serena

Γυναικείες ταξιδιωτικές μαρτυρίες επανεκτιμώνται κι αποκαλύπτουν μια σύνθετη κι αντιφατική εμπειρία.

Του Σωτήρη Βανδώρου

Σύμφωνα με την καθηγήτρια ευρωπαϊκής λογοτεχνίας Βασιλική Λαλαγιάννη, υπάρχει πλούσια γυναικεία ταξιδιωτική εργογραφία, η οποία εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να παραγνωρίζεται. Δεν ταξιδεύει μόνο ο Οδυσσέας, ταξιδεύει και η Πηνελόπη… Στο βιβλίο της εστιάζει σε μια ανεπαρκώς μελετημένη κατηγορία, στις γαλλόφωνες ταξιδιώτισσες που επισκέπτονται την Ανατολή από τα μέσα του 19ου μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα. Κατά πόσον όμως το φύλο παίζει ιδιαίτερο ρόλο ώστε να θεωρήσουμε ότι η «γυναικεία» ταξιδιωτική λογοτεχνία διαφοροποιείται από την «αντρική»;

Ευρωπαίες ταξιδιώτισσες στην Ανατολή περιηγούνται κατά κύριο λόγο σε αποικίες των μητροπολιτικών κρατών της καταγωγής τους· που θα πει ότι σε σχέση με το γηγενή πληθυσμό βρίσκονται σε θέση ανωτερότητας. Επιπλέον, οι περισσότερες από αυτές ανήκουν στην αριστοκρατική ή μεγαλοαστική τάξη, όντας σύζυγοι αξιωματούχων, διπλωματών, επιχειρηματιών κ.ο.κ. Άραγε, το φύλο τους τις κάνει να νιώθουν αλληλεγγύη προς τις ντόπιες; Ή, αντιστρόφως, η προνομιακή τους θέση τις ωθεί να ταυτίζονται με το βλέμμα της αποικιοκρατικής εξουσίας; Αντιπαρέρχονται ανώδυνα ή βιώνουν με αμφίσημο και ενδιαφέροντα τρόπο αυτόν το διχασμό; Συχνά συμβαίνει το δεύτερο.

Πολλές από τις ταξιδιώτισσες δείχνουν έφεση στην εκμάθηση της γλώσσας των γηγενών κι επομένως τη διάθεση να εγκαθιδρύσουν σχέσεις ουσιαστικής επικοινωνίας. Αυτή η επικοινωνία συχνά διευκολύνεται περαιτέρω με τις γυναίκες, ακριβώς επειδή σε ορισμένες περιπτώσεις το φύλο λειτουργεί εποικοδομητικά. Δηλαδή, ενώ σε μουσουλμανικά κράτη (αλλά όχι μόνο) αποθαρρύνονται ή κατά περίπτωση απαγορεύονται οι επαφές των αντρών με τον αυτόχθονα γυναικείο πληθυσμό, οι ξένες γυναίκες δεν αντιμετωπίζουν ανάλογα εμπόδια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των χαρεμιών, τα οποία βέβαια έχουν επενδυθεί με ισχυρούς συμβολισμούς και αντρικές φαντασιώσεις των δυτικών. Από τις πιο ενδιαφέρουσες ταξιδιωτικές αναφορές είναι ακριβώς αυτές που σχετίζονται με την περιγραφή και τη συνακόλουθη απομυθοποίησή τους.

 

* Στην εικόνα: Η Carla Serena, από τις σημαντικότερες ταξιδιώτισσες του 19ου αιώνα, διέσχισε κυρίως με άλογο περιοχές του Καυκάσου και της Περσίας, χωρίς να συνοδεύεται από σύζυγο: «Πριν από τα ταξίδια μου οι γνώσεις μου περιορίζονταν σ’ εκείνες των κυριών του κόσμου που βγαίνουν σπάνια από το συνηθισμένο τους κύκλο. Έκτοτε, μυημένη σε μια νέα ζωή, βλέποντας τα πράγματα από κοντά, τα πάντα διέγειραν το ενδιαφέρον μου…» («Οδοιπορικά γυναικών στην Ανατολή», σελ. 41).

Σωτήρης Βανδώρος

exof-odoipor  Οδοιπορικά γυναικών στην Ανατολή
  Βασιλική Λαλαγιάννη
  Εκδόσεις Ροές 2007
  Σελ. 207, τιμή € 14,91

   politeia-link

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι άντρες γράφουν την Ιστορία

Οι άντρες γράφουν την Ιστορία

Η Ιστορία, γραμμένη από πένες αντρών, υποτίμησε το «ασθενές φύλο». Όμως, στις μέρες μας, πλήθος μελετών ανασύρει από την αφάνεια γυναικεία επιστημονικά επιτεύγματα, ιστορικά απομνημονεύματα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις.

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ