Σε τροχιά «αναγέννησης» το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Μόλις πριν από μια πενταετία γινόταν πολύς λόγος για το πώς θα μπορούσε το υπ’ αριθμόν ένα και διεθνώς καταξιωμένο πολιτιστικό ίδρυμα της χώρας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών δηλαδή, να διασωθεί οικονομικά και να μην βάλει λουκέτο. Μετά από σχετικά χρονοβόρες διαβουλεύσεις και συζητήσεις, ως μοναδική λύση σωτηρίας θεωρήθηκε να μετατραπεί το Μ.Μ.Α. σε δημόσιο οργανισμό και να επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού, όπως το Φεστιβάλ Αθηνών και η –«παραθαλάσσια» πλέον– Εθνική Λυρική Σκηνή.

Οι αλλαγές αυτές, σε συνδυασμό με τις μειούμενες επιχορηγήσεις, φάνηκαν στα πρώτα ετήσια καλλιτεχνικά προγράμματα που ακολούθησαν. Οι συζητήσεις στους μουσικόφιλους απαιτητικούς κύκλους έδιναν και έπαιρναν. Το Μέγαρο έχασε τη λάμψη του; Ελάχιστες ξένες ορχήστρες προσκαλούνται; Φταίει το ότι εντάχθηκε στο Δημόσιο με τις γνωστές αγκυλώσεις; Αντιμετωπίζει εμφανή προβλήματα συντήρησης; Η αλήθεια είναι πάντα κάπου στη μέση. Από τα πρώτα εκείνα προγράμματα δεν έλειψαν ποτέ τα masterpieces ούτε τα μεγάλα λαμπερά ονόματα, απλώς είχαν μειωθεί γιατί γινόταν μεγάλες προσπάθειες να επιτευχθεί ένας οικονομικός ισοσκελισμός ανάμεσα στα έσοδα –κυρίως από τα Συνέδρια– και στα έξοδα – κυρίως από τις μετακλήσεις.

Έπειτα από τα σχετικά συγκρατημένα χρόνια, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών δείχνει να βρίσκει και πάλι την παλιά του αίγλη, η οποία επικεντρώνεται στο βαρύ πυροβολικό, δηλαδή στις Μεγάλες Ορχήστρες.

Το πρόγραμμα των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων 2019-2020, το οποίο πρόσφατα ανακοινώθηκε, με σχετικές δηλώσεις του καλλιτεχνικού διευθυντή του Μίλτου Λογιάδη –ο οποίος δούλεψε πολύ φιλότιμα όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια– είναι ομολογουμένως ένα ευχάριστο ξάφνιασμα για τους απαιτητικούς μουσικόφιλους της Βασιλίσσης Σοφίας. Κι αυτό γιατί έπειτα από τα σχετικά συγκρατημένα χρόνια, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών δείχνει να βρίσκει και πάλι την παλιά του αίγλη, η οποία επικεντρώνεται στο βαρύ πυροβολικό, δηλαδή στις Μεγάλες Ορχήστρες.

Οκτώ διεθνώς καταξιωμένες ορχήστρες δεν είναι λίγες, αν σκεφτούμε ότι έως και πέρσι ακούγαμε και απολαμβάναμε όχι περισσότερες από τέσσερις. Βεβαίως το Μ.Μ.Α. εκτός από τις Μεγάλες Ορχήστρες και τους Μεγάλους Ερμηνευτές έχει –εδώ και αρκετά χρόνια, μετά τον θάνατο του δημιουργού του Χρήστου Λαμπράκη– εξαπλωθεί σε πολύ περισσότερα μουσικά και πολιτιστικά πεδία, παίρνοντας μια μορφή περισσότερο πολύχρωμη και πολυπολιτιστική. Όπως δήλωσε και ο Μίλτος Λογιάδης: «Πιστεύουμε βαθιά στην συνένωση των τεχνών και αυτή προσπαθούμε να υπηρετήσουμε με προσήλωση». Του λόγου το αληθές αντικατοπτρίζεται στο πολύπλευρο φετινό καλλιτεχνικό πρόγραμμα που καλύπτει μουσική –όλα τα είδη–, χορό, θέατρο, όπερα, παιδικά προγράμματα. Όλα αυτά καλύφθηκαν με την μόλις τεσσάρων εκατομμυρίων ευρώ επιχορήγηση από το προηγούμενο Υπουργείο Πολιτισμού. Να πούμε εδώ ότι η Ε.Λ.Σ. είχε επιχορηγηθεί με 6.5 εκατομμύρια ευρώ και το Φεστιβάλ Αθηνών με 5 εκατομμύρια.

Οι καλύτερες παραστάσεις για τους επόμενους μήνες

→ Συμβουλή: όταν ανακοινώνεται ότι αρχίζει η προπώληση εισιτηρίων μην καθυστερείτε,
γιατί συνήθως τα εισιτήρια εξαντλούνται πολύ γρήγορα. 

Τρεις επέτειοι δίνουν τον τόνο στο φετινό πρόγραμμα: Η επέτειος των 250 χρόνων από τη γέννηση του Μπετόβεν, που γιορτάζεται με σειρά εκδηλώσεων σε όλες τις σπουδαίες μουσικές σκηνές του κόσμου, η επέτειος των 70 χρόνων από τον θάνατο του Νίκου Σκαλκώτα, που ολοκληρώνεται στο τέλος του 2019, και η επέτειος των 10 χρόνων από τον θάνατο του δημιουργού του Μ.Μ.Α. Χρήστου Λαμπράκη. 

ΜΕΓΑΛΕΣ ΟΡΧΗΣΤΡΕΣ – ΜΕΓΑΛΟΙ ΜΑΕΣΤΡΟΙ 

Το Κοντσέρτο για χορωδία του Σνίτκε, από τα πιο  αριστοτεχνικά και δραματικά έργα του ρώσου συνθέτη, θα ερμηνεύσει η Ορχήστρα και τη Χορωδία music Aeterna υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Κουρεντζή.

Την αυλαία σηκώνει στις 30 Οκτωβρίου η Royal Philarmonic Concert Orchestra με τον δικό μας, διεθνή πλέον, πιανίστα Βασίλη Τσαμπρόπουλο σε διπλό ρόλο σολίστ και μαέστρου, σε μια βραδιά αφιερωμένη στον Μπετόβεν και στον Μότσαρτ.

Ο Θόδωρος Κουρεντζής και πάλι στην Αθήνα. Ο χαρισματικός Έλληνας μαέστρος, εκ Ρωσίας ορμώμενος, θα δώσει άλλη μια ευκαιρία στους/στις φαν του να χαρούν τόσο τον ίδιο στο πόντιουμ όσο και τη διεθνώς καταξιωμένη ορχήστρα του, την Music Aeterna, σε δύο συναυλίες, 11 και 12 Νοεμβρίου, σε σύγχρονες συνθέσεις των Ερσάν και Σνίτκε. 

Στις 25 Νοεμβρίου, για πρώτη φορά στην Αθήνα, η Ρωσική Κρατική Ακαδημαϊκή Ορχήστρα «Γεβγκένι Σβετλάνοφ» –ο απόλυτος θεματοφύλακας του ρωσικού συμφωνικού ήχου, όπως την αποκαλούν– υπό τη διεύθυνση του Ντάνιελ Ράισκιν, και με τη σύμπραξη του φημισμένου βιολονίστα Σάσα Ροζντεστβιένσκι, θα ερμηνεύσει έργα του Τσαϊκόφσκι. 

Αν δεν τον έχετε ακούσει, έχετε άλλη μια ευκαιρία… Ο λόγος για τον Τούρκο πιανίστα και συνθέτη Fazil Say, έναν καλλιτέχνη υψηλής τάσης, ευαισθησίας και δεξιοτεχνίας, ο οποίος μαζί με τη –σπουδαιότατη και γνώριμη στο ελληνικό κοινό–, Ορχήστρα της Ακαδημίας του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών, παρουσιάζει στις 20 Ιανουαρίου το 2020 μια μεγάλη συναυλία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα του Μότσαρτ καθώς και τη σύνθεση του F. Say "The Moving Mansian" σε μεταγραφή για πιάνο και ορχήστρα.

Την ακούσαμε πέρσι και πετάξαμε στα ουράνια. Η περίφημη, από κάθε άποψη, Χορωδία και Ορχήστρα Baltasar Newman, φέτος με μαέστρο τον Τόμας Χεγκελμπρόκ, θα αποδώσει φόρο τιμής στον Μπετόβεν με μια συναυλία αφιερωμένη σ’ αυτόν. Στο πρόγραμμα, η «Ποιμενική» και η «Λειτουργία σε ντο μείζονα». Σημειώστε την ημερομηνία: 12 Φεβρουαρίου.

Ο μακράν καλύτερος διεθνής δικός μας, ο Λεωνίδας Καβάκος συμπράττει με την Ορχήστρα της Εθνικής Ακαδημίας της Αγίας Καικίλιας και μαέστρο τον, επίσης αγαπημένο μας, Ντανιέλε Γκάτι στο «Κοντσέρτο σε ρε μείζονα» του Μπετόβεν.

Με Μπραμς στη φαρέτρα της θα καταφτάσει η Συμφωνική Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας της Φρανκφούρτης, με τον Αντρές Ορόσκο Εστράδα στο πόντιουμ και σολίστ τον βιολονίστα Τζόσουα Μπελ. Στις 21 Μαρτίου [εαρινή ισημερία, Ημέρα Ποίησης]. 

Ο μακράν καλύτερος διεθνής δικός μας, ο Λεωνίδας Καβάκος, συμπράττει με την Ορχήστρα της Εθνικής Ακαδημίας της Αγίας Καικίλιας και μαέστρο τον, επίσης αγαπημένο μας, Ντανιέλε Γκάτι στο «Κοντσέρτο σε ρε μείζονα» του Μπετόβεν. Στις 29 Απριλίου. 

Οι Μεγάλες Ορχήστρες κλείνουν τον κύκλο τους στις 17 Μαΐου με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Κύπρου –στην πρώτη της εμφάνιση στην Αθήνα– με διευθυντή τον Γενς Γκέοργκ Μπάχμαν και τον πιανίστα Κυπριανό Κατσαρή. Θα ερμηνεύσουν έργα του Μπετόβεν.

Στον κύκλο των Μεγάλων Ερμηνευτών έχουμε μια ωραία έκπληξη: Την εμφάνιση του Chick Corea –την τελευταία φορά τον θυμάμαι πριν από αρκετά χρόνια στο Half Note– σε μια βραδιά αφιερωμένη στην τζαζ και στους λάτρεις της. Στις 17 Απριλίου.

Στον ίδιο κύκλο, ολοκληρώνονται τα ρεσιτάλ της μεγάλης κυρίας του πιάνου Ελίζαμπεθ Λεόνσκαγια και περιλαμβάνεται και μια συναυλία ενός ακόμη φημισμένου πιανίστα, του Μαρτίνο Τιρίμο.

Μ’ ένα πλούσιο Γκαλά Όπερας αφιερωμένο στα 10 χρόνια από τον θάνατο του λάτρη του λυρικού μελοδράματος Χρήστου Λαμπράκη, ξεκινάει ο κύκλος Όπερα – Μουσικό Θέατρο. Καταξιωμένοι Έλληνες καλλιτέχνες θα ερμηνεύσουν αφιλοκερδώς άριες από έργα των Μπελίνι, Ντονιτσέτι και Βέρντι. Μια συνδιοργάνωση του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής», του Μ.Μ.Α. και του Σωματείου «Υποτροφίες της Μαρίας Κάλλας». Στις 11 Δεκεμβρίου.

Νέο έργο του Δημήτρη Μαραγκόπουλου, νέα μουσική παράσταση με τη δημιουργική σύμπραξη των νέων τεχνολογιών. Τίτλος: Περσεφόνη Electronica. Σκηνοθετεί η Έλλη Παπακωνσταντίνου. Στις 27, 28 και 29 Μαρτίου.

Στην παράσταση Μαθήματα πολέμου ΙΙ παίζουν: Δημήτρης Λιγνάδης, Grace Nwoke, Βασίλης Αθανασόπουλος, Εβίτα Ζημάλη, Ανδρέας Καρτσάτος, Λάμπρος Κωνσταντέας

 ΘΕΑΤΡΟ 

Έναν νέο τρόπο και μάλιστα εξαιρετικά επιτυχημένο, να διαβάζουμε και να προσεγγίζουμε την Ιστορία, προτείνει από πέρσι ο Δημήτρης Λιγνάδης με τα «Μαθήματα Πολέμου». Πρόκειται για τη δραματοποιημένη παράσταση –αλλά όχι αναπαράσταση– της Θουκιδίδειας Ιστορίας-αφήγησης του Πελοποννησιακού Πολέμου και των συνακόλουθων τραυμάτων, που αφήνουν διαχρονικά οι απανταχού πόλεμοι. Τα φετινά «Μαθήματα Πολέμου» περιστρέφονται γύρω από τα «Σικελικά δράματα». Το δραματοποιημένο κείμενο υπογράφει ο Γιάννης Λιγνάδης, τη σκηνοθεσία ο Δημήτρης Λιγνάδης, ενώ η μουσική είναι του Θοδωρή Οικονόμου. Στις 10, 11, 12 και 13 Οκτωβρίου.

Ο Γιάννης Χουβαρδάς φέτος στο Υποσκήνιο Β' του Μεγάρου με το απαιτητικό έργο του Ίψεν Τζον Γκαμπριέλ Μπόργκμαν. Μαζί του ένα εκλεκτό καστ από σπουδαίους ηθοποιούς. Από τις 25 Ιανουαρίου έως τις 22 Μαρτίου 2020.

Ο Γιώργος Κουρουπός μπορεί να μην είναι πια Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Μεγάρου, επανέρχεται όμως κάθε τόσο με νέες δημιουργίες του. Αυτή τη φορά με ένα χριστουγεννιάτικο παραμύθι με τίτλο: «Μα πότε επιτέλους θα φτάσει επιτέλους αυτός ο μάγος;». Το κείμενο και η αφήγηση είναι της ποιήτριας Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Στις 28 και 29 Δεκεμβρίου. 

Στην παρασταση Ο Μεγάλος Δαμαστής συμμετέχουν:  Παυλίνα Ανδριοπούλου, Άλεξ Βαγγέλης, Έκτορας Λιάτσος, Γιάννης Μίχος, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Ευαγγελία Ράντου, Καλλιόπη Σίμου, Δρόσος Σκώτης, Χρήστος Στρινόπουλος, Γιώργος Τσιαντούλας, Κώστας Χρυσαφίδης

 ΧΟΡΟΣ 

Το πρώτο όνομα στον χορό στην χώρα μας φιλοξενεί το Μέγαρο στις 29 και 30 Μαρτίου. Εννοώ τον Δημήτρη Παπαιωάννου, βέβαια, ο οποίος παρουσιάζει σε επανάληψη [δύο χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση στη Στέγη] τον «Μεγάλο Δαμαστή», μια φιλόδοξη παράσταση εικαστικής και καλλιτεχνικής δύναμης με αναφορές στην αρχαία ελληνική μυθολογία, σε μεγάλους ευρωπαίους ζωγράφους και σε ταινίες του Κιούμπρικ. Ένα από τα μεγάλα καλλιτεχνικά γεγονότα που θα συζητηθεί. 

Η χορευτική παράσταση "The thread" εντυπωσίασε το καλοκαίρι στην Επίδαυρο. Έρχεται τώρα και στο Μέγαρο στις 20 με 24 Νοεμβρίου, και στις 3 και 4 Δεκεμβρίου. Θυμίζω ότι η μουσική είναι του Βαγγέλη Παπαθανασίου και η σκηνοθεσία του Ράσελ Μάλιφαντ. 

Από το υπόλοιπο καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Μεγάρου ξεχώρισα έναν ιδιαίτερο κύκλο συναυλιών με βάση τη λύρα ανά τους αιώνες, με συναυλίες και εκδηλώσεις Παλαιάς Μουσικής. Στέκομαι στη μουσική εκδήλωση «Ο Δάντης και η μουσική του Μεσαίωνα». Επίσης μουσικά πορτρέτα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, συναυλίες με έργα Μπετόβεν και Σκλακώτα, και τέλος ένα πολύπλευρο φάσμα συναυλιών, εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά. 

Κλείνοντας, πρέπει να επισημάνω ότι το αίτημα μιας πιο γενναιόδωρης, οικονομικά, αντιμετώπισης του πολυσχιδούς αυτού πολιτιστικού Οργανισμου, από το Υπουργείο Πολιτισμού, συνυπολογίζοντας το βαρύ κόστος συντήρησής του [επτά αίθουσες συνολικά, συν τους πέριξ αυτών χώρων, συν το παγοδρόμιο] και τα λειτουργικά του έξοδα, παραμένει πάντα επίκαιρο. Την ανάγκη αυτή μας είχε επιβεβαιώσει τον περασμένο Ιούνιο και ο Πρόεδρος του Μ.Μ.Α., Νίκος Θεοχαράκης. «Χρειάζεται αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού του, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στους συνεδριακούς χώρους. Τα έσοδα του Μεγάρου προέρχονται κυρίως από τα μεγάλα Συνέδρια που φιλοξενεί. Το Μέγαρο έχει πολύ μεγάλες δυνατότητες», είχε καταλήξει ο κ. Θεοχαράκης. Ίδωμεν.

* Η ΕΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος.
Τελευταίο βιβλίο της, η επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Σκοτεινός Βαρδάρης» (εκδ. Πατάκη).