Της Μιλένας Ζαφειροπούλου
Ξύπνησε το πρωί και τίποτα δεν είχε αλλάξει. Τα χέρια του το ίδιο σχήμα, μέγεθος, χρώμα που είχαν και χθες όταν αποκαμωμένος αποκοιμήθηκε στο κάθισμά του. Τα πόδια στη θέση τους. Κανένας πόνος δεν ταλαιπωρούσε το κορμί του. Έβγαλε μία κραυγή να σιγουρευτεί ότι δεν είχε απωλέσει βασικές λειτουργίες. Βραχνή, αλλά με το δικό του ηχόχρωμα, ακόμα. Σηκώθηκε και έκανε μερικά βήματα κυκλικά μέσα στο δωμάτιο-σπηλιά. Σκεφτόταν τι είχε πάει στραβά.
Βέβαια, ούτε ταραγμένα όνειρα είχε σαν τον Σάμσα, ούτε προγενέστερα συμπτώματα, όπως γαργάλημα στον αυχένα από σπυριά που γεννούν φύλλα σαν τον Α. Αθαν. Κι όμως, ένιωθε ότι η μεταμόρφωσή του πλησίαζε. Δεν θα γινόταν κύκνος, ούτε πεταλούδα. Η δική του μεταμόρφωση θα κατέρριπτε τα όρια της εφήμερης φύσης.
Είχε συμπληρώσει τρεις εβδομάδες κλεισμένος στο καταφύγιό του. Έτσι αποκαλούσε το χώρο που προσεκτικά διαμόρφωσε σε εργαστήριο-κουκούλι για την μετάβασή του. Διάβαζε, διάβαζε, διάβαζε. Ενδιαμέσως έτρωγε ελάχιστα, ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα. Έπινε νερό και βυθιζόταν σε αυτό που θεωρούσε πολύωρο ύπνο. Μπορεί το πολύωρος, φυσικά, να αποτελεί εντελώς αυθαίρετη κρίση, διότι κάποια στιγμή έχασε την αίσθηση του χρόνου.
Ο Θήτα μετακόμισε στο κουκούλι του πριν από επτά χρόνια. Χτισμένο τον προηγούμενο αιώνα, στο ξέφωτο ενός πυκνού δάσους, στους πρόποδες του βουνού, χαρακτηριζόταν από τους ντόπιους βοσκούς ως το σπίτι του ερημίτη. Αυτοί ήταν οι μόνοι που προσέγγιζαν το ξύλινο οίκημα ανεβαίνοντας προς τα καλοκαιρινά βοσκοτόπια την άνοιξη.
Ο Θήτα μετακόμισε στο κουκούλι του πριν από επτά χρόνια. Χτισμένο τον προηγούμενο αιώνα, στο ξέφωτο ενός πυκνού δάσους, στους πρόποδες του βουνού, χαρακτηριζόταν από τους ντόπιους βοσκούς ως το σπίτι του ερημίτη. Αυτοί ήταν οι μόνοι που προσέγγιζαν το ξύλινο οίκημα ανεβαίνοντας προς τα καλοκαιρινά βοσκοτόπια την άνοιξη. Ερημίτης δεν ήταν ο Θήτα αρχικά, αλλά ο γενειοφόρος παππούς του, που μετά από χρόνια ενεργής δικηγορίας στην γειτονική κωμόπολη, έχτισε το ξύλινο σπίτι στο ξέφωτο, μοίρασε όλα του τα υπάρχοντα στα πέντε παιδιά του και αποσύρθηκε σε αυτό μαζί με τους χιλιάδες τόμους των βιβλίων του. Εκεί έζησε σχεδόν απομονωμένος, συντροφιά με τις λέξεις. Η μητέρα του Θήτα, τον επισκεπτόταν για να του πηγαίνει τα απαραίτητα για την επιβίωσή του, μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή. Το σπίτι ερήμωσε και το ίδιο μετά, λόγω της εσπευσμένης μετακόμισης της εναπομείνασας οικογένειας στο εξωτερικό. Ήταν και εκείνες οι φήμες για το σκοτεινό παρελθόν του παππού ερημίτη. Ακούγονταν διάφορα, κυρίως για την περίεργη εμπλοκή του σε υποθέσεις πολλαπλών ανθρωποκτονιών που ουδέποτε επιλύθηκαν και έτσι ούτε έφτασαν στο δικαστήριο.
Χάρη στην ευσυνειδησία της οικογένειας του παλιού επιστάτη, το οίκημα και ό,τι αυτό προστάτευε, επιβίωσε της άστοργης εγκατάλειψής του. Ο Θήτα, γεννήθηκε σε άλλη χώρα, λίγο μετά την απώλεια του παππού και από παιδί επισκεπτόταν την Ελλάδα δύο μήνες το καλοκαίρι. Ωστόσο, μέχρι τα δεκαπέντε του δεν είχε πατήσει πόδι στο σπίτι του ερημίτη. Η πρώτη φορά που πέρασε το κατώφλι του ήταν για αυτόν μία συγκλονιστική και καθοριστική εμπειρία: όπου και να έστρεφε το βλέμμα του υπήρχαν βιβλία. Το καθιστικό έμοιαζε να έχει βιβλία για ταπετσαρία. Αληθινά βιβλία κάλυπταν πλήρως τους τοίχους γύρω από τους υποκίτρινους καναπέδες, πάνω και πλάι από το μεγάλο τζάκι, διέγραφαν το περίγραμμα των παραθύρων και πλαισίωναν τις δύο πόρτες, τη μία προς την κουζίνα, όπου τα βιβλία είχαν αντικαταστήσει τα σκεύη μαγειρικής, μέσα και έξω από τα ντουλάπια και την άλλη προς το διάδρομο, όπου τα βιβλία λόγω της χρωματικής τοποθέτησής τους λειτουργούσαν ως ψηφιδωτά. Απαράλλακτη εικόνα στα δύο υπνοδωμάτια, δερματόδετες εκδόσεις και άλλες με μαλακό εξώφυλλο, καταλάμβαναν σχεδόν όλα τα διαθέσιμα δομικά στοιχεία και μετά επεκτείνονταν σε επιδαπέδια ράφια, καταγής σε κάθετες στήλες, περιμετρικά των κρεβατιών, πάνω και κάτω από αυτά, μέσα σε γυάλινες προθήκες στα μπάνια και στο γραφείο, όπου διέκρινε κανείς ευκρινώς μόνο το έπιπλο του τραπεζιού και της καρέκλας δίπλα. Ωστόσο, δεν επικρατούσε εικόνα αταξίας. Αντίθετα στο κάθε δωμάτιο υπήρχε μία θαυμαστή ισορροπία, από την ομοιόμορφη κατανομή και την απόλυτη αίσθηση γαλήνης που μετέδιδαν τα αρμονικά συμβιούντα κείμενα.
Ο Θήτα, μέχρι τότε με το διάβασμα είχε μία μάλλον χλιαρή σχέση, το αντιμετώπιζε ως το επαχθές μέσο στο οποίο έπρεπε να καταφύγει για να εξασφαλίζει την προαγωγή του από τάξη σε τάξη. Εξωστρεφές και ιδιαίτερα κοινωνικό παιδί, μοίραζε τον ελεύθερο χρόνο του ανάμεσα στους φίλους του και τη φύση, δρομέας και ορειβάτης. Ως έφηβος παρέμενε προσανατολισμένος στο παρόν, χωρίς περαιτέρω αναζητήσεις μήτε ανησυχίες για το μέλλον και την επαγγελματική αποκατάστασή του.
Όταν, λοιπόν, ήρθε αντιμέτωπος με τον κόσμο του άγνωστου παππού, κάτι σκίρτησε μέσα του. Δεν ένιωσε ασφυξία από τους αναρίθμητους τόμους και την έλλειψη ελεύθερου χώρου, δεν δυσανασχέτησε από την οσμή των βιβλίων, που για χρόνια κανείς δεν τα είχε ανοίξει, ξεφυλλίσει, αγγίξει τρυφερά. Αισθάνθηκε οικειότητα, άνεση, ελευθερία. Τότε αποφάσισε ότι μόνο σε αυτό το μέρος θα μπορούσε να ζήσει.
Έμεινε έναν ολόκληρο μήνα εκεί με την υποστήριξη των ενηλίκων εγγονών του επιστάτη και όταν επέστρεψε στην γκρίζα πόλη του ήξερε ότι η επιστροφή του ήταν προσωρινή.
Αρνήθηκε να φύγει με τη μητέρα του για να συνεχίσουν τις διακοπές τους στα ελληνικά νησιά εκείνο το καλοκαίρι. Έμεινε έναν ολόκληρο μήνα εκεί με την υποστήριξη των ενηλίκων εγγονών του επιστάτη και όταν επέστρεψε στην γκρίζα πόλη του ήξερε ότι η επιστροφή του ήταν προσωρινή. Έκτοτε το επισκεπτόταν κάθε χρόνο ανελλιπώς κατά τη διάρκεια των θερινών του διακοπών. Κάποιες φορές κατόρθωνε να βρεθεί εκεί για λίγες ημέρες τα Χριστούγεννα ή σε άλλες σχολικές αργίες. Το κάλεσμα του σπιτιού και των άψυχων ενοίκων του ήταν πανίσχυρο. Ο Θήτα είχε αλλάξει πια, περιόρισε κάθε κοινωνικότητα και αφοσιώθηκε στα μαθήματά του. Αποφάσισε να γίνει φιλόλογος και περνούσε το χρόνο του στη δημοτική βιβλιοθήκη. Κυκλοφορούσε πάντοτε με βιβλία υπό μάλης, στα χέρια, στα σακίδιά του. Μαθημένος στην αθλητική πειθαρχία, πέτυχε το στόχο του και μετά το πρώτο έτος στη σχολή του, κατόρθωσε να έρθει στο ελληνικό πανεπιστήμιο με πρόγραμμα Erasmus και στη συνέχεια να παρακολουθεί τα μαθήματα εξ αποστάσεως, διαδικτυακά, προκειμένου να εγκατασταθεί μόνιμα στο σπίτι του ερημίτη. Πτυχιούχος πια, εξασφάλισε μία εργασία που δεν απαιτούσε τη φυσική παρουσία του, μόνο την εκπόνηση μελετών και τη σύνταξη βιβλιοκριτικών, τις οποίες υπέβαλε ηλεκτρονικά ώστε να μην είναι αναγκασμένος να εγκαταλείψει το χώρο του.
Μέσα στα χρόνια αυτά, όλα τα χρήματα που κέρδιζε από την εργασία του τα επένδυε στην εσωτερική διαμόρφωση του ξύλινου σπιτιού. Έφτιαξε έναν ενιαίο χώρο με την συνένωση των υπνοδωματίων, του λουτρού, του γραφείου και του διαδρόμου. Κατασκεύασε έναν υποτυπώδη χώρο υγιεινής πίσω από το άνοιγμα της πόρτας του καθιστικού. Κατάργησε χωρίσματα και παράθυρα και δημιούργησε μία τεράστια βιβλιοθήκη, η οποία εκτεινόταν περιμετρικά από την επιφάνεια του εδάφους, που καλύφθηκε με ακατέργαστο σκυρόδεμα, μέχρι την οροφή. Η σπηλιά-κουκούλι του απογυμνώθηκε από αντικείμενα. Διατήρησε μόνο μία μακρόστενη σανίδα με σιδερένια τροχήλατη βάση που λειτουργούσε ως τραπέζι, ένα εύκαμπτο φωτιστικό και μία ξύλινη καρέκλα. Ο Θήτα πίστευε ότι το διάβασμα ενός βιβλίου δεν πρέπει να γίνεται σε πολυθρόνα, ούτε σε καναπέ και σε καμία περίπτωση σε κρεβάτι, διότι η χαλάρωση μειώνει την απόλαυση της ανάγνωσης, πολλώ δε μάλλον της μελέτης. Δαπάνησε ώρες, ημέρες, εβδομάδες, απασχολούμενος αποκλειστικά με την ταξινόμηση των βιβλίων. Ακολούθησε το σύστημα του παππού του, με μερικές βελτιώσεις και έτσι η βασική διάκριση βασιζόταν στη γλώσσα: Έλληνες και ξένοι συγγραφείς. Ακολουθούσε το είδος: μελέτες, δοκίμια, επιστημονικά συγγράμματα, καθαρή λογοτεχνία. Περαιτέρω εξειδίκευση αφορούσε σε ιστορικά μυθιστορήματα, αστυνομικά, επιστημονικής φαντασίας, αυτοβιογραφίες, ποίηση, και λοιπά και λοιπά.
Διάβαζε με σύστημα και απόλυτη συγκέντρωση κάθε μέρα επί τουλάχιστον δέκα ώρες. Στην αρχή επέτρεπε στον εαυτό του διακοπές για να ξεπιαστεί, να κάνει μια βόλτα στο δάσος, να τρέξει στο βουνό. Σταδιακά περιόρισε τις μετακινήσεις στο ελάχιστο ώστε να εξασφαλίσει περισσότερες ώρες ενασχόλησης με τα βιβλία. Φρόντιζε να διεκπεραιώνει τις επαγγελματικές υποχρεώσεις του μέσα στους πρώτους τρείς το πολύ μήνες κάθε χρόνου, εργαζόμενος εντατικά ώστε τους υπόλοιπους εννέα να είναι απερίσπαστος να καταναλώνει κείμενα, να τα αφομοιώνει, να τα απορροφά.
Έγραφε μόνο για επαγγελματικούς λόγους και αποκλειστικά στον υπολογιστή του. Ήθελε να μπορεί να γράφει απευθείας πάνω σε χαρτί, χωρίς τη μεσολάβηση εργαλείων και βοηθημάτων. Να βγαίνει μελάνι από τα δάχτυλά του και με αυτό να αποτυπώνει τις σκέψεις του. Αφού αυτό δεν ήταν εφικτό, το μόνο που επιθυμούσε, στα είκοσι έξι χρόνια του, ήταν να γίνει ένα με τα βιβλία του. Οραματιζόταν να εξαϋλωνόταν και να έβρισκε τη νέα μορφή του μέσα σε ένα βιβλίο ή μέσα σε όλα τα βιβλία. Να γινόταν λέξη.
Λέξη. Και κάθε φορά που κάποιος θα τον διάβαζε να ζωντάνευε, να κινητοποιούσε τα αρχέγονα ένστικτα του αναγνώστη, να ενέπνεε σε αυτόν ιδέες μοναδικές, να ερέθιζε τη σκέψη του, να τον μεταμόρφωνε και αυτόν.
Ο Θήτα διάβαζε μανιωδώς και με τα διαβάσματά του αναζητούσε τον τρόπο να γλιστρίσει μέσα στα βιβλία του. Εν αντιθέσει με τον ήρωα του Κάφκα και του Χατζηγιαννίδη, που ακουσίως υπέστησαν τη μεταμόρφωσή τους και την αποδέχτηκαν στωικά, εκείνος συνειδητά ήθελε να μεταμορφωθεί, σε λέξη. Και δεν ήθελε η μεταμόρφωση αυτή να προκύψει από την παραμορφωτική επίδραση μίας τεχνολογίας αιχμής. Η δική του μεταμόρφωση θα ήταν ουσιαστικά πνευματικό έργο. Το πνεύμα του θα νικούσε τη σάρκα, θα την μετέτρεπε σε όχημα μετάβασης στο τυπωμένο βιβλίο, σε κάθε τυπωμένο βιβλίο. Θα ήταν άυλος με ύλη και ψυχή.
Τις τελευταίες δώδεκα ημέρες, σε κατάσταση πλήρους νηφαλιότητας, έβλεπε νοητικά τον εαυτό του, ως ενέργεια, να κινείται στο χώρο και να επιχειρεί να διεισδύσει στο πρώτο βιβλίο. Θεωρούσε ότι αυτό ήταν το οχυρό που έπρεπε να εκπορθήσει και με την κατάκτησή του ο δρόμος θα άνοιγε και θα μπορούσε να περιηγείται ελεύθερα, ως λέξη, σε κάθε γραπτό κείμενο, όπου η λέξη του εμφανιζόταν. Αντί για ανθρώπινα χαρακτηριστικά θα είχε τις καμπύλες των γραμμάτων που ακουμπούν το ένα στο άλλο ανεξαρτήτως γραμματοσειράς. Ο Θήτα θα ήταν ένα έργο τέχνης- μινιατούρα. Όχι σαν εκείνο που φαντάστηκε ο Ερικ Εμάνουελ Σμιτ να προκύπτει από χειρουργικές επεμβάσεις, ούτε σαν τα ανθρώπινα έπιπλα του Σομόθα στην Κλάρα και το μισοσκόταδό της.
Αν άδειαζε το μυαλό του από κάθε σκέψη, αν σταματούσε εντελώς τη λήψη τροφής, αν έμενε ακίνητος, αν οι άπειρες λέξεις που είχε διαβάσει, που είχε νιώσει συμπυκνώνονταν σε μία και μοναδική, ίσως, τότε, ο Θήτα να μεταμορφωνόταν στη λέξη του. Το δίχως άλλο θα το προσπαθήσει σήμερα. Θα το καταφέρει. Θα γίνει λέξη. Θα γίνει η λέξη που εμφανίζεται 18 φορές σε αυτό το κείμενο. Θα γίνει η λέξη θα.
→ Στην κεντρική εικόνα, έργο του Μπάκσι.
InfoΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΧΩΡΟ
Στη στήλη αυτή δημοσιεύονται διηγήματα (κείμενα μυθοπλασίας) στην ελληνική γλώσσα τα οποία μέχρι τη στιγμή της αποστολής τους δεν έχουν δημοσιευτεί σε έντυπο ή οπουδήποτε στο διαδίκτυο. Τα διηγήματα αποστέλλονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση edit@bookpress.gr.
Στην περίπτωση που το διήγημα επιλέγεται για να δημοσιευτεί, και μόνο σε αυτή, θα επικοινωνούμε με τον συγγραφέα το αργότερο μέσα σε 20 μέρες από την αποστολή του διηγήματος και θα τον ενημερώνουμε για το χρόνο της επικείμενης δημοσίευσης. Σε κάθε άλλη περίπτωση, καμιά επιπλέον επικοινωνία δεν θα πρέπει να αναμένεται και ο συγγραφέας επαναποκτά αυτομάτως την κυριότητα του κειμένου του. Τα προς δημοσίευση διηγήματα ενδέχεται να υποστούν γλωσσική επιμέλεια.
