serena

Γυναικείες ταξιδιωτικές μαρτυρίες επανεκτιμώνται κι αποκαλύπτουν μια σύνθετη κι αντιφατική εμπειρία.

Του Σωτήρη Βανδώρου

Σύμφωνα με την καθηγήτρια ευρωπαϊκής λογοτεχνίας Βασιλική Λαλαγιάννη, υπάρχει πλούσια γυναικεία ταξιδιωτική εργογραφία, η οποία εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να παραγνωρίζεται. Δεν ταξιδεύει μόνο ο Οδυσσέας, ταξιδεύει και η Πηνελόπη… Στο βιβλίο της εστιάζει σε μια ανεπαρκώς μελετημένη κατηγορία, στις γαλλόφωνες ταξιδιώτισσες που επισκέπτονται την Ανατολή από τα μέσα του 19ου μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα. Κατά πόσον όμως το φύλο παίζει ιδιαίτερο ρόλο ώστε να θεωρήσουμε ότι η «γυναικεία» ταξιδιωτική λογοτεχνία διαφοροποιείται από την «αντρική»;

Ευρωπαίες ταξιδιώτισσες στην Ανατολή περιηγούνται κατά κύριο λόγο σε αποικίες των μητροπολιτικών κρατών της καταγωγής τους· που θα πει ότι σε σχέση με το γηγενή πληθυσμό βρίσκονται σε θέση ανωτερότητας. Επιπλέον, οι περισσότερες από αυτές ανήκουν στην αριστοκρατική ή μεγαλοαστική τάξη, όντας σύζυγοι αξιωματούχων, διπλωματών, επιχειρηματιών κ.ο.κ. Άραγε, το φύλο τους τις κάνει να νιώθουν αλληλεγγύη προς τις ντόπιες; Ή, αντιστρόφως, η προνομιακή τους θέση τις ωθεί να ταυτίζονται με το βλέμμα της αποικιοκρατικής εξουσίας; Αντιπαρέρχονται ανώδυνα ή βιώνουν με αμφίσημο και ενδιαφέροντα τρόπο αυτόν το διχασμό; Συχνά συμβαίνει το δεύτερο.

Πολλές από τις ταξιδιώτισσες δείχνουν έφεση στην εκμάθηση της γλώσσας των γηγενών κι επομένως τη διάθεση να εγκαθιδρύσουν σχέσεις ουσιαστικής επικοινωνίας. Αυτή η επικοινωνία συχνά διευκολύνεται περαιτέρω με τις γυναίκες, ακριβώς επειδή σε ορισμένες περιπτώσεις το φύλο λειτουργεί εποικοδομητικά. Δηλαδή, ενώ σε μουσουλμανικά κράτη (αλλά όχι μόνο) αποθαρρύνονται ή κατά περίπτωση απαγορεύονται οι επαφές των αντρών με τον αυτόχθονα γυναικείο πληθυσμό, οι ξένες γυναίκες δεν αντιμετωπίζουν ανάλογα εμπόδια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των χαρεμιών, τα οποία βέβαια έχουν επενδυθεί με ισχυρούς συμβολισμούς και αντρικές φαντασιώσεις των δυτικών. Από τις πιο ενδιαφέρουσες ταξιδιωτικές αναφορές είναι ακριβώς αυτές που σχετίζονται με την περιγραφή και τη συνακόλουθη απομυθοποίησή τους.

 

* Στην εικόνα: Η Carla Serena, από τις σημαντικότερες ταξιδιώτισσες του 19ου αιώνα, διέσχισε κυρίως με άλογο περιοχές του Καυκάσου και της Περσίας, χωρίς να συνοδεύεται από σύζυγο: «Πριν από τα ταξίδια μου οι γνώσεις μου περιορίζονταν σ’ εκείνες των κυριών του κόσμου που βγαίνουν σπάνια από το συνηθισμένο τους κύκλο. Έκτοτε, μυημένη σε μια νέα ζωή, βλέποντας τα πράγματα από κοντά, τα πάντα διέγειραν το ενδιαφέρον μου…» («Οδοιπορικά γυναικών στην Ανατολή», σελ. 41).

Σωτήρης Βανδώρος

exof-odoipor  Οδοιπορικά γυναικών στην Ανατολή
  Βασιλική Λαλαγιάννη
  Εκδόσεις Ροές 2007
  Σελ. 207, τιμή € 14,91

   politeia-link

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι άντρες γράφουν την Ιστορία

Οι άντρες γράφουν την Ιστορία

Η Ιστορία, γραμμένη από πένες αντρών, υποτίμησε το «ασθενές φύλο». Όμως, στις μέρες μας, πλήθος μελετών ανασύρει από την αφάνεια γυναικεία επιστημονικά επιτεύγματα, ιστορικά απομνημονεύματα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις.

Του Σωτήρη Βανδώρου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μιλήσαμε με την κα Μαγδαληνή Ρεμούνδου, Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτισμού, στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, για τη Σχολή Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Κολλεγίου, που έχει ήδη ξεχωρίσει με τα ποιοτικά της προγράμματα σε τομείς όπως η σκηνοθεσία, η δημιουργική γραφή ή η δημοσιογραφία. 

Συνέντευξη στον ...

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Ο Χάλιντ Χαλίφα [Khaled Khalifa], ένας από τους γνωστότερους συγγραφείς της Συρίας, έφυγε από τη ζωή στις 30 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 59 ετών, από καρδιακή ανακοπή. Το βιβλίο του «Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Αγγελικής Σιγούρου.

...
Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Η χώρα μας θα πάρει μέρος σε τέσσερις Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου έως το τέλος του 2023. Στην αποστολή μετέχουν συγγραφείς, μεταφραστές, κριτικοί λογοτεχνίας, πανεπιστημιακοί, εκδότες, πολιτιστικοί οργανισμοί και φορείς.

Επιμέλεια: Book Press

Μαδρίτη, Φρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ