«Μακάβριες ιστορίες κατά Σαρλ Μποντλέρ», του Έντγκαρ Άλαν Πόε (προδημοσίευση)

Η μαρτυριάρα καρδιά

Πράγματι! Είμαι πολύ νευρικός, τρομερά νευρικός, πάντα ήμουν· γιατί όμως προσποιείστε πως είμαι τρελός; Η ασθένεια έχει οξύνει τις αισθήσεις μου – δεν τις έχει καταστρέψει, δεν τις έχει αμβλύνει. Πάνω απ’ οτιδήποτε, είχα άψογη την αίσθηση της ακοής. Έχω ακούσει τα πάντα εξ ουρανού και γης. Έχω ακούσει πολλά κι από την κόλαση. Πώς είμαι τρελός; Προσέξτε! Και παρακολουθήστε με πόση διαύγεια, με πόση ηρεμία μπορώ να σας διηγηθώ ολόκληρη την ιστορία.

Είναι αδύνατον να πω πώς εισέβαλε εξαρχής η ιδέα στο μυαλό μου· αλλά μόλις το κατέκτησε, με στοίχειωνε νυχθημερόν. Σκοπό δεν είχα κανέναν. Πάθος δεν ένιωθα κανένα. Τον αγαπούσα τον γέρο. Ποτέ του δεν μου έκανε κακό. Ποτέ του δεν με πρόσβαλε. Καμιά επιθυμία δεν ένιωθα για τα χρυσάφια του. Πιστεύω πως ήταν το μάτι του! Ναι, αυτό ήταν! Ένα από τα μάτια του θύμιζε αυτά των όρνιων – ένα μάτι ξεθωριασμένο μπλε, με μια μεμβράνη πάνω του. Κάθε φορά που αυτό το μάτι έπεφτε πάνω μου, το αίμα μου πάγωνε· κι έτσι, αργά, σταδιακά, μου καρφώθηκε στο μυαλό να αφαιρέσω τη ζωή του γέρου και μ’ αυτό τον τρόπο να απαλλαγώ από το μάτι μια για πάντα.

Προσέξτε τώρα, όμως! Θα με πάρετε για τρελό. Οι τρελοί δεν γνωρίζουν το παραμικρό. Μα, μόνο να με βλέπατε! Αν βλέπατε με πόση σύνεση προχώρησα! Με πόση προφύλαξη! Με πόση διορατικότητα, με πόση μυστικότητα προχώρησα επί τω έργω! Δεν ήμουν ποτέ πιο ευγενικός με τον γέρο απ’ ό,τι όλη την εβδομάδα πριν τη δολοφονία. Και κάθε βράδυ, κοντά στα μεσάνυχτα, γύριζα το μάνταλο της πόρτας του και την άνοιγα – ω! Τόσο απαλά! Και μετά, όταν την είχα ανοίξει αρκετά ώστε να χωράει το κεφάλι μου, έβαλα ένα φανάρι σβηστό, ερμητικά κλειστό, ερμητικά κλειστό, χωρίς ν’ αφήνω καμία δεσμίδα φωτός να περάσει. Ύστερα πέρασα από μέσα το κεφάλι μου. Αχ! Θα γελούσατε αν βλέπατε με πόση μαεστρία πέρασα το κεφάλι μου! Το κουνούσα αργά –πολύ, πολύ αργά– με τρόπο που δεν θα διέκοπτε τον ύπνο του γέρου. Μου πήρε σχεδόν μια ώρα να περάσω ολόκληρο το κεφάλι μου από το άνοιγμα, όσο χρειαζόταν για να μπορώ να τον βλέπω να κοιμάται στο κρεβάτι του. Αχ! Ένας τρελός θα ήταν τόσο συνετός; Και λοιπόν, όταν το κεφάλι μου ήταν πια για τα καλά μέσα στο δωμάτιο, άνοιξα με πολλή προσοχή τον φανό, αχ! Με πόση προσοχή, μα πόση προσοχή! Γιατί ο μεντεσές έτριζε. Τον άνοιξα ίσα που, τόσο όσο χρειαζόταν για να πέσει μια ανεπαίσθητη δέσμη φωτός σ’ αυτό το μάτι όρνιου. Κι αυτό το έκανα για εφτά μεγάλα βράδια – κάθε βράδυ, ακριβώς τα μεσάνυχτα, μα έβρισκα πάντα το μάτι κλειστό· κι έτσι μου ήταν αδύνατον να εκπληρώσω το έργο μου, αφού δεν ήταν ο γέρος που με τυραννούσε, ήταν το χαλασμένο του μάτι. Και κάθε πρωί, όταν ξημέρωνε, έμπαινα με τόλμη στο δωμάτιό του, του μιλούσα θαρραλέα, τον αποκαλούσα με τ’ όνομά του σε εγκάρδιο τόνο κι εκείνος με ενημέρωνε πώς πέρασε τη νύχτα. Βλέπετε, λοιπόν, ότι θα ήταν ένας πολύ σοφός γέρος αν είχε υποψιαστεί πως κάθε βράδυ, ακριβώς τα μεσάνυχτα, τον παρατηρούσα ενώ κοιμόταν.

Ποτέ πριν από εκείνο το βράδυ δεν είχα νιώσει την πλήρη έκταση των ικανοτήτων μου – της σπιρτάδας μου. Αδίκως προσπαθούσα να συγκρατήσω τα συναισθήματα του θριάμβου μου. Σκεφτόμουν πως ήμουν εκεί, έχοντας ανοίξει λίγο λίγο την πόρτα, κι ούτε που φανταζόταν τις κινήσεις ή τις μύχιες σκέψεις μου!

Την όγδοη νύχτα, άνοιξα με ακόμα περισσότερη προσοχή την πόρτα. Ο λεπτοδείκτης ενός ρολογιού κινούνταν γρηγορότερα απ’ το χέρι μου. Ποτέ πριν από εκείνο το βράδυ δεν είχα νιώσει την πλήρη έκταση των ικανοτήτων μου – της σπιρτάδας μου. Αδίκως προσπαθούσα να συγκρατήσω τα συναισθήματα του θριάμβου μου. Σκεφτόμουν πως ήμουν εκεί, έχοντας ανοίξει λίγο λίγο την πόρτα, κι ούτε που φανταζόταν τις κινήσεις ή τις μύχιες σκέψεις μου! Σ’ αυτή την ιδέα, άφησα να μου ξεφύγει ένα γελάκι· και ίσως να με άκουσε, γιατί ξαφνικά ανακάθισε στο κρεβάτι σαν να ξύπνησε. Τώρα, ίσως να πιστέψατε πως θα αποχωρούσα – όμως όχι. Το δωμάτιό του ήταν θεοσκότεινο, τα παραθυρόφυλλα ερμητικά κλειστά από φόβο για τυχόν διαρρήκτες, και ξέροντας πως δεν μπορούσε να δει τη μισάνοιχτη πόρτα, εγώ συνέχιζα να έχω το πάνω χέρι, πάντα το πάνω χέρι.

Πέρασα το κεφάλι μου μέσα και ακριβώς τη στιγμή που ετοιμαζόμουν να ανάψω τον φανό, πάνω που ξεσφράγιζα το πορτάκι, ο γέρος ανασηκώθηκε φωνάζοντας: «Ποιος είναι εκεί;»

Παρέμεινα εντελώς ακίνητος και δεν είπα λέξη. Για μια ολόκληρη ώρα δεν κουνήθηκα από τη θέση μου, και όλη αυτή την ώρα δεν τον άκουσα να αποκοιμιέται. Ήταν συνεχώς ξύπνιος, αφουγκραζόταν, όπως ακριβώς έκανα κι εγώ νύχτες ολόκληρες πριν, ακούγοντας τα ρολόγια του θανάτου στον τοίχο.

Μα να που τώρα άκουγα έναν αδύναμο στεναγμό, και ήξερα πως ήταν αναστεναγμός θανάσιμου τρόμου. Ήταν αυτός ο υποβόσκων, πνιχτός ήχος που πηγάζει από τα βάθη τής υπερφορτωμένης με δέος ψυχής. Γνώριζα καλά αυτό τον ήχο. Πολλές βραδιές, ακριβώς τα μεσάνυχτα, όταν όλος ο κόσμος κοιμόταν, ανάβλυζε κι από το δικό μου στέρνο, δυναμώνοντας με την αποτρόπαιη ηχώ του τους τρόμους που με τυραννούσαν. Λέω πως τον ήξερα καλά. Ήξερα τι ένιωθε ο γέρος και τον λυπόμουν, παρόλο που κατά βάθος γελούσα. Ήξερα πως παρέμενε ξύπνιος από τον πρώτο κιόλας ανεπαίσθητο θόρυβο, όταν στριφογύρισε στο κρεβάτι. Οι φόβοι του όλο και δυνάμωναν. Προσπαθούσε να τους κατευνάσει, όμως μάταια. Μονολογούσε «Δεν είναι παρά ο αέρας στην καμινάδα», «Είναι μόνο ένα ποντίκι που διασχίζει το δωμάτιο» ή «Είναι μόνο το τερέτισμα ενός τριζονιού». Ναι, προσπαθούσε να καθησυχάσει τον εαυτό του μ’ αυτές τις υποθέσεις, μα ήταν ανούσιο. Ανούσιο. Γιατί ο Θάνατος τον πλησίαζε λούζοντάς τον με τη μαύρη σκιά του, τυλίγοντας σ’ αυτήν το θύμα του. Και ήταν η θρηνητική επίδραση της άυλης σκιάς που τον έκανε να νιώθει –αν και δεν έβλεπε μήτε άκουγε– την παρουσία του κεφαλιού μου στο δωμάτιο, να τη νιώθει.

Αφότου πέρασε αρκετή ώρα που περίμενα, υπομονετικά, χωρίς να τον ακούω να ξαπλώνει ξανά, αποφάσισα να ανοίξω – πολύ λίγο, ίσα που, μια ρωγμή στο φανάρι. Έτσι το άνοιξα –δεν φαντάζεστε πόσο ύπουλα, ύπουλα– ώσπου μια μονή, θαμπή ακτίνα, σαν ιστός αράχνης, ξέφυγε από τη ρωγμή κι έπεσε πάνω στο μάτι όρνιου. Ήταν ανοιχτό –ορθάνοιχτο– και μια μανία με καταλάμβανε καθώς το κοιτούσα. Το έβλεπα με πάσα λεπτομέρεια – ολόκληρο ένα θαμπό μπλε, με μια αποτρόπαιη μεμβράνη πάνω του που με πάγωνε ως το κόκαλο· όμως δεν έβλεπα τίποτ’ άλλο από το πρόσωπο ή το είναι του γέρου, γιατί είχα καθοδηγήσει την ακτίνα, σαν από ένστικτο θαρρείς, ακριβώς πάνω στο καταραμένο σημείο. Και δεν σας έχω πει πως αυτό που λανθασμένα παίρνετε για τρέλα δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά υπερδιέγερση της λογικής; Τώρα, λέω, έφτασε στ’ αυτιά μου ένας χαμηλός, πνιχτός ήχος, όπως κάνει το ρολόι που το πνίγεις με βαμβάκι. Ήξερα καλά και αυτόν τον ήχο. Ήταν ο χτύπος της καρδιάς του γέρου. Πύρωνε τη μανία μου, όπως το χτύπημα των τυμπάνων αναζωπυρώνει το θάρρος του στρατιώτη.

Τώρα, λέω, έφτασε στ’ αυτιά μου ένας χαμηλός, πνιχτός ήχος, όπως κάνει το ρολόι που το πνίγεις με βαμβάκι. Ήξερα καλά και αυτόν τον ήχο. Ήταν ο χτύπος της καρδιάς του γέρου. Πύρωνε τη μανία μου, όπως το χτύπημα των τυμπάνων αναζωπυρώνει το θάρρος του στρατιώτη.

Αλλά ακόμα κι εκείνη τη στιγμή συγκρατήθηκα και παρέμεινα ακίνητος. Μόλις που ανέπνεα. Κρατούσα το φανάρι ακίνητο. Δοκίμαζα πόσο σταθερά μπορούσα να κρατήσω την ακτίνα πάνω στην κόρη. Στο μεταξύ, ο διαβολικός χτύπος της καρδιάς δυνάμωνε. Λεπτό με το λεπτό γινόταν όλο και πιο γρήγορος, όλο και πιο δυνατός. Ο τρόμος του γέρου πρέπει να ήταν απερίγραπτος! Δυνάμωνε, σας λέω δυνάμωνε, κάθε στιγμή! Με παρακολουθείτε; Σας το είπα πως είμαι νευρικός. Ε, λοιπόν, είμαι. Και τώρα, μέσα στη μαύρη ώρα της νύχτας, καταμεσής της αποτρόπαιης σιωπής του παλιόσπιτου, ένας τόσο παράξενος θόρυβος σαν αυτόν με οδηγούσε σ’ έναν ανεξέλεγκτο τρόμο. Κι όμως, για μερικά λεπτά ακόμα συγκρατήθηκα και παρέμεινα στήλη άλατος. Μα ο χτύπος όλο και δυνάμωνε, δυνάμωνε! Πίστευα πως η καρδιά θα εκραγεί. Και τώρα μια νέα αγωνία με κυρίευε: ότι κάποιος γείτονας θα άκουγε τον θόρυβο! Η ώρα του γέρου είχε έρθει. Με μια δυνατή κραυγή, άναψα το φανάρι και όρμησα στο δωμάτιο. Ούρλιαξε μια φορά – μονάχα μία. Μέσα σε μια στιγμή τον τράβηξα στο πάτωμα και αναποδογύρισα πάνω του το βαρύ κρεβάτι. Ύστερα χαμογέλασα, χαρούμενος που έφερα την αποστολή εις πέρας. Όμως, για πολλά λεπτά, η καρδιά συνέχισε να χτυπάει μ’ έναν υπόκωφο ήχο. Δεν με απασχολούσε, βέβαια. Δεν θα μπορούσε να ακουστεί πέρα από τον τοίχο. Σταδιακά έπαψε. Ο γέρος ήταν νεκρός. Μετακίνησα το κρεβάτι και εξέτασα το πτώμα. Ναι, ήταν κόκαλο, νεκρικά κοκαλωμένος. Ακούμπησα το κεφάλι μου πάνω στην καρδιά και το κράτησα εκεί για κάμποσα λεπτά. Δεν είχε σφυγμό. Ήταν νεκρός. Το μάτι του δεν θα με τυραννούσε πια.

Αν ακόμα με περνάτε για τρελό, θα πάψετε μόλις σας περιγράψω πόσο σχολαστικά έλαβα τα μέτρα μου για να κρύψω το πτώμα. Η νύχτα έφευγε και ενήργησα βιαστικά αλλά σιωπηλά. Πρώτα απ’ όλα διαμέλισα το πτώμα. Έκοψα το κεφάλι και τα χέρια και τα πόδια.

Ύστερα ξερίζωσα τρεις τάβλες από το πάτωμα του δωματίου και τα έβαλα όλα ανάμεσα στο κενό. Μετά τοποθέτησα ξανά τις τάβλες, τόσο έξυπνα, τόσο επιδέξια που κανένα ανθρώπινο μάτι –ούτε καν το δικό του– δεν θα μπορούσε να διακρίνει κάτι περίεργο. Δεν υπήρχε τίποτα να καθαρίσω – κανενός είδους λεκές, καθόλου αίμα πουθενά. Πρόσεξα πολύ γι’ αυτό. Η μπανιέρα τα είχε απορροφήσει όλα – χα!

Όταν ολοκλήρωσα αυτές τις διαδικασίες, ήταν τέσσερις τα ξημερώματα – πίσσα σκοτάδι σαν τα μεσάνυχτα. Καθώς η καμπάνα σήμανε την ώρα, άκουσα χτυπήματα στην πόρτα. Κατέβηκα ανάλαφρος να την ανοίξω – τι είχα, άλλωστε, να φοβηθώ; Τρεις άντρες μπήκαν μέσα, μου συστήθηκαν, με απόλυτη ευγένεια, ως αστυφύλακες. Ένας γείτονας άκουσε μια κραυγή μέσα στη νύχτα· υποψίες για κάτι ύποπτο εξαπλώθηκαν, πληροφορίες κατέφθασαν στα γραφεία της αστυφυλακής κι εκείνοι, οι αστυφύλακες, κλήθηκαν να ελέγξουν τα περίχωρα.

Χαμογέλασα – γιατί τι είχα να φοβηθώ; Τους καλωσόρισα. Η κραυγή, τους είπα, ήταν δική μου εξαιτίας ενός εφιάλτη. Ο γέρος, ανέφερα, έλειπε στην εξοχή. Ξενάγησα τους επισκέπτες μου σε ολόκληρο το σπίτι. Τους προέτρεψα να ψάξουν – να ψάξουν καλά. Τους οδήγησα, εν τέλει, στο υπνοδωμάτιο. Τους έδειξα τους θησαυρούς του, ασφαλείς, ανέγγιχτους. Στον ενθουσιασμό της αυτοπεποίθησής μου, έφερα καρέκλες στο δωμάτιο και επέμεινα να ξεκουραστούν από την ένταση, ενώ εγώ, στην άγρια αυθάδεια του αψεγάδιαστου θριάμβου μου, έβαλα την καρέκλα ακριβώς πάνω στο σημείο όπου κείτονταν το πτώμα του θύματος.

Σύντομα όμως έπιασα τον εαυτό μου να χλωμιάζει και ευχόμουν να φύγουν. Το κεφάλι μου πονούσε κι ένα βουητό τρυπούσε τ’ αυτιά μου. Αλλά εκείνοι κάθονταν ακόμα εκεί και συζητούσαν. Το βουητό έγινε πιο έντονο – συνεχιζόταν και γινόταν όλο και πιο έντονο.

Οι αξιωματικοί ήταν ικανοποιημένοι, η συμπεριφορά μου τους είχε πείσει. Αισθανόμουν εξαιρετικά άνετα. Καθίσαμε και, καθώς τους απαντούσα εύθυμα, κουβέντιασαν για οικεία πράγματα. Σύντομα όμως έπιασα τον εαυτό μου να χλωμιάζει και ευχόμουν να φύγουν. Το κεφάλι μου πονούσε κι ένα βουητό τρυπούσε τ’ αυτιά μου. Αλλά εκείνοι κάθονταν ακόμα εκεί και συζητούσαν. Το βουητό έγινε πιο έντονο – συνεχιζόταν και γινόταν όλο και πιο έντονο. Άρχισα να μιλάω ακόμα πιο παρορμητικά για να ξεφορτωθώ αυτή την αίσθηση, όμως όσο συνεχιζόταν τόσο πιο απόλυτο χαρακτήρα αποκτούσε, μέχρι που με την ώρα συνειδητοποίησα ότι ο θόρυβος δεν ήταν μέσα στ’ αυτιά μου.

Χωρίς αμφιβολία ήμουν πλέον κατάχλωμος, παραδόξως όμως μιλούσα ασταμάτητα και υψώνοντας τη φωνή μου. Ο ήχος παρ’ όλα αυτά δυνάμωνε – και τι μπορούσα να κάνω; Ήταν ένας χαμηλός, αχνός, γρήγορος ήχος, έμοιαζε πολύ με τον ήχο που κάνει ένα ρολόι πνιγμένο σε βαμβάκι. Πάλεψα να βρω ανάσα – κι όμως, οι αξιωματικοί ούτε που τον άκουγαν. Μιλούσα όλο και πιο γρήγορα –ακατάπαυστα– αλλά ο θόρυβος δυνάμωνε σταθερά. Σηκώθηκα και συζήτησα για αδιάφορα θέματα, με ψιλή φωνή και απότομες χειρονομίες. Ο θόρυβος όμως δυνάμωνε σταδιακά. Γιατί δεν έφευγαν; Περιπλανήθηκα πάνω-κάτω στο πάτωμα με βαρύ βηματισμό, σαν εξοργιστικά ενθουσιασμένος από τις παρατηρήσεις των ανδρών – μα ο θόρυβος δυνάμωνε σταδιακά. Ω, Θεέ μου! Τι μπορούσα να κάνω; Άφρισα – χτυπήθηκα – βλαστήμησα! Τίναξα την καρέκλα όπου καθόμουν και την κοπάνησα πάνω στις σανίδες, μα ο θόρυβος τα κάλυψε όλα και δυνάμωνε συνεχώς. Γινόταν όλο και πιο δυνατός – πιο δυνατός – πιο δυνατός! Και ακόμα οι άντρες μιλούσαν εύθυμα, χαμογελούσαν. Ήταν δυνατόν να μην τον ακούνε; Παντοδύναμε Θεέ! Όχι, όχι! Άκουγαν, υποψιάζονταν, ήξεραν –περιπαίζανε τον τρόμο μου!– αυτό πίστευα κι αυτό πιστεύω. Οτιδήποτε άλλο ήταν καλύτερο απ’ αυτό το μαρτύριο! Οτιδήποτε άλλο ήταν πιο υποφερτό απ’ αυτή τη χλεύη! Δεν μπορούσα να ανεχτώ άλλο αυτά τα υποκριτικά χαμόγελα! Ένιωθα πως έπρεπε να ουρλιάξω ή να πεθάνω! Και τώρα – πάλι! Αχ! Πιο δυνατά! Πιο δυνατά! Πιο δυνατά! Πιο δυνατά!

«Αχρείοι!» στρίγκλισα. «Μην υποκρίνεστε άλλο! Ομολογώ το έγκλημα!» κι αμέσως ξερίζωσα τις σανίδες. «Εδώ, εδώ είναι ο χτύπος της βδελυρής καρδιάς του!»