
Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός
Πέρα μακριά
Πίσω μου στέκει μια φαρδιά, ψηλή πύλη. Μια πύλη φτιαγμένη από δυνατό μαύρο σίδερο, με τα κάγκελα αρκετά μακριά το ένα από το άλλο, ώστε να μπορείς να κοιτάξεις μέσα. Αρκετά πλάγια, ώστε να χωράει να περάσει ένα χέρι ανάμεσά τους. Αλλά μόνο ένα χέρι. Εσείς στη μια πλευρά της πύλης, εγώ στην άλλη. Μόνοι. Έριξα μια φευγαλέα ματιά πίσω μου και είδα τα πολλά σας χέρια να τεντώνονται μέσα από τα κάγκελα. Θα θέλατε όλοι να βρεθείτε εδώ. Μαζί με μένα. Αντί για μένα. Όμως είναι μάταιο. Εσείς είστε εκεί κι εγώ είμαι εδώ. Κι αυτήν τη φορά χαίρομαι που είμαι μόνος στην άλλη πλευρά.
Ξανά, γύρισα και κοίταξα πέρα. Προς τη λευκή σφαίρα του φεγγαριού που έριχνε την αντανάκλασή της στη μαύρη θάλασσα, την οποία θα ήταν σχεδόν αδύνατο να ξεχωρίσεις από τον ουρανό, αν δεν ήταν η απαλή κίνηση των κυμάτων. Το παγωμένο αεράκι που περνάει εντός μου με ξυπνάει από κάτι σαν θάνατο, και νιώθω και πάλι ζωντανός. Παραπάνω από ζωντανός. Είναι μια νέα αίσθηση. Αποκομμένος από το μυαλό μου, από όλους εσάς που βρίσκεστε πίσω μου, από το ίδιο μου το σώμα. Είμαι ζωντανός μόνο για τα όσα αντικρίζω εμπρός μου, βλέπω πράγματα που υπήρχαν από πάντα και φαίνεται πως θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Νιώθω μικρός.
Και όσο πιο μικρός νιώθω, τόσο πιο ελαφρύς γίνομαι. Απελευθερώνομαι από τα επίμονα βλέμματα των ανθρώπων, εκείνων που θέλουν από μένα κάτι που δεν καταλαβαίνω, απελευθερώνομαι ακόμα και από εμένα, από τον ίδιο μου τον εαυτό, γιατί μερικές φορές με κουράζω απίστευτα. Εδώ, τώρα, ακριβώς αυτήν τη στιγμή, γίνομαι κάτι άλλο. Δηλαδή, λιώνω, μετασχηματίζομαι σε κάτι πιο απέραντο από μένα. Και τα δάκρυα κυλούν, θαρρείς και γνωρίζω τα όσα θα έρθουν και την ίδια στιγμή δεν ξέρω πώς συμβαίνουν όλα αυτά. Τα πόδια μου αφήνουν το έδαφος λες και αυτό είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο – ή μήπως όχι αυτού του κόσμου; Το στήθος μου το νιώθω ελαφρύ. Πανάλαφρο και σαν να αιωρείται. Συνεχίζω να ανυψώνομαι από το έδαφος, βλέπω τον εαυτό μου να φεύγει ψηλά. Αργά. Λες και έτσι έπρεπε να είναι τα πράγμα τα, από πάντα.
Σηκώνομαι όλο και πιο ψηλά. Όσο πιο κοντά στο φεγγάρι, ακόμα πιο μακριά από το έδαφος. Και εδώ, στη μέση του απόλυτου τίποτα, γίνομαι ένα μαζί του. Και τα δάκρυά μου δεν σταματούν να τρέχουν, από τη χαρά για αυτό το πανέμορφο κενό, με το οποίο γίνομαι ένα.
Για μια στιγμή, μόνο για μια στιγμή, σχεδόν χτυπάω ξανά στην πύλη, όταν αντικρίζω στην άλλη πλευρά της τα ορθάνοιχτα μάτια σας που είναι γεμάτα λαχτάρα, να κοιτάζουν ψηλά, προς το μέρος μου. Θέλετε να βρεθείτε εδώ, αντί για μέ να. Έτσι δεν είναι; Χαμογέλασα, όμως μονάχα για μια στιγμή. Γιατί τέτοιες σκέψεις άρχισαν να μοιάζουν όλο και πιο ασήμαντες σε τούτο το κενό εδώ πάνω. Σχεδόν για γέλια. Παράλογοι συλλογισμοί που σε τραβάνε προς τα κάτω. Και δεν ήθελα να επιστρέψω κάτω. Είναι τόσο όμορφα εδώ ψηλά.
Όταν βρίσκεσαι εδώ πάνω, μπορείς να καταλάβεις πιο καθαρά τι ήταν αυτό που σε κρατούσε καρφωμένο κάτω και τι είναι αυτό που τελικά σου επιτρέπει να παραδοθείς. Έζησα όλη μου τη ζωή σε έναν κόσμο στον οποίο ήθελα να φουσκώσω τον εαυτό μου για να αισθάνομαι πιο σημαντικός. Μια σπουδαία δουλειά. Πομπώδεις δηλώσεις.
Όταν βρίσκεσαι εδώ πάνω, μπορείς να καταλάβεις πιο καθαρά τι ήταν αυτό που σε κρατούσε καρφωμένο κάτω και τι είναι αυτό που τελικά σου επιτρέπει να παραδοθείς. Έζησα όλη μου τη ζωή σε έναν κόσμο στον οποίο ήθελα να φουσκώσω τον εαυτό μου για να αισθάνομαι πιο σημαντικός. Μια σπουδαία δουλειά. Πομπώδεις δηλώσεις. Μια περιορισμένη εικόνα. Όταν, στην πραγματικότητα, μόνο σαν άρχισα να γίνομαι μικρότερος ένιωσα να ανήκω σε κάτι πολύ μεγαλύτερο από μένα. Κάποιοι το λένε θρησκεία, άλλοι αίσθηση του ανήκειν στην κοινότητα, όμως αυτό που πιστεύω είναι πως πρόκειται για τη βαθιά επίγνωση αυτού που βρίσκεται πέρα από τον εαυτό μας. Και την ικανότητα να είναι κανείς αρκετά ταπεινός για να αποδεχτεί ότι εσείς, αυτοί που στέκουν στο πλάι σας, μπροστά σας, πίσω σας και αποκάτω σας, είμαστε όλοι πλάσματα φτιαγμένα από το ίδιο υλικό, και πως το μόνο που μας χωρίζει είναι όχι κάποια ξένη ιδέα, ή η ατομικότητα, ή κάποιο αρχέγονο ταλέντο, μα οι συνθήκες. Μόνο οι συνθήκες. Εγώ γεννήθηκα μέσα στην πολυτέλεια και η μητέρα η δική σου ήταν μια μπάσταρδη, και εκείνος νιώθει να πνίγεται από την οργή που κατέτρωγε τον πατέρα του. Μας διαχωρίζουν οι εμπειρίες μας, όμως την ίδια στιγμή και στο τέλος, αυτές είναι που μας φέρνουν κοντά με μία μόνο ιστορία – την ιστορία των συνθηκών.
Και αναρωτιέμαι, ποιο είναι το νόημα της ζωής μου, αν εκείνη έχει χάσει τον πρωταρχικό σκοπό της; Αν με έχουν σχεδόν σκλαβώσει οι εικόνες που υποτίθεται πως πρέπει να προ βάλλω για να δείχνω ότι αξίζω να ζω σε αυτόν τον κόσμο; Όμως όταν έχεις γίνει μικρότερος και η εστίασή σου δεν είναι πια διαρκώς πάνω σε σένα τον ίδιο, όταν είσαι πια μέρος μιας ιδέας μεγαλύτερης από τον εαυτό σου, αυτό είναι κάτι τόσο όμορφο. Πανέμορφο.
Εκεί πάνω, στη μέση του κατάμαυρου ουρανού, όλα κυλά νε στη θέση τους.
Και εκείνη τη νύχτα έγινα κι εγώ κομμάτι του τίποτα. Δεν ξέρω πώς συνέβη, αλλά συνέβη, και ήταν η πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής μου. Καλύτερη από το πρώτο μου φιλί με την πρώτη μου αγάπη. Καλύτερη από τότε που ήμουν σε μια βάρκα με έναν φίλο στην κοιλάδα της Κριστιάνια, περιτριγυρισμένος από πάπιες, γελώντας για τον πολύ απλό λόγο ότι το μυαλό μας είχε διώξει από πάνω του, έστω και για λίγο, όλη αυτήν τη βαρύτητα που κουβαλούσε.
Εδώ πάνω, δεν έχω ξεχάσει το βάρος. Είναι ακόμη εκεί.
Αλλά έχει χάσει την τόση σημασία του. Όταν γίνεσαι μέρος του τίποτα, τα πάντα χάνουν βάρος και σημασία.
Ξυπνώντας απότομα, κοίταξα ψηλά στον ουρανό, μα δεν υπήρχε φεγγάρι.
Και έβαλα τα κλάματα.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Μάλτα. Μια γάτα που έχει χάσει την ιδιοκτήτριά της, μια γυναίκα η οποία νοσταλγεί τα περασμένα και αναπτύσσει μια ασυνήθιστη σχέση με έναν οδηγό λεωφορείου, ένας μετανάστης που, κουβαλώντας τα τραύματα του παρελθόντος, έρχεται αντιμέτωπος με τη βία των ανθρώπων στο νησί, μια μητέρα η οποία παλεύει να ξεπεράσει τον χαμό του παιδιού της, και μια νεαρή που αναζητά απεγνωσμένα κάτι που θα δώσει νόημα στη ζωή της, είναι λίγοι μόνο από τους ήρωες των δεκατεσσάρων διηγημάτων που κρατάτε στα χέρια σας. Ιστορίες γλυκές και θλιβερές, σκληρές μα συνάμα ελπιδοφόρες, θέματα πολιτικά και κοινωνικά, αλλά και η ανακουφιστική υπενθύμιση ότι τα πράγματα αναπόφευκτα θα αλλάξουν. Προς το καλύτερο.
Στη συλλογή διηγημάτων της Τα καταστρέψατε όλα, η Λάρα Καλέγια μάς φέρνει αντιμέτωπους με τη δύναμη αλλά και την ευθύνη που έχουμε, να χτίσουμε τον κόσμο του αύριο. Μήπως τελικά δεν έχουν όλα καταστραφεί ακόμη;
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) είναι Μαλτέζα συγγραφέας και μεταφράστρια. Έχοντας ολοκληρώσει μεσανατολικές σπουδές, εργάστηκε για κάποια χρόνια στον τομέα του τουρισμού και στη συνέχεια ως βιβλιοθηκάριος. Έχει γράψει ένα μυθιστόρημα και μια συλλογή διηγημάτων. To μυθιστόρημά της LucyMin? συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Μάλτας.
Η συλλογή διηγημάτων της Τα καταστρέψατε όλα κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Μάλτας στην κατηγορία πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, καθώς και το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2021, και είναι το πρώτο βιβλίο της που κυκλοφορεί στα ελληνικά.