andreas

Της Εύας Στάμου

Ο κάθε λαός έχει την ψυχολογία και την ψυχοπαθολογία του. Και τα δυο εκδηλώνονται τόσο μέσα από μια σειρά χαρακτηριστικών που αφορούν τη συμπεριφορά σε δημόσιο χώρο: την επικοινωνία και τις κοινωνικές συμβάσεις που καθορίζουν τις σχέσεις ανάμεσα στα φύλα, τις τάξεις, τις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και επαγγελματικές κατηγορίες, όσο και από τον τρόπο που οι πολίτες ορίζουν τη συλλογική και ατομική τους ταυτότητα: πώς περιγράφουν δηλαδή τους εαυτούς τους ως πολίτες της χώρας, πώς αντιλαμβάνονται το συλλογικό παρόν και παρελθόν, τις κοινές επιδιώξεις για το μέλλον, τη σχέση τους με τους θεσμούς, την εξουσία, τις σχέσεις ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες και τις σχέσεις της χώρας τους με άλλα κράτη. 

Ένα από τα βασικά ψυχολογικά γνωρίσματα που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική σκέψη των Ελλήνων -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αποτελεί γνώρισμα και άλλων λαών- είναι η έντονη προσωπολατρία, η ατέρμονη αναζήτηση όχι ανθρώπων που θα φροντίσουν να λειτουργήσουν σωστά οι θεσμοί, αλλά ενός ηγέτη που στο πρόσωπό του θα συγκεντρώνονται όλα τα θετικά χαρακτηριστικά - με προεξέχον αυτό του ανδρισμού. Ο στιβαρός αυτός «πατέρας», που καταρχάς θα πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη τόσο στους Έλληνες πολίτες όσο και στις πολιτικές ηγεσίες των άλλων χωρών, θα καθοδηγήσει τον λαό, θα προστατεύσει τα συμφέροντά του και τελικά θα σώσει τη χώρα από τους εχθρούς της, αφού αυτός με την ευφυΐα, τον δυναμισμό, και τον «τσαμπουκά» του θα την βγάλει από τα όποια αδιέξοδα. 

Η αναζήτηση σωτηρίας στο πρόσωπο ενός ηγέτη σε συνδυασμό με την τάση μας να προβάλουμε ως λαός μια ομοιόμορφη εικόνα, αγνοώντας ή σκόπιμα αποκλείοντας μειονοτικές ομάδες από την επίσημη εκδοχή της Ιστορίας (Ρομά, Εβραίοι, Βλάχοι, Αρβανίτες), η ανασφάλεια και το κόμπλεξ που ακόμη εκφράζουμε απέναντι στους Τούρκους –και το οποίο μπορεί εύκολα μεν να εξηγείται αφού έχει τις ρίζες του σε ταπεινώσεις και προδοσίες του παρελθόντος αλλά σε κρίσιμες στιγμές αποτελεί σταθερή πηγή εκμετάλλευσης από διάφορους Εθνοπατέρες– και το μόνιμο άγχος μας ότι οι Ευρωπαίοι μάς υποτιμούν, μην αναγνωρίζοντας το ρόλο που οι πρόγονοί μας έχουν παίξει στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού, μας παρασύρουν συχνά να επαναλαμβάνουμε λάθη του παρελθόντος, κάνοντας κύκλους κι επιστρέφοντας κάθε τετραετία στους ίδιους πολιτικούς αρχηγούς, στα ίδια κόμματα, στην ίδια ανώριμη αντίληψη περί εξουσίας. 

Γι’ αυτό, όταν ακούμε από μερίδα του τύπου αλλά και τους ίδιους τους πολίτες ότι απορρίπτουν τους θεσμούς, ότι η Ελληνική Δημοκρατία έχει αποτύχει, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι στην ουσία δεν αναφέρονται στο πολιτειακό και συνταγματικό μας πλαίσιο καθεαυτό, αλλά σε πρόσωπα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καταχράστηκαν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων τους – αφού, δυστυχώς, αρκετοί από άγνοια και κάποιοι άλλοι από επίβουλη σκοπιμότητα, τείνουν να συγχέουν τα πρόσωπα με τους θεσμούς. 

th-aganaktismenoi-sygkentrwsi-syntagmaΤον τελευταίο μήνα μεγάλος αριθμός πολιτών κάθε ηλικιακής ομάδας δηλώνει με την καθημερινή, ενεργή παρουσία του την απογοήτευσή και τη δικαιολογημένη αγανάκτησή του στην Πλατεία Συντάγματος (αλλά και σε πολλές άλλες πλατείες της χώρας). Πολλά έχουν γραφτεί και ακουστεί για το «κίνημα της πλατείας», καθώς και για τα διαφορετικά γκρουπς που συναποτελούν τους αγανακτισμένους διαδηλωτές. Όπως καθετί καινούργιο και διαφορετικό, συγκεντρώνει από τη μία θετικά σχόλια και από την άλλη έντονη δυσπιστία από μερίδα του τύπου και των πολιτών. Οι αντιδράσεις κυμαίνονται από την κολακεία της πλατείας, ως την πλατειο-φοβία και την απόρριψη. 

Το γεγονός και μόνο ότι οι διαδηλωτές δεν υποκινούνται κομματικά, ούτε επιδιώκουν την προστασία των κομμάτων είναι από μόνο του πολύ θετικό και σηματοδοτεί μια στροφή σε έναν πιο ώριμο τρόπο πολιτικής σκέψης και δράσης, σύμφωνα με τον οποίο ο πολίτης αποδέχεται τις ευθύνες του και πάνω από όλα αρνείται να χρησιμοποιήσει τη μεσολάβηση των προσωποπαγών μηχανισμών για να κάνει τα αιτήματά του να ακουστούν. 

Ιδιαίτερα, οι ισορροπίες δυνάμεων στην λεγόμενη «κάτω πλατεία», όπου συγκεντρώνονται συνήθως οι πολιτικά πιο ευαισθητοποιημένοι διαδηλωτές, φαίνεται ότι θα καθορίσουν το ερχόμενο διάστημα την όποια ιδεολογική προοπτική αλλά και τη διάρκεια της παρουσίας των αγανακτισμένων. Το γεγονός που σίγουρα προκαλεί ανησυχία είναι η χρήση της πλατείας για την προώθηση αιτημάτων κατάργησης του δημοκρατικού πολιτεύματος, από ακροδεξιές ομάδες που οι ιαχές τους βρίσκουν πλέον ευρύ ακροατήριο. Στην «άμεση δημοκρατία» της πλατείας αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Και σε αυτό ακριβώς έγκειται η διαφορά της από την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, η οποία διέπεται από τις αρχές της ισονομίας, της ακριβοδικίας και της προστασίας του κάθε πολίτη ανεξαρτήτως φυλής, φύλου ή θρησκεύματος. Αυτό που χρειαζόμαστε στις παρούσες συνθήκες είναι η υποστήριξη και ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών που προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, κι όχι η αναζήτηση ενός ακόμα Εθνοσωτήρα.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τέλεια Ομορφιά

Τέλεια Ομορφιά

Της Εύας Στάμου

Η Τέλεια Ομορφιά είναι η πρόσφατη ταινία του Πάολο Σορεντίνο που εντυπωσίασε στο Φεστιβάλ των Καννών και έκανε εισπρακτικά ρεκόρ στη Γερμανία...

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Της Εύας Στάμου

Η πρόσφατη ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, La Vénus à la Fourrure, που έκανε πρεμιέρα τον Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών, είναι βασισμένη στη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιν...

Η ζωή της Αντέλ

Η ζωή της Αντέλ

Της Εύας Στάμου

Η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της προσωπικής μας ταυτότητας. Οι περισσότεροι αρχίζουμε να διερευνούμε τις ερωτικές προτιμήσεις και φαντασιώσεις μας κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Η καρδιά του βιβλίου χτυπάει και φέτος στα Χανιά με «ατομικές και συλλογικές ταυτότητες»

2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Η καρδιά του βιβλίου χτυπάει και φέτος στα Χανιά με «ατομικές και συλλογικές ταυτότητες»

Ο Δήμος Χανίων σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης εγκαινιάζουν το 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, από την Τρίτη 20 έως και το Σάββατο 24 Ιουνίου 2023. Στην κεντρική εικόνια, ο Δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης και ο Διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, ο δημοσιογράφος Μανώλης Πιμπλής.

...
Μαρία Ηλιού: «Θέλησα να γράψω ένα μυθιστόρημα που να πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά»

Μαρία Ηλιού: «Θέλησα να γράψω ένα μυθιστόρημα που να πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά»

Με αφορμή το μυθιστόρημά της «Μια φιλία στη Σμύρνη» (εκδ. Μίνωας), το οποίο τιμήθηκε φέτος με το βραβείο Ουράνη πεζού λόγου, η σκηνοθέτις, σεναριογράφος και συγγραφέας Μαρία Ηλιού μιλά για τη Σμύρνη, την κινηματογραφική της παιδεία και τις λογοτεχνικές επιρροές της.

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ