piso apo tis thimonies

Πρωτοποριακή σεναριακή δόμηση σε τρεις άξονες αφηγηματικούς που αλληλοσυμπληρώνονται χωρίς περιττές επαναλήψεις, υποδειγματικό μοντάζ, ευαίσθητος χειρισμός των πλάνων και εξαιρετικές λήψεις, ηχοληψία και φωτισμοί. Μια από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες των τελευταίων χρόνων.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

«Ένα βράδυ βγήκε ο χάρος για να βρει βιολιά, για να βγει να τραγουδήσει στη φτωχολογιά, φάτε πιέτε και γλεντάτε όλοι βρε παιδιά, όποιος πάει στον Κάτω Κόσμο δεν ξαναγυρνά». Οι άντρες χορεύουν τον χορό της επιβίωσης, οι μωμόγεροι χορεύουν ντυμένοι νυφούλες και σπρώχνονται καυγαδίζοντας, οι γυναίκες τραγουδούν στην πλατεία του χωριού, οι κουτσομπόλες κρίνουν, τα νέα παιδιά αναλώνονται σπάζοντας πιάτα σε ένα επαρχιακό σκυλάδικο. Το όλο σκοτεινό σκηνικό της λίμνης Δοϊράνης, μια πόλη/μυθοπλασία σε συναρπαστική γειτνίαση προς τα σύνορα μιας Ευρώπης που μετασχηματίζεται ραγδαία. Σπάνια το νεοελληνικό σινεμά συστεγάζει τα διδάγματα του νεορεαλισμού, του ποιητικού κινηματογράφου και της ανθρωπολογικής παρατήρησης, αποφεύγοντας την αφελή ηθογραφία. Και πράγματι ένα καλό σενάριο, όπως αυτό του «Πίσω από τις θημωνιές» της Ασημίνας Προέδρου, διεξέρχεται όλη τη γκάμα του ψυχογραφήματος της κοινωνικής παθογένειας.

Την ψυχική ερήμωση των ανθρώπων, στη γειτνίαση με την άγρια φυσική ομορφιά στο γύρισμα του χειμώνα και την ξεχειλισμένη λίμνη, που δίνει υπερβατική αίσθηση και παραπέμπει στον Αχέροντα. Η ταινία μελετά σε ποιον βαθμό ο Νεοέλληνας, ιδιαίτερα στον επαρχιακό κοινωνικό ιστό, αναγκάζεται να συμβιβαστεί με τους ισχυρούς και να αναπαραγάγει την ηθική σήψη, είτε αυτό αφορά την επιδίωξη του κέρδους, είτε αφορά τη διαφυγή από τη λαβίδα του νόμου (βλ. τη δραστική παρέμβαση του «αίματος» –του αδερφού– στον νέο πυρήνα οικογενείας της αδερφής του, υπό τον ρόλο του «ισχυρού» που συγκεκαλυμμένα ασκεί την απειλητική του επιρροή σε όλον τον κοινωνικό ιστό).

Το πόσο ανελεύθερη είναι η ανθρώπινη συνείδηση στην προσπάθεια του ατόμου να ενταχθεί στις αυστηρές νόρμες του περιβάλλοντός του, πόσο ένοχη είναι η ατομική συμβολή στην όξυνση του προβλήματος επιβίωσης των μεταναστών και πώς οι προκαταλήψεις και η ψευδοηθική της εκκλησίας συντείνουν σε αυτήν (βλ. την οπτική του αγρότη και ψαρά πατέρα, που διακινεί μετανάστες για 1000 ευρώ το κεφάλι, θάβοντάς τους σαν απρόθυμος ψυχοπομπός στο σκοτάδι της λίμνης, ή την άρνηση του «φιλάνθρωπου» ιερέα να ανοίξει τις πόρτες του Οίκου του Θεού για να φιλοξενήσει μέσα στον χειμώνα γυναικόπαιδα που κοιμούνται στο ύπαιθρο).

Το πώς το ατομικό αξιακό σύστημα εμπλέκεται σε όλες τις πτυχές της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, στο ψάρεμα και στις αγροτικές εργασίες, στην ανατροφή των παιδιών και στη διαφύλαξη του οικογενειακού ασύλου: ένας όρκος (ομερτά) που παρερμηνεύεται ως ψυχικός δεσμός αλληλοϋποστήριξης των «δικών μας» ανθρώπων μπορεί κάλλιστα να υποκινείται από τα συντηρητικά ήθη και να κρίνεται διαρκώς από το άγρυπνο, αδιάκριτο μάτι της κλειστής θρησκόληπτης κοινότητας (βλ. τη σκηνή όπου οι χωριανοί επιχειρούν να πείσουν τα παιδιά με παραμύθια, πως οι πνιγμένοι πρόσφυγες στη λίμνη ήταν αποκύημα της φαντασίας τους).

Την πατριαρχική βία που είναι σύμφυτη με την απαίτηση υποταγής, ιδιαίτερα των κοριτσιών, τη χειροδικία και όλη την κλιμάκωση της βίας του πατέρα ως παραδεδεγμένης συνθήκης. Την αισθητική και την ηθική του χαμαιτυπείου, τον αλκοολισμό και τη θολή σχέση του με την κακώς εννοούμενη αρρενωπότητα και την αναχρονιστική διαφύλαξη της παρθενίας: αυτά, σε συνδυασμό με το πώς βιώνει τις ενοχές του κάθε μέλος της «αγίας» ελληνικής οικογένειας. Επίσης, σε συνδυασμό με τη χαμηλού επιπέδου (μουσική και ευρύτερη) κουλτούρα που χαρακτηρίζει τις διεξόδους τις νεολαίας (βλ. την καριέρα που ονειρεύεται η κόρη στο «σκυλάδικο»).

Την κρυφή συνενοχή των γονέων και γενικώς τη συνενοχή της «εγγύτητας», σε αναφορά προς τη διαφθορά και την εγκληματική συγκάλυψη του εγκλήματος, που ρίζα τους έχουν τον ενδόμυχο ρατσισμό και την εξυπηρέτηση των ατομικών συμφερόντων, σε συνδυασμό με την ανήθικη υποτίμηση της αξίας της ζωής του συνανθρώπου (βλ. τους εξαγορασμένους δικαστές, τον διεφθαρμένο δικηγόρο, τη λογική της μετάθεσης της ευθύνης στον αθώο Αλβανό, καθώς και όλες τις κακοφορμισμένες και όζουσες πληγές της τοπικής κοινωνίας, όπου εντάσσεται και το ζήτημα του συνεταιρισμού και ο μικρής κλίμακας, αδιέξοδος συνδικαλισμός).

piso apo tis thimonies 2

Πρωτοποριακή σεναριακή δόμηση σε τρεις άξονες αφηγηματικούς που αλληλοσυμπληρώνονται χωρίς περιττές επαναλήψεις, υποδειγματικό μοντάζ, ευαίσθητος χειρισμός των πλάνων και εξαιρετικές λήψεις, ηχοληψία και φωτισμοί. Εντυπωσιακή η ερμηνεία της πρωτοεμφανιζόμενης Ευγενίας Λάβδα στον τόσο απαιτητικό ρόλο της κόρης Αναστασίας, όπου αντεπεξήλθε με το παραπάνω, χαρίζοντας στην ταινία κάποιες σπάνιες δραματικές κορυφώσεις και μιαν αμφίρροπη, αινιγματική περσόνα αναποφάσιστης έφηβης.

Στιβαρός στον ρόλο του νέου συνδικαλιστή/εξιλαστήριου θύματος ο Χρήστος Κοντογεώργης, που ενσάρκωσε έναν χαρακτήρα γεμάτο νεανικό σφρίγος και αυτοπεποίθηση, ελαφρά «τσαλακωμένο» από ένα μικρό βαθμό έπαρσης.

Σπάνια το νεοελληνικό σινεμά συστεγάζει τα διδάγματα του νεορεαλισμού, του ποιητικού κινηματογράφου και της ανθρωπολογικής παρατήρησης, αποφεύγοντας την αφελή ηθογραφία.

Συναρπαστικός ο Στάθης Σταμουλακάτος σε μια ποικιλία διαφορετικών εκφάνσεων του πρωταγωνιστικού ρόλου του πατέρα Στέργιου: από την τρυφερότητα έως την απόλυτη αναλγησία, από την πατρική και συζυγική φροντίδα μέχρι την απόλυτη παράδοση στα γρανάζια της διαφθοράς, από τις κρίσεις των τύψεων μέχρι την επιείκεια προς τον εαυτό, από τη θέση του θύματος στη θέση του θύτη. Ανάλογα διττός είναι και ο ρόλος της μητέρας Μαρίας (Λένα Ουζουνίδου), που συνδυάζει τη θεούσα νεωκόρο και την περσόνα της προστατευτικής μάνας με ένα στέρεο υπόβαθρο υποκρισίας, συμβιβασμού και ηθικής ελαστικότητας.

Η Ντίνα Μιχαηλίδου στον ρόλο της Γεωργίας βρίσκεται ένα σκαλί πιο πάνω στις ερμηνευτικές της επιδόσεις, ενώ κατά την άποψή μου κορυφαία ερμηνεία σημειώνει ο Πασχάλης Τσαρουχάς στον ρόλο του απόλυτα διεφθαρμένου «αδερφού», ενός ανάλγητου «νονού» της λαθρομετανάστευσης.


Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).

afisaΣκηνοθεσία: Ασημίνα Προέδρου
Σενάριο: Ασημίνα Προέδρου
Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής
Μοντάζ: Ηλέκτρα Βενάκη
Μουσική: Μάριος Στρόφαλης
Πρωταγωνιστούν: Στάθης Σταμουλακάτος, Λένα Ουζουνίδου, Ευγενία Λάβδα,
Χρήστος Κοντογεώργης, Ντίνα Μιχαηλίδου

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

«Adolescence»: Γονείς, δάσκαλοι, ξυπνήστε!

«Adolescence»: Γονείς, δάσκαλοι, ξυπνήστε!

Σκέψεις για τη σειρά τεσσάρων επεισοδίων «Adolescence», που πραγματεύεται τον φόνο ενός 13χρονου κοριτσιού από έναν συμμαθητή της. Τι θα συνέβαινε στη χώρα μας αν τηρούνταν οι ζοφερές αναλογίες;

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
Μίκαελ Χάνεκε: Μια επισκόπηση στο τηλεοπτικό και κινηματογραφικό έργο του με αφορμή το αφιέρωμα στο Cinobo

Μίκαελ Χάνεκε: Μια επισκόπηση στο τηλεοπτικό και κινηματογραφικό έργο του με αφορμή το αφιέρωμα στο Cinobo

Σύντομα κριτικά σημειώματα για τις ταινίες του μεγάλου Αυστριακού σκηνοθέτη Μίκαελ Χάνεκε (Michael Haneke), που φιλοξενούνται στην ελληνική πλατφόρμα streaming του Cinobo. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από το «Funny games» (1997). 

Γράφει ο Θόδωρος...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ