alt

Δώδεκα μελέτες για τα μοντέρνα καλλιτεχνικά κινήματα

Νίκη Λοϊζίδη

Νεφέλη, 2013
Σελ. 164, τιμή € 17,50

 

Το βιβλίο "Ο μοντερνισμός και οι μύθοι του" απαρτίζεται από δώδεκα μικρές μελέτες (αρκετές από αυτές αδημοσίευτες) σχετικές με κινήματα, καλλιτέχνες (Manet, Picasso, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Andre Masson) αλλά και προβλήματα θεωρίας και κριτικής της μοντέρνας τέχνης που, παρά τον τεράστιο όγκο της διεθνούς βιβλιογραφίας, μένουν πάντα ανοιχτά για τον σύγχρονο ερευνητή.

Εξάλλου, ένας τρόπος για να μην απορροφηθούμε "από τη δίνη των πεπραγμένων" της σημερινής εποχής είναι η διαυγέστερη και κατά το δυνατόν πιο αντικειμενική και δίκαιη κατανόηση της εποχής του μοντερνισμού. Σημαντικό μέρος των κειμένων είναι αφιερωμένο σε καλλιτέχνες του σουρεαλιστικού κινήματος, έργα των οποίων προσπάθησα να αποκωδικοποιήσω -όπως π.χ. την περίπτωση ενός έργου της ντανταϊστικής περιόδου του Max Ernst (Deux enfants sont menaces par un Rossignol)- χρησιμοποιώντας στοιχεία από την ψυχαναλυτική μέθοδο. Μολονότι θεωρώ τον Giorgio de Chirico συμβολιστή, τον ξαναβλέπω μέσα από την πάντα προβληματική σχέση του με τους σουρεαλιστές, αλλά κυρίως εξετάζω το έργο του -μετά την περίοδο της metafisica μέσα από τους μύθους με τους οποίους ταύτισε την καλλιτεχνική του πορεία και την προσωπική του ζωή: το μύθο της αργοναυτικής εκστρατείας και το μύθο ή, μάλλον, τη βιβλική παραβολή της επιστροφής του ασώτου. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και δύο μελέτες μου για τον Νίκο Εγγονόπουλο ως ποιητή (για το έπος του Bolivar) και ως καλλιτέχνη (για τη μοντέρνα γενεαλογία του ανδρείκελου (mannequin) και την απεικόνισή του στα ζωγραφικά έργα του). Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν δημιουργήθηκαν ποτέ οι κοινωνικές και πολιτισμικές προϋποθέσεις που θα επέτρεπαν στο πνεύμα της σουρεαλιστικής αναζήτησης να εκφραστεί ως κίνημα, το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου και εκείνο του Ανδρέα Εμπειρίκου προσφέρονται υποδειγματικά για τη μελέτη και την ανάλυση της ελληνικής ιδιορρυθμίας σε σχέση με τις πρωτοπορίες και τα επαναστατικά κινήματα του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Η ιστορική και κοινωνιολογική προσέγγιση του κινήματος που επιχειρώ στη μελέτη για το "κακό" ως ιδεολογική συνιστώσα της σουρεαλιστικής καλλιτεχνικής πρωτοπορίας ελπίζω τελικά να αποκαλύπτει τα βαθύτερα αίτια της επιθετικότητας των οπαδών του κινήματος απέναντι σε μια κυρίαρχη τάξη (την αστική), η οποία διαμορφώθηκε με τρόπο ιδιαίτερα προβληματικό στην Ελλάδα.

Στη συλλογή των κειμένων περιλαμβάνεται και μια ομιλία που είχα δώσει το 1999 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, με αφορμή την ισπανική έκθεση προπαρασκευαστικών σχεδίων του Picasso για τη σύνθεση της Guernica. Στόχος της ομιλίας εκείνης ήταν να αναδείξω τη θέση της Guernica στο πεδίο των ιδεολογικών αναμετρήσεων της Διεθνούς Έκθεσης Τέχνης και Τεχνικής του 1937, όπου, όπως είναι γνωστό, το περίπτερο της ναζιστικής Γερμανίας, κατασκευασμένο από τον έμπιστο αρχιτέκτονα του ηγέτη του Τρίτου Ράιχ Albert Speer, βρισκόταν σε συμβολική θέση πολιτικής αναμέτρησης με το περίπτερο της Σοβιετικής Ένωσης και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό των γλυπτών της Vera Moukhina που κοσμούσαν την κατασκευή του Boris Jofan. Δεν ξέρω αν οι δικτατορίες του Μεσοπολέμου υπήρξαν πράγματι το θλιβερό απόγειο του μοντερνισμού -όπως έχει τονίσει χαρακτηριστικά ένας Άγγλος ιστορικός-, σίγουρα όμως υπήρξαν ένα από τα παθολογικά συμπτώματά του, τα οποία στις μέρες μας επανεμφανίζονται με άλλο "πρόσωπο", λιγότερο σαφές, αλλά το ίδιο, αν όχι περισσότερο, απειλητικό.

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

7 θεατρικές φωνές στις εκδόσεις Βακχικόν

7 θεατρικές φωνές στις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες θεατρικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν το τελευταίο διάστημα από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

Επιμέλεια: Book Press

Λιώνουν οι πάγοι, Βίκυ Κλεφτογιάννη

...
«Ανήκουστος βλάβη» του Ντέιβιντ Λοτζ (κριτική) – Μια καυστική παρωδία των campus novels

«Ανήκουστος βλάβη» του Ντέιβιντ Λοτζ (κριτική) – Μια καυστική παρωδία των campus novels

Για το μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Λοτζ (David Lodge) «Ανήκουστος Βλάβη», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κυψέλη σε μετάφραση Έφης Τσιρώνη.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

Στο μυθιστόρημά του Deaf Sentence (με...

Εκδήλωση για τη συλλογή διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες»

Εκδήλωση για τη συλλογή διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες»

Παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες», τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου.

Επιμέλεια: Book Press

Τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...
«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ