
Πρόσωπα από το χώρο των τεχνών, των ιδεών και του πολιτισμού, αποκαλύπτουν το δικό τους αναγνωστικό χαρακτήρα, τη μύχια σχέση τους με το βιβλίο και την ανάγνωση.
Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός
Η σκηνοθέτιδα, συγγραφέας και ηθοποιός Ζωή Ξανθοπούλου απαντά σε 18 κλασικές ή αναπάντεχες βιβλιοφιλικές ερωτήσεις.
Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτές τις μέρες;
Το χόλι μάουντεν του Νίκου Βεργέτη (εκδ. Κέλευθος).
Πώς ήρθε στα χέρια σας;
Μου το χάρισε ο φίλος μου και συγγραφέας Δημήτρης Τσεκούρας, γιατί πιστεύει ότι θα μου αρέσει πολύ.
Διαβάζετε στο μετρό, σε καφέ ή σε άλλους δημόσιους χώρους;
Σε δημόσιους χώρους διαβάζω μόνο σε καφέ. Κι αυτό πολύ σπάνια. Ίσως πρέπει να το κάνω πιο συχνά γιατί μου αρέσει αυτή η αίσθηση του κόσμου του βιβλίου, μέσα στον κόσμο της πόλης.
Σε ποια στάση σας αρέσει να διαβάζετε;
Δε μένω ποτέ σε μια στάση όταν διαβάζω. Μπορεί να ξεκινήσω καθιστή και να καταλήξω ξαπλωμένη ή και το αντίστροφο. Νομίζω ότι έχει σχέση με το τι διαβάζω. Αν π.χ. είναι ένα βιβλίο που σχετίζεται με τη δουλειά μου ή μ' εμπνεύσει για κάτι, συνήθως καταλήγω στο γραφείο, να σημειώνω παράλληλα ιδέες και πληροφορίες.
Πότε κλάψατε τελευταία φορά διαβάζοντας ένα βιβλίο;
Δεν κλαίω διαβάζοντας βιβλία. Ίσως η ελευθερία που δίνει η ανάγνωση και οι άμυνες μέσα μου δημιουργούν εικόνες και κόσμους διαφυγής από τη λύπη, όπως θα ήθελα άλλωστε να είναι και στην πραγματικότητα. Η μόνη φορά που έφτασα κοντά στο κλάμα ήταν με το αγαπημένο Ο αφρός των ημερών του Μπορίς Βιάν.
Έχει τύχει ποτέ να διαβάσετε το ίδιο βιβλίο δεύτερη φορά;
Ναι, και τότε, όταν έχω την ανάγκη να το διαβάσω ξανά, νιώθω ότι πρόκειται για ένα πολύ καλό βιβλίο.
Αφήνετε στη μέση βιβλία που σας κάνουν να βαριέστε;
Μέχρι πριν κάποια χρόνια ήθελα, σχεδόν ψυχαναγκαστικά, να τελειώνω ό,τι αρχίζω. Τώρα πια, ό,τι με κάνει να βαριέμαι δεν έχει δεύτερη ευκαιρία.
Πόσο τακτοποιημένη είναι η βιβλιοθήκη σας;
Καθόλου. Ψάχνω συνεχώς τα βιβλία που θέλω. Αυτό βέβαια έχει και τη γοητεία του γιατί εν τω μεταξύ βρίσκω κι άλλα που τα είχα ξεχάσει.
Όταν τελειώσατε κάποιο βιβλίο, ποια ήταν η πιο αλλόκοτη/αναπάντεχη χρήση που του κάνατε;
Σουβέρ! Από αγάπη, θα έλεγα... Όπου ακουμπάω τον καφέ μου είναι ιερό μέρος!
Σας έχει συναρπάσει, μετά από χρόνια, βιβλίο που στην πρώτη ανάγνωση σας είχε απογοητεύσει;
Όχι. Μπορεί να το εκτίμησα περισσότερο ή να κατανόησα κάτι από αυτό περισσότερο, ενώ ήμουν στην αρχή αφοριστική. Αλλά όχι, δεν μπορεί να με συναρπάσει κάτι που αρχικά με έχει απογοητεύσει. Η απογοήτευση εξαιρετικά δύσκολα ανατρέπεται.
Ισχυριστήκατε ποτέ ότι διαβάσατε ένα βιβλίο που δεν είχατε διαβάσει;
Ένα βιβλίο που δεν έχω ανοίξει καν, ποτέ δεν έχω ισχυριστεί ότι το έχω διαβάσει. Για βιβλία όμως που δεν τα έχω διαβάσει ολόκληρα, έχω πει ότι τα έχω τελειώσει. Δεν θέλω να πω ποια... Είναι βιβλία που μου έχουν δοθεί κατά καιρούς με την προοπτική να γίνουν παραστάσεις ή ταινίες ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Δεν θα ήταν κομψό να τα αναφέρω.
Ό,τι συμβαίνει ανάμεσα σε μένα και το βιβλίο, μένει ανάμεσα σε μένα και το βιβλίο.
Έχετε δανειστεί βιβλίο χωρίς να το επιστρέψετε;
Ένα, μόνο ένα από τα φοιτητικά μου χρόνια. Και το έχω βάρος. Πάντα επιστρέφω. Έτσι κι αλλιώς βέβαια, δεν μπορώ εύκολα να διαβάζω δανεικά βιβλία.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που έχετε δωρίσει παραπάνω από μία φορά;
Ναι, αρκετά. Ο ξένος (Αλμπέρ Καμύ), Ο αφρός των ημερών (Μπορίς Βιάν), Ο παραθεριστής (Κώστας Κατσουλάρης), Η φθορά (Δημήτρης Τσεκούρας), Δεν ήξερες... δεν ρώταγες! (Άρης Σφακιανάκης), Μάριος Χάκκας: Άπαντα, Ο άνθρωπος αντίγραφο (Ζοζέ Σαραμάγκου), Όλα τα ονόματα (Ζοζέ Σαραμάγκου). Γενικά κάνω δώρα βιβλία. Και αρκετά θεατρικά έργα βεβαίως.
Ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο μιλάτε για ένα βιβλίο που μόλις έχετε τελειώσει;
Κανένας. Ό,τι συμβαίνει ανάμεσα σε μένα και το βιβλίο, μένει ανάμεσα σε μένα και το βιβλίο. Κάποια στιγμή, μπορεί να το προτείνω σε μια κουβέντα περί βιβλίων.
Μέσα σε ποιο μυθιστόρημα που έχετε διαβάσει θα θέλατε να ζείτε;
Θα ήθελα να ζήσω μέσα σε πολλά μυθιστορήματα. Δεν μπορώ να αποφασίσω. Γι' αυτό άλλωστε αγαπώ τα βιβλία. Τόσοι κόσμοι σε μια ζωή!
Λένε ότι ορισμένα βιβλία «μας βρίσκουν» τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε… Σας έχει συμβεί;
Πολλές φορές. Βέβαια πάντα αναρωτιέμαι αν εγώ προσέχω περισσότερο ό,τι υπήρχε πάντα εκεί έτσι κι αλλιώς. Μ' έχουν βοηθήσει πάντως τα βιβλία πολύ. Κάποιες φορές πιο πολύ κι από τους ανθρώπους.
Για ποιο βιβλίο θα λέγατε: αυτό το βιβλίο μού άλλαξε τη ζωή;
Για τον Ξένο του Καμύ.
Τι είναι για σας ένα καλό βιβλίο;
Δώρο. Μια εμπειρία αθανασίας.
Info
Η Ζωή Ξανθοπούλου είναι ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτις. Πρόσφατα σκηνοθέτησε στο Φεστιβάλ Αθηνών την παράσταση “Κανένα ρετούς. Θέλω την πραγματικότητα” βασισμένη σε κείμενα του Μάριου Χάκκα.