Λοκντάουν (διήγημα)

Κάθε φορά μου έχουμε ευτυχές γεγονός, μαζευόμαστε στο σπίτι με το νεογέννητο, μας δείχνουν το μωρό και αποφασίζουμε. Διαλέγουμε συνήθως ό,τι ακούγεται πιο μελωδικό στην ορεινή διάλεκτο. Έχω μια φίλη που τη λένε Σφυρίχτρα, από ταινία του 2010. Όταν είδαμε την Τροία πολλά αγόρια ονομάστηκαν Μπραντ ή Πιτ και λιγότερα Οδυσσέας και Αχιλλέας. Αγαμέμνονας όμως κανείς, είναι στριφνή η λέξη. Εκείνο τον καιρό κάθε δεύτερο σπίτι βρέθηκε με μια Ελένη –όμορφο όνομα κι εύκολο– και τότε ο πατέρας μου, για να πάει αντίθετα στο ρεύμα, έκανε κάτι ανήκουστο. Με δήλωσε Ιφιγένεια χωρίς να συμβουλευτεί την κοινότητα, χωρίς να ρωτήσει καν τη μητέρα μου, όνομα δύσκολο, με ήχο πνιγηρό, αφού οι γηραιότεροι ακόμα και τώρα δεν προφέρουν σωστά το όνομά μου.

Βλέπουμε πάντως και παλιές ταινίες κι έτσι τρεις στενοί μας φίλοι ονομάζονται Χαρτούμ, Γκόρντον και Ισαάκ. Ο Χαρτούμ κι ο Γκόρντον ταξιδεύουν συχνά και, από τότε που έκλεισαν οι πύλες, ο Ισαάκ περνάει τον περισσότερο χρόνο του στο δικό μας σπίτι.

Οι κατοικίες μας έχουν δέκα ορόφους πάνω και πέντε κάτω από τη γη. Κάθε όροφος έχει δέκα σπίτια. Δεν τα ονομάζουμε διαμερίσματα, τη λέξη αυτή την χρησιμοποιούμε μόνο για οικότοπους ζώων. Αυτή τη στιγμή, στο συγκρότημά μας (δεν χρησιμοποιούμε ποτέ την λέξη πολυκατοικία) κατοικούν τριακόσια τριάντα έξι άτομα. Σαράντα συγκάτοικοι που βρέθηκαν εκτός των τειχών δεν μπορούν να επιστρέψουν.

Κι εμείς άλλωστε δεν κυκλοφορούμε πολύ. Τα βράδια μαζευόμαστε φορώντας μάσκες και βλέπουμε ταινίες. Χθες είδαμε τη Βίβλο γιατί ο Ισαάκ είχε τα γενέθλιά του. Κατεβάσαμε τις καλύτερες μάσκες απ' το πατάρι, εγώ Κέρμιτ και η μητέρα μου Κλεοπάτρα που είναι και το όνομά της. Ο εορτάζων Ισαάκ ήταν ο Στάλιν. Ήθελε να γιορτάσουμε παραδοσιακά κι αυτό κάναμε. Φτιάξαμε μια μεγάλη τούρτα με φρούτα, τραγουδήσαμε το τραγούδι του Χρυσοδάκτυλου και μετά ρίξαμε το γλυκό στον καυστήρα. Από τότε που έκλεισαν οι πύλες, τρώμε μόνο ξηρά πρωτεϊνούχα τροφή και πίνουμε ισοτονικά διαλείμματα γλουταμίνης.

Ξέρουμε πια πως οι πόρτες έκλεισαν για να συγκρατήσουν ανατρεπτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στην περιοχή μας, γι' αυτό κι εμείς αποφεύγουμε τις πολυπρόσωπες εκδηλώσεις και τη συνουσία. 

Ξέρουμε πια πως οι πόρτες έκλεισαν για να συγκρατήσουν ανατρεπτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στην περιοχή μας, γι' αυτό κι εμείς αποφεύγουμε τις πολυπρόσωπες εκδηλώσεις και τη συνουσία. Χθες το βράδυ ο υπεύθυνος του συγκροτήματός μας κουβέντιαζε με την μητέρα μου. Έλεγαν πως, κατά την κεντρική εξουσία, το κάθε όνομα συνεπάγεται ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής, μια νομοτελειακή εξέλιξη. Η ανατρεπτική ενέργεια που έχει συγκεντρωθεί στην επαρχία μας λόγω συνδυασμού ονομάτων έχει ξεπεράσει την κρίσιμη μάζα και αν δεν ελεγχθεί θα διαβρώσει τον αστικό ιστό. Οι πύλες θα παραμείνουν κλειστές μέχρι τα ονόματα να εκτονώσουν την δυναμική τους εντός των τειχών. Ο Ισαάκ είπε πως εκείνος δεν φαντάζεται πώς θα μπορούσε να πραγματώσει το όνομά του αφού δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του. Με κοίταξε με νόημα αλλά ο πατέρας μου λέγεται Λόρενς και ο Λόρενς δεν έδωσε ποτέ διαταγή να εκτελεστούν γυναίκες. Του τόνισα πως το όνομα Αβραάμ είναι συχνό στα περίχωρα και καλό θα είναι να αποφύγει τις επικίνδυνες συναναστροφές. Ούτως ή άλλως δεν βγαίνει σχεδόν ποτέ, αλλά είναι μικρότερος από μένα και τον έχω στο νου μου.

Όταν έφτασε δέκα, η ώρα της επικοινωνίας, βγήκαμε στα παράθυρα με χοάνες:

- Υπατία, είσαι η μητέρα των αλγορίθμων.
- Μπραντ, η Τζεν σε θέλει ακόμα.
- Ερμιόνη, ξέχνα τον Μαλφόι.

Το απέναντι συγκρότημα ανταποκρίθηκε:

- Ιφιγένεια, είμαι η Άρτεμις.
- Κλεοπάτρα, στο Άκτιο θριαμβεύεις.
- Εβίτα, ο Τσε στέλνει την αγάπη του.

Κάθε Σάββατο επικοινωνούμε με τους απέναντι, τους βεβαιώνουμε πως είμαστε ασφαλείς και υγιείς, μαθαίνουμε και τα δικά τους νέα. Συχνότερη επικοινωνία θα ήταν αδιακρισία, σεβόμαστε τον ζωτικό χώρο του άλλου, ακόμα κι ο Ισαάκ, που σχεδόν ζει μαζί μας, περνάει τα βράδια και τις Κυριακές του μόνος. Έτσι κι αυτήν την Κυριακή δεν περιμέναμε νέα του. Την Δευτέρα το πρωί όμως η απουσία του μας παραξένεψε. Παρ' όλα αυτά του δώσαμε άλλη μια μέρα, τα γενέθλια είναι συχνά ευκαιρία για αναδιοργάνωση και περισυλλογή. Την Τρίτη όμως το πρωί αποφάσισα να του χτυπήσω την πόρτα. Ξαναπροσπάθησα το απόγευμα και το βράδι πριν να πάω για ύπνο. Στο τέλος νίκησε η περιέργεια και μπήκα απ' το παράθυρο. Ο Ισαάκ άφαντος. Πάνω στο κρεβάτι του ένα σημειωματάριο. Διαβάζω:

Το νερό τρέχει προς τις πύλες / Αρχίζουν οι γιορτές των φαναριών

Κι από κάτω ένα σχεδιάγραμμα της Πύλης του Ποταμού.

Οι γιορτές των φαναριών έχουν καταργηθεί εδώ και χρόνια. Ανησυχώ. Ενημερώνω αμέσως τους δικούς μου, φοράω τη μάσκα του Κέρμιτ και βγαίνω να ψάξω τον φίλο μου. Δεν είχα μπει ποτέ ως τότε στο σπίτι του, κι όμως το ένιωθα ξεκάθαρα πως όλη του η ζωή ήταν μια αναμονή. Κι όντως το δωμάτιό του μύριζε χειμέρια νάρκη. Ο Ισαάκ ήταν παιδί αγνώστου δότη. Η μητέρα του πέθανε λίγο μετά τη γέννησή του και τον μεγάλωσε ο Χαρτούμ. Ο Γκόρντον που μπήκε στη ζωή τους αργότερα είναι μεγαλύτερος κι έχει εταιρία μεταφορών. Από τότε που έκλεισαν οι πύλες και κράτησαν έξω τους δυο του φίλους, ο Ισαάκ δεν έδειχνε καθόλου να τους νοσταλγεί, λες και ανέπνεε πιο ελεύθερα μακριά από το πατρικό πρότυπο. Το μόνο σίγουρο είναι πως περνούσε ευχάριστα τον καιρό του μαζί μας, κι έτσι τώρα πολύ φοβάμαι πως μόνο εγώ ευθύνομαι για την εξαφάνισή του. Δεν έπρεπε να του μιλήσω για τους Αβραάμ στα περίχωρα.

Από τις πολλές ταινίες για τον Λίνκολν, δύο έπιασαν το σφυγμό του τόπου μας: Η παιδική ηλικία του Λίνκολν (1939) και Ο Λίνκολν και τα Βαμπίρ (2012). Όπως καταλαβαίνετε, οι Αβραάμ των προαστίων είναι συνήθως νοσταλγοί του Τζον Φορντ ή αιμοχαρή πιτσιρίκια. Κανείς τους δεν είναι αυτό που ψάχνει ο Ισαάκ αλλά ποιος μπορεί να ελέγξει τη δυναμική των ονομάτων; Ο πατέρας μου για παράδειγμα πίστεψε στην στρατηγική του ιδιοφυΐα, κι έτσι τον τσάκισε η απόρριψή του από τον εθνικό στρατό. Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα τώρα γιατί τα μικρά μου αδέλφια πιστεύουν πως πήρε το όνομά του από την Τζένιφερ Λόρενς. Θυμάμαι τις περιπέτειές του όταν προσπάθησε να αλλάξει το όνομά του σε Ρος καθώς φτάνω στα προάστια. Όλοι έχουμε ακούσει για τους καταυλισμούς αλλά το θέαμα είναι εφιαλτικό. Ο Ποταμός Κβάι, που κυλάει έξω απ' τα τείχη, έχει πλημμυρίσει από καιρό κι οι επισκέπτες από γειτονικές πόλεις έχουν κατασκηνώσει μέσα στα απόνερα δίπλα στις πύλες. Καταλύματα υπάρχουν, όποια οικογένεια όμως αποφασίσει να μεταφερθεί εκεί θα παραμείνει εντός των τειχών για είκοσι χρόνια. Λέγεται πως ο νόμος θα αλλάξει σύντομα, αλλά λίγοι το διακινδυνεύουν.

Οι κάτοικοι των περιχώρων ήταν κάποτε πολύ κοινωνικοί, ανοιχτόκαρδοι, ξακουστοί για τα υπαίθρια γλέντια τους. Τώρα μόνο μαύρες φιγούρες περιπολούν τυλιγμένες σε χλαίνες αδιάβροχες κι ακούγονται ψίθυροι και κλάμα παιδικό. Ένας παλιός μας συγκάτοικος, ο Ποστίνο, κληρονόμησε εκεί ένα σπίτι στο ψηλότερο συγκρότημα, με θέα το ποτάμι. Τον επισκεπτόμαστε συχνά τα καλοκαίρια με τις μεγάλες ζέστες, έτσι κι εγώ αποφάσισα να αρχίσω τις έρευνες από οικείο έδαφος. Χτύπησα την πόρτα κι εκείνος με καλωσόρισε και με οδήγησε στο σαλόνι του, όπου βρήκα τον Ισαάκ περιτριγυρισμένο από κυρίους με ημίψηλο και αθλητικούς εφήβους.

Οι Αβραάμ των περιχώρων σκοπεύουν να οδηγήσουν την πόλη σε μια ειρηνική επανάσταση, στην οριστική απελευθέρωση από τη σκλαβιά των ονομάτων.

Δεν έδειξε έκπληξη, με περίμενε. Όλος ενθουσιασμό μου εξήγησε πως σχεδίαζαν να ξαναρχίσουν τις γιορτές των φαναριών με μπάντες και παράτες. Οι Αβραάμ των περιχώρων σκοπεύουν να οδηγήσουν την πόλη σε μια ειρηνική επανάσταση, στην οριστική απελευθέρωση από τη σκλαβιά των ονομάτων. Οι ωριμότεροι μετριοπαθείς πρεσβεύουν αποδέσμευση των ονομάτων από τη σημασία τους, οι ριζοσπαστικοί πιτσιρικάδες όμως έχουν ήδη οργανώσει την αντικατάστασή τους από αριθμούς. Καλά προετοιμασμένοι, γρήγοροι κι αποτελεσματικοί, ανοίγουν ένα μεγάλο σάκο και αραδιάζουν τους λαχνούς σωρό στο κέντρο του δωματίου. Κι εγώ που έχω ένα όνομα δύσπεπτο που πάντα με βαραίνει, νιώθω πρώτη φορά τόσο ανάλαφρη καθώς κάνω το πρώτο βήμα. Παίρνω ένα λαχνό από τον σάκο, είμαι το δεκαεπτά. Ο Ισαάκ το ένα.

Οι χοάνες αντηχούν στην πόλη με μηνύματα εορταστικά. Οι έγκλειστοι βγαίνουν στους δρόμους, τα ονόματα καταργούνται, ο Ποστίνο πετάει το ποδήλατό του από τα τείχη, ο Ισαάκ λέει ανέκδοτα για την πατριαρχία, εγώ αναρωτιέμαι τι αριθμό θα έχει ο πατέρας μου κι αν θα ξεφύγει απ' την κατάθλιψη, αν η μητέρα μου θα ξεπεράσει την φοβία της για τα φίδια, αν η φίλη μου η Σφυρίχτρα θα πάψει να μιλάει ψευδά. Οι μάσκες δεν είναι πια απαραίτητες, μια μεγάλη πυρά στήνεται στην κεντρική πλατεία κι ο Κέρμιτ καίγεται μαζί με τον Στάλιν, τον Χρυσοδάκτυλο και την Μαίρη Πόππινς.

Χορευτές με πολύχρωμα φανάρια στο χέρι λικνίζονται γύρω από τις φλόγες, άστεγοι καίνε τις σκηνές τους, τραγούδια αυτοσχέδια, πρωτάκουστα συνοδεύουν το σπάσιμο των αλυσίδων, η Πύλη του Ποταμού ανοίγει, κάποιοι πέφτουν με τα ρούχα στο ποτάμι, άλλοι σκαρφαλώνουν στα τείχη με δαυλούς, παιάνες διαλαλούν το τέλος των ονομάτων, κι από μακριά μια βιβλική μορφή ζυγώνει. Το πλήθος παραμερίζει καθώς η σεβάσμια παρουσία πλησιάζει την πυρά, κάτι κρατάει σφιχτά στο χέρι, δίπλα μου ο Ισαάκ έχει πετρώσει αλλά υπάρχει και μια ανάταση στο βλέμμα του, μια ετοιμότητα, μια πλήρωση που δεν είχα ξαναδεί, γι' αυτή τη στιγμή ζει, βιώνει την πραγμάτωση του πεπρωμένου. Νιώθω παρείσακτη, ένα μαγνητικό πεδίο ενώνει τις δύο μορφές, παρατηρώ κάποια ομοιότητα στις γραμμές του προσώπου, στη στάση του κεφαλιού. Απομακρύνομαι, αφήνω τον παιδικό μου φίλο μόνο, η αλλόκοσμη φιγούρα τον πλησιάζει με αργά, αποφασιστικά βήματα και του λέει, «Είμαι το 13, αλλάζουμε;»

Info
Η Μέμη Κατσώνη είναι συγγραφέας. Από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων της Ο Λένιν στον Άγιο Αντώνιο.

***

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΧΩΡΟ
Στη στήλη αυτή δημοσιεύονται διηγήματα (κείμενα μυθοπλασίας) στην ελληνική γλώσσα τα οποία μέχρι τη στιγμή της αποστολής τους δεν έχουν δημοσιευτεί σε έντυπο ή οπουδήποτε στο διαδίκτυο. Τα διηγήματα αποστέλλονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση edit@bookpress.gr. Στην περίπτωση που το διήγημα επιλέγεται για να δημοσιευτεί, και μόνο σε αυτή, θα επικοινωνούμε με τον συγγραφέα το αργότερο μέσα σε 20 μέρες από την αποστολή του διηγήματος και θα τον ενημερώνουμε για το χρόνο της επικείμενης δημοσίευσης. Σε κάθε άλλη περίπτωση, καμιά επιπλέον επικοινωνία δεν θα πρέπει να αναμένεται και ο συγγραφέας επαναποκτά αυτομάτως την κυριότητα του κειμένου του. Τα προς δημοσίευση διηγήματα ενδέχεται να υποστούν γλωσσική επιμέλεια.