Καλοκαίρι 2021: 20 +1 βιβλία για μεγάλα παιδιά & εφήβους

01/ Η απίστευτα καλή περιπέτεια του Ράουλι Τζέφερσον (μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου) του Τζεφ Κίνι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι είναι η φυσική επιλογή για ένα ανάλαφρο, ξεκαρδιστικό καλοκαίρι. Έπειτα από ατέλειωτες ώρες πλάκας με τις περιπέτειες του Σπασίκλα Γκρεγκ Χέφλι, οι αναγνώστες που μεγαλώνουν μαζί του ξέρουν πως επιστρέφοντας στο σύμπαν του θα βρουν όλα εκείνα τα στοιχεία που τους έκαναν να τον αγαπήσουν. Ο Ράουλι Τζέφερσον δεν είναι άλλος από τον κολλητό του Γκρεγκ και πλέον είναι η ώρα του να έρθει στο προσκήνιο με την δική του ξεκαρδιστική περιπέτεια. 

02/ Οι φύλακες της μαγείας - Το χρονικό των φτερωτών αλόγων (μτφρ. Γιάννης Ιωαννίδης) του Κρις Ρίντελ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο είναι το πρώτο βιβλίο μιας νέας σειράς με την υπογραφή ενός ταλαντούχου, αναγνωρισμένου και βραβευμένου δημιουργού. Εδώ, ο Ρίντελ εκτελεί μια γνωστή συνταγή με μεγάλη επιτυχία. Ένας καλοστημένος φανταστικός κόσμος με τις παραδόσεις και τους μύθους του είναι υπό απειλή. Τρία ξεχωριστά παιδιά θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους. Κείμενο και εικονογράφηση συνθέτουν ένα ενιαίο, πλούσιο σύνολο που εγγυάται μια συναρπαστική αναγνωστική εμπειρία που θα έχει και συνέχεια. 

03/ Περιπέτεια στο ποτάμι (μτφρ. Μαρία Ανδρέου) της Ένιντ Μπλάιτον που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας είναι το τίτλος ακόμη μιας ιστορίας με την υπογραφή της σπουδαίας Αγγλίδας συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας. Πάνω από μισό αιώνα από τον θάνατό της, το έργο παραμένει αγέραστο και ακόμη και τα σημερινά παιδιά που έχουν τόσο διαφορετικές παραστάσεις και γνώσεις από τα παιδιά για τα οποία έγραφε η Μπλάιτον θα απολαύσουν τις περιπέτειες της παρέας των τεσσάρων και θα αναζητήσουν και άλλες περιπέτειές τους. 

04/ Η φύλακας του ήλιου (μτφρ. Ηλιάνα Αγγελή) της Μάγια Λούντε που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος είναι το δεύτερο μέρος της τετραλογίας της Νορβηγής συγγραφέα που απευθύνεται σε μεγάλα παιδιά. Η Λούντε επιλέγει να ξεδιπλώνει το λογοτεχνικό της σύμπαν αρθρωτά από βιβλίο σε βιβλίο και να καταθέτει έτσι μια συνολική πρόταση καλύπτοντας μια μεγάλη θεματική. Μετά το «Πνεύμα του Χιονιού», εδώ, σε αυτό το αλληγορικό παραμύθι, η Λίλη είναι ένα κορίτσι που τολμά να ακολουθήσει έναν δύσκολο δρόμο που θα την οδηγήσει στο φως και την ελπίδα. 

05/ Ότο, το μικρό χαμίνι - Στο δάσος των χαμένων πραγμάτων (μτφρ. Ειρήνη Παϊδούση) της Ματίλντα Γουντς που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο είναι η περιπέτεια ενός αγοριού που ζει σε μια φανταστική αιώνια παγωμένη πόλη. Είναι ο Ότο που θα περιπλανηθεί, θα γίνει ένα χαμίνι όταν αιφνιδίως και μυστηριωδώς εξαφανίζεται η μητέρα του. Το αγόρι, όπως και η Λίλη της ιστορίας της Νορβηγής Λούντε, θα παλέψει να φέρει το φως και τη ζεστασιά στην πόλη του και να ξαναβρεί την θαλπωρή και την στήριξη της μητρικής αγκαλιάς. 

06/ Ενόλα Χολμς - Η υπόθεση του χαμένου μαρκησίου (μτφρ. Δημήτρης Μελικέρτης) της Νάνσυ Σπρίνγκερ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Ένα βιβλίο που συμπυκνώνει το πρόσταγμα της εποχής: Χώρο στα κορίτσια για να βγουν μπροστά με δυναμισμό. Η Ενόλα φέρει ένα βαρύ επώνυμο: είναι η μικρή αδελφή του κορυφαίου ντετέκτιβ Σέρλοκ Χόλμς. Ταυτόχρονα, είναι μια ευφυέστατη νεαρή κοπέλα που χωρίς να της χαρίζεται τίποτα παλεύει να ανοίξει τον δικό της δρόμο.

Ίσως κάποια παιδιά να μπουν στο δίλημμα «το βιβλίο ή τη σειρά» μια που στα βιβλία της Σπρίγκερ βασίζεται η επιτυχημένη σειρά για εφήβους της γνωστής πλατφόρμας streaming. Αυτό όμως είναι ένα ψευτοδίλημμα: εν αρχή είναι πάντα το βιβλίο καθώς μέσα από τις σελίδες του πλάθει ο κάθε αναγνώστης την εικόνα των ηρώων που αγαπά και στις ίδιες σελίδες επιστρέφει όταν τους έχει δει αποτυπωμένους στο χαρτί απλώς για να βεβαιωθεί πως δεν υπάρχει σύγκριση στην απόλαυση.

07/ Τα παιδιά που έβλεπαν τα τρένα να περνούν (μτφρ. Δέσποινα Δρακάκη) της Έντιθ Νέσμπιτ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα είναι ακόμη μια πρόταση κλασικής παιδικής λογοτεχνίας. Η Νέσμπιτ (1858-1924) ήταν πρωτοπόρος και διότι μορφώθηκε και επεδίωξε να κάνει τη φωνή της να ακουστεί μέσα από τη γραφή της και γιατί το έργο που άφησε είναι γεμάτο μηνύματα και συμβολισμούς που συνεχίζουν να απηχούν στις αναζητήσεις των σημερινών παιδιών.

Ο περιγραφικός τίτλος για την ομάδα των παιδιών που αποτελούν τους ήρωες της σειράς βιβλίων της Νέσμπιτ εξάπτει την περιέργεια και τη φαντασία των νεαρών αναγνωστών. Αποδεικνύεται πως μια πεζή περιγραφή κρύβει ένταση, αγωνία, ανατροπές και περιπέτεια.

08/ Ο Γορίλλας του δολοφόνου (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης) του Γιάκομπ Βεγκέλιους που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Το μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά και εφήβους που έγραψε ο βραβευμένος Σουηδός συγγραφέας είναι μια πρόκληση από μόνο του. Έχει όγκο που ιντριγκάρει τους αναγνώστες που βρίσκονται σε μια ηλικία που θέλουν να τους παίρνουν στα σοβαρά και έχουν καταλάβει πως το μέγεθος μετράει. Το βιβλίο έχει λάβει πολλές και σημαντικές διακρίσεις και ο Βεγκέλιους, ο οποίος είναι και εικονογράφος, έχει επαινεθεί από κριτικούς αλλά και σημαντικούς συγγραφείς για την απολαυστική ιστορία μυστηρίου που έστησε με το καταπληκτικό εύρημα η ηρωίδα του, η Σάλλυ Τζόουνς, να είναι μια γορίλλας.

Ένα βιβλίο με ευρήματα, μηνύματα, συγκίνηση και αγωνία και κυρίως ρυθμό. Ένα βιβλίο που αναδεικνύει την αξία της συγγραφής και τονώνει την πίστη πως συμβάλει στην αποκάλυψη της αλήθειας, ένα βιβλίο που μαθαίνει στο νεανικό κοινό στο οποίο απευθύνεται τη χαρά της ανάγνωσης.

09/ Η φάρμα των ζώων (μτφρ. Αργυρώ Πιπίνη) του Τζορτζ Όργουελ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος δεν χρειάζεται συστάσεις κι εξηγήσεις γιατί είναι μια άριστη επιλογή για τα παιδιά. Το 2021 αποδείχθηκε η χρονιά που αναδείχθηκε εκ νέου το έργο του διεισδυτικού οραματιστή Όργουελ (1903-1950) καθώς πολλές εκδόσεις προγραμματίστηκαν με αφορμή την συμπλήρωση 70 χρόνων από το θάνατό του.

Η Φάρμα των Ζώων είναι ένα από τα αναγνώσματα που μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή κι όσο νωρίτερα γίνεται η συνάντηση μαζί του τόσο μεγαλύτερο το όφελος. Η διαπίστωση ότι «όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα» είναι μια από τις εμβληματικότερες φράσεις της παγκόσμιας λογοτεχνίας και ένας τόσο ισχυρός σπόρος προβληματισμού και αφύπνισης. Η έκδοση με την εικονογράφηση του πολύ σημαντικού Βρετανού δημιουργού Κρις Μόλντ είναι μια εξαιρετική εισαγωγή για να γνωρίσουν τα παιδιά την πιο επαναστατική ιστορία που δεν παύει να διαδραματίζεται σε μια φάρμα σαν όλες τις φάρμες. 

10/ Παράξενοι κόσμοι - Ταξιδιωτικό γραφείο (μτφρ. Αγγελική Δαρλάση) της Ντ. Λ. Λαπίνσκι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα είναι ο πρώτος τόμος μιας σειράς παιδικής λογοτεχνίας που υπόσχεται πολλά. Ένα δωδεκάχρονο κορίτσι έτοιμο να ζήσει περιπέτειες αλλά και να αναλάβει ευθύνες, μια λέσχη που από το όνομά της και μόνο προϊδεάζει για «παράξενα» πράγματα, ένα μαγικό σύμπαν που θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται γύρω από απρόσμενα περιστατικά, μια αντίστροφη μέτρηση για να μην χαθούν για πάντα οι πολλαπλές πραγματικότητες ενώ μαίνεται η απειλή οριστικής εξαφάνισής τους. Απολαυστικό, γρήγορο και παιγνιώδες.

11/ Μασκοφόρος εκδικητής εναντίον Ζοργκ του Σπύρου Γιαννακόπουλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για το τέταρτο βιβλίο της σειράς με ήρωες τον Άγη και τον Χάρη. Και εδώ ανιψιός και θείος μπλέκουν σε μια περιπέτεια. Ποιος είναι ο Ζοργκ και γιατί θέλει να φέρει την καταστροφή; Τι θα κάνει ο μασκοφόρος εκδικητής; Εγγυημένη απόλαυση με ιστορίες καλοδουλεμένες με ζωηράδα, φαντασία και κέφι. 

12/ Η ατμομηχανή του χρόνου του Πέτρου Χριστούλια που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος είναι μια ιστορία για τις περιπέτειες που ζουν δυο αδέλφια, ο Άλκης και η Φωτεινή, δυο παιδιά της πόλης που παλεύουν με τους φόβους τους, με τα φαντάσματα του παρελθόντος και με τις αβεβαιότητες του σήμερα. Ο γνωστός εικονογράφος φτιάχνει τη δική του ιστορία με σκηνικό την μεγάλη πόλη και αληθινούς ήρωες δυο μικρά παιδιά που κοιτούν κατάματα όλες τις προκλήσεις. 

13/ Πέρα από το δάσος & Η μαγεμένη καρυδιά του Νίκου Πουρσανίδη (εκδ. Καλειδοσκόπιο) Παλιά, στο ξέφωτο μπροστά απ’ την καρυδιά γίνονταν τα πανηγύρια του χωριού. Τα τελευταία χρόνια, όμως, το δέντρο άλλαξε. Άρχισε να εξαφανίζει ανθρώπους. Κάποιοι έφερναν κάποιους άλλους, τους έστηναν όρθιους με την πλάτη ν’ ακουμπάει στον κορμό, και το δέντρο τούς εξαφάνιζε. «Τους εξαφανίζει και πού τους πάει; Ακριβώς από κάτω; Στο χώμα; Αφού το δέντρο δεν μπορεί να κουνηθεί και να πάει μακριά! Έτσι δεν είναι;» ρωτούσε συχνά τη μητέρα του, που δεν ήθελε να απαντήσει. Και ο πόλεμος συνεχιζόταν.

14/ Νεκρός Νικ - Απέθαντοι μπελάδες των Κώστα Ζαφειρίου και Γιώργου Τυρίκου-Εργά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη απευθύνεται σε λίγο μεγαλύτερα παιδιά που έχουν μπει στην εφηβεία και τολμούν να διαβάσουν ιστορίες που καμιά φορά προκαλούν ανατριχίλες. Η ιστορία των δυο συγγραφέων, που δεν είναι η πρώτη φορά που ενώνουν τις πένες τους, είναι εφευρετική, τολμηρή και έχει διάθεση να σαρκάσει και να αυτοσαρκαστεί. 

Αν σε έθαψαν στο Κοιμητήρι του Ρεπανιδιού, οι μπελάδες σου μόλις ξεκίνησαν. Γιατί εκεί τώρα κάνει κουμάντο ο άρχοντας Κορβίνος, ένας φριχτός βρικόλακας που έχει επιβάλει ένα σωρό απαγορεύσεις στους απέθαντους και έχει αποφασίσει να βάλει στο χέρι και τους ζωντανούς. Ευτυχώς πάντα υπάρχουν γενναία παιδιά έτοιμα να πάνε κόντρα σε κάθε τύραννο - και σε τούτο τον κόσμο και στον άλλον... Η εικονογράφηση της Κατερίνας Χαδουλού είναι στα μεγάλα συν του βιβλίου. 

15/ Ο κόκκινος μανδύας - Συνωμοσίες στην κοιλάδα του Ευρώτα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη είναι ακόμη ένα δείγμα της δουλειάς που κάνει με συνέπεια η αρχαιολόγος και συγγραφέας Εύη Πίνη στο παιδικό βιβλίο. Κινούμενη με άνεση στον κόσμο της αρχαιότητας, τοποθετεί την πλοκή του βιβλίου της στην αρχαία Σπάρτη. Ο κόκκινος μανδύας, ένα ισχυρό σύμβολο, ίντριγκες και δολοπλοκίες, άγνωστες ταυτότητες, ισχυρά πρότυπα αναμιγνύονται σε αυτό το ιστορικό εφηβικό μυθιστόρημα.

16/ Η Λούση Λου είναι μία από μας του Σταμάτη Κεσόγλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη είναι ένα από τα βιβλία της πρόσφατης παραγωγής που ξεχωρίζει ήδη από τον τίτλο του. Ποια είναι αυτή η Λούση Λου και τι είναι αυτό που θα μπορούσε να την κάνει διαφορετική; Ένα μυθιστόρημα φαντασίας για μεγάλα παιδιά 

17/ Στο πάρκο με τις νεραντζιές της Ιωάννας Αργυρού που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη είναι ένα μυθιστόρημα για μεγαλύτερα παιδιά, μια ιστορία ενηλικίωσης για τη δύναμη της προσπάθειας, για τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται κατά την μετάβαση στην εφηβική ηλικία, για το πως γνωρίζουμε και τελικά συμφιλιωνόμαστε με τον εαυτό μας. Με ήρωες δυο δεκατετράχρονους έφηβους, τη Λίζα και τον Έκτορα, χτίζεται μια ιστορία γύρω από εφηφικά όνειρα, προσδοκίες, φαντασιώσεις αλλά και ακυρώσεις.

Μια ιστορία για το πώς δημιουργείται και δένεται μια φιλία μέσα από διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις σε στιγμές που η απώλεια ελέγχου είναι τρομακτική αλλά μπορεί να μετατραπεί σε απελευθερωτική δύναμη. 

18/ Σούπερ Γκρανόλα της Νάντιας Δρακούλα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός: Μια ενδιαφέρουσα επιλογή και μόνο για την περιήγηση των ηρωίδων σε ιστορικά τοπόσημα της Αθήνας αλλά και γιατί οι ίδιες οι ηρωίδες είναι τέσσερις γιαγιάδες. Ο Λυκαβηττός δεσπόζει στο κέντρο της Αθήνας, το Κολωνάκι είναι αγέρωχο και διατηρεί τον μύθο του, τα Εξάρχεια παλεύουν για τον δικό τους και μεταξύ του εμβληματικού τριγώνου στήνεται η ιστορία της Ελισσώς, της Πέρσας, της Αλκυόνης και της Ουρανίας και της μυστικής συνταγής τους για μια όχι και τόσο αθώα εκδοχή «μαγειρέματος» των δημητριακών. Μια ιστορία πασπαλισμένη με στοιχεία μαύρης κωμωδίας αλλά και με λίγο εξωτισμό από την Κόστα Ρίκα.

Το βιβλίο προτείνεται από τον εκδότη για παιδιά ηλικίας 8 ετών και πάνω αλλά είναι μια ιστορία που δεν χάνει το ενδιαφέρον της και για κάμποσο μεγαλύτερα παιδιά. 

19/ Η μάσκα του Καπιτάνο του Μάνου Κοντολέων που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη είναι μια ιστορία με ήρωα τον Φιλ, έναν δεκατετράχρονο έφηβο που αναζητά τρόπους να ξεπεράσει την ψυχρότητα με την οποία τον μεγάλωσαν οι γονείς του, αλλά και να μπορέσει κάποια στιγμή να μιλήσει χωρίς να μπλέκονται γράμματα και συλλαβές μέσα στο στόμα του. Αλλά ποιος είναι ο Καπιτάνο και πώς λειτουργεί ως καταλύτης στην ιστορία του Κοντολέων; Σκληρός και άκαρδος ήρωας ενός παλιού κόμικ ή κάποιος που ο Φιλ θα ήθελε να του έμοιαζε;

Μια απρόβλεπτη ιστορία μυστηρίου, όπου οι καθημερινοί άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με τους υπόγειους φόβους τους και τις κρυμμένες ενοχές τους. 

20/ Φως σε μαύρο ουρανό της Ελένης Πριοβόλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Όπως γράφει η Άντα Κατσίκη - Γκίβαλου στην bookpress «το «αγγελικό και μαύρο, φως», η «αγγελική και μαύρη, μέρα» της σεφερικής Κίχλης θα λέγαμε ότι είναι ο πυρήνας του εφηβικού αυτού μυθιστορήματος. Αυτή τη συνύπαρξη καλού και κακού, δυστοπίας και ουτοπίας, που την υπαινίσσεται ήδη ο τίτλος του μυθιστορήματος: Φως σε μαύρο σκοτάδι, επιδιώκει να μυθοποιήσει η Ελένη Πριοβόλου με ύφος σκληρά ρεαλιστικό, με γλώσσα χωρίς περιττά στολίδια, άμεση, που αποδίδει τις ψυχικές διακυμάνσεις, και τους προβληματισμούς των εφήβων και με πλοκή ανατρεπτική με κλιμακούμενες προκλήσεις, δοκιμασίες και εκπλήξεις». 

Εικοστό πρώτο βιβλίο δεν υπάρχει σε αυτές τις προτάσεις. Υπάρχει όμως η ισχυρή σύσταση προς όλους τους δοκιμασμένους αλλά και τους πιο άγουρους αναγνώστες των ηλικιών από τα μέσα και προς το τέλος του δημοτικού μέχρι και όλο το γυμνάσιο να διαβάζουν μετά μανίας ό,τι τους αρέσει και να μην παραλείπουν ή να μην στραβοκοιτούν τα κόμικ. Η επιλογή είναι μεγάλη: από τον κόσμο του Μικρού Ήρωα μέχρι τον κόσμο των Avengers, κι από τα manga μέχρι τις κλασικές ιστορίες του Αστερίξ και των άλλων ανυπότακτων Γαλατών. 

*Η Ελένη Κορόβηλα είναι δημοσιογράφος.