Ανακοίνωση της Εταιρείας Συγγραφέων για τον θάνατο του ποιητή Κώστα Στεργιόπουλου, ιδρυτικού μέλους και πρώην Προέδρου της Εταιρείας.
Επιμ. Απόστολος Σκλάβος
Με μεγάλη οδύνη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του ιδρυτικού μέλους και πρώην προέδρου της εταιρείας μας Κώστα Στεργιόπουλου. Ποιητής, πεζογράφος, κριτικός και ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου της Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, ο Κώστας Στεργιόπουλος υπήρξε, εκτός από βραβευμένος συγγραφέας, και ένας από τους σημαντικότερους μελετητές της ελληνικής λογοτεχνίας. Στους οικείους του εκφράζουμε τη συμπαράστασή μας.
Ξαναγυρίζουμε
Ξαναγυρίζουμε στην εποχή του χαλκού
και του λίθου.
Κυκλοφορούμε ανάμεσα στα τελευταία μαμούθ,
με ξύλινα ρόπαλα και δέρματα ζώων,
κυνηγώντας το ρένο και τον τάρανδο,
ανάβοντας δαδιά και λυχνάρια, για να φωτίσουμε
τις τρώγλες μας,
πασχίζοντας πάνω σε κέρατα και κόκαλα
να ιστορήσουμε τη ζωή μας.
Ξαναγυρίζουμε στην εποχή των παγετώνων,
στη μεγάλη αδράνεια.
Ο ήλιος δεν μπορεί να λιώσει τους πάγους μας,
δεν μπαίνει απ' τα παράθυρα μας.
Ξάφνου φουντώνει σα σβηστή φωτιά
μας καίει τα βλέφαρα,
κι ώσπου να λάμψει,
βυθίζεται ξανά στο υπερπόντιο χάος.
Αποτραβιόμαστε στα σκοτεινά μας σπήλαια·
Βουλιάζουμε στην προϊστορική νύχτα.
Ζώα θηριόμορφα, που μόλις σέρνονται στη γη
βγαίνοντας απ' το τέλμα τους,
ιπτάμενα ερπετά,
υδρόβια σαρκοφάγα, πτεροδάκτυλα
μαρτυρούνε το πέρασμα μας.
Ξαναγυρίζουμε στην εποχή των θαλάσσιων τεράτων.
Από Τα Τοπία του Ήλιου (1971)
Ο Κώστας Στεργιόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926. Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε στη δημόσια και ιδιωτική Εκπαίδευση και δίδαξε στη Σχολή Κινηματογράφου και Θεάτρου του Λ. Σταυράκου.
Εργάστηκε ως λέκτορας στην έδρα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1966-1969), έως ότου καταργήθηκε ο θεσμός των λεκτόρων. Αμέσως μετά εργάστηκε ως βοηθός στο Σπουδαστήριο Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1969- 1972), αλλά παύτηκε από τη Χούντα. Τέλος, υπηρέτησε ως καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων από το 1974 ως το 1984, και αποχώρησε με εθελουσία έξοδο. Το 1986 αναγορεύτηκε ομότιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τις στήλες της Νέας Εστίας το 1943 και το 1949 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Χινοπωρινά. Ακολούθησε μια πλούσια ποιητική, πεζογραφική, δοκιμιακή και φιλολογική παραγωγή. Το έργο του Κώστα Στεργιόπουλου εντάσσεται στο γενικότερο ρεύμα ανανέωσης του συμβολισμού και κύρια χαρακτηριστικά του είναι η ελεγχόμενη συγκίνηση και η στοχαστική διάθεση, που εκφραστικά υλοποιούνται με ιδιαίτερα λιτά μέσα. Συνεργάστηκε ως κριτικός της λογοτεχνίας με τα περιοδικά Ξεκίνημα (1946-1947) και Εποχές (1963-1967) και με την εφημερίδα Νίκη (1962-1963). Αναφέρουμε ενδεικτικά τις ποιητικές συλλογές του Τα τοπία του φεγγαριού, Η σκιά και το φως, Το χάραμα του μύθου, Ο κίνδυνος, Τα τοπία του ήλιου, Έκλειψη, Αλλαγή φωτισμού. Πρέπει να σημειώσουμε επίσης τη σημαντική συμβολή του στη μελέτη της νεοελληνικής γραμματείας, με κριτικά έργα και μελετήματα, όπως Ο Τέλλος Άγρας και το πνεύμα της παρακμής, Από το συμβολισμό στη Νέα ποίηση, Οι επιδράσεις στο έργο του Καρυωτάκη, Από τον Κάλβο στον Παπατσώνη. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η εξάτομη έκδοση των Κριτικών του Τέλλου 'Αγρα, ο εντοπισμός, η συγκέντρωση και η φιλολογική φροντίδα των οποίων αποτέλεσε έργο ζωής για τον Στεργιόπουλο. Η σειρά των Κριτικών άρχισε με τον τόμο Καβάφης-Παλαμάς (1980) και συνέχισε με τα Ποιητικά πρόσωπα και κείμενα (1981), τις Μορφές και κείμενα της πεζογραφίας (1984), τα Γενικά και ειδικά θέματα (1995) και τον διπλό πέμπτο τόμο Δικοί μας και ξένοι και Παράρτημα-Σημειώσεις-Ευρετήριο (2014). Το 1994 ο εκδοτικός οίκος της Κολωνίας Romiossini κυκλοφόρησε μια επιλογή από το ποιητικό έργο του Κώστα Στεργιόπουλου με τον συγκεντρωτικό τίτλο Εδώ, που μάχεται το φως με τη βαρύτητα. Επίσης, ο Κίμων Φράιερ μετέφρασε μια επιλογή πενήντα ποιημάτων του.
Είχε τιμηθεί με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1961, το Α' Κρατικό Βραβείο Κριτικής Μελέτης Δοκιμίου 1974, το Βραβείο Κριτικής Μελέτης της "Ομάδας των 12" του 1963, το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1993, το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών το 2002 και το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας το 2004.
Ο Κώστας Στεργιόπουλος υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και πρόεδρός της το 1997-1999 και το 1999-2001, όπως επίσης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας.
Ενδεικτική αρθρογραφία
• Βαρίκας Βάσος, Το Βήμα, 12/2/1961 και 31/5/1964.
5/1990, σ.691-693.
• Ζήρας Αλεξ., «Στεργιόπουλος Κώστας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, 9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
• Θέμελης Γιώργος, «Κώστας Στεργιόπουλος», Η νεώτερη ποίησή μας, σ. 168-177. Αθήνα, Φέξης, 1963.
• Καραντώνης Αντρέας, «Κώστας Στεργιόπουλος», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ. 335-339. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
• Κεφάλας Ηλίας, «Ο ήλιος του μεσονυκτίου», Διαβάζω, 304, 3/2/1993, σ.36-39.
• Λιοντάκης Χριστόφορος, Νυχτερινό γυμναστήριο, σ.166-170. Αθήνα, Καστανιώτης, 1993).
• «Σε β΄ πρόσωπο. Μια συνομιλία του Κώστα Στεργιόπουλου με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη, 103, 5-6/1991, σ.446-450.
• Friar Kimon, «Το ποιητικό έργο του Κώστα Στεργιόπουλου», Διαβάζω, 55, 8/1982, σ.42-52.
Επίσης:
Από τον ιστότοπο της Εταιρείας Συγγραφέων (www.authors.gr): http://www.authors.gr/members/view/author_16
Kώστας Στεργιόπουλος – Ο ποιητής μιλάει και απαγγέλει για το poeticanet (video) : https://youtu.be/Bn-Vz3Gx_e4?t=3
