alt

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου με το οποίο δούλεψαν πρόσφατα και μοιράζονται μαζί μας τα μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενος, ο συγγραφέας και μεταφραστής Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης με αφορμή τη μετάφραση του βιβλίου Η σκούπα και το σύστημα, του David Foster Wallace, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Εδώ και μερικά χρόνια, είχα την ωραία ευκαιρία να γνωριστώ με έναν εκπληκτικό τύπο, μια δυναμική φυσιογνωμία που ακούει στο όνομα Κώστας Καλτσάς. Μας συνέδεε μια κοινή παθιασμένη αγάπη για το έργο του Thomas Pynchon, από εκεί ξεκινήσαμε, αλλά δεν σταματήσαμε εκεί. Καίτοι μανιακός βιβλιοφάγος, καίτοι με άνεση μιλούσε για πολλούς δημιουργούς, από τον Μέλβιλ και τον Ντίκενς μέχρι τον Φίλιπ Ροθ και την Marilynne Robinson, πάντα ο Καλτσάς επέμενε στα επιτεύγματα του David Foster Wallace. Μάλιστα, στο χέρι του έχει τατουάζ την ακροτελεύτια φράση του Infinite Jest. Πείστηκα, και σε χρόνο dt απέκτησα όλα τα βιβλία του DFW,  και έπεσα με τα μούτρα στο διάβασμα. Θα χρωστώ πάντα ευγνωμοσύνη στον Καλτσά, διότι, συν τοις άλλοις, μέσω Wallace, ανακάλυψα και τον άλλο απίστευτο συγγραφέα, τον David Markson.

Πείστηκα, και σε χρόνο dt απέκτησα όλα τα βιβλία του DFW,  και έπεσα με τα μούτρα στο διάβασμα. Θα χρωστώ πάντα ευγνωμοσύνη στον Καλτσά, διότι, συν τοις άλλοις, μέσω Wallace, ανακάλυψα και τον άλλο απίστευτο συγγραφέα, τον David Markson.

Με τον καιρό, άρχισε να δεσπόζει μέσα μου η ιδέα να εκδοθεί το Infinite Jest, και όλα τα άλλα βιβλία του DFW. Μέσω του αείμνηστου Δημήτρη Αρμάου, ξεκίνησα μια γόνιμη συζήτηση με τον Κώστα Δαρδανό των εκδόσεων Gutenberg. Κλήθηκα να προτείνω βιβλία για την αξιοθαύμαστη και πολιτιμότατη σειρά Orbis Literae, και αφού, ύστερα από ωραίες ανταλλαγές απόψεων, ο Δαρδανός συμφώνησε να αναλάβει την έκδοση του Infinite Jest, και έκλεισε τα δικαιώματα, μου πρότεινε να αναλάβω τη μετάφραση. Του αντιπρότεινα, με σαράντα πυρετό από την έξαψη και τον ενθουσιασμό, να τον γνωρίσω με τον Καλτσά, και να αναλάβει αυτός τη μετάφραση, ως Αρχηγός των Γουαλασικών στην Αθήνα. Έτσι κι έγινε!

Βέβαια, έμεινα με το εκούσιο παράπονο ότι δεν θα καταπιανόμουν εγώ με το μυθιστόρημα-μαστόδοντο, όπως έλεγε ο ίδιος ο Wallace το Infinite Jest, αλλά το σωστό είναι σωστό είναι σωστό, όπως το ρόδο είναι ρόδο είναι ρόδο, και ο Καλτσάς είναι Καλτσάς είναι Καλτσάς, και δικαίως, απολύτως δικαίως, θα συνδέσει το όνομά του με το Jest. Θα το συνδέσω κι εγώ ως μεσολαβητής, ένας go-between που ξέρει να παραμερίζει και να συστήνει και να προτείνει.

Πρόκειται για το πιο εκθαμβωτικό ντεμπούτο μετά το V του Pynchon. Πολλές φορές, σαν αντίσταση στην καταθλιπτική περιρρέουσα κατάσταση, διάβαζα δυνατά δεκάδες σελίδες του Broom, και αναστάτωνα τη γειτονιά με τα βροντερά μου γέλια. Η πρόκληση ήταν πιο προκλητική κι από όσο μια κάσα ιρλανδέζικο ουίσκυ για έναν Νορβηγό ναύτη. Διάβασα δύο και τρεις φορές το βιβλίο, και στρώθηκα στη μετάφραση.

Παραλλήλως, άλλες γόνιμες συζητήσεις μου, με την κυρία Μίνογλου των εκδόσεων Κριτική, οδήγησαν στην απόκτηση των δικαιωμάτων του The Broom of the System, του πρώτου μυθιστορήματος που υπογράφει ο DFW. Πρόκειται για το πιο εκθαμβωτικό ντεμπούτο μετά το V του Pynchon. Πολλές φορές, σαν αντίσταση στην καταθλιπτική περιρρέουσα κατάσταση, διάβαζα δυνατά δεκάδες σελίδες του Broom, και αναστάτωνα τη γειτονιά με τα βροντερά μου γέλια. Η πρόκληση ήταν πιο προκλητική κι από όσο μια κάσα ιρλανδέζικο ουίσκυ για έναν Νορβηγό ναύτη. Διάβασα δύο και τρεις φορές το βιβλίο, και στρώθηκα στη μετάφραση. Η τεθλασμένη τζαζ της πολιτείας και του βίου μου θέλησε να δουλέψω τη μετάφραση σε τρεις διαφορετικές κατοικίες και κάτω από συνθήκες που σε πολλούς θα φαίνονταν αντίξοες. Ήταν μια από τις πιο όμορφες εμπειρίες/περιπέτειες στη ζωή μου.

Η μεγάλη δυσκολία ήταν η πολυφωνική και διακεκομμένη μορφή του έργου. Ούτως ή άλλως, ο μεταφραστής είναι ένας λεκτικός χαμαιλέων. Χορεύει όπως του παίζει ο εκάστοτε συγγραφέας. Εδώ, ήταν σαν να έχω να κάνω με πέντε και με έξι συγγραφείς μαζί που έπαιζαν κάτι σαν τα οργιαστικά τζαζ κομμάτια του μέγιστου John Zorn. Κόλαση και χαμός, αλλά και τρομερή πρόκληση. Οι δυσκολίες ήταν απ᾽ αυτές που όταν τις υπερβείς νιώθεις υπέροχα. Σαν να λύνεις σκακιστικά προβλήματα. Με βοήθησε πολύ το ότι έχω περάσει από συγγραφείς όπως ο Nabokov. Αλλά και το ότι έχω θητεύσει στον Jonathan Franzen.

Aς μου επιτραπεί να σημειώσω ότι επιμένω στην πιστή, όσο γίνεται, μετάφραση. Φροντίζω να διατηρώ ανέπαφη την στίξη του εκάστοτε συγγραφέα, να ακολουθώ τη μελωδία και τον ρυθμό του πρωτότυπου. Σ᾽ αυτό βοηθάει ο πολυστρωματικός ορυκτός πλούτος της ελληνικής γλώσσας. Έτσι ακριβως δούλεψα και το Broom.

Μια και ανέφερα τον Nabokov, ας μου επιτραπεί να σημειώσω ότι επιμένω στην πιστή, όσο γίνεται, μετάφραση. Φροντίζω να διατηρώ ανέπαφη τη στίξη του εκάστοτε συγγραφέα, να ακολουθώ τη μελωδία και τον ρυθμό του πρωτότυπου. Σ᾽ αυτό βοηθάει ο πολυστρωματικός ορυκτός πλούτος της ελληνικής γλώσσας. Έτσι ακριβως δούλεψα και το Broom.

Μέσα στα άμεσα σχέδιά μου είναι να πείσω ευγενικά και με όση ευγλωττία διαθέτω την δυναμική μου εκδότρια κυρία Μίνογλου να προχωρήσουμε σε μια έκδοση επιλεγμένων δοκιμίων του DFW.

Δεν έχω μεταφράσει άλλον David Foster Wallace, αλλά είμαι πολύ εξοικειωμένος με το μοναδικό στυλ του. Ένα στυλ που διατηρεί υπόγειες διασυνδέσεις με το στυλ άλλων συγγραφέων που με τσιγκλάνε και με διαολίζουν, όπως ο Roberto Bolaño, ο παλιός καλός Norman Mailer, και, όσο κι αν φανεί παράδοξο, πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου, ο Ευγένιος Αρανίτσης τόσο των Λεπτομερειών για το Τέλος του Κόσμου όσο και των Ιστοριών που Άρεσαν σε Μερικούς Ανθρώπους που Ξέρω. Είμαι σίγουρος ότι μια συνάντηση των δύο αυτών δημιουργών, του DFW και του Αρανίτση, με οικοδεσπότη τον Jonathan Franzen, και guest τον Bolaño θα ήταν κάτι σαν big bang της Πυραυλοκίνητης Διεξοδικά Διερευνητικής Λογοτεχνίας!

altInfo
Ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1960. Είναι ποιητής, μεταφραστής και συγγραφέας. Μεταξύ άλλων έχει μεταφράσει Nabokov, Bukowski, Kerouac, Franzen, Joyce, Rushdie, Miller, Doyle, Orwell, Fitzgerald, Ellroy, Highsmith, Conrad, McEwan, Hammett και James.

politeia link

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δεν μεταφράζουμε λέξεις!

Δεν μεταφράζουμε λέξεις!

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Έλεγα σε προηγούμενο άρθρο μου ότι συμβαίνει κάμποσες φορές αναγνώστες μιας μετάφρασης να έχουν ενστάσεις για την απόδοση της μιας ή της άλλης λέξης. Όσοι διαμαρτύρονται μάλιστα συνήθως έχουν και μια τριβ...

Τι κάνει ο μεταφραστής

Τι κάνει ο μεταφραστής

Tου Κώστα Κουτσουρέλη

Συμβαίνει συχνά. Ο μεταφραστής που μένει πιστός στη μορφή του πρωτότυπου ποιήματος, που κρατάει λ.χ. το μέτρο ή την ομοιοκαταληξία του, να δέχεται κριτική (καλόπιστη συνήθως) ότι προδίδει το «νόημά» του. ...

Για τη μετάφραση

Για τη μετάφραση

Του Γιώργου Βέη

Ο Ezra Pound, ως γνωστόν, αρεσκόταν να μεταφράζει Κομφούκιο από το σινικό πρωτότυπο χωρίς να ομιλεί ή να γράφει τη γλώσσα των μανδαρίνων. Πρόκειται για δήθεν μετάφραση, παρανόηση, παράφραση ή επινόηση κειμένου;
...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ