alt

Για το βιβλίο του Διονύση Μουσμούτη Ανα-γνώσεις (εκδ. Πάπυρος).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Διονύσης Ν. Μουσμούτης επί σειρά ετών προσφέρει με τα κείμενά του ενδιαφέροντα τεκμήρια κριτικής και συγκριτικής διαχείρισης ζητημάτων που αφορούν πρόσωπα και πράγματα της μείζονος πολιτισμικής παραγωγής κυρίως στην περιοχή των Επτανήσων, αλλά όχι μόνον, με περισσότερο πρόσφατα παραδείγματα τις εκδόσεις με τους τίτλους Ούγκο Φόσκολο, Ιστορικά και βιογραφικά παραλειπόμενα (2010) και Η Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου, ο Γιάννης Ψυχάρης και ο Ούγκο Φόσκολο (2012).

Το επίκεντρο ενδιαφέροντος κατέχει η λογοτεχνική παραγωγή ως ένα εκτενές πεδίο ποικίλων αρχών και αξιών στη διάσταση τόσο του σημασιολογικού περιεχομένου όσο και της αισθητικής έκφρασης.

Ο Ούγκο Φόσκολο σαν μια διαχρονική σταθερά πραγματοποιεί περάσματα και από τον κειμενικό κόσμο του τελευταίου προσώρας βιβλίου του Διονύση Ν. Μουσμούτη με τον τίτλο Ανα-γνώσεις, στη σύνθεση του οποίου το επίκεντρο ενδιαφέροντος κατέχει η λογοτεχνική παραγωγή ως ένα εκτενές πεδίο ποικίλων αρχών και αξιών στη διάσταση τόσο του σημασιολογικού περιεχομένου όσο και της αισθητικής έκφρασης. Μέσα στο πεδίο αυτό διασταυρώνουν τις διαδρομές τους ο Διονύσιος Σολωμός, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Κώστας Καρυωτάκης με τον Γιώργο Σεφέρη, τον Γιώργο Σαραντάρη, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Νίκο Γκάτσο, τον Νίκο Καββαδία, τον Γιώργο Χρονά, ενώ παρεμβαίνουν διακριτικά ο Μονταίν, ο Τζέιμς Τζόις, ο Πωλ Ελυάρ, ο Πωλ Μοράν.

Στο πεδίο αυτό εντοπίζονται και περιοχές με ειδικότερη ατμόσφαιρα, που αντιπροσωπεύουν η νεώτερη επτανησιακή λογοτεχνική παραγωγή (π.χ. Διονύσης Σέρρας, Διονύσης Φλεμοτόμος), η ταξιδιωτική λογοτεχνία (π.χ. τα σχετικά κείμενα του Γιώργου Βέη), η διασταύρωση της μυθοπλασίας τόσο με τη φιλοσοφία (τα κείμενα του Νίκια Λούντζη) όσο και με την ιστορία (π.χ. τα σχετικά κείμενα του Νίκου Κυριαζή), το αστυνομικό μυθιστόρημα (η πορεία του είδους από τον Γιάννη Μαρή στον Πέτρο Μάρκαρη), το δοκίμιο (π.χ. Διονύσης Μαγκλιβέρας, Έλλη Φιλοκύπρου), επίσης η σύγχρονη κυπριακή λογοτεχνία (όπως παρουσιάζεται με ιδιαίτερη φροντίδα από τον Αλέξη Ζήρα).

Τα ζητήματα όμως που αντιμετωπίζει ο συγγραφέας στην προκειμένη έκδοση (όπως: πολιτισμός και πολιτισμική αγορά, εφαρμοσμένη πολιτική, κοινωνία των πολιτών, κράτος, ανθρώπινοι παράγοντες πολιτισμού και πολιτικής), διαθέτουν εξ ορισμού ένα διαρκές και γενικό ενδιαφέρον, και κατά συνέπεια έχουν εξασφαλίσει στα κείμενα τη δυνατότητα να παραβιάσουν τις συνθήκες που προκάλεσαν τη συγγραφή τους.

Στον ευρύ πολιτισμικόν ορίζοντα του κειμενικού κόσμου του βιβλίου οι σύγχρονοι αναγνώστες εντοπίζουν μεγέθη ιδιαίτερης διαχρονικής ισχύος, όπως είναι ο Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Ιωάννης Συκουτρής, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Κ. Θ. Δημαράς, αλλά και ο Κωστής Μπαστιάς (μεταξύ άλλων ιδιοτήτων, ιδρυτής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής) που λειτουργεί σαν γέφυρα για την πρόσβαση στα δεδομένα του δημόσιου πολιτικού βίου. Τα δεδομένα αυτά ανήκουν στα δυναμικά στοιχεία αυτού του ορίζοντα, όπου ανιχνεύονται πληροφορίες ειδικότερα για την εφαρμογή του συντάγματος στην Ελλάδα μετά την Επανάσταση του 1821, για τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, για την εμπλοκή των ξένων στα ελληνικά πράγματα και για την επικοινωνία των Ελλήνων με το διεθνές επιστημονικό, πολιτισμικό, πολιτικό γίγνεσθαι, ενώ ένα ιδιατέρως ενδιαφέρον ζήτημα αντιπροσωπεύει ο Ανδρέας Ρηγόπουλος με τη ρεαλιστική-ιστορική και με τη μυθική μορφή.

Μέσα στο τοπίο αυτό ο συγγραφέας φαίνεται να κυκλοφορεί με την άνεση που του έχει εξασφαλίσει το προϋποτιθέμενο ως απαραίτητο γνωστικό φορτίο με τις συνακόλουθες προσληπτικές διαδικασίες, και συμμετέχει με ευμένεια στις κειμενικές καταστάσεις κρατώντας πάντως και μια ασφαλή απόσταση αντικειμενικότητας κατά την αντίληψή του. Με αυτές τις προϋποθέσεις τα είκοσι επτά κείμενα του βιβλίου συνθέτουν έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα, πολυεπίπεδο κόσμο ιδεών και εννοιών (είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί ο αναγνώστης με τις επιμέρους εκτιμήσεις του συγγραφέα).

Τα κείμενα αυτά κατάγονται από την περιστασιακή και συγχρονική διάσταση της προσωπικής συμμετοχής του Δ. Ν. Μουσμούτη στη ροή του γενικού πολιτισμικού χρόνου. Τα ζητήματα όμως που αντιμετωπίζει ο συγγραφέας στην προκειμένη έκδοση (όπως: πολιτισμός και πολιτισμική αγορά, εφαρμοσμένη πολιτική, κοινωνία των πολιτών, κράτος, ανθρώπινοι παράγοντες πολιτισμού και πολιτικής), διαθέτουν εξ ορισμού ένα διαρκές και γενικό ενδιαφέρον, και κατά συνέπεια έχουν εξασφαλίσει στα κείμενα τη δυνατότητα να παραβιάσουν τις συνθήκες που προκάλεσαν τη συγγραφή τους, και επομένως να μετακινηθούν από την περιστασιακή/συγχρονική στη γενική/διαχρονική διάσταση.

Αυτό το δεδομένο αποτελεί την προστιθεμένη αξία του βιβλίου ως συνόλου και οδηγεί σε πρόσληψη του τίτλου Ανα-γνώσεις, όπως μάλιστα αυτός ο τίτλος υποστηρίζεται με λεπτομερές ευρετήριο ονομάτων που ολοκληρώνει ως τεκμήριο πληροφορητικότητας την έκδοση.

* Η ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ είναι διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και κριτικός βιβλίου.

altΑνα-γνώσεις
Κείμενα για συγγραφείς και βιβλία
Διονύσης Ν. Μουσμούτης
Πάπυρος 2015
Σελ. 192, τιμή εκδότη €12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τάνγκο» του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (κριτική) – Ένα δοκίμιο για την «αργεντίνικη ψυχή»

«Το τάνγκο» του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (κριτική) – Ένα δοκίμιο για την «αργεντίνικη ψυχή»

Για το λογοτεχνικό δοκίμιο του Χόρχε Λουίς Μπόρχες [Jorge-Luis Borges] «Το τάνγκο» (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Χόρχε Λουίς Μπόρχες. 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Λίγοι είναι ...

«Επιτάχυνση και αλλοτρίωση» του Χάρτμουτ Ρόζα (κριτική)

«Επιτάχυνση και αλλοτρίωση» του Χάρτμουτ Ρόζα (κριτική)

Για το βιβλίο του Χάρτμουτ Ρόζα «Επιτάχυνση και αλλοτρίωση» [μτφρ. Μιχάλης Κούλουθρος], που κυκλοφορεί από τις εκδ. Πλήθος. Κεντρική εικόνα: «Η εμμονή της μνήμης», Σαλβαντόρ Νταλί, 1931

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας

Είναι γεγονό...

Για την ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη

Για την ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη

Για την ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη, με αφορμή τόσο την έκδοση «Αντώνης Φωστιέρης, Άπαντα τα Ποιήματα 1970-2020» (εκδ. Καστανιώτης) όσο και την έκδοση της εκτενέστατης μελέτης του Θεοδόση Πυλαρινού «Ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης – Θεματικές και μορφολογικές προσεγγίσεις στο έργο του».

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ