alt

Προτάσεις βιβλίων για κινηματογράφο & ποίηση.

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Όλοι το λέμε: ο πήχυς στην ποιότητα (αλλά και την ποσότητα) της βιβλιοπαραγωγής στη χώρα μας έχει τεθεί ψηλά, ιδίως την τελευταία δεκαετία, πάει να πει σε συνθήκες πίεσης και κρίσης. Γραφίστες, μεταφραστές, γραφιάδες, και εκδότες φροντίζουν να φτάνουν στο αναγνωστικό κοινό βιβλία ολοένα και πιο θελκτικά, πολύτιμα, σοβαρά. Ο Σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη είναι φορτωμένος αυτό τον καιρό με νέες κυκλοφορίες που έχουν πολλά να πουν και θα κοσμήσουν τα ράφια εκλεκτών βιβλιοθηκών. Τα περιεχόμενα του Σάκου θα τα απλώσουμε σε δύο ενότητες: 1. Κινηματογράφος και Ποίηση, 2. Μελέτες, Δοκίμια, και Μαρτυρίες. Σήμερα, η πρώτη ενότητα με τα βιβλία του Κώστα Γαβρά, του Θωμά Λιναρά, του Michel Foucault, της Χριστίνας Ντούβρη, της Άννας Βουλούδη, και του Χρήστου Σιορίκη. Στη δεύτερη ενότητα, βιβλία της Φαίης Ζήκα, του Φίλιππου Δρακονταειδή, της Κατερίνας Γώγου, του Gregory Claeys (για τον Μαρξ), και του James R. Hansen (για τον αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ). 

Κινηματογράφος 

altΣημαντικότατος, και πλούσιος σε πληροφορίες και συγκίνηση, ο τόμος Αυτοβιογραφία – Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατον να πας (μτφρ. Ωρίων Αρκομάνης, εκδ. Gutenberg) του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά. Ο σκηνοθέτης του Ζ,  της Ομολογίας, της Κατάστασης Πολιορκίας, του Αγνοούμενου, του Μουσικού Κουτιού, του Τσεκουριού, ταινιών πάντα προσεκτικά, τεκμηριωμένα, και διεισδυτικά πολιτικών/κοινωνικών, ξεδιπλώνει τις στιγμές που τον καθόρισαν, τις φιλίες και τις περιπέτειές του στο σύμπαν του σελιλόιντ. Θρυλικές πλέον προσωπικότητες (Υβ Μοντάν, Σιμόν Σινιορέ, Κρις Μαρκέρ, Ζαν-Πολ Μπελμοντό, Χόρχε Σεμπρούν, Τζόνι Χαλιντέι, Ζεράρ Λεμποβισί) παρελαύνουν στις πεντακόσιες και βάλε σελίδες του βιβλίου, που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα και, συνάμα, σαν ντοκιμαντέρ εποχής με θέμα κομβικές στιγμές της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην σ. 80, συναντάμε και μιαν ιδιότυπη, έως και ιδιόρρυθμη, εξήγηση που δίνει ο Γαβράς σχετικά με τη δολοφονία (το 1984) του περιλάλητου παραγωγού, εκδότη, και φίλου του Γκυ Ντεμπόρ, του Ζεράρ Λεμποβισί. 

altΟ Θωμάς Λιναράς υπογράφει το κομψό τομίδιο Stalker: Το Μεγάλο Πουθενά (εκδ. Σαιξπηρικόν), μια μεστή, πυκνή, καλογραμμένη μελέτη για το σπουδαίο, ίσως το πιο καθοριστικό και λατρεμένο των σινεφίλ από τα επτά όλα κι όλα, φιλμ του Αντρέι Ταρκόφσκι. Ο Στάλκερ είναι, μας λέει ο Λιναράς, ένας ιχνηλάτης του μεταίχμιου, ένας σαλός, «πυρπολημένος από την ιερή φλόγα». Είναι «ένας άγρυπνος φύλακας στο πέρασμα ανάμεσα στον αισθητό και υπεραισθητό κόσμο, στο ορατό και στο αόρατο, έκπτωτος του Παραδείσου, που έρχεται απευθείας από το έργο του Ντοστογιέφσκι». Ο Λιναράς εξετάζει την κινηματογραφική μέθοδο του μύστη Αντρέι, εικάζει τι είναι η «Ζώνη», όπου εισέρχονται οι άνθρωποι χωρίς ιδιότητες αναζητώντας ένα νόημα και ένα νήμα προκειμένου να συνεχίσουν να υπάρχουν. Το βλέμμα του Ταρκόφσκι πηγαίνει στην καρδιά των πραγμάτων, και μας δωρίζει τα όσα ατενίζει στοχαστικά. Ο Λιναράς, με τη σειρά του, μας δωρίζει το δέος του απέναντι στο έργο του Ρώσου ποιητή των εικόνων. Και μας θυμίζει τα λόγια του αείμνηστου φίλου μας, του Χρήστου Βακαλόπουλου: «Οι μεγάλες ταινίες είναι φορείς ενός δέους».

Και μια πρόσφατη λαμπρή κυκλοφορία: τα κείμενα του Michel Foucault για τον κινηματογράφο συνάχθηκαν και στεγάστηκαν από τους Patrice Maniglier και Dork Zabunyan στο Foucault at the Movies (εκδ. Columbia University Press). Ελπίζουμε και σε μια ελληνική μετάφραση και έκδοση.

Ποίηση 

altΗ Χριστίνα Ντούβρη, με την πρώτη της ποιητική συλλογή Συμφωνία Κολάσεων (εκδ. Γαβριηλίδης) προτείνει έναν τσαλακωμένο, σπαραγμένο και σπαρακτικό λυρισμό. Όπου η Αίγινα έγινε γιάφκα. Στην Αίγινα, η Ντούβρη ακούει όχι θροΐσματα, τιτιβίσματα, αρπίσματα, αλλά ακούει «την οιμωγή της πατρίδας της». Ανθίσταται ακόπαστα και ακάματα η Ντούβρη. Αρνείται τον ζόφο. Ανθίσταται στον παραλογισμό. Ναι, είναι σπασμένοι οι ήλιοι, αλλά πασχίζει έστω μ᾽ αυτούς, να φωτίσει «ομίχλες αμετακίνητες». Είναι «πάσχον και αδέξιο» το «παιχνίδι της ύπαρξης», αλλά, διάβολε, αξίζει τον κόπο να το παίξουμε, αξίζει να ρίξουμε κι εμείς τη ζαριά μας, αξίζει να μετακινήσουμε, με σοφία, με νουνέχεια σ᾽ ένα σύμπαν που χαρτοπαίζει σουρωμένο σαν τραχύς ήρωας του Ντοστογιέφσκι, ναι, να μετακινήσουμε τους πεσσούς μας στην σκακιέρα των ημερών και, ιδίως, των νυχτών, να συνεχίσουμε την παρτίδα ελισσόμενοι, οπλισμένοι με «λαμπερές δυνάμεις φωνηέντων», αποφεύγοντας διαρκώς και διηνεκώς το ολέθριο φινάλε. Βαδίζει στο σύμπαν η ποιήτρια, σε ένα σύμπαν που πάσχει, δεκαετίες τώρα, από «τη μόλυνση του νοήματος». Βαστάει στα χέρια μια παλέτα χρώματα που κατατείνουν στο κίτρινο, και στους ώμους κουβαλάει «ένα σακίδιο ερωτηματικά», όπως εκείνοι οι κολασμένοι νόες, εκείνοι οι πυρπολημένοι ήρωές μας, η Τζάνις, ο Τζίμι, και ο Τζιμ, που έζησαν σαν πυραυλοκίνητα προσωκρατικά τσογλάνια κι αγγελούδια. Στο ποίημα «Κολασμένα Μυαλά», η Τζάνις Τζόπλιν, ο Τζίμι Χέντριξ, και ο Τζιμ Μόρισον, σμίγουν με τον Τζακ Κέρουακ, άλλον έναν κρυφό πρωταγωνιστή της ποίησης της Ντούβρη, ναι, η Τζόπλιν, ο Χέντριξ, και ο Μόρισον περιφρονούν τις κοινωνικές εξισώσεις, ακροβατούν στην κόψη της αλήθειας, λιώνουν χορδές στον πάγκο της απελπισίας, μας θυμίζουν να μην λησμονούμε ότι μονάχα τεμαχίζοντας το ωραίο μπορούμε, ίσως, να περάσουμε στην επικράτεια της αληθείας. 

altΔύο σφριγηλές νέες φωνές από τις δυναμικές εκδόσεις Αντίποδες: Η Άνια Βουλούδη (Θεσσαλονίκη, 1987) με τη συλλογή Η πλατεία ως μια βέβαιη κατάληξη διακονεί μιαν ανθρωποκεντρική ποίηση όπου συναντάμε τον Ρίλκε, τον Ραμόν, τη Σούζη, τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, τον Μήτσο, την Κατερίνα, και τον αναπάντεχο «βρώμικο Χάρυ», και όπου ακούμε ήχους μακρινούς από την ποιητική του Βασίλη Στεριάδη, της Κατερίνας Γώγου, και του Τάσου Δενέγρη. Επιλέγω το ποίημα της Βουλούδη για την πρώτη γυναίκα αρχιτεκτόνισα της Αυστρίας, την υπέροχη κομμουνίστρια Σύττε Λιχότσκυ (1897-2000): «Ἕνα στρατό/ από κουζίνες Φραγκφούρτης/ κι ένα πλοίο/ με βάζα περιωπής στον ύπνο μου είδα/ μαγείρευαν οι γυναίκες/ σιδέρωναν οι γυναίκες/ ζούσαν οι γυναίκες περιωπής/ στις λειτουργικές κουζίνες τους/ κι είχαν νέους/ αντικειμενικούς/ φούρνους/ έδιναν σπάνιες συνεντεύξεις/ πλάι/ στις πτυσσόμενες/ επιφάνειες εργασίας/ κοίταζαν απ᾽ το παράθυρο/ πού και πού/ καθώς ο αφαιρούμενος/ κάδος απορριμμάτων/ τους διευκόλυνε τη ζωή/ κι οι ετικέτες στα/ αλουμινένια συρτάρια/ δεν τους επέτρεπαν/ πια/ να απελπιστούν». altΟ Χρήστος Σιορίκης (Αγρίνιο, 1989) με τη συλλογή Η πρώτη φορά επιβαίνει σ᾽ ένα τραίνο που μας ταξιδεύει στη Βαρσοβία, στο Ταλίν, στη Μαδρίτη, στα γερμανικά τοπία, στον κόσμο της Έμιλι Ντίκινσον και του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ποιήματα σαν μικρού μήκους ασπρόμαυρα ντοκιμαντέρ και σαν φιλοσοφικές σημειώσεις για το εφήμερο και το παροδικό που αιχμαλωτίζουν οι λέξεις. «Ένας ευσυγκίνητος πατέρας/ είναι δώρο για ένα κορίτσι// Κι όταν κλαίνε μαζί/ μπροστά στην τηλεόραση/ με τα τραγούδια/ το κορίτσι ξέρει/ ότι πριν απ᾽ την πόλη/ ο πατέρας έζησε καιρό/ σε μέρος με πολύ αέρα/ κάτω απ᾽ τα πεύκα», μας λέει το ποίημα «Για να τρέξει το ρετσίνι». 

Σήμερα, μια πρώτη μνεία, και θα ακολουθήσουν κείμενα: εκδοτικό γεγονός είναι η συγκέντρωση των τριών ποιητικών συλλογών του ατίθασου Μιχάλη Κατσαρού ΜεσολόγγιΚατά Σαδδουκαίων, και Οροπέδιο, μαζί με ανέκδοτα, αδημοσίευτα, και αθησαύριστα ποιήματά του στον τόμο Μείζονα Ποιητικά (εκδ. Τόπος). Επίσης, αίσθηση προκαλεί η επανεμφάνιση, ύστερα από ένα τέταρτο του αιώνα, του ποιητή Γιάννη Τζώρτζη, που αντλεί τόσο από τον Μίλτο Σαχτούρη όσο και από την Beat Generation, με την συλλογή Εκπρόθεσμα (εκδ. Γαβριηλίδης).

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πάρκο» (εκδ. Εστία).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο σάκος του επίμονου αναγνώστη: Σημαντικές και σημαίνουσες πρώτες εμφανίσεις

Ο σάκος του επίμονου αναγνώστη: Σημαντικές και σημαίνουσες πρώτες εμφανίσεις

Για τα μυθιστορήματα των Γουίλιαμ Μπόυλ «Gravesend» (μτφρ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις), Φιστόν Μουαντζά Μουζιλά «Τραμ 83» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Καστανιώτης) και Εντουάρ Λουί «Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ» (μτφρ. Μιχάλης Αρβανίτης, εκδ. Αντίποδες).

...
Ο Σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη: Γονείς και Κηδεμόνες

Ο Σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη: Γονείς και Κηδεμόνες

Για τα βιβλία των Ρίτσαρντ Φορντ «Μεταξύ τους» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. Πατάκη), Νίκου Παναγιωτόπουλου «Ολομόναχος» (εκδ. Μεταίχμιο) και Σταύρου Ζουμπουλάκη «Στ’ αμπέλια» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη...

Ο σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη: Η Χορογραφία του Ολέθρου

Ο σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη: Η Χορογραφία του Ολέθρου

Για το μυθιστόρημα του László Krasznahorkai «Το τανγκό του Σατανά» (μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Τα βιβλία εκείνα που ακροβατούν επιτυχώς στο τεντωμένο σχοινί που ενώνει τη λογο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ