andreas

Της Εύας Στάμου

Ο κάθε λαός έχει την ψυχολογία και την ψυχοπαθολογία του. Και τα δυο εκδηλώνονται τόσο μέσα από μια σειρά χαρακτηριστικών που αφορούν τη συμπεριφορά σε δημόσιο χώρο: την επικοινωνία και τις κοινωνικές συμβάσεις που καθορίζουν τις σχέσεις ανάμεσα στα φύλα, τις τάξεις, τις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και επαγγελματικές κατηγορίες, όσο και από τον τρόπο που οι πολίτες ορίζουν τη συλλογική και ατομική τους ταυτότητα: πώς περιγράφουν δηλαδή τους εαυτούς τους ως πολίτες της χώρας, πώς αντιλαμβάνονται το συλλογικό παρόν και παρελθόν, τις κοινές επιδιώξεις για το μέλλον, τη σχέση τους με τους θεσμούς, την εξουσία, τις σχέσεις ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες και τις σχέσεις της χώρας τους με άλλα κράτη. 

Ένα από τα βασικά ψυχολογικά γνωρίσματα που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική σκέψη των Ελλήνων -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αποτελεί γνώρισμα και άλλων λαών- είναι η έντονη προσωπολατρία, η ατέρμονη αναζήτηση όχι ανθρώπων που θα φροντίσουν να λειτουργήσουν σωστά οι θεσμοί, αλλά ενός ηγέτη που στο πρόσωπό του θα συγκεντρώνονται όλα τα θετικά χαρακτηριστικά - με προεξέχον αυτό του ανδρισμού. Ο στιβαρός αυτός «πατέρας», που καταρχάς θα πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη τόσο στους Έλληνες πολίτες όσο και στις πολιτικές ηγεσίες των άλλων χωρών, θα καθοδηγήσει τον λαό, θα προστατεύσει τα συμφέροντά του και τελικά θα σώσει τη χώρα από τους εχθρούς της, αφού αυτός με την ευφυΐα, τον δυναμισμό, και τον «τσαμπουκά» του θα την βγάλει από τα όποια αδιέξοδα. 

Η αναζήτηση σωτηρίας στο πρόσωπο ενός ηγέτη σε συνδυασμό με την τάση μας να προβάλουμε ως λαός μια ομοιόμορφη εικόνα, αγνοώντας ή σκόπιμα αποκλείοντας μειονοτικές ομάδες από την επίσημη εκδοχή της Ιστορίας (Ρομά, Εβραίοι, Βλάχοι, Αρβανίτες), η ανασφάλεια και το κόμπλεξ που ακόμη εκφράζουμε απέναντι στους Τούρκους –και το οποίο μπορεί εύκολα μεν να εξηγείται αφού έχει τις ρίζες του σε ταπεινώσεις και προδοσίες του παρελθόντος αλλά σε κρίσιμες στιγμές αποτελεί σταθερή πηγή εκμετάλλευσης από διάφορους Εθνοπατέρες– και το μόνιμο άγχος μας ότι οι Ευρωπαίοι μάς υποτιμούν, μην αναγνωρίζοντας το ρόλο που οι πρόγονοί μας έχουν παίξει στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού, μας παρασύρουν συχνά να επαναλαμβάνουμε λάθη του παρελθόντος, κάνοντας κύκλους κι επιστρέφοντας κάθε τετραετία στους ίδιους πολιτικούς αρχηγούς, στα ίδια κόμματα, στην ίδια ανώριμη αντίληψη περί εξουσίας. 

Γι’ αυτό, όταν ακούμε από μερίδα του τύπου αλλά και τους ίδιους τους πολίτες ότι απορρίπτουν τους θεσμούς, ότι η Ελληνική Δημοκρατία έχει αποτύχει, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι στην ουσία δεν αναφέρονται στο πολιτειακό και συνταγματικό μας πλαίσιο καθεαυτό, αλλά σε πρόσωπα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καταχράστηκαν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων τους – αφού, δυστυχώς, αρκετοί από άγνοια και κάποιοι άλλοι από επίβουλη σκοπιμότητα, τείνουν να συγχέουν τα πρόσωπα με τους θεσμούς. 

th-aganaktismenoi-sygkentrwsi-syntagmaΤον τελευταίο μήνα μεγάλος αριθμός πολιτών κάθε ηλικιακής ομάδας δηλώνει με την καθημερινή, ενεργή παρουσία του την απογοήτευσή και τη δικαιολογημένη αγανάκτησή του στην Πλατεία Συντάγματος (αλλά και σε πολλές άλλες πλατείες της χώρας). Πολλά έχουν γραφτεί και ακουστεί για το «κίνημα της πλατείας», καθώς και για τα διαφορετικά γκρουπς που συναποτελούν τους αγανακτισμένους διαδηλωτές. Όπως καθετί καινούργιο και διαφορετικό, συγκεντρώνει από τη μία θετικά σχόλια και από την άλλη έντονη δυσπιστία από μερίδα του τύπου και των πολιτών. Οι αντιδράσεις κυμαίνονται από την κολακεία της πλατείας, ως την πλατειο-φοβία και την απόρριψη. 

Το γεγονός και μόνο ότι οι διαδηλωτές δεν υποκινούνται κομματικά, ούτε επιδιώκουν την προστασία των κομμάτων είναι από μόνο του πολύ θετικό και σηματοδοτεί μια στροφή σε έναν πιο ώριμο τρόπο πολιτικής σκέψης και δράσης, σύμφωνα με τον οποίο ο πολίτης αποδέχεται τις ευθύνες του και πάνω από όλα αρνείται να χρησιμοποιήσει τη μεσολάβηση των προσωποπαγών μηχανισμών για να κάνει τα αιτήματά του να ακουστούν. 

Ιδιαίτερα, οι ισορροπίες δυνάμεων στην λεγόμενη «κάτω πλατεία», όπου συγκεντρώνονται συνήθως οι πολιτικά πιο ευαισθητοποιημένοι διαδηλωτές, φαίνεται ότι θα καθορίσουν το ερχόμενο διάστημα την όποια ιδεολογική προοπτική αλλά και τη διάρκεια της παρουσίας των αγανακτισμένων. Το γεγονός που σίγουρα προκαλεί ανησυχία είναι η χρήση της πλατείας για την προώθηση αιτημάτων κατάργησης του δημοκρατικού πολιτεύματος, από ακροδεξιές ομάδες που οι ιαχές τους βρίσκουν πλέον ευρύ ακροατήριο. Στην «άμεση δημοκρατία» της πλατείας αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Και σε αυτό ακριβώς έγκειται η διαφορά της από την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, η οποία διέπεται από τις αρχές της ισονομίας, της ακριβοδικίας και της προστασίας του κάθε πολίτη ανεξαρτήτως φυλής, φύλου ή θρησκεύματος. Αυτό που χρειαζόμαστε στις παρούσες συνθήκες είναι η υποστήριξη και ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών που προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, κι όχι η αναζήτηση ενός ακόμα Εθνοσωτήρα.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τέλεια Ομορφιά

Τέλεια Ομορφιά

Της Εύας Στάμου

Η Τέλεια Ομορφιά είναι η πρόσφατη ταινία του Πάολο Σορεντίνο που εντυπωσίασε στο Φεστιβάλ των Καννών και έκανε εισπρακτικά ρεκόρ στη Γερμανία...

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Της Εύας Στάμου

Η πρόσφατη ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, La Vénus à la Fourrure, που έκανε πρεμιέρα τον Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών, είναι βασισμένη στη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιν...

Η ζωή της Αντέλ

Η ζωή της Αντέλ

Της Εύας Στάμου

Η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της προσωπικής μας ταυτότητας. Οι περισσότεροι αρχίζουμε να διερευνούμε τις ερωτικές προτιμήσεις και φαντασιώσεις μας κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ