astynomika

Happiness is a Warm Gun

Ενας φιλόδοξος νέος δημιουργός πάσχει από διδακτισμό, αλλά δύο κλασικοί μάς αποζημιώνουν.

Δανείζομαι τον τίτλο από τους Beatles για τις σελίδες αυτές, όπου κατά καιρούς θα καταπιάνομαι με το λεγόμενο αστυνομικό μυθιστόρημα – άλλοι το λένε «μυστηρίου», άλλοι απλώς αγνοούν εσκεμμένα και περιφρονητικά την ύπαρξή του. Αξίζει να μιλάμε για το εν λόγω είδος; Έχει (ακόμη) να πει πολλά και σημαντικά; Εξέπνευσε; Οι απαντήσεις, μονολεκτικά: Ναι. Ναι. Όχι.

 

 

Θα σας συστήσω, λοιπόν, μιαν ανθοδέσμη από αστυνομικά αναγνώσματα ενόψει των εορτών και του θάλπους στις κάμαρες των αναγνωστών, και σε άλλα έντυπα ραντεβού μας θα συνεχίσω με την παρουσίαση εκλεκτών καρπών της φαντασίας συγγραφέων όπως ο Stieg Larsson («Το κορίτσι με το τατουάζ» και «Το κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά», εκδ. Ψυχογιός), η Alexandra Marinina («Αντρικά παιχνίδια», εκδ. Κέδρος) κ.ά. Ο Antoine Bello (Βοστόνη, 1970) έρχεται να συστηθεί στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με το μυθιστόρημα «Οι παραχαράκτες» (μτφρ. Ευγενία Γραμματικοπούλου, εκδ. Πόλις), ένα λίαν φιλόδοξο εγχείρημα, με όλες τις αρετές και (φοβάμαι: κυρίως) τα ψεγάδια που πάντοτε έχει κάθε φιλόδοξο εγχείρημα οποιουδήποτε δημιουργού δεν συμβαίνει να είναι κάτι παραπάνω από εκ γενετής ιδιοφυής, κάτι παραπάνω από φύσει υπέρμετρα αλαζών και συνάμα κάτι παραπάνω από θέσει σεμνός και ταπεινός. Πεπεισμένος, όπως κάθε νοήμων πολίτης του σήμερα, ότι πλέον το «αληθές είναι μια στιγμή του ψεύτικου», ότι ιλιγγιωδώς οι αξίες χάνουν και τα τελευταία ρινίσματα της όποιας βαρύτητας είχαν απομείνει πάνω τους, ότι η ίντριγκα, η συνωμοσία, η αλλοίωση, η πλαστογράφηση είναι ίσως οι πλέον διαδεδομένες μέθοδοι επιβίωσης και επιβολής, στήνει ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα όπου δαιμόνιοι παραχαράκτες δεν κάνουν άλλο από το να αλλοιώνουν τις πραγματικότητες και να ανακατασκευάζουν τα γεγονότα. Ο Σλιβ Νταρτουνκούβερ, η Λένα Θόρσεν, ο Άνγκουα Τζίμπο, η Μαγκαουάτι Ντονογκουράι και άλλοι –εξίσου ή και περισσότερο δυσπρόφερτοι– τύποι είναι τα golden boys (& girls) του ΟΠΠ, ήτοι του Ομίλου Παραχάραξης της Πραγματικότητας. Έσκασα στα γέλια με την «ιστορία» της Σκίτου, μιας μικρής πόλης 12.500 κατοίκων στη Νεμπράσκα, η οποία Σκίτος της Νεμπράσκα γίνεται, σύμφωνα με το «σενάριο» μιας νεοσύλλεκτης στον ΟΠΠ, πρωτεύουσα της… Θεσσαλίας! Αλλά, όσο κυλάνε οι σελίδες, τόσο οι ρυθμοί επιβραδύνονται, αντί να συμβαίνει το εντελώς αντίθετο, τόσο η έμπνευση του Bello, καίτοι οργιώδους επινοητικότητας, μοιάζει να μπλέκεται σε γρανάζια που την καθιστούν ένα είδος κακόφωνης λατέρνας που επιζητεί την προσοχή μας πάση θυσία. Ο διδακτισμός του γίνεται τόσο κραυγαλέος, ώστε αρχικά νομίζεις ότι πρόκειται περί τεχνάσματος ή περί παρωδίας και ότι εν συνεχεία θα ανατραπεί παταγωδώς, αλλά δεν συμβαίνει τίποτα τέτοιο και παραμένει διδακτισμός. Κρίμα! Ένα συναρπαστικό θέμα και μια πληθωρική πένα να πέφτουν θύματα της μεγαλομανίας ενός μάλλον-μη-μεγαλομανούς μυθιστοριογράφου. Γιατί, αν ήταν όντως μεγαλομανής, θα είχε φροντίσει να περιορίσει μπορχεσικώ τω τρόπω την έκταση της έκστασής του, ίσως δε και την έκσταση της έκτασης του εγχειρήματός του. Ας είναι. Οι πολύ καλές στιγμές των «Παραχαρακτών» αποζημιώνουν τον αναγνώστη, τον παροτρύνουν να δώσει ακόμα μία ευκαιρία στον ενδιαφέροντα κύριο Antoine Bello. Απεναντίας, ο πολύς Georges Simenon (1903-1989) ήξερε να πηγαίνει, άνευ διδακτισμών, εξάρσεων, εκτάσεων και εκστάσεων, καρφί στην καρδιά του ζητήματος, ιδίως στα άνευ επιθεωρητού Jules Maigret μυθιστορήματά του. Οφείλουμε στην Άγρα, τον οίκο του Σταύρου Πετσόπουλου, και στην Αργυρώ Μακάρωφ το ότι μία εικοσαετία μετά τον θάνατο του Simenon μπορούμε να απολαύσουμε έντεκα έργα του μετρ, όλα άψογα γυρισμένα στα ελληνικά, όλα γεμάτα ένταση/ προσμονή/αγωνία (αλλά και αιχμηρή κοινωνική κριτική), όλα διαμάντια του είδους. Ο «Ανθρωπάκος από το Αρχάγγελσκ» (1956), μυθιστόρημα συγγενές με τους «Αρραβώνες του κυρίου Ιρ» και τα «Τρία δωμάτια στο Μανχάτταν» ως προς τη συμπονετική υγρασία του απέναντι στη χθαμαλότητα της ζωής ορισμένων στη μεγαλούπολη, αλλά και τον μάλλον αδυσώπητο φωτορεαλισμό του (και συμπαθάτε με για την εσκεμμένη ανακρίβεια και υπερβολή!), καθηλώνει τον αναγνώστη χωρίς περιττά φτιασίδια, με μόνη τη φορά των γεγονότων, αργή αρχικά αλλά μετέπειτα καταιγιστική ως προς την υπαρξιακή της δύναμη. Ο Ζονάς Μιλκ είναι ένας βιβλιοπώλης που κάνει το μοιραίο λάθος να πει ένα αφελές, αθώο, άκακο ψέμα, ένα ψέμα απ’ αυτά που κανένας δεν προσέχει, ούτε καν τα μέμφεται. Κι όμως, το ψέμα αυτό θα γίνει ο προβολέας που θα φωτίσει φονικά την αλήθεια, τη δική του και του περιβάλλοντός του: μια φορά εμιγκρές, για πάντα εμιγκρές (αυτή είναι η δική του αλήθεια), ο ξένος είναι ο ύποπτος για κάθε έγκλημα, ακόμα και για κείνο που δεν ξέρουμε αν διαπράχθηκε (η αλήθεια του περιβάλλοντός του, μιας γαλλικής μικροκοινωνίας). Η μαεστρία του Simenon είναι –και εδώ– απαράμιλλη, και κάποιος που γνωρίζει τις πολιτικές πεποιθήσεις αυτού του συγγραφέα δεν μπορεί παρά να φέρει στον νου του, μειδιώντας μειλίχια, τον θαυμασμό του κομμουνιστή Marx για το διεισδυτικό έργο του βασιλόφρονος Balzac!  

Και περνάμε σ' τον Raymond Chandler, για να θυμηθούμε ότι έφυγε από τούτο τον κόσμο πριν από μισόν αιώνα, καθώς και ότι κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα (το «The Big Sleep») πριν από εβδομήντα χρόνια. Και το θυμόμαστε λέγοντας απλώς: παίδες, κυκλοφόρησαν προσφάτως τόσο το έκτο (1954) –και κατά πολλούς πιο πλούσιο– μυθιστόρημα του μετρ, ο «Μεγάλος Αποχαιρετισμός», σε νέα μετάφραση (από τον Αντώνη Καλοκύρη, που είναι ένας από τους βιρτουόζους μεταφραστές του είδους) και έκδοση (Κέδρος), όσο και το δεύτερο μυθιστόρημά του (1940), το «Αντίο, γλυκιά μου» (ανατύπωση από την Άγρα της πολύ γερής έκδοσης του 1985, όπου, εκτός από τη μετάφραση, ο «αρχηγός» Ανδρέας Αποστολίδης υπογράφει ένα από καλύτερα, και εκτενέστερα, κείμενα που έχουν γραφτεί παγκοσμίως για τον Chandler), αλλά και το τέταρτο (1943), η «Κυρία της λίμνης» (επανέκδοση από την Ερατώ, με σκληρό, ωραίο, επίτηδες παλιομοδίτικο εξώφυλλο, σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Αργυρού). Και στα τρία αυτά μυθιστορήματα δεσπόζει, βέβαια, η μορφή του Φίλιπ Μάρλοου, αυτού του μελαγχολικού-μοναχικού ιππότη σε μιαν εποχή κυνισμού, αυτού του θαυμάσιου τύπου που δηλώνει ότι του αρέσουν οι γυναίκες, το αλκοόλ, το σκάκι και μερικά άλλα πράγματα, αυτής της περσόνας που επέτρεπε στον δημιουργό του να γράφει – ακούστε πώς, ακούστε: «Διπλή παύση. Πήγα πάνω και ξανακατέβηκα. Δε μου άρεσε πάνω. Το υψόμετρο αναστατώνει τους χτύπους της καρδιάς μου. Αλλά εξακολουθώ να χτυπάω τα πλήκτρα της γραφομηχανής. Τι μάγος που είναι το υποσυνείδητο! Μακάρι να δούλευε τακτικά. Πάνω επίσης είχε φεγγαρόφωτο. Ίσως είναι το ίδιο φεγγάρι. Δεν υπάρχει ποικιλία ως προς το φεγγάρι. Έρχεται και φεύγει σαν το γαλατά και το γάλα του φεγγαριού είναι πάντα ίδιο» («Ο μεγάλος αποχαιρετισμός», σελ. 304).

 

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αστυνομικό μυθιστόρημα Ι

Αστυνομικό μυθιστόρημα Ι

Με νέες μορφές εγκλήματος καταπιάνεται το σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα.
Η αποκάλυψη της ταυτότητας του δολοφόνου έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

H ελληνική καθημερινότητα θυμίζει αστυνομικό θρίλερ: Οι χολιγουντιανές αποδράσεις από τις φυλακές και τα συμβόλαια θανάτου, τα οικον...


Οι απρόσμενες συνέπειες της ανάγνωσης

Οι απρόσμενες συνέπειες της ανάγνωσης

Καλώς ήλθατε σ’ έναν κόσμο όπου τα βιβλία πρωταγωνιστούν σ’ ένα παιχνίδι ζωής και θανάτου.

«100 μεταξένια. Διπλά, λευκά φύλλα» – αυτό διαβάζω στα κίτρινα γράμματα του γαλάζιου κουτιού από χαρτομάντιλα που βρίσκεται στο γραφείο μου. Συναρπαστικό, ε; Αν ανήκα στη σέχτα των Λετόρων, όπως οι ήρωες του «Βιβλι...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ