guevara photo

Για το μυθιστόρημα του εγγονού του Τσε Γκεβάρα Canek Sánchez Guevara 33 Στροφές (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Μνήμες υπανάπτυξης, αλλά και θέληση αν μη τι άλλο να πεις, να μιλήσεις, να εκφράσεις. Κοντά στον Πέδρο Χαουάν Γκουτιέρες, αλλά με μια ιδιάζουσα, σπαρακτικά μελαγχολική, συμπυκνωμένη σοφία (το βάρος του ονόματος, βλέπεις), ο Κανέκ Σάντσες Γκεβάρα [Canek Sánchez Guevara] (Αβάνα, 1974 - Πόλη του Μεξικού, 2015) μιλάει για την Κούβα που, ως φαίνεται, δεν μπορείς παρά να τη λατρεύεις μισώντας την και να τη μισείς λατρεύοντάς την.

Ένας δίσκος 33 στροφών παίζει ατέρμονα, γυρίζει στο σαραβαλιασμένο πικάπ μιας ματαιωμένης ύπαρξης, είναι ήδη γρατζουνισμένος, και γεμίζει ολοένα κι άλλες γρατζουνιές — μέσα από τη μουσική του νιώθουμε τη θλίψη, την κατήφεια, το αδιέξοδο, την παράνοια.

Με ένα απλό ιδιοφυές τέχνασμα, ο Γκεβάρα λέει τα πάντα για την Αβάνα και την Κούβα. Ένας δίσκος 33 στροφών παίζει ατέρμονα, γυρίζει στο σαραβαλιασμένο πικάπ μιας ματαιωμένης ύπαρξης, είναι ήδη γρατζουνισμένος, και γεμίζει ολοένα κι άλλες γρατζουνιές — μέσα από τη μουσική του νιώθουμε τη θλίψη, την κατήφεια, το αδιέξοδο, την παράνοια.

Ο ήρωας του βιβλίου 33 Στροφές (μεταφράζει εξαίσια ο μαιτρ Αχιλλέας Κυριακίδης, σχεδιάζει λαμπρά το εξώφυλλο ο ταλαντούχος Χρήστος Κούρτογλου, εκδίδουν ανεπίληπτα οι εκδ. Ίκαρος) εμφανίζεται σε μια σειρά θλιμμένα τραγούδια και εσπευσμένα τραβηγμένες ασπρόμαυρες πολαρόιντ. Παρακολουθούμε την υγρή, σερνάμενη καθημερινότητά του, το πώς τρώει, πίνει, εργάζεται, περιπλανιέται, καπνίζει, ονειρεύεται — δεν είναι όνειρα ευοίωνα, είναι εφιάλτες καταδίωξης, σύλληψης, αναίτιου βασανισμού. Ο ήρωας του βιβλίου είναι ένας σχεδόν ανώνυμος, σχεδόν ανύπαρκτος Κουβανός υπάλληλος, ένα ασήμαντο γρανάζι σε έναν μηχανισμό. Αλλά, όπως κάθε άνθρωπος, είναι στην πραγματικότητα σημαντικός, είναι ένα σύνολο, ανθρώπινο βαθιά ανθρώπινο, από σκέψεις, συναισθήματα, προσδοκίες, ευαισθησίες. Βλέπει, αφουγκράζεται, σκέφτεται. Και: καταγράγει. Κάθε μέρα. Κάθε ώρα. Κάθε λεπτό. Η ζωή, γι᾽ αυτόν, ο κόσμος γύρω του, η ιστορία της χώρας του, είναι ένας «γρατζουνισμένος δίσκος (όλα επαναλαμβάνονται: κάθε μέρα είναι επανάληψη των προηγουμένων, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνας, κάθε χρόνος, κι από επανάληψη σε επανάληψη, ο ήχος εκφυλίζεται ώσπου δεν μένει παρά μια θολή και ανεγνώριστη ανάμνηση του αρχικού ακούσματος — η μουσική εξαφανίζεται, παίρνει τη θέση της ένα βραχνό, ακατάληπτο μουρμουρητό)», διαβάζουμε ήδη στην πρώτη σελίδα του βιβλίου.

Σε κάθε ένα από τα 33 κεφάλαια, τις 33 στροφές με τις οποίες γυρίζει ο γρατζουνισμένος δίσκος της αφήγησης, είναι παρών ο ίδιος, ο γρατζουνισμένος δίσκος, άλλοτε ως η χώρα, άλλοτε ως η ζωή, άλλοτε ως ο χρόνος, άλλοτε ως το σύμπαν, άλλοτε ως η μνήμη, άλλοτε ως το αναπότρεπτο. Ξανά και ξανά, σε κάθε στιγμή, ο γρατζουνισμένος δίσκος της ίδιας καθημερινότητας όπου ατέρμονα  επαναλαμβάνονται, ασφυκτικά/ αδυσώπητα/ αμείλικτα, τα ίδια και τα ίδια.

Μοναδικές παρηγοριές, που ο αφηγητής/ήρωας ανακαλύπτει, μάλλον αργά, είναι το διάβασμα, η μουσική, και η φωτογραφία.

Μοναδικές παρηγοριές, που ο αφηγητής/ήρωας ανακαλύπτει, μάλλον αργά, είναι το διάβασμα, η μουσική, και η φωτογραφία. Ανακαλύπτει τα βιβλία, σαν να είναι κάτι απαγορευμένο, ζει άλλωστε σε μια κατάσταση όπου οι διανοούμενοι και οι καλλιτέχνες, «κι όλη αυτή η φάρα», όπως του λέει ο πατέρας του, είναι η ντροπή της χώρας! Μολοντούτο, διαβάζει, στην τύχη, καταβροχθίζει βιβλία, στα κουτουρού, είτε τον Κούντερα είτε τους Ρώσους κλασικούς, γιατί έτσι ανακαλύπτει «ένα ιδιωτικό σύμπαν πολύ πιο εκτεταμένο από τον περίγυρό του». Έτσι ξεφεύγει, όσο γίνεται, από τη στενότητα της καθημερινότητας, έτσι δραπετεύει στην πραγματικότητα.

Ανακαλύπτει τη μουσική, ακούει Μουσόρσγκι, αναρωτιέται μήπως δεν είναι παρά ένας καταπιεσμένος εστέτ, αλλά συνειδητοποιεί ότι δεν είναι ούτε καν αυτό. Βάζει μια κασέτα και ακούει τον αβανγκάρντ συνθέτη Edgar Varése, ενόσω τρώει το μπιφτέκι, που ο ίδιος, μόνος, ετοιμάζει, με λάδι και σκόρδο και ψωμί, μέσα στην θλιβερή καθημερινότητά του, μέσα στην έρπουσα μοναξιά του, μέσα στην ψυχοπνευματική του κόπωση. Η μουσική είναι βάλσαμο σε μιαν επικράτεια όπου η εποποιία έδωσε τη θέση της στην πλήξη, στην κοπάνα, και στην τεμπελιά, στη βρομιά, στην κλοπή, και στον εκβιασμό, στην επιτήρηση, στην παρακολούθηση, και στην αστυνόμευση, στην παρακμή, στο βάλτωμα, και στον στομωμένο αντιδημιουργικό μηδενισμό, στη σύγχυση: «Η σύγχυση είναι η μόνη βεβαιότητα», διαβάζουμε στα μισά του βιβλίου.

guevara
    Φωτογραφία του Canek Sánchez Guevara, εγγονού του Τσε,
    πάνω από το φέρετρό του, στην κηδεία του στο Μέξικο Σίτυ, το 2015.
 

Ανακαλύπτει τη φωτογραφία. Έχει μια παλιά μηχανή, μια Kiev, κι ένας φίλος του έχει την στραπατσαρισμένη, κουβανέζικη καλοσύνη να του δανείσει γενναιόψυχα μια Pentax, δύο φακούς, κι ένα φλας. Περιπλανιέται στις ακτές, εκεί όπου ετοιμάζονται κάποιοι, τολμηροί και απελπισμένοι, να την κοπανήσουν, με αυτοσχέδια πλεούμενα, να φύγουν από τον «τροπικό σουρεαλισμό» της Κούβας, και να πλεύσουν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για να βρουν την τύχη τους. Φωτογραφίζει τους φυγάδες, «τα θύσιμα πιόνια στη σκακιέρα του Στενού». Και αποφασίζει, κάποια στιγμή, να φύγει μαζί τους, γιατί δεν αντέχει να του φαίνεται η ζωή του «σαν μια μάταιη λογοτεχνική άσκηση, ένα πειραματικό ποίημα, μια διατριβή για το άχρηστο και το ανώφελο».

Ανεβαίνει στην κακοφτιαγμένη βάρκα, κάνει κι αυτός σχέδια πάνω στη σχεδία, βιώνει όλη τη φυγή σαν ένα φωτορεπορτάζ που θα τον κάνει, ενδεχομένως διάσημο — θα γίνει κάτι σαν ο Γιόζεφ Κουντέλκα της Κούβας. Στη θάλασσα, ο ουρανός, όπως τον βλέπει ο φωτογράφος, είναι ένα νεγκατίφ, είναι το αρνητικό του εαυτού του. Τα κύματα είναι απηνείς δολοφόνοι, ρίχνουν τη βάρκα στα σαγόνια της θάλασσας, κι όλα στροβιλίζονται, τα πάντα διαλύονται, βυθίζονται στροφογυρίζοντας σαν γρατζουνισμένος δίσκος. Πάνε όλα. Μένει το βιβλίο. Χάνονται όλα. Μένει η λογοτεχνία. Βουλιάζουν όλα. Μένει η ελπίδα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.


Απόσπασμα από το βιβλίο:

«Πίνουν ρούμι με τις ώρες. Το αλκοόλ ξυπνάει την αναπόφευκτη νοσταλγία, αυτόν τον γρατζουνισμένο δίσκο του μακρινού παρελθόντος… Χωρίζονται, κι εκείνος παίρνει το δρόμο για το σπίτι. Η πορεία μέσα στη νύχτα είναι δύσκολη, με εμπόδια, με γκελ σε αμφιβολίες και τοίχους. Δεν γράφουμε Ιστορία, σκέφτεται, απλώς την αφήνουμε να μας παρασύρει. Σαν τα ρεύματα της θάλασσας. Ξεμακραίνουμε απ᾽ την κόστα: η Ιστορία μάς παρασέρνει. Μετά από τόσες δεκαετίες εξημέρωση, τώρα εξεγείρεται. Κι επειδή είμαστε ανίκανοι να τη μεταμορφώσουμε, μας στέλνει τον λογαριασμό».


alt33 Στροφές
Canek Sánchez Guevara
Μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης
Ίκαρος 2016
Σελ. 104, τιμή εκδότη €12,00

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

Για το εκτενές διήγημα του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (Walter de la Mare) «Η θεία του Σίτον» (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Από την ταινία «The witch in the window» (2018).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

Για το μυθοπλαστικό έργο της Χαν Γκανγκ (Han Kang) «Λευκό» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Λευκό χάπι, λευκά μαλλιά, φεγγάρι, χιόνι, αλάτι, γλά...

«Φως τον Αύγουστο» του Ουίλιαμ Φόκνερ (κριτική) – Όταν οι ανθρώπινες σχέσεις ορίζονται από το σκοτάδι της ψυχής

«Φως τον Αύγουστο» του Ουίλιαμ Φόκνερ (κριτική) – Όταν οι ανθρώπινες σχέσεις ορίζονται από το σκοτάδι της ψυχής

Για το μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Φόκνερ (William Faulkner) «Φως τον Αύγουστο» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Για τους μεγάλους συγγραφείς, εκείνους που διαστέλλουν τον χρόνο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

Για το δοκίμιο του Τόμπι Ορντ (Toby Ord) «Στο χείλος του γκρεμού - Υπαρξιακός κίνδυνος και το μέλλον της ανθρωπότητας» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Μίνωας).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στο διήγημα ...

«Επαναστάτης χωρίς αιτία», του Νίκολας Ρέι: 70 χρόνια μετά, ο Τζέιμς Ντιν είναι για πάντα νέος στα θερινά σινεμά

«Επαναστάτης χωρίς αιτία», του Νίκολας Ρέι: 70 χρόνια μετά, ο Τζέιμς Ντιν είναι για πάντα νέος στα θερινά σινεμά

Εβδομήντα χρόνια από την πρώτη προβολή της εμβληματικής ταινίας του Νίκολας Ρέι «Επαναστάτης χωρίς αιτία» ("Rebel Without a Cause", 1955) που έγινε cult μετά τον πρόωρο θάνατο του θρύλου του αμερικανικού σινεμά Τζέιμς Ντιν, λίγες εβδομάδες μετά την πρεμιέρα, σε ηλικία 24 ετών, επαναπροβάλλεται από την Πέμπτη 17 Ιουλ...

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

Για το εκτενές διήγημα του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (Walter de la Mare) «Η θεία του Σίτον» (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Από την ταινία «The witch in the window» (2018).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ