«Ήθελα το κείμενο να είναι σκληρό, σαν τον χαρακτήρα του ήρωα»

Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου Στάθης Ρακής βρίσκεται στον κυκεώνα και την έξαψη της δεκαετίας του 2000. Πετυχημένος σύμβουλος επιχειρήσεων ζει για χρόνια σε ξενοδοχεία ανάμεσα σε Λος Άντζελες, Νέα Υόρκη και Παρίσι. Ένας μεγάλος έρωτας και η απόρριψη θα του αλλάξουν τη ζωή.  Η επιτυχία, τα χρήματα, η κοινωνική καταξίωση σύντομα θα αποδειχθούν εφήμερα. Τα ναρκωτικά, το σεξ και η επιτυχία δεν αρκούν στο να τον βάλουν σε έναν κοσμο, τον οποίο έχει ζηλέψει πολύ. Ο Στάθης θα ζήσει την πίσω όψη του αμερικανικού ονείρου. Πολύ διαφορετικός για να τον δεχτούν, πολύ πεισματάρης για να τα παρατήσει.

Το βιβλίο ήδη έχει πάρει εξαιρετικές κριτικές με προεξέχουσα αυτή του Micheal Cunningham, συγγραφέα του βιβλίου Οι Ώρες: «Το Hotel Living, του Ioannis Pappos, θα μπορούσε να αποτελεί μετενσάρκωση του Great Gatsby σε μια σύγχρονη κόλαση, που ούτε ο F. Scott Fitzgerald θα μπορούσε να φανταστεί. Είναι ανατριχιαστικό. Είναι ένα βιβλίο έξυπνο και σέξι, αστείο και τραγικό. Είναι, με λίγα λόγια, ένα σπουδαίο και ενοχλητικής ομορφιάς βιβλίο». [1] 

Ο Ioannis μένει στη Νέα Υόρκη τα τελευταία 15 χρόνια. Γενναιόδωρος κι ευγενικός, μαχητικός στις απόψεις του και χαμηλών τόνων άνθρωπος, έρχεται συχνά στην Ελλάδα, βλέπει τους φίλους του στην Αθήνα, επισκέπτεται το πατρικό του στο Πήλιο. Κρατάει στενή και ουσιαστική επαφή με την ελληνική γλώσσα. Με αφορμή όλα τα παραπάνω, και μέχρι το βιβλίο να μεταφραστεί και στα ελληνικά, κάναμε μια κουβέντα μαζί του.

Θα ήθελα να μου πεις πόσα χρόνια μένεις στη Νέα Υόρκη, με τι ασχολείσαι εκεί και πώς μπήκε το γράψιμο στη ζωή σου;

Στη Νέα Υόρκη μετακόμισα το 1999, από το Σαν Φρανσίσκο. Τα τελευταία 20 χρόνια δουλεύω στο χώρο του Management Consulting για βιο-φαρμακευτικές εταιρίες. Άρχισα να γράφω κατά τη διάρκεια της τελευταίας οικονομικής κρίσης γιατί δεν είχα δουλειά. Εκείνη την περίοδο, οι περισσότεροι από εμάς, δεν μπορούσαμε να δούμε φως σε μακροοικονομικό επίπεδο. Επιπλέον, περνούσα κάτι παραπάνω από αυτό που λέμε κρίση μέσης ηλικίας. Περνούσα υπαρξιακή κρίση μιας και όλη μου τη ζωή είτε σπούδαζα είτε δούλευα. Ξαφνικά βρέθηκα χωρίς δουλειά και φίλους. Οι δουλειές και οι φιλίες είναι πάρα πολύ συνδεδεμένες στον εργασιακό χώρο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι άρχισα να γράφω θυμωμένος. Αλλά κανένα συναίσθημα δεν κρατάει για πάντα. Σύντομα ένιωσα ντροπή και νοσταλγία. Κι έπειτα μπόρεσα να πάρω μια απόσταση. Κατάφερα να δω τους χαρακτήρες για τους οποίους έγραφα χωρίς να τους κρίνω και μέσω αυτών ξαναδέχτηκα τον εαυτό μου με τα καλά του και τα ελαττώματά του. Το γράψιμο ήταν και είναι πηγή ζωής για μένα.

Περνούσα κάτι παραπάνω από αυτό που λέμε κρίση μέσης ηλικίας. Περνούσα υπαρξιακή κρίση. Ξαφνικά βρέθηκα χωρίς δουλειά και φίλους. Κι έπειτα μπόρεσα να πάρω μια απόσταση. Κατάφερα να δω τους χαρακτήρες για τους οποίους έγραφα χωρίς να τους κρίνω και μέσω αυτών ξαναδέχτηκα τον εαυτό μου με τα καλά του και τα ελαττώματά του. Το γράψιμο ήταν και είναι πηγή ζωής για μένα.

Μόλις κυκλοφόρησε το πρώτο σου μυθιστόρημα, με τίτλο Hotel Living, από τον Harper Collins. Πες μου, με δύο λόγια, για τι μιλάει;

Το Hotel Living είναι μια ιστορία αγάπης και φιλίας στα mid ‘00s, την εποχή όπου όλα επιτρέπονταν. Όλοι κυνηγούσαμε, τρέχαμε, χορεύαμε μέχρι που –αναγκαστικά– κάποια στιγμή η μουσική σταμάτησε. Η ιστορία έχει να κάνει στην κυριολεξία με το να ζεις σε ξενοδοχεία, μιας και ο ήρωας ζει για χρόνια σε ξενοδοχεία λόγω της δουλειάς του, κάτι που τότε γίνονταν συχνά. Ο τίτλος όμως του βιβλίου περιέχει και μια μεταφορά. Το να ζεις σε ξενοδοχεία δε σου δίνει ρίζες, δεν έχει σταθερότητα. Είναι ένα μεταβατικό στάδιο που δεν σου επιτρέπει να ωριμάσεις. Σε αιχμαλωτίζει σε μια διαδικασία ενός διαρκούς «μετά», όπου αναζητάς την επόμενη ευκαιρία ή την επόμενη τάση. Η ειρωνία στο βιβλίο –και όλης εκείνης της εποχής– είναι πως όταν όλα φαινομενικά πήγαιναν καλά, οι χαρακτήρες δεν ήταν ευτυχισμένοι. Δημιουργούσαν οι ίδιοι τα πρόβλήματά τους. Το αίσθημα του ανικανοποίητου μπορεί να είναι ένδειξη παρακμής αλλά είναι και κάτι ανθρώπινο.

Photos by Brian Reeder and Patrick Skeley

Ο ήρωάς σου όμως ζει το Αμερικανικό Όνειρο από την ανάποδη. Συναισθηματική κατάρρευση και περιδίνηση σε έναν κόσμο εφήμερων σχέσεων, απολαύσεων και ανθρώπων. Τι μένει στο τέλος;

Ο ήρωας ακολουθεί μια τοξωτή πορεία με αρχή, μέση και τέλος. Μέσα σε αυτή την πορεία υπάρχουν στοιχεία δυστοπίας -περιφρόνηση, εθισμός, διαφθορά- αλλά όπως ανέφερα και πριν, όλα αυτά είναι μέρος του DNA μας. Ειλικρινά δεν ξέρω αν είχαμε μεγαλύτερη σήψη τον καιρό της ευμάρειας, που κατέληξε σε φούσκα, ή τον καιρό της κρίσης που ακολούθησε. Όπως και να έχει ήθελα το βιβλίο που έγραφα να περιγράφει αυτή τη σήψη σε βαθμό που να πονάει. Ήθελα το κείμενο να είναι σκληρό, σαν τον χαρακτήρα του ήρωα. Να κοιτά ηδονοβλεπτικά τη ζωή του, σαν να βρίσκεται ο αναγνώστης στην αίθουσα συσκέψεων στη Wall Street, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, στην τουαλέτα του αεροπλάνου. Χρησιμοποίησα εκφράσεις από επαγγελματικά μηνύματα και μέιλ, χωρίς editing. Δεν ήθελα να γράψω ένα επεξηγηματικό ή απολογητικό βιβλίο, αλλά ένα βιβλίο ειλικρινές, παρόλο που μιλάμε για ένα μυθιστόρημα. Και αυτή η αμεσότητα είναι ίσως κάτι που μπορεί να μείνει στο τέλος.

Το βιβλίο έχει ήδη πάρει πολύ καλές κριτικές. Πώς αισθάνεσαι και ποιές είναι οι προσδοκίες σου από αυτό; Θα ήθελες να το δεις να γίνεται ταινία στον κινηματογράφο;

Σαν πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας έχεις δυσκολίες αλλά και πλεονεκτήματα. Οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πραγματικά επιλεκτικοί αλλά ρισκάρουν να επενδύσουν στους νέους συγγραφείς. Αυτοί αποτελούν την ελπίδα τους. Ήμουν πάρα πολύ τυχερός που βραβευμένοι συγγραφείς διάβασαν το Hotel Living και μου έδωσαν συμβουλές και επίσης είμαι ευγνώμων για τα επαινετικά σχόλια που απέσπασε ήδη το βιβλίο από τη συγγραφική ελίτ της Νέας Υόρκης. Τώρα, φυσικά, με ρωτάς για ταινία. Το Hotel Living θα ήθελα να μείνει βιβλίο. Το βρίσκω πολύ όμορφο ένα βιβλίο να παραμένει βιβλίο. Ένας από τους λόγους που το λέω αυτό είναι γιατί έχω μια σχεδόν αρρωστημένη σχέση με τις εικόνες που με κατακλύζουν, τα τελευταία χρόνια, μέσα από όλα τα social media. Παρόλα αυτά με έχουν πλησιάσει κάποιοι παραγωγοί κινηματογραφικών ταινιών. Έχουμε ξεκινήσει κάποιες συζητήσεις. Ίσως. Προς το παρόν είμαι χαρούμενος με το βιβλίο, όπως το έβγαλε ο Harper Collins.

Οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πραγματικά επιλεκτικοί αλλά ρισκάρουν να επενδύσουν στους νέους συγγραφείς. Ήμουν πάρα πολύ τυχερός που βραβευμένοι συγγραφείς διάβασαν το Hotel Living και μου έδωσαν συμβουλές και επίσης είμαι ευγνώμων για τα επαινετικά σχόλια που απέσπασε ήδη το βιβλίο από τη συγγραφική ελίτ της Νέας Υόρκης.

Τα τελευταία χρόνια στη λογοτεχνία των Ηνωμένων Πολιτειών συμπεριλαμβάνονται σημαντικές «φωνές» συγγραφέων, οι οποίοι ζουν εκεί ως μετανάστες πρώτης γενιάς. Για να φέρω δύο παραδείγματα συγγραφέων, οι οποίοι έχουν μεταφραστεί προσφάτως στην Ελλάδα, θα έλεγα τον Junot Diaz (από τον Άγιο Δομίνικο) και τον Justin Torres (από το Πουέρτο Ρίκο). Πόσο πιστεύεις ότι η ιδιαιτερότητα της καταγωγής αλλά και ο τρόπος της χρήσης της γλώσσας βοηθάει σε αυτό που γράφεις για να ξεχωρίσει στην πληθώρα βιβλίων που εκδίδονται στις Η.Π.Α.;

Μου αρέσουν ο Diaz και ο Torres. Η γλώσσα και η σκέψη είναι αλληλοεξαρτώμενες. Αυτό φαίνεται πιο πολύ στους Γάλλους. Ο τρόπος που μιλάνε και ο τρόπος που σκέφτονται είναι σχεδόν ταυτόσημοι. Χρησιμοποιούν μεγάλες προτάσεις και εκφράσεις αλλά έχουν πιο περιορισμένο λεξιλόγιο από τους Άγγλους. Άρα συγκεκριμένοι ορισμοί χτίζονται με λέξεις σαν lego. Σκέψου τη γλώσσα της διπλωματίας. Κατά τον ίδιο τρόπο, όπως πολύ σωστά λες, το ότι είμαι Έλληνας δεν με βοηθάει τόσο στη λογοτεχνία όσο στη διαφορετικότητα.

Photos by Sabrina Tricarico, Atalanti Martinou and Patrick Skeley

Ποια είναι τα διαβάσματά σου όσον αφορά την ελληνική λογοτεχνία; Ποιους συγγραφείς αγαπάς και σε ποιους επιστρέφεις όταν θέλεις να συνδεθείς ξανά με την ελληνική γλώσσα;

Διαβάζω, μάλλον ξαναδιαβάζω, κλασικούς: Σαμαράκη, που αγόρασα πρόσφατα, Σεφέρη και Καζαντζάκη, που πήρα από το σπίτι του πατέρα μου στο Πήλιο. Από συγχρονους διαβάζω Κορτώ και Τερζίδη. Είναι συγγραφείς που εκτιμώ γιατί δεν έχουν κολλήματα. Θα πάνε εκεί που πρέπει κι ας χάσουν τον αναγνώστη.

Γράφεις κάτι αυτόν τον καιρό;

Γράφω ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στην Ελλάδα και λέγεται Drowning Zeus. Οι χαρακτήρες του είναι της γενιάς των ‘80s, ‘90s και ‘00s. Μπλέκει την ομορφιά με την ασυδοσία, την Εθνική Οδό με τους μετανάστες και τα βόρεια προάστια με τον Θεσσαλικό κάμπο. Είναι σκληρό μυθιστόρημα. Διαβάζω τις σελίδες και με χτυπάνε στο στομάχι. Θα δούμε.

* Η φωτογραφία του συγγραφέα είναι της Σωτηρίας Κρυστάλλη.

[1] “Ioannis Pappos’ Hotel Living could be The Great Gatsby, reincarnated in a contemporary hell beyond even F. Scott Fitzgerald’s imagination. It’s harrowing. It’s smart and sexy; it’s funny and tragic. It is, in short, a great and terrible beauty of a book.” - Michael Cunningham, Pulitzer Prize-winner and New York Times bestselling author of The Snow Queen and The Hours.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.