alt

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Η ποιητική συλλογή Αιώνες του Μαξ Ρίτβο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν με ένα εισαγωγικό κείμενο της ποιήτριας Jean Valentine, το οποίο αναδημοσιεύουμε πιο κάτω.

Γνωρίσαμε τον Μαξ Ρίτβο τον Μάιο του 2014, όταν έφτασε στα χέρια μας το χειρόγραφο της ποιητικής συλλογής του Aeons (Αιώνες). Τότε οι γιατροί τού είχαν δώσει μόλις δύο μήνες ζωής. Το 2006, ο Μαξ, σε ηλικία 16 ετών, είχε διαγνωστεί με το σάρκωμα του Ewing, μια σπάνια μορφή καρκίνου των οστών. Ύστερα από εντατική θεραπεία ενός έτους, φάνηκε να έχει γιατρευτεί. Όμως ο καρκίνος επέστρεψε μετά από πέντε χρόνια, όταν ο Μαξ βρισκόταν στο τελευταίο έτος των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο Γέιλ.

Τα τελευταία δύο χρόνια ακούγαμε συνέχεια ότι οι γιατροί του έχουν δώσει ένα, δύο ή τρεις μήνες ζωής. Ο Μαξ όμως συνέχεια τους διέψευδε.

Τα τελευταία δύο χρόνια ακούγαμε συνέχεια ότι οι γιατροί του έχουν δώσει ένα, δύο ή τρεις μήνες ζωής. Ο Μαξ όμως συνέχεια τους διέψευδε. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Γέιλ, σπούδασε ποίηση στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, βραβεύτηκε από την Poetry Society of America για τους Αιώνες, συνέχισε να γράφει, να δημοσιεύει, να δίνει διαλέξεις και συνεντεύξεις για το έργο του και για τον αγώνα του ενάντια στην ασθένεια.

Η ποίησή του αποτελεί θαυμαστό μείγμα αμεσότητας, εμβρίθειας, γρίφων, επινοήσεων, ενσαρκώσεων και εκλάμψεων. Με γλώσσα άλλοτε ωμή και άλλοτε λυρική, πότε φασκιωμένη με τη ζεστασιά των θηλαστικών και πότε «δέσμη καθάριο νερό που εκρήγνυται», κρύβει μέσα της «μια ελπίδα σε σχήμα πουλιού». Ειλικρινής και υπόκωφα ειρωνική, μας μεταφέρει σε ένα φλεγόμενο σύμπαν όπου το σώμα είναι άλλοτε ουρανός, άλλοτε καβούκι, άλλοτε ύφασμα. Στην καρδιά φυτρώνουν νύχια. Το δέρμα βρίσκεται σε ανοιχτό διάλογο με τον φλοιό και τον οπό των δέντρων. Το μυαλό είναι ένα μαύρο γάντι. Ο βολβός της τρίχας κάτι που μασιέται μέχρι να βγάλει χυμό. Το αίμα χαρούμενο κι εξουθενωμένο. Ο θάνατος καρδιοκατακτητής.

Ο Μαξ Ρίτβο έφυγε από τη ζωή στις 23 Αυγούστου 2016 σε ηλικία 26 ετών. Πριν από μερικές εβδομάδες κυκλοφόρησε στην Αμερική η δεύτερη ποιητική συλλογή του με τίτλο Four Reincarnations (Τέσσερις μετεμψυχώσεις).

* Ο JAZRA KHALEED και η ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΥΡΟΥ είναι μεταφραστές.

 

Υπάρχει μια ολότητα βαθύτερη απ’ τη ζωή
και το λευκό της τούνελ από σχέδια.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που εκτίμησα στην ποίηση του Μαξ Ρίτβο είναι η σοφία της. Το δίστιχο που ακολουθεί το παραπάνω είναι το εξής:

Συγχωρείται
όταν δεν έχεις κάνει τίποτε.

Κάποιοι ποιητές διακρίνονται για τη σοφία τους χωρίς όμως να έχουν ενδιαφέρον έργο. Η διαισθητική ποίηση του Ρίτβο δεν είναι μόνο σοφή αλλά χαρακτηρίζεται και από μια γοητευτικά παιγνιώδη διάθεση.

altΚαι όταν εντοπίζω για χάρη των αναγνωστών παραδείγματα αυτής, συνήθως ξεχειλίζουν από θλίψη.

Μέρος της χαράς που μου δίνει η ανάγνωση αυτών των ποιημάτων προέρχεται από την κλίση τους για περιπλοκότητα (ακολουθώντας πιστά τη ζωή, ποτέ ως αυτοσκοπός).

Θεωρώ την ποιητική συλλογή Αιώνες ένα ενιαίο ποίημα. Για παράδειγμα, μετά το «Υποχωρώντας» στο οποίο διαβάζουμε τη φράση «Συγχωρείται», ακολουθεί το δεύτερο ποίημα, «Παιδί», με τους δύο πρώτους στίχους να είναι «Κανένα δώρο προς το παρόν, γιατί τα πάντα/ δίνονται για πρώτη φορά». Ήχος ακολουθεί ήχο, μια σκέψη προετοιμάζει μια νέα σκέψη.

Ολόκληρη η δεύτερη στροφή του ίδιου ποιήματος αποτελεί επίσης παράδειγμα ατίθασης ζωντάνιας και θλίψης: 

Επιθυμώ σφόδρα ένα χοτ ντογκ:
Κατέχω τη γεύση του,
αλλά δεν είμαι σε θέση να κατέχω τα εκρηκτικά νερά του.
Σύντομα θ’ απομείνουν μόνο τα εκρηκτικά νερά.

Ένα άλλο όμορφο παράδειγμα της παιγνιώδους βαθιάς αίσθησης έκπληξης που διατρέχει αυτό το ενιαίο –όπως το θεωρώ εγώ– μακροσκελές ποίημα είναι το «Αν και», ένα σύντομο ποίημα το οποίο παραθέτω ολόκληρο:

Σου έχω μιλήσει για τον παράδεισο–
εννοούσα απλά
ότι τα μάτια είναι ήλιοι που βλέπουν˙
η όραση είναι των προσώπων ο νευρικός, απολαυστικός Κύριος.

 

Κάθε που σ’ ακούω ξεγυμνώνομαι.
Όταν φιλώ τον αστράγαλό σου, φιμώνω μια μάντισσα.
Η μάντισσα μιλά από τον λόφο του αστραγάλου σου.

Επιτρέψτε μου να κλείσω λέγοντας κάτι που θέλουμε πάντα να πούμε σε έναν ιδιοφυή άνθρωπο: Σ’ ευχαριστούμε, Μαξ Ρίτβο! 

JEAN VALENTINE 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Λογοτεχνικό Βραβείο Δουβλίνου 2024: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα με γνωστούς συγγραφείς

Λογοτεχνικό Βραβείο Δουβλίνου 2024: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα με γνωστούς συγγραφείς

Ο νικητής θα ανακοινωθεί στις 23 Μαΐου κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Δουβλίνου. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Σεμπάστιαν Μπάρυ © Faber & Faber. 

Επιμέλεια: Book Press

Ανακοινώθηκε η βρ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ