Διαβάζοντας με την Έλλη Παπακωνσταντίνου

/Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτό τον καιρό;
Διαβάζω Τον άνθρωπο που αγαπούσε τα σκυλιά, του Κουβανού Λεονάρδο Παδούρα και ταυτόχρονα μελετώ με αργούς ρυθμούς την Πολιτεία του Πλάτωνα για την παράσταση που σκηνοθετώ αυτήν την εποχή.
/Πώς ήρθε στα χέρια σας;
Για τον Παδούρα μου μίλησε ένας φίλος αμέσως μετά την επίσκεψή μου στην Κούβα αυτό το καλοκαίρι. Πήγα σε ένα βιβλιοπωλείο και το αγόρασα. Ο συγγραφέας διαπλέκει την ιστορία της εξορίας του Τρότσκι με την επανάσταση στην Κούβα, με εκπληκτικό τρόπο.
/Θα επιλέγατε ένα βιβλίο μόνο από το εξώφυλλό του;
Όχι, ποτέ. Τις περισσότερες φορές, τα καλύτερα βιβλία μου ήρθαν από φίλους και αγαπημένους, από ανθρώπους που αγαπώ και με προέτρεψαν να διαβάσω κάποιον συγγραφέα. Γενικά πιστεύω στους ομόκεντρους κύκλους των ανθρώπων που συναντιούνται και μοιράζονται τον κόσμο ενός τρίτου, είναι σαν να τον καλούν στην παρέα τους.
/Διαβάζετε στο Μετρό, σε καφέ ή σε άλλους εξωτερικούς χώρους;
Όχι πια. Δεν έχω τον χρόνο.
/Σε ποια στάση σας αρέσει να διαβάζετε;
Ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου. Διαβάζω πολύ όμως και στην πρόβα, όπου ζητάω από τους συνεργάτες μου να φέρουν βιβλία που τους αφορούν προσωπικά. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία δημιουργείται μια μικρή βιβλιοθήκη με διαφορετικά βιβλία (από ανατομίες μέχρι ποίηση ή φιλοσοφικά κείμενα) που τροφοδοτούν τη σκέψη μας και ας μην είναι εκ πρώτης όψης «χρήσιμα» με την στενή έννοια.
/Αφού διαβάσετε ένα βιβλίο, μετά τι το κάνετε;
Το κρατάω δίπλα στο κρεβάτι μου για συντροφιά χωρίς να το διαβάζω απαραίτητα. Μπορεί να κρατήσω ένα βιβλίο «μαζί μου» για πάνω από χρόνο μέχρι να ξεπεράσω τη δόνηση και τον αναστοχασμό που μου γεννά.
/Μπορείτε να βρείτε ένα παλιότερο βιβλίο άμα το ψάχνετε;
Παλιά υπήρξα τρομερά συστηματική αλλά, τελευταία, χρειάζομαι χρόνο.
/Προσέχετε τα βιβλία σας ή τα τσακίζετε, τα υπογραμμίζετε και σημειώνετε επάνω σ' αυτά;
Σημειώνω επάνω στα βιβλία μου και κυρίως σε εκείνα πάνω στα οποία δουλεύω. Για παράδειγμα, το 1793 του Β. Ουγκώ που ξεψάχνισα φέτος το καλοκαίρι για την παράσταση «Λουιζέττα, το καμαρίνι μιας επανάστασης» στο Φεστιβάλ Αθηνών. Το βιβλίο έχει παντού παραπομπές, ιδέες για αυτοσχεδιασμούς, υπογραμμίσεις και άλλα σημάδια που έτσι το καθιστούν ένα είδος ζωντανού χάρτη. Μ' αρεσει να σκέφτομαι πως υπάρχει μια δεύτερη πραγματικότητα εγγεγραμμένη στο βιβλίο.
/Έχει τύχει ποτέ να διαβάσετε το ίδιο βιβλίο δεύτερη φορά στη σειρά;
Διάβασα πολλές φορές τα Κύματα της Β. Γουλφ και Το έπος του Γκιλγκαμές για διαφορετικούς λόγους σε πολύ διαφορετικές στιγμές της ζωής μου. Ήταν κάπως σαν να ήθελα οι ιστορίες να δημιουργήσουν νόημα στη ζωή μου... Σε γενικές γραμμές όμως δεν ξαναδιαβάζω στη σειρά βιβλία. Τα ξαναπιάνω μετά από μεγάλα διαστήματα.
/Αφήνετε στη μέση βιβλία που σας κάνουν να βαριέστε;
Πλήττω, διαφωνώ και θυμώνω και, ναι, αφήνω στη μέση βιβλία, όπως και σχέσεις.
/Έχει τύχει να σας συναρπάσει, μετά από χρόνια, βιβλίο που στην πρώτη ανάγνωση σας είχε απογοητεύσει;
Δε θυμάμαι.

Τις περισσότερες φορές, τα καλύτερα βιβλία μου ήρθαν από φίλους και αγαπημένους, από ανθρώπους που αγαπώ και με προέτρεψαν να διαβάσω κάποιον συγγραφέα. Γενικά πιστεύω στους ομόκεντρους κύκλους των ανθρώπων που συναντιούνται και μοιράζονται τον κόσμο ενός τρίτου, είναι σαν να τον καλούν στην παρέα τους.

/Έχετε κλάψει ποτέ διαβάζοντας ένα βιβλίο;
Πάρα πολλές φορές.
/Έχετε πετάξει ποτέ βιβλίο στα σκουπίδια;
Όχι.
/Έχετε πετάξει ποτέ βιβλίο σε άνθρωπο;
Ναι.
/Ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο μιλάτε για ένα βιβλίο που μόλις έχετε τελειώσει;
Μιλάω σε όποιον βρω μπροστά μου και έχει την καλοσύνη να με ακούσει και το ενδιαφέρον να μάθει περισσότερα.
/Υπάρχει κάποιο βιβλίο που έχετε δωρίσει παραπάνω από μία φορά;
Μου έχει συμβεί με πολλά βιβλία της Β. Γουλφ.
/Τι κάνετε αν δανείσετε ένα βιβλίο και δεν σας επιστραφεί;
Συνήθως μου επιστρέφουν τα βιβλία που δάνεισα. Δεν ξέρω.
/Μέσα σε ποια ιστορία που έχετε διαβάσει θα θέλατε να ζείτε;
Θα ήθελα να ζω μέσα στο Τι να κάνουμε; του Ν. Τσερνισέφσκι.
/Λένε ότι ορισμένα βιβλία «μας βρίσκουν» σχεδόν μαγικά τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε. Σας έχει συμβεί;
Μάλλον.
/Για ποιο βιβλίο θα λέγατε: αυτό το βιβλίο μου άλλαξε τη ζωή;
Με επηρέασε πολύ το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Σελίν, αλλά δεν μπορώ να πω ότι μου άλλαξε τη ζωή.
/Τι είναι για σας ένα καλό βιβλίο;
Είναι μια τομή στον χρόνο, εκεί όπου αναπνέω διαφορετικά. Μια αφορμή για αναστοχασμό. Είναι μια γιορτή στον ήλιο.

Info
Η Έλλη Παπακωνσταντίνου αυτήν την εποχή βρίσκεται στις πρόβες για τη σκηνοθεσία της παράστασης «Το σπήλαιο», η οποία θα ανέβει στο Θέατρο Τέχνης (31 Γενάρη- 4 Φλεβάρη). Η παράσταση θα είναι μια διεθνής συμπαραγωγή, και αφορά το «Σπήλαιο» του Πλάτωνα, συνδέοντας το θέατρο σκιών και τη νέα όπερα. Στα μέσα Ιανουαρίου θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Νεφέλη ο κατάλογος δοκιμίων και φωτογραφικού υλικού με τίτλο: Vyrsodepseio: A Θeatre in crisis, Elli Papakonstantinou & ODC Ensemble.