/Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτές τις μέρες;
Διάβασα το Βγαίνοντας από τον χρόνο (ΚΙΠΚΕ) του Georges Didi-Huberman.
/Πού το βρήκατε;
Μου το χάρισε ο επιστήθιος φίλος μου Ντ. Ζαχαρόπουλος.
/Πώς επιλέγετε ποιο βιβλίο θα διαβάσετε;
Διαβάζω βιβλία σχετικά με τη δουλειά μου και το ζήτημα που με απασχολεί εκείνη τη στιγμή. Θεωρία, ιστορία, ποίηση αλλά και λογοτεχνία ψάχνοντας ή ψάχνοντας να ξεχάσω. Για να ζωγραφίσω.
/Κάνετε δώρα βιβλία;
Προτιμώ να μην δωρίζω βιβλία αλλά πολύ συχνά προτείνω βιβλία που νομίζω πως θα διευκολύνουν την συζήτηση με τον εκάστοτε συνομιλητή μου. Πιστεύω στους ψίθυρους, στις φήμες και στις διαδόσεις! Μάλλον αντιπαθώ την επιθετικότητα της δωρεάς.
/Έχετε βιβλίο στην τσάντα σας;
Έχω βιβλία στην τσάντα μου όταν ταξιδεύω, με την προϋπόθεση πως ταξιδεύω με αποσκευές. Όμως έχω χειρόγραφα με φράσεις και προτάσεις στις τσέπες μου και αποστηθίζω μέρη από τα βιβλία που με συγκινούν.
/Διαβάζετε στο Μετρό, σε καφέ ή σε άλλους εξωτερικούς χώρους;
Μερικές φορές διαβάζω σε καφενεία. Πιο σπάνια στο μετρό.
/Σε ποια θέση ή στάση σας αρέσει να διαβάζετε;
Διαβάζω ξαπλωμένος στο κρεβάτι ή στον καναπέ. Αν χρειαστεί να κρατήσω σημειώσεις, διαβάζω στο γραφείο.
/Προσέχετε τα βιβλία σας ή τα τσακίζετε, τα υπογραμμίζετε και σημειώνετε επάνω σ' αυτά;
Προσέχω κυριολεκτικά! Σημειώνω, συχνά με μουτζούρες ή μικρά σκίτσα, επεμβαίνω με ημερομηνίες και λέξεις. Τα εξώφυλλα είναι ταλαιπωρημένα αλλά δεν μου αρέσει να τσακίζω τα φύλλα.
/Αφήνετε βιβλία στη μέση; Πόσο συχνά;
Το τελευταίο βιβλίο που δεν τελείωσα είναι οι Διορθώσεις (Corrections) του Τζόναθαν Φράνζεν. Θα το συνεχίσω το καλοκαίρι, δηλαδή στην ώρα του. Ο λόγος που δεν τελειώνω τα βιβλία που ξεκινάω είναι σχετικός με την στιγμή που αρχίζω να τα διαβάζω. Άλλοτε είναι ξένα από αυτό που με απασχολεί εκείνη την στιγμή και θα επανέλθω αργότερα, άλλοτε δεν μπορώ να συγκεντρωθώ και κάποιες φορές δεν μου αρέσουν. Πάντως σπάνια μένουν αδιάβαστα τα βιβλία που φτάνω μέχρι τη δέκατη σελίδα.
/Αφού τα διαβάσετε τα φυλάτε σε βιβλιοθήκη και τα μεταφέρετε από σπίτι σε σπίτι όταν μετακομίζετε ή δεν σας νοιάζει πια τι θα γίνουν;
Εξαρτάται από το βιβλίο. Μερικά μπαίνουν στα ράφια της βιβλιοθήκης, άλλα μένουν για πολύ καιρό δίπλα στο μαξιλάρι μου ή στο γραφείο μου και κάποια σε στήλες στο πάτωμα. Ακόμη δεν έχει χρειαστεί να μετακομίσω από το σπίτι που μένω είκοσι χρόνια. Σε βάθος χρόνου με ενδιαφέρει η βιβλιοθήκη μου να φανεί χρήσιμη σε νεότερους αναγνώστες.

Μου αρέσει να ακούω συγγραφείς να μιλάνε για το έργο τους. Αλλά και μελετητές, μεταφραστές, τυπογράφους ή επιμελητές εκδόσεων. Ο λόγος των δημιουργών αλλά και των άμεσα εμπλεκόμενων με το αντικείμενο της γραφής απαντά σε δικά μου ερωτήματα και με συγκινεί.

/Έχετε οργανωμένη τη βιβλιοθήκη σας; Μπορείτε να βρείτε ένα βιβλίο άμα το ψάχνετε;
Ένα μέρος της βιβλιοθήκης μου (περίπου το 30%) είναι οργανωμένο. Όμως το σύνολο των βιβλίων είναι άναρχα τοποθετημένα και διασκορπισμένα σε διαφορετικές θεματικές ενότητες. Συχνά τα βρίσκω μέσα σε κουτιά με σχέδια και σημειώσεις για τη δουλειά μου. Τα βιβλία στα οποία έχω εύκολη πρόσβαση και είναι σωστά αρχειοθετημένα είναι σχετικά λίγα.
/Έχετε πετάξει στα σκουπίδια βιβλία που δεν σας αρέσουν;
Με δυσκολεύει να πετάω βιβλία. Ακόμη και άσχημες εκδόσεις (από τις εφημερίδες π.χ.) προτιμώ να μην τις έχω ή αν βρεθούν στα χέρια μου τις κρατάω αλλά γκρινιάζω γιατί πιάνουν χώρο....
/Έχετε πετάξει ποτέ βιβλίο σε άνθρωπο από τα νεύρα σας;
Όχι. Δεν έχω επιτεθεί με τέτοια όπλα. Δεν το έχω κάνει και δεν θα το κάνω. Μεγαλώνω και βλέπω πως στην μάχη, εχθρός δεν είναι μόνο ο απέναντι.
/Ορισμένοι δεν αντέχουν να δανείζουν τα βιβλία τους. Εσείς;
Δανείζω σημαίνει σε έχω υπόλογο. Δηλαδή ανοίγουμε δουλειές! Από αυτή την άποψη ίσως είναι διασκεδαστικό όλοι εμείς που δεν δανείζουμε τα βιβλία μας να το ξανασκεφτούμε. Στο μεταξύ δεν δανείζω τα βιβλία μου. Θα μου λείψουν, δεν ξέρω πότε θα επιστραφούν, ίσως τα χρειαστώ στο μεταξύ....
/Έχει τύχει ποτέ να «κολλήσετε» με ένα βιβλίο; Τι σας συνέβη;
Αρκετές φορές την πατάω χωρίς να καταλάβω πώς έγινε. Πέφτω με τα μούτρα, ξενυχτάω και χάνω άπειρο χρόνο διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας. Στην περίπτωση της λογοτεχνίας, τρέχω να διαβάσω τις τελευταίες σελίδες και μετά, ενώ συνεχίζω την ανάγνωση αφενός πιθανολογώ για το τέλος, αφετέρου απεργάζομαι δικά μου σενάρια για την εξέλιξη του βιβλίου. Εξαιρετική συγκίνηση!
/Συζητάτε με άλλους για τα βιβλία που διαβάζετε;
Συζητάω σχεδόν με όλους μου τους φίλους αλλά και τους συναδέλφους μου τα βιβλία που διαβάσαμε. Συμφωνούμε, διαφωνούμε συμμεριζόμαστε ή δείχνουμε την συγκατάβαση μας (τις πρώτες πρωινές ώρες) για απόψεις και θέσεις σχετικά με το γράφειν.
/Θα συμμετείχατε ποτέ σε Λέσχη Ανάγνωσης, να συζητάτε δηλαδή με άλλους γύρω από βιβλία που σας αφορούν και σας αρέσουν;
Αν υποθέσουμε πως υπάρχει μια λέσχη ανάγνωσης, θα μου άρεσε να ακούω χωρίς να μιλάω. Μου αρέσει να ακούω συγγραφείς να μιλάνε για το έργο τους. Αλλά και μελετητές, μεταφραστές, τυπογράφους ή επιμελητές εκδόσεων. Ο λόγος των δημιουργών αλλά και των άμεσα εμπλεκόμενων με το αντικείμενο της γραφής απαντά σε δικά μου ερωτήματα και με συγκινεί.
/Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν ήσασταν παιδί;
Αγάπησα πολύ μια εικονογραφημένη βίβλο και ένα άτλαντα του κόσμου με ασπρόμαυρες εικόνες και χαρακτικά. Αν θυμάμαι καλά και τα δύο βιβλία ήταν εκδόσεις τις δεκαετίας του '30. Εξίσου μου άρεσε ο Τομ Σόγιερ.
/Θα θέλατε να ζείτε μέσα σε μια ιστορία που έχετε διαβάσει; Ποια είναι αυτή;
Μόνο σε μία; Ας είναι. Θα ήθελα να ζήσω την ιστορία και στην ιστορία των Δαιμονισμένων. Προτιμώ να μην πω με ποιον χαρακτήρα ταυτίζομαι.
/Τι είναι αυτό που συνήθως σας συνεπαίρνει σε ένα βιβλίο;
Εδώ ειλικρινά δεν ξέρω τι να απαντήσω. Όλα όσα συνθέτουν ένα βιβλίο ή τουλάχιστον όλα όσα είμαι σε θέση να καταλάβω είναι σημαντικά. Όλα με όλους τους τρόπους. Κυρίως τα άρρητα, αυτά που με αφορμή τα όσα λέγονται κάνουν την εμπειρία του βιβλίου μοναδική.
/Ορισμένοι λένε ότι τα βιβλία μας βρίσκουν τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε, αναλόγως τι μας απασχολεί και τι ψάχνουμε βαθύτερα. Είχατε ποτέ τέτοια εμπειρία και με ποιο βιβλίο;
Στην περίπτωσή μου κυνηγάω τα βιβλία. Ερευνώ σχετικά με το κάθε βιβλίο, συχνά διαβάζω βιογραφικά του συγγραφέα και σχεδιάζω την ώρα που θα αρχίσω το διάβασμα. Είμαι αγωνιώδης μέχρι να βεβαιωθώ (ή να διαψευστώ) και κάθε βιβλίο έρχεται τη συγκεκριμένη και μοναδική στιγμή για να μου πει και να μου μάθει.
/Υπάρχει κάποιο βιβλίο για το οποίο μπορείτε να πείτε: αυτό το βιβλίο μου άλλαξε τη ζωή;
Αναρωτιέμαι αν υπάρχει έστω και ένα βιβλίο που πέρασε χωρίς να αφήσει τα ίχνη του. Τα σπουδαιότερα είναι τα προφανή, για όποιον με γνωρίζει. Επιτρέψτε μου λοιπόν να αναφέρω ένα βιβλίο που έπαιξε μικρό ρόλο στην ζωή μου αλλά το αγαπώ πολύ. Το χαμένο κέντρο του Ζήσιμου Λορεντζάτου.
/Με ποιον ή ποια συγγραφέα θα θέλατε να δειπνήσετε;
Χωρίς δεύτερη σκέψη με τον Αισχύλο.
/Υπάρχει κάποιο βιβλίο αυτή την εποχή που το προτείνετε ενθέρμως;
Προτείνω ένθερμα και υπερασπίζομαι μέχρι και την τελευταία του παράγραφο τη Γραμματική των πολιτισμών του F. Braudel. Μην ξεχάσω να αναφέρω την Λάσπη του Χ.Α. Γκέζου.
/Ποιος είναι για σας ο ορισμός του καλού βιβλίου, με δυο λόγια;
Να γνωρίζει το μάταιο του πράγματος και να αγαπάει την ζωή.

Info
Ο Ηλίας Παπαηλιάκης είναι εικαστικός καλλιτέχνης.