guevara photo

Για το μυθιστόρημα του εγγονού του Τσε Γκεβάρα Canek Sánchez Guevara 33 Στροφές (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Μνήμες υπανάπτυξης, αλλά και θέληση αν μη τι άλλο να πεις, να μιλήσεις, να εκφράσεις. Κοντά στον Πέδρο Χαουάν Γκουτιέρες, αλλά με μια ιδιάζουσα, σπαρακτικά μελαγχολική, συμπυκνωμένη σοφία (το βάρος του ονόματος, βλέπεις), ο Κανέκ Σάντσες Γκεβάρα [Canek Sánchez Guevara] (Αβάνα, 1974 - Πόλη του Μεξικού, 2015) μιλάει για την Κούβα που, ως φαίνεται, δεν μπορείς παρά να τη λατρεύεις μισώντας την και να τη μισείς λατρεύοντάς την.

Ένας δίσκος 33 στροφών παίζει ατέρμονα, γυρίζει στο σαραβαλιασμένο πικάπ μιας ματαιωμένης ύπαρξης, είναι ήδη γρατζουνισμένος, και γεμίζει ολοένα κι άλλες γρατζουνιές — μέσα από τη μουσική του νιώθουμε τη θλίψη, την κατήφεια, το αδιέξοδο, την παράνοια.

Με ένα απλό ιδιοφυές τέχνασμα, ο Γκεβάρα λέει τα πάντα για την Αβάνα και την Κούβα. Ένας δίσκος 33 στροφών παίζει ατέρμονα, γυρίζει στο σαραβαλιασμένο πικάπ μιας ματαιωμένης ύπαρξης, είναι ήδη γρατζουνισμένος, και γεμίζει ολοένα κι άλλες γρατζουνιές — μέσα από τη μουσική του νιώθουμε τη θλίψη, την κατήφεια, το αδιέξοδο, την παράνοια.

Ο ήρωας του βιβλίου 33 Στροφές (μεταφράζει εξαίσια ο μαιτρ Αχιλλέας Κυριακίδης, σχεδιάζει λαμπρά το εξώφυλλο ο ταλαντούχος Χρήστος Κούρτογλου, εκδίδουν ανεπίληπτα οι εκδ. Ίκαρος) εμφανίζεται σε μια σειρά θλιμμένα τραγούδια και εσπευσμένα τραβηγμένες ασπρόμαυρες πολαρόιντ. Παρακολουθούμε την υγρή, σερνάμενη καθημερινότητά του, το πώς τρώει, πίνει, εργάζεται, περιπλανιέται, καπνίζει, ονειρεύεται — δεν είναι όνειρα ευοίωνα, είναι εφιάλτες καταδίωξης, σύλληψης, αναίτιου βασανισμού. Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας σχεδόν ανώνυμος, σχεδόν ανύπαρκτος Κουβανός υπάλληλος, ένα ασήμαντο γρανάζι σε έναν μηχανισμό. Αλλά, όπως κάθε άνθρωπος, είναι στην πραγματικότητα σημαντικός, είναι ένα σύνολο, ανθρώπινο βαθιά ανθρώπινο, από σκέψεις, συναισθήματα, προσδοκίες, ευαισθησίες. Βλέπει, αφουγκράζεται, σκέφτεται. Και: καταγράγει. Κάθε μέρα. Κάθε ώρα. Κάθε λεπτό. Η ζωή, γι᾽ αυτόν, ο κόσμος γύρω του, η ιστορία της χώρας του, είναι ένας «γρατζουνισμένος δίσκος (όλα επαναλαμβάνονται: κάθε μέρα είναι επανάληψη των προηγουμένων, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνας, κάθε χρόνος, κι από επανάληψη σε επανάληψη, ο ήχος εκφυλίζεται ώσπου δεν μένει παρά μια θολή και ανεγνώριστη ανάμνηση του αρχικού ακούσματος — η μουσική εξαφανίζεται, παίρνει τη θέση της ένα βραχνό, ακατάληπτο μουρμουρητό)», διαβάζουμε ήδη στην πρώτη σελίδα του βιβλίου.

Σε κάθε ένα από τα 33 κεφάλαια, τις 33 στροφές με τις οποίες γυρίζει ο γρατζουνισμένος δίσκος της αφήγησης, είναι παρών ο ίδιος, ο γρατζουνισμένος δίσκος, άλλοτε ως η χώρα, άλλοτε ως η ζωή, άλλοτε ως ο χρόνος, άλλοτε ως το σύμπαν, άλλοτε ως η μνήμη, άλλοτε ως το αναπότρεπτο. Ξανά και ξανά, σε κάθε στιγμή, ο γρατζουνισμένος δίσκος της ίδιας καθημερινότητας όπου ατέρμονα  επαναλαμβάνονται, ασφυκτικά/ αδυσώπητα/ αμείλικτα, τα ίδια και τα ίδια.

Μοναδικές παρηγοριές, που ο αφηγητής/ήρωας ανακαλύπτει, μάλλον αργά, είναι το διάβασμα, η μουσική, και η φωτογραφία.

Μοναδικές παρηγοριές, που ο αφηγητής/ήρωας ανακαλύπτει, μάλλον αργά, είναι το διάβασμα, η μουσική, και η φωτογραφία. Ανακαλύπτει τα βιβλία, σαν να είναι κάτι απαγορευμένο, ζει άλλωστε σε μια κατάσταση όπου οι διανοούμενοι και οι καλλιτέχνες, «κι όλη αυτή η φάρα», όπως του λέει ο πατέρας του, είναι η ντροπή της χώρας! Μολοντούτο, διαβάζει, στην τύχη, καταβροχθίζει βιβλία, στα κουτουρού, είτε τον Κούντερα είτε τους Ρώσους κλασικούς, γιατί έτσι ανακαλύπτει «ένα ιδιωτικό σύμπαν πολύ πιο εκτεταμένο από τον περίγυρό του». Έτσι ξεφεύγει, όσο γίνεται, από τη στενότητα της καθημερινότητας, έτσι δραπετεύει στην πραγματικότητα.

Ανακαλύπτει τη μουσική, ακούει Μουσόρσγκι, αναρωτιέται μήπως δεν είναι παρά ένας καταπιεσμένος εστέτ, αλλά συνειδητοποιεί ότι δεν είναι ούτε καν αυτό. Βάζει μια κασέτα και ακούει τον αβανγκάρντ συνθέτη Edgar Varése, ενόσω τρώει το μπιφτέκι, που ο ίδιος, μόνος, ετοιμάζει, με λάδι και σκόρδο και ψωμί, μέσα στην θλιβερή καθημερινότητά του, μέσα στην έρπουσα μοναξιά του, μέσα στην ψυχοπνευματική του κόπωση. Η μουσική είναι βάλσαμο σε μιαν επικράτεια όπου η εποποιία έδωσε τη θέση της στην πλήξη, στην κοπάνα, και στην τεμπελιά, στη βρομιά, στην κλοπή, και στον εκβιασμό, στην επιτήρηση, στην παρακολούθηση, και στην αστυνόμευση, στην παρακμή, στο βάλτωμα, και στον στομωμένο αντιδημιουργικό μηδενισμό, στη σύγχυση: «Η σύγχυση είναι η μόνη βεβαιότητα», διαβάζουμε στα μισά του βιβλίου.

guevara
    Φωτογραφία του Canek Sánchez Guevara, εγγονού του Τσε,
    πάνω από το φέρετρό του, στην κηδεία του στο Μέξικο Σίτυ, το 2015.
 

Ανακαλύπτει τη φωτογραφία. Έχει μια παλιά μηχανή, μια Kiev, κι ένας φίλος του έχει την στραπατσαρισμένη, κουβανέζικη καλοσύνη να του δανείσει γενναιόψυχα μια Pentax, δύο φακούς, κι ένα φλας. Περιπλανιέται στις ακτές, εκεί όπου ετοιμάζονται κάποιοι, τολμηροί και απελπισμένοι, να την κοπανήσουν, με αυτοσχέδια πλεούμενα, να φύγουν από τον «τροπικό σουρεαλισμό» της Κούβας, και να πλεύσουν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για να βρουν την τύχη τους. Φωτογραφίζει τους φυγάδες, «τα θύσιμα πιόνια στη σκακιέρα του Στενού». Και αποφασίζει, κάποια στιγμή, να φύγει μαζί τους, γιατί δεν αντέχει να του φαίνεται η ζωή του «σαν μια μάταιη λογοτεχνική άσκηση, ένα πειραματικό ποίημα, μια διατριβή για το άχρηστο και το ανώφελο».

Ανεβαίνει στην κακοφτιαγμένη βάρκα, κάνει κι αυτός σχέδια πάνω στη σχεδία, βιώνει όλη τη φυγή σαν ένα φωτορεπορτάζ που θα τον κάνει, ενδεχομένως διάσημο — θα γίνει κάτι σαν ο Γιόζεφ Κουντέλκα της Κούβας. Στη θάλασσα, ο ουρανός, όπως τον βλέπει ο φωτογράφος, είναι ένα νεγκατίφ, είναι το αρνητικό του εαυτού του. Τα κύματα είναι απηνείς δολοφόνοι, ρίχνουν τη βάρκα στα σαγόνια της θάλασσας, κι όλα στροβιλίζονται, τα πάντα διαλύονται, βυθίζονται στροφογυρίζοντας σαν γρατζουνισμένος δίσκος. Πάνε όλα. Μένει το βιβλίο. Χάνονται όλα. Μένει η λογοτεχνία. Βουλιάζουν όλα. Μένει η ελπίδα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.


Απόσπασμα από το βιβλίο:

«Πίνουν ρούμι με τις ώρες. Το αλκοόλ ξυπνάει την αναπόφευκτη νοσταλγία, αυτόν τον γρατζουνισμένο δίσκο του μακρινού παρελθόντος… Χωρίζονται, κι εκείνος παίρνει το δρόμο για το σπίτι. Η πορεία μέσα στη νύχτα είναι δύσκολη, με εμπόδια, με γκελ σε αμφιβολίες και τοίχους. Δεν γράφουμε Ιστορία, σκέφτεται, απλώς την αφήνουμε να μας παρασύρει. Σαν τα ρεύματα της θάλασσας. Ξεμακραίνουμε απ᾽ την κόστα: η Ιστορία μάς παρασέρνει. Μετά από τόσες δεκαετίες εξημέρωση, τώρα εξεγείρεται. Κι επειδή είμαστε ανίκανοι να τη μεταμορφώσουμε, μας στέλνει τον λογαριασμό».


alt33 Στροφές
Canek Sánchez Guevara
Μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης
Ίκαρος 2016
Σελ. 104, τιμή εκδότη €12,00

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventourini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«You» – Στο μυαλό ενός σύγχρονου, κατά συρροή δολοφόνου βιβλιόφιλου

«You» – Στο μυαλό ενός σύγχρονου, κατά συρροή δολοφόνου βιβλιόφιλου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

Παρουσίαση του δοκιμίου του επίκουρου καθηγητή Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού: ΜΚΟ και κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα» (εκδόσεις Τόπος) την Τρίτη στις 7:30 μ.μ. στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Επιμέλεια: Book Press

...
Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Ανακοινώθηκε η μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλία που κυκλοφόρησαν το έτος 2024. Στην κεντρική εικόνα, από πρόσφατη βράβευση.

Επιμέλεια: Book Press

Στη μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ