Στη Βρετανίδα Σαμάνθα Χάρβεϊ για το «Orbital» το Μπούκερ 2024

Η κριτική επιτροπή για το «Orbital»

«Το συμπαγές αλλά υπέροχα εκτεταμένο μυθιστόρημα της Samantha Harvey μας καλεί να παρατηρήσουμε το μεγαλείο της Γης από την απομακρυσμένη οπτική γωνία έξι αστροναυτών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, καθώς αντιμετωπίζουν το πένθος, τη μοναξιά και την κούραση της αποστολής. Μετακινούμενο από την κλειστοφοβία της καμπίνας τους στο άπειρο του διαστήματος, από τις εκτεταμένες αναμνήσεις τους στην προσεκτική προσοχή στα καθήκοντά τους, από την ερευνητική μεταφυσική έρευνα στο θέαμα του φυσικού κόσμου, το Orbital μας προσφέρει ένα ερωτικό γράμμα στον πλανήτη μας καθώς και μια βαθιά συγκινητική αναγνώριση της ατομικής και συλλογικής αξίας κάθε ανθρώπινης ζωής.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Έξι αστροναύτες και κοσμοναύτες –από την Αμερική, τη Ρωσία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία– εναλλάσσονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Βρίσκονται εκεί για να προσφέρουν έργο ζωτικής σημασίας, αλλά σιγά σιγά αρχίζουν να αναρωτιούνται: τι είναι η ζωή χωρίς τη Γη; Τι είναι η Γη χωρίς την ανθρωπότητα; Μαζί, παρακολουθούν τον σιωπηλό μπλε πλανήτη τους, κάνοντας 16 περιστροφές γύρω του μέσα σε μία μόνο ημέρα, στριφογυρίζοντας πάνω από ηπείρους και διανύοντας εποχές, θαυμάζοντας τους παγετώνες και τις ερήμους, τις κορυφές των βουνών και τα κύματα των ωκεανών.

Βλέπουμε φευγαλέα στιγμές της γήινης ζωής τους μέσα από τη σύντομη επικοινωνία με τις οικογένειές τους, τις φωτογραφίες και τα φυλαχτά τους· τους παρακολουθούμε να τρώνε τα γεύματά τους· να αιωρούνται στον ύπνο τους χωρίς βαρύτητα και να γυμνάζονται καθημερινά για να αποφύγουν την ατροφία των μυών, να δημιουργούν δεσμούς που θα μπουν ανάμεσα σε αυτούς και την απόλυτη μοναξιά.

Ωστόσο, αν και απομονωμένοι από τον κόσμο, δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη συνεχή έλξη του. Μαζί με την είδηση που φτάνει για τον θάνατο της μητέρας ενός μέλους του πληρώματος, έρχονται και σκέψεις για την επιστροφή τους. Παρακολουθούν έναν τυφώνα που σχηματίζεται πάνω από ένα νησί, νιώθοντας δέος για το μεγαλείο του και φόβο για τις καταστροφικές συνέπειές του.

Η ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής γεμίζει τις συζητήσεις, τις ανησυχίες, τα όνειρά τους. Αν και τόσο μακριά από τη Γη, δεν έχουν νιώσει ποτέ περισσότερο ότι ανήκουν σε αυτήν.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Γεννημένη στο Κεντ το 1975, κόρη οικοδόμου, η Samantha Harvey σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ και στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ. Συγγραφέας και γλύπτρια, τη δεκαετία του 2000, εργάστηκε στο Μουσείο Αστρονομίας Herschel στο Bath, τον χώρο από τον οποίο ανακαλύφθηκε ο πλανήτης Ουρανός. Σήμερα είναι καθηγήτρια στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών δημιουργικής γραφής στο Bath Spa University και συγγραφέας πέντε μυθιστορημάτων.

Ήταν υποψήφια για το βραβείο Booker το 2009 για το ντεμπούτο της The Wilderness, για έναν γηράσκοντα αρχιτέκτονα που πάσχει από Αλτσχάιμερ. Το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο Betty Trask Prize. Η Harvey, η γραφή της οποίας έχει συγκριθεί με εκείνη της Virginia Woolf, είναι γνωστή για την τεράστια ποικιλία των σκηνικών των μυθιστορημάτων της (το 2017 δήλωσε στο The Bookseller: «Προσπαθώ να κάνω κάτι τυπικά διαφορετικό με κάθε μυθιστόρημα»). Πριν από το Orbital, το προηγούμενο μυθιστόρημά της, The Western Wind, αφορούσε έναν ιερέα στο Σόμερσετ του 15ου αιώνα. Το 2020 η Χάρβεϊ εξέδωσε το πρώτο της μη μυθοπλαστικό βιβλίο, το The Shapeless Unease: A Year of Not Sleeping, για την προσωπική της εμπειρία της χρόνιας αϋπνίας.

Έχει συμπεριληφθεί στη βραχεία λίστα για το βραβείο James Tait Black, το βραβείο Women's Prize, το Guardian First Book Award και το Walter Scott Prize. Τα κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό Granta, στον Guardian, στους New York Times, στο New Yorker, στην Telegraph και στο περιοδικό TIME.

Παρόλο που το τελευταίο της βιβλίο διαδραματίζεται στον hi-tech κόσμο του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, η ίδια η Harvey ζει αρκετά απομακρυσμένη από την τεχνολογία. Δεν έχει λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ούτε κινητό τηλέφωνο.

Η μόνη Βρετανίδα συγγραφέας στον κατάλογο των υποψηφίων για το Βραβείο Booker 2024, η Harvey είναι επίσης η πρώτη γυναίκα που κερδίζει το βραβείο από το 2019, όταν το μοιράστηκε η Bernardine Evaristo με τη Margaret Atwood.