συγκεκριμένη δομή, ένα υφολογικό σχήμα που δεν αλλάζει, όμως, ουδείς γνωρίζει εξαρχής πώς και προς ποια κατεύθυνση θα αναπτυχθούν. Ο λόγος του είναι τραχύς και λυρικός μαζί. Ανεπεξέργαστος και πεποιημένος ταυτόχρονα. Ο Θαλασσινός σου δίνει την αίσθηση της αυθορμησίας, της παιδικής αφέλειας που θέλει να τα πει όλα όπως τα σκέφτεται δίχως το φίλτρο της λογικής εγκράτειας, αλλά την ίδια στιγμή δεν σε αφήνει και να σκεφτείς πως δεν έχει επεξεργαστεί τα κείμενά του.

Ο κεντρικός πυρήνας των ιστοριών είναι η απώλεια των αγαπημένων προσώπων, αλλά και του ίδιου του εαυτού. Η ασθένεια του σώματος και της ψυχής επηρεάζει όλες τις σταθερές του βίου. Για τους υγιείς όλα είναι προφανή, για τον πάσχοντα δεν υπάρχουν βεβαιότητες. Ο αφηγητής είναι ένας άνθρωπος που περνάει μέσα από τη στενωπό της άγριας κατάθλιψης, έχει περάσει από ιδρύματα, φέρει κάμποσες ψυχικές κακώσεις. Αναγκάζεται να επιστρέψει στο νησί του, την Κω, κι εκεί ο εγκλωβισμός και η μοναχικότητα γίνονται δυνάμεις που καταστέλλουν κάθε ελπίδα ανάνηψης. 

thalassinos

Αγαπάει τους καταραμένους ποιητές, γεύεσαι το πικρό νέκταρ τους, λειαίνει τις δικές του αιχμηρές γωνίες με τις ακίδες των στίχων τους. Αναλόγως πράττει κι ο ίδιος με τη δική του γραφή.

Τίποτα δεν μοιάζει να μπορεί να ανασύρει αυτόν τον άνθρωπο από τα βάθη στα οποία έχει πέσει. Τίποτα εγκόσμιο, ενδεχόμενα. Γι’ αυτό η σχέση του με τη θρησκεία είναι οργανική και άμεση. Το ίδιο και η σχέση του με τη λογοτεχνία ως αισθητική διαδικασία, αλλά και ως γραφή. Αγαπάει τους καταραμένους ποιητές, γεύεται το πικρό νέκταρ τους, λειαίνει τις δικές του αιχμηρές γωνίες με τις ακίδες των στίχων τους. Αναλόγως πράττει κι ο ίδιος με τη δική του γραφή. Το γεγονός ότι ακόμη η ερωτική του ταυτότητα διαφέρει από αυτή των πολλών, αυτό επιτείνει το προσωπικό του αδιέξοδο ή –για να το πούμε αλλιώς– τη σχάση του από το υπόλοιπο κοινωνικό σώμα. 

Οι λεπτές ισορροπίες είναι η φωνή των ανθρώπων που δεν έχουν και δεν θα έχουν σε σχέση με εκείνους που είναι μονίμως κατέχοντες. Είναι ένα βιβλίο για τους ανθρώπους που ονειρεύονται στην κηδεία τους να ακουστεί το Μy Immortal των Evanescence. Όπως ακριβώς επιθυμεί και ο ίδιος. Είναι ένα βιβλίο σπλαχνικό, σωματικό. Θαρρεί κανείς πως δεν έχει γραφτεί μόνο με τα χέρια, αλλά με την επίρρωση όλων των αισθήσεων, ορμών, σκέψεων, ενστίκτων και ερωτικών επιρροών. Ο λόγος του είναι άλλοτε παραληρηματικός, άλλοτε εξωστρεφής κι άλλοτε λειτουργεί ως ανάποδη σπείρα. Χρειάζεται να εισχωρήσεις στα βάθη για να κατανοήσεις τη μυστική διαδρομή των κατατεθειμένων ιδεών. 

Τα πάντα περιτριγυρίζουν το αφηγηματικό εγώ. Αυτό είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ιστοριών. Ένα εγώ τραυματισμένο, παράξενο, μοναχικό, αλλά συγχρόνως και πηγαίο.

Φυσικά δεν λείπει η αγάπη, η ανάγκη για θαλπωρή και συναισθηματική ασφάλεια. Δεν λείπει η σωματική διάστασή της – πολλές φορές οργιαστική και μεθυστικά επικίνδυνη. Δεν λείπει η κοινωνική πραγματικότητα της σημερινής Ελλάδας με τα προβλήματά της και τις ακραίες εκφάνσεις της, όπως είναι η Χρυσή Αυγή. 

Λεπτές ισορροπίες συνθέτουν τη ζωή του καθενός μας, όμως, σε εκείνους που ζουν στο μεταίχμιο, το σχοινί ταλαντεύεται περισσότερο και ο κίνδυνος να κοπεί είναι πάντα μεγαλύτερος. Ο Θαλασσινός δεν φοβάται να μιλήσει όπως σκέφτεται. Δεν προσδοκά να μας αφηγηθεί δράματα ηρώων ή να στήσει μια πλοκή γύρω από τα πρόσωπα της αφήγησης. Τα πάντα περιτριγυρίζουν το αφηγηματικό εγώ. Αυτό είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ιστοριών. Ένα εγώ τραυματισμένο, παράξενο, μοναχικό, αλλά συγχρόνως και πηγαίο. Όπου επιλέγει ο Θαλασσινός να μιλήσει ευθέως δίχως το λεκτικό ντύμα, τα μηνύματά του φτάνουν κατευθείαν στο στόχο. Όπου αποφασίζει να λειτουργήσει ως λεξιθήρας, το πράγμα χάνει το στόχο του. Ίσως μια λιγότερο φιλολογική γλώσσα, σε κάποια σημεία του βιβλίου, να βοηθούσε ακόμη περισσότερο τον στόχο του. Όπως και να έχει, όμως, δεν γίνεται να μην επαινεθεί για το σθένος που διαθέτει να προσφέρει τον εν καμίνω εαυτό του σ’ εμάς. Διότι, εντέλει, αυτόν διαβάζουμε και σ’ αυτόν απευθυνόμαστε ολοκληρώνοντας την ανάγνωση.

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή διηγημάτων «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (εκδ. Μελάνι).

→ Στην κεντρική εικόνα, πίνακας του © Cyprian Nocon.


altΛεπτές ισορροπίες
Φώτης Θαλασσινός
Οδός Πανός 2019
Σελ. 266, τιμή εκδότη €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ