Stephen King 04

Για τη μελέτη του Στίβεν Κινγκ [Stephen King] «Ο μακάβριος χορός – Η ανατομία του τρόμου» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος).

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν τον Κινγκ τον καλύτερο/μεγαλύτερο/σπουδαιότερο κλπ. εν ζωή συγγραφέα. Είμαι ένας από αυτούς. Υπάρχουν πολλά βιβλία που είναι καλύτερα από το καλύτερο του Κινγκ (πράγμα βέβαια που, κατά παράδοξο τρόπο, ισχύει και για τον Μέλβιλ, και για τον Ντοστογιέφσκι, και για όποιον άλλον μάς περάσει από τον νου), αλλά κανείς άλλος συγγραφέας του καιρού μας δεν είναι, ούτε θα μπορούσε να είναι, καλύτερός του. Δεν υπάρχει άλλος με τόση παραγωγή, και σε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, που να είναι πάντα και διαρκώς από ένα υψηλό επίπεδο και πάνω, κι ας είναι όσο μέινστριμ θέλει. Αυτό (το ευτυχές σύνολο του όγκου, της διάρκειας και της ποιότητας) είναι πολύ σπάνιο πράγμα. Ίσως περισσότερο και από όσο μπορούμε να φανταστούμε. Και, ναι, το έχει ο Κινγκ, όπως και να το κάνουμε. Είναι ένα καπέλο που φτιάχτηκε για το δικό του κεφάλι.

Ο Μακάβριος χορός – Η ανατομία του τρόμου –ένα από τα ελάχιστα non fiction του Κινγκ–, είναι ένα σπουδαίο βιβλίο. Σπουδαίο. Έχουν γραφτεί πολλές μελέτες για τον Τρόμο στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, αλλά τούτη εδώ είναι η #1. Γιατί τη γράφει ο Κινγκ, και τη γράφει με ορμή και πάθος, αφιερώνεται σ’ αυτήν και δεν αφήνει τίποτε απέξω, γιατί έχει την απαραίτητη σκευή να τη γράψει, και γιατί τη γράφει στα τριάντα του, σε μια τρομερά δημιουργική περίοδο της ζωής του: έχει ήδη εκδώσει την Κάρι, το Σάλεμς Λοτ, τη Λάμψη, το Κοράκι, και τη συλλογή διηγημάτων Νυχτερινή βάρδια (πέντε από τα πιο σημαντικά βιβλία του Φανταστικού σε όλο τον 20ό αιώνα μέσα σε μια χούφτα χρόνια, και είναι ακόμη στην αρχή της καριέρας του…), ενώ ήδη ο Ντε Πάλμα έχει μεταφέρει την Κάρι στο σινεμά («Έκρηξη οργής», 1976), ο Τομπ Χούπερ έχει διασκευάσει το «Σάλεμς Λοτ» σε μορφή μίνι σειράς για την τηλεόραση (1979) και βέβαια ο Κιούμπρικ έχει γυρίσει τη δική του κινηματογραφική εκδοχή της «Λάμψης» (1980), ταινία που βύθισε τον Κινγκ στην απελπισία, αλλά άρεσε σε όλους εμάς τους υπόλοιπους.

Δεν υπάρχει άλλος με τόση παραγωγή, και σε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, που να είναι πάντα και διαρκώς από ένα υψηλό επίπεδο και πάνω, κι ας είναι όσο μέινστριμ θέλει.

Είναι ένα βασικό βιβλίο για όλους του φαν του Βασιλιά (αν τον αγαπάς, δεν κάνει να λείπει από τη βιβλιοθήκη σου), και ένα σπουδαίο βιβλίο για όλους τους φαν του Τρόμου ανεξαρτήτως ειδικών προτιμήσεων – ένα βιβλίο απαραίτητο: για κάτι τέτοια βγήκαν εκφράσεις όπως το εκ των ων ουκ άνευ. Για το υπόλοιπο κοινό όμως; Για το υπόλοιπο κοινό δεν είμαστε σίγουροι. Πρέπει να αγαπάς το είδος για να διαβάσεις, και να απολαύσεις, να ευχαριστηθείς, μια τόσο βαθυστόχαστη και αγαπητική μελέτη, μια ερωτική επιστολή από έναν που ξέρει τόσο καλά το genre, που είναι βαφτισμένος στην κολυμπήθρα του, επίγονος μίας χορείας ανθρώπων που το υπηρετούν για κάποιους αιώνες τώρα. Και πάλι, βέβαια, θα μάθεις έτσι κι αλλιώς πολλά, θα δεις την τέχνη με άλλο μάτι, θα διαπιστώσεις πως για κάποια πράγματα που ίσως σνόμπαρες, ή αγνοούσες επιδεικτικά, μάλλον δεν είχες και την καλύτερη πληροφόρηση, ή μάλλον είχες βαθιά μεσάνυχτα – αλλά ως εκεί. Όμως εμείς οι υπόλοιποι, οι πραγματικοί φαν, καταβροχθίζουμε αυτό το βιβλίο με λαιμαργία και μυτερούς, ακονισμένους κυνόδοντες. Γιατί είναι γραμμένο για εμάς.

Ο Κινγκ μιλά για τον Τρόμο, το είδος με τους πιο πιστούς, πιο ορκισμένους φαν (ακόμη περισσότερο και από αυτούς της Επιστημονικής Φαντασίας –αν είναι ποτέ δυνατόν–, πόσο δε μάλλον της Αστυνομικής Λογοτεχνίας), σαν ένας από αυτούς: ένας από εμάς. Απευθύνεται σε όσους ξέρουν πότε θα πάνε να δουν μια πραγματικά κακιά ταινία και θα τη χαρούν, κρατώντας την κοιλιά τους από τα γέλια, ή πότε θα διαβάσουν σε ένα απόγευμα ένα μυθιστόρημα της πεντάρας, χωρίς απολύτως καμία τύψη. Απευθύνεται σε ανθρώπους που πηγαίνουν σε μεταμεσονύκτιες προβολές παλιών ταινιών για να τις απολαύσουν για δέκατη ή εκατοστή φορά, ακόμη και αν είναι πραγματικά σαχλές, ακόμα κι αν φαίνεται το φερμουάρ στη στολή του τέρατος, και το μπουμ του ηχολήπτη. Και απευθύνεται σε όλους εμάς που έχουμε ένα πολύ συγκεκριμένο, και πολύ μεγάλο, ράφι στη βιβλιοθήκη μας με αθάνατα (ή μάλλον: απέθαντα) αριστουργήματα Τρόμου, βιβλία που δεν τα αλλάζουμε με κανένα «λογοτεχνικής πεζογραφίας», ούτε για πλάκα.

Και το κάνει με τον δικό του τρόπο: με χιούμορ, με μπόλικες αναφορές στον εαυτό του (σε κάποια σημεία το βιβλίο γίνεται καθαρά βιογραφικό – αυτά τα σημεία είναι και τα καλύτερα), με έναν τόνο, συχνά, πολύ πιο διανοουμενίστικο από ό,τι τον έχουμε συνηθίσει, με βιαστικές κρίσεις κάποιες φορές, αλλά με πολλή και πολύ βαθιά γνώση του είδους. Και, είπαμε: με αγάπη. Είναι ο κόσμος του αυτός. Και τον ξέρει όπως την τσέπη του. Αλλά κυρίως τον αγαπά και τον υπολήπτεται.

«Λοιπόν, γιατί μάς αρέσει να τρομάζουμε;» Το αιώνιο ερώτημα όλων των ρεκτών, όλων των φαν, όλων των νερντ. [...] Αυτό εδώ είναι το βασικότερο βιβλίο για τον Τρόμο από τον βασικότερο συγγραφέα Τρόμου, οπότε πάει ΠΟΛΥ βαθιά. Και, ναι, δίνει όλες τις απαντήσεις. Κάποιες, θα σας εκπλήξουν.

Δεν ξέρω ποια κομμάτια είναι καλύτερα: εκείνα που αναφέρονται στη λογοτεχνία ή στον κινηματογράφο; Είναι μεν συγγενείς αλλά τόσο διαφορετικές αφηγηματικές τέχνες οι δυο τους, και τις προσεγγίζουμε όλοι αλλιώς, όμως είναι αδύνατον να δούμε συνολικά το είδος αν μείνουμε μόνο στη μία. Ο Κινγκ το ξέρει καλά –αυτό έλειπε: μπορεί να μην το ήξερε τότε, αλλά θα έσπαγε κάθε ρεκόρ στις διασκευές βιβλίων και διηγημάτων του στον κινηματογράφο–, και μας κερνά μία μεγάλη, πολύ μεγάλη δόση από σινεμά Τρόμου, πριν περάσει στα βιβλία. Από τους πιονέρους, μέχρι τις μέρες του.

Μιλά κυρίως λοιπόν, να σημειωθεί, για το διάστημα 1950-1980 –μία τριακονταετία στην οποία συνέβησαν τα πάντα–, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν ξεκινά ab ovo. Προφανώς και όχι. Ίσα-ίσα, πηγαίνει πίσω στις ρίζες του Τρόμου, ψάχνει τα αρχέτυπα του είδους, τους βασικούς του σκοτεινούς ήρωες, τους Ζώνεκρους Πρωταγωνιστές του, από τη Μαίρη Σέλεϊ, τον Μπραμ Στόκερ και τον Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς μέχρι όλους τους άλλους, από τον Βρικόλακα, τον Λυκάνθρωπο, τον Φρανκενστάιν, το Πλάσμα Χωρίς Όνομα – χορεύοντας μαζί τους αυτόν τον ωραίο χορό με τα κρινολίνα και τους τρυπημένους, ή καταξεσκισμένους, λαιμούς.

klidarithmos king makavrios xorosΚαι βέβαια, αναρωτιέται: «Λοιπόν, γιατί μάς αρέσει να τρομάζουμε;» Το αιώνιο ερώτημα όλων των ρεκτών, όλων των φαν, όλων των νερντ. Η προφανής απάντηση που κρέμεται από τα χείλη όλων ημών είναι, «Γιατί έτσι, λογαριασμό θα σου δώσουμε;», αλλά βέβαια ο Κινγκ δεν θα μείνει εκεί: αυτό εδώ είναι το βασικότερο βιβλίο για τον Τρόμο από τον βασικότερο συγγραφέα Τρόμου, οπότε πάει ΠΟΛΥ βαθιά. Και, ναι, δίνει όλες τις απαντήσεις. Κάποιες, θα σας εκπλήξουν.

Αριστοτεχνικά ικανός να αναλύει λογοτεχνικά έργα –δίδαξε λογοτεχνία άλλωστε στα νιάτα του, και έχει διαβάσει καλά όλη τη βασική ύλη–, θα σκάψει μέσα τους με έναν πολύ ζωντανό τρόπο, όχι με σκοπό να κάνει μια ψυχρή, επιστημονική, φιλολογική ανατομία, ή νεκροψία ορισμένως –αυτά τα πράγματα τον εκνευρίζουν, και δεν χάνει ευκαιρία να μας το θυμίζει–, αλλά για να αναδείξει τα πιο λαχταριστά, πιο ζουμερά χαρακτηριστικά τους, συνομιλώντας μαζί τους και σεβόμενος τους δημιουργούς. Θα βρει, δε, ευκαιρία να μιλήσει για τα πάντα εκεί μέσα: για τη διονυσιακή τρέλα μέσα σε μια απολλώνια ύπαρξη, για το σεξ, για τον θάνατο, για τον Θεό, την Αμερική, για την πολιτική, για το φαγητό, τις καταχρήσεις, τη φτώχεια, τον Ξένο, τα εκδοτικά και χολιγουντιανά παρασκήνια – τον ενδιαφέρουν τα πάντα, και, καθώς ο Τρόμος ενδιαφέρεται επίσης για τα πάντα, έχει όλες τις ευκαιρίες που θέλει για να το κάνει.

Και έχει επίσης λίστες. Όποιος θέλει να ξέρει ποιες είναι οι βασικές ταινίες και ποια είναι τα βασικά βιβλία Τρόμου που πρέπει να δει και να διαβάσει «πριν πεθάνει», ας πάρει το βιβλίο: όλα είναι εδώ. Βασικά, και μόνο αυτοί οι κατάλογοι, μαζί με τους Προλόγους του «Μακάβριου χορού» (έχουμε τον Πρόλογο στην αρχική έκδοση, τον Πρόλογο στην έκδοση του 1983, και τον Πρόλογο στην έκδοση του 2010: ένα δοκίμιο 30 σελίδων!), τον Επίλογο και τα Παραρτήματα, συνιστούν πολύ σοβαρό λόγο για να πάρετε το βιβλίο. Όπως και το Κεφάλαιο 9 («Λογοτεχνία Τρόμου»), όπου αναλύονται εις βάθος δέκα αντιπροσωπευτικά μυθιστορήματα κορυφαίων του είδους. Συνολικά, ένα βιβλίο που σε κάνει να αγαπάς κι άλλο τον συγγραφέα του. Αν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο. 

Όλα τα βιβλία του Κινγκ συγκεντρώνονται και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.


Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, «Μαθήματα ζωής από τον σκύλο μου – Πώς να γίνετε δημιουργικοί, παραγωγικοί και ευτυχισμένοι» (εκδ. Κλειδάριθμος).

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ταξιδεύοντας στη χώρα της ουτοπίας» της Έλενας Παπαλεξίου (κριτική) – Ιχνηλατώντας τη μοναδική πορεία της Αριάν Μνουσκίν

«Ταξιδεύοντας στη χώρα της ουτοπίας» της Έλενας Παπαλεξίου (κριτική) – Ιχνηλατώντας τη μοναδική πορεία της Αριάν Μνουσκίν

Για το βιβλίο της Έλενας Παπαλεξίου «Ταξιδεύοντας στη χώρα της ουτοπίας – Η Αριάν Μνουσκίν και το Θέατρο του Ήλιου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν. Κεντρική εικόνα: Η Αριάν Μνουσκίν (Ariane Mnouchkine).

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

...
«Ένα κουκλόσπιτο του Χένρικ Ίψεν – Δραματουργική ανάλυση από κοινωνιολογική οπτική» της Μαρίας Μανωλοπούλου (κριτική)

«Ένα κουκλόσπιτο του Χένρικ Ίψεν – Δραματουργική ανάλυση από κοινωνιολογική οπτική» της Μαρίας Μανωλοπούλου (κριτική)

Για το δοκίμιο της Μαρίας Μανωλοπούλου «Ένα κουκλόσπιτο του Χένρικ Ίψεν – Δραματουργική ανάλυση από κοινωνιολογική οπτική» (εκδ. Υψικάμινος). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την κινηματογραφική διασκευή του σκηνοθέτη Πάτρικ Γκάρλαντ, με την Κλαιρ Μπλουμ και τον Άντονι Χόπκινς (1973). 

...
«Lost words lost worlds» του Πίτερ Κόνστανταϊν (κριτική) – Έργο αγάπης και μνήμης για τις γλώσσες που χάνονται

«Lost words lost worlds» του Πίτερ Κόνστανταϊν (κριτική) – Έργο αγάπης και μνήμης για τις γλώσσες που χάνονται

Για το λεύκωμα του Πίτερ Κόνστανταϊν (Peter Constantine) «Lost words lost worlds» (εκδ. Freigeist Verlag, Βερολίνο). Στην κεντρική εικόνα, το έργο του Κόνστανταϊν «First Women and Their Hieroglyph», από το βιβλίο. 

Γράφει ο Γιάννης Γρηγορίου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα "Το δικαίωμα την τεμπελιά"»

Από τον «Εραστή της λαίδης Τσάτερλυ» στους «Υπνοβάτες» και από τις «Μεταμορφώσεις» στον «Οδυσσέα», αυτά είναι κάποια από τα-βιβλία-της-ζωής του Άρη Μαραγκόπουλου.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά ποιητές και ποιήτριες παραδίδουν τους στίχους τους στο αναγνωστικό κοινό μέσα από τις νέες τους ποιητικές συλλογές που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Επτά ποιητικά βιβλία από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ