fantazy

Του Δημήτρη Αργασταρά

Η φανταστική λογοτεχνία (fantasy) καταγράφει μια ιστορία τόσο μακροχρόνια και πλούσια όσο και η ίδια η λογοτεχνία. Τι είναι όμως αυτό που κάνει το συγκεκριμένο είδος να γνωρίζει μια τέτοια διαχρονική απήχηση; Αν φιλοδοξήσουμε να απαντήσουμε, μάλλον θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας αφενός την τάση της φαντασίας να λαμβάνει πραγματικές καταστάσεις και χαρακτήρες και να τα εισάγει σε κόσμους όπου συμβαίνουν απροσδόκητα και ανεξήγητα πράγματα – κάτι που ανέκαθεν σαγήνευε τους αναγνώστες – και αφετέρου την ξεχωριστή ικανότητα του Φανταστικού ως λογοτεχνικού είδους να θολώνει με συνέπεια τα όρια μεταξύ της ενήλικης μυθιστοριογραφίας και των βιβλίων για παιδιά, επιτρέποντας έτσι σε όλους μας να εισέλθουμε ξανά σε περιοχές μεγαλύτερης ξενοιασιάς και αθωότητας.

Είτε για τους παραπάνω λόγους είτε για τον επιπλέον ότι σε περιόδους κρίσης δημιουργούνται οι απαραίτητες ρωγμές στη δεδομένη πραγματικότητα που ενισχύουν την εφόρμηση του φανταστικού στοιχείου και την ανάγκη για εξωπραγματικά ταξίδια, είναι πάντως γεγονός ότι παρατηρείται μια ολοένα μεγαλύτερη αύξηση των έργων φαντασίας που συνωθούνται στα ράφια των βιβλιοπωλείων και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Επίσης, φαίνεται πως οι μεγάλες επιτυχίες αντίστοιχων κινηματογραφικών μεταφορών («Άρχοντας των Δαχτυλιδιών», «Χάρι Πότερ» κ.ά.) και η τεράστια δυναμική που ανέπτυξαν κάποια παγκόσμια μπεστ σέλερ (τα βιβλία της Rowling, του Dan Brown κ.ά.) έχουν εξοικειώσει ήδη αρκετά τους Έλληνες αναγνώστες με τους φανταστικούς κόσμους, σπρώχνοντας έτσι ταυτόχρονα τον εκδοτικό κόσμο και το αναγνωστικό κοινό σε νέες αναζητήσεις.

Χαρακτηριστικό της επίδρασης και της νέας δημοφιλίας που γνωρίζει το είδος είναι ότι ακόμη και συγγραφείς που δεν ανήκουν αποκλειστικά σε αυτή τη θεματολογία δεν διστάζουν πλέον να αντλήσουν τα θέματά τους από τη μεγάλη πηγή του φανταστικού πεδίου. Έτσι, για παράδειγμα, στη «Συνέντευξη» του Π. Μεθενίτη βλέπουμε τον ήρωα να επιστρέφει από τον θάνατο, φέρνοντας όμως μαζί του την ικανότητα της μελλοντολογικής πρόγνωσης σχετικά με αυτόν, στο «Φάντασμά της» του Κ. Γκιμοσούλη το φάντασμα του νεκρού συζύγου δεν μπορεί να εγκαταλείψει αυτό τον κόσμο πριν σιγουρευτεί για την τύχη της γυναίκας του, ενώ ακόμη και στο τελευταίο  βιβλίο του Π. Μάτεσι «Graffito» το κλασικό ερώτημα του φανταστικού «τι θα συνέβαινε αν;» αναμειγνύεται με μια έντονα γκροτέσκα ατμόσφαιρα, με επίκεντρο ένα μολυσμένο κοινοβούλιo…

Ποια όμως βιβλία που ανήκουν στο είδος του fantasy θα συναντήσουμε αυτό το καλοκαίρι στις προθήκες των βιβλιοπωλείων;

panoriosΟ ξένος Φαέθων και άλλα διηγήματα
Μάκης Πανώριος
Πύλη
Σε αυτή τη μικρού σχήματος ανθολογία, ο γνωστός συγγραφέας του φανταστικού συγκεντρώνει το διηγηματικό του έργο γύρω από έναν σχεδόν συνεκτικό ιστό. Πρόκειται για ιστορίες γραμμένες με ανθρωπιά, ποίηση και φαντασία, στις οποίες διαφαίνεται ταυτόχρονα η ανάγκη να διατυπωθούν ορισμένες αλήθειες σχετικά με τα κακώς κείμενα του σύγχρονου κόσμου και να καυτηριαστούν πληγές του σύγχρονου πολιτισμού. Στην αρχική νουβέλα της συλλογής, που εξελίσσεται σε ένα απώτατο μέλλον, ένας Ανταριανός υιοθετείται από μια οικογένεια γήινων. Και γίνεται ο νέος ιεροφάντης της Θεάς Παρθένας, μιας παγανιστικής θρησκείας της αναγέννησης. Οι πρώτες αντιδράσεις δεν αργούν να φανούν, αλλά ο Ξένος χρησιμοποιεί τις εξωγήινες δυνάμεις του για να καταπολεμήσει το κακό και να γεμίσει τον τόπο ομορφιά. Τα διηγήματα, γραμμένα με γλωσσική ευρωστία και πειθώ, βαθύσκιωτα και υποβλητικά, δεν μπορούν παρά να κερδίσουν τους αναγνώστες.
 
xronosΑπόκρημνος Χρόνος
Περικλής Μποζινάκης
Ars Nocturna 2008
ΣΕΛ. 198, ΤΙΜΗ €15,57

Ο Περικλής Μποζινάκης ανήκει σε μια νεότερη γενιά συγγραφέων φανταστικής λογοτεχνίας και μέχρι στιγμής μας είχε δώσει ορισμένα πολύ καλά διηγήματα. Σε αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα μεταφέρει με συνέπεια τις συγγραφικές του εμμονές και στον χώρο της μεγάλης φόρμας. Στον Απόκρημνο Χρόνο, ο Φίλιππος Μάρκου είναι ένας τρόφιμος ψυχιατρείου που πάσχει από υπερτροφία της μνήμης. Ανίκανος να ξεχάσει και την παραμικρή λεπτομέρεια, ζει συνθλιμμένος από αλλοπρόσαλλες αναμνήσεις που αδυνατεί να ελέγξει και να οικειοποιηθεί. Μια νεαρή δημοσιογράφος του ιατρικού ρεπορτάζ θα ενδιαφερθεί για την περίπτωσή του, θα παρασυρθεί στο δαίδαλο των παραισθήσεων, ή ίσως των εμπειριών του, και θα ‘‘κολλήσει’’ τελικά την αρρώστια της χρονικής παραδοξότητας που τον βασανίζει. Μέσα από μία ονειρική και τρομακτική ιστορία, ο Περικλής Μποζινάκης μας καλεί να περάσουμε το κατώφλι που οδηγεί στην άβυσσο της ανθρώπινης ύπαρξης και στην εφιαλτική σκηνογραφία του σύγχρονου αστικού τοπίου.  

pigadiΤο πηγάδι στο τέλος του κόσμου
Βιβλίο ΙΙΙ: Ο δρόμος προς το πηγάδι
William Morris
Μαγικό Κουτί 2010

Το θρυλικό έπος του William Morris, το οποίο έχει μεταφραστεί για πρώτη φορά στη χώρα μας από τον Νίκο Βλαντή και που έχει τον «αέρα» πεζοτράγουδου, αποτελεί ένα συναρπαστικό μαγικό παραμύθι, προπομπό των έργων του J.R.R. Tolkien. Στον τρίτο τόμο συνεχίζεται η περιπέτεια του νεαρού ιππότη Ραλφ από το Απμπέντς, ο οποίος άφησε την πατρίδα του αναζητώντας το Πηγάδι στο Τέλος του Kόσμου, την πηγή της αιώνιας νιότης και ευτυχίας. Στην πορεία του θα συναντήσει εμπόρους, ληστές, παρθένες και γερόντισσες, θα σκοτώσει κακούς, θα αποκτήσει φυλακτά και θα ερωτευτεί μια αινιγματική γυναίκα που θυμίζει αρχέγονη θεότητα και με την οποία θα συνεχίσει την αναζητήσή του για το νερό του Πηγαδιού. Το βιβλίο διατηρεί την αισθητική της μεσαιωνικής τυπογραφίας και διαβάζεται «φωναχτά και παρεΐστικα, όπως τα παλιά παραμύθια».

derlethΤο μονοπάτι του Κθούλου
Όγκοστ Ντέρλεθ
Μτφρ. Θωμάς Μαστακούρης
Αίολος 2010

Ο Ντέρλεθ υπήρξε ο πιο αφοσιωμένος μαθητής του Χ.Φ. Λάβκραφτ, εμβληματικής μορφής στον χώρο της φαντασίας και του υπερφυσικού. Μετά τον θάνατο του Λάβκραφτ συγκέντρωσε τα χειρόγραφά του, έδωσε στο σύνολο του έργου του τον τίτλο «Μυθολογία Κθούλου» και το συνέχισε μέσα από τα δικά του γραπτά. Έτσι, στο «Μονοπάτι του Κθούλου», μια ομάδα ανθρώπων, που έρχεται σε επαφή με τα μυστικά ακατονόμαστων λατρειών αρχαίων οντοτήτων, προσπαθεί απεγνωσμένα να σφραγίσει τις πύλες των διαστάσεων, για να προστατεύσει τον κόσμο μας από τον εξώτερο τρόμο. Μια σπονδυλωτή νουβέλα πέντε ατμοσφαιρικών ιστοριών, που προορίζεται να  σαγηνεύσει τους αναγνώστες.

exetastisΕξεταστής
Ian Irvine
Μτφρ. Κώστας Γερογιάννης
Φανταστικός Κόσμος 2010

Μετά τη «Γεωμάντιδα» και τον «Τετράρχη», το τρίτο μέρος του έπους του Αυστραλού συγγραφέα συνεχίζει να εξελίσσεται σε έναν πολυσυλλεκτικό, πρωτότυπο κόσμο, όπου η επιβίωση αποτελεί πολυτέλεια. Τα λεφούσια των λυρίγκων ξεχύνονται από τους πισσώδεις λάκκους του Σνίζορτ, επιδιώκοντας τον πλήρη αφανισμό των τελευταίων επιζώντων. Ο Φλόυντ είναι καταδικασμένος σε αργό θάνατο ως σκλάβος, η Τιάαν κρατιέται αιχμάλωτη από τον εκδικητικό Βίθις, ενώ η μοίρα της ανθρωπότητας εξαρτάται από την επιβίωση ενός πανούργου γέρου…

skionΤο βιβλιοπωλείο των σκιών
Μίκκελ Μπίρκεγκορ
Μτφρ. Λύο Καλοβυρνάς
Πατάκης 2009

Σε αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα ο Μπίρκεγκορ στήνει μια υποβλητική ατμόσφαιρα, χρησιμοποιώντας μια σαφή αλληγορία: την ικανότητα των βιβλίων να επηρεάζουν τους ανθρώπους. Ένα βιβλιοπωλείο στην Κοπεγχάγη είναι το κέντρο μιας ομάδας βιβλιόφιλων με ειδικές ικανότητες. Αυτοαποκαλούνται Λέτορες και μπορούν να επηρεάζουν τους ανθρώπους απλά και μόνο με τη δύναμη της ανάγνωσης. Πρόκειται για ρομαντικούς βιβλιόφιλους, οι οποίοι συγκεντρώνονται σε συνθήκες απόλυτης μυστικότητας, για να  ενισχύσουν την αναγνωστική τους εμπειρία και να χρησιμοποιήσουν τους «χρωματισμούς» ενός βιβλίου και τις υπνωτιστικές του ιδιότητες για καλούς σκοπούς. Ανάμεσά τους όμως δεν αργεί να εμφανιστεί η Σκιώδης Οργάνωση, που έχει άλλα σχέδια. Έτσι, η δολοφονία του ιδιοκτήτη του παλαιοβιβλιοπωλείου Libri di Luca βάζει τον ήρωα σε μια αλληλουχία γεγονότων που τον οδηγεί να επανεξετάσει τις αξίες του και όσα νόμιζε ότι γνώριζε για τον εαυτό του και τους άλλους μέχρι εκείνη τη στιγμή.

jordanΤο μονοπάτι των αιχμών
Robert Jordan
Μτφρ. Κώστας Γερογιάννης
Φανταστικός Κόσμος 2010

Στην αρχή του χρόνου, ο Δημιουργός έφτιαξε τον κόσμο και τον τροχό του χρόνου, μέσα στον οποίο υφαίνονται σαν κλωστές οι ζωές των ανθρώπων. Ταυτόχρονα φυλάκισε τον κακό Shai’tan μακριά, ώστε να προστατέψει τη δημιουργία, αλλά αυτός κατάφερε να δραπετεύσει και να αποκτήσει επιρροή στον κόσμο. Στο όγδοο βιβλίο της σειράς «Ο τροχός του χρόνου», το αριστουργηματικό έπος του Robert Jordan φέρει τα χαρακτηριστικά των προηγούμενων: ένα εναλλακτικό σύμπαν με διαφορετικούς πολιτισμούς, πολλούς χαρακτήρες,  δευτερεύουσες πλοκές και άφθονη δράση.

laviniaΛαβίνια
Ούρσουλα λε Γκεν
Μτφρ. Μαρίνα Τουλγαρίδου
Τόπος 2009
Η διάσημη Αμερικανίδα συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας αυτή τη φορά στρέφει την προσοχή της στο παρελθόν, και συγκεκριμένα σε έναν δευτερεύοντα χαρακτήρα της «Αινειάδας» του Βιργιλίου, τη Λαβίνια. Την κόρη του βασιλιά Λατίνου, η οποία μπορεί να ήταν μια ασυνήθιστα σιωπηλή παρουσία στην «Αινειάδα», η Λε Γκεν αποφάσισε ωστόσο να τη βγάλει από τη λογοτεχνική αφάνεια και να της δώσει φωνή. Η Λαβίνια μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον ειρήνης και ηρεμίας, μέχρι που έρχονται οι μνηστήρες για να τη διεκδικήσουν. Τότε οι οιωνοί και οι προφητείες ορίζουν ότι πρέπει να παντρευτεί έναν ξένο, ότι θα γίνει η αιτία ενός οδυνηρού πολέμου και ότι ο άντρας της δεν θα ζήσει για πολύ. Με τη δοκιμασμένη ικανότητά της να δημιουργεί φανταστικούς κόσμους, η Λε Γκεν φτιάχνει το ψυχογράφημα ενός γυναικείου χαρακτήρα, διαποτισμένου με μια κληροδοτημένη ποιητικότητα, που καλείται να επιβιώσει μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία.

*Ο Δ. Αργασταράς διατηρεί το ιστολόγιο argastaras.blogspot.com

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τα βαμπίρ είναι παντοτινά

Τα βαμπίρ είναι παντοτινά

Η μανία με τους βρικόλακες ως αλληγορία για το κυνήγι της άφθαρτης νεότητας, της παντοδυναμίας και του ανέφικτου έρωτα. 

Της Αναστασίας Καμβύση

Μετράω τα βαμπιροβιβλία πάνω, γύρω και κάτω από το γραφείο μου, άλλα στα ελληνικά και άλλα στα αγγ...

It’s Thriller Night

It’s Thriller Night

Του Νίκου Βλαντή

Ανέκαθεν, όποτε καλοκαίριαζε, κήρυττα αναγνωστική σχόλη. Όπως τα παιδιά, όταν τελειώνει το σχολείο. Είχα ήδη αφήσει πίσω μου τα βαριά κλασικά διαβάσματα του χειμώνα. Είχα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στις 5 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μανολιός σώπασε· η φωνή του είχε ...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

Για την ποιητική συλλογή της Μάρσιας Ισραηλίδη «Τα μικρά μεγάλα» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, το έργο «Heart Shape» του Ali Esmaeilipour.

Γράφει η Μάνια Μεζίτη

Τα μικρά μεγάλα, η πρώτη συλλογή με ποιήματα της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στις 5 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μανολιός σώπασε· η φωνή του είχε ...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ