vagenas_3

Της Άλκηστις Σουλογιάννη

Ο Νάσος Βαγενάς επί σειρά πολλών ετών διαγράφει με συνέπεια, με υψηλή αισθητική και με συνδυαστική ικανότητα, μια ιδιαιτέρως παραγωγική διαδρομή τόσο στο ευρύ πεδίο της φιλολογικής επιστήμης και της συνακόλουθης ακαδημαϊκής διδασκαλίας, όσο και στο επίσης ευρύ αλλά και συγγενές πεδίο της πρωτότυπης δημιουργικής γραφής όπου εντάσσονται, ως παραπληρωματικοί της ποίησης και της πεζογραφίας χώροι δραστηριότητας του συγγραφέα, η δημιουργική μετάφραση και η κριτική (ο κριτικός ως δημιουργός κατά Όσκαρ Ουάιλντ). 

Ο θεωρητικός/κριτικός Βαγενάς δεν δεσμεύει τις διαδικασίες του δημιουργικού εργαστηρίου του. Εντούτοις στην οργάνωση των κειμενικών του κόσμων τόσο στον χώρο της ποίησης όσο και στον χώρο της πεζογραφίας αναγνωρίζονται σαφώς η κριτική αντίληψη και το γνωστικό φορτίο του συγγραφέα σε συνδυασμό με ένα (προϋποτιθέμενο) πλούσιο βιωματικό υλικό. Άλλωστε η θεωρητική/κριτική προσέγγιση των εκφάνσεων της τέχνης οδηγεί στην αναγνώριση διόδων, μεθόδων, κανόνων δημιουργίας, και αυτή η διαδικασία συχνά ενισχύει την εμπλοκή του θεωρητικού/κριτικού στην έντεχνη παραγωγή με εργαλείο την κριτική διαχείριση των τρόπων της δημιουργίας και με προϊόντα που αποτελούν πρωτότυπη δημιουργική έκφραση, όπου το επίκαιρο ή περιστασιακό ως αφορμή οδηγεί στον γενικό χαρακτήρα του έργου με το συνακόλουθο γενικό ενδιαφέρον.

Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα κινείται το θεωρητικό/κριτικό και το δημιουργικό υψηλής αισθητικής και πληροφορητικότητας έργο του Βαγενά.

Αυτό ισχύει (και) στο παρόν βιβλίο που αποτελεί σύνθεση είκοσι εννέα θεωρητικών/κριτικών κειμένων, γραμμένων με ποικίλες αφορμές και με ιδιαίτερους ειδοποιούς τίτλους, στα οποία ο συγγραφέας πραγματεύεται ελληνικά και ελληνικού ενδιαφέροντος φιλολογικά ζητήματα που καλύπτουν μια εκτενή χρονική επιφάνεια από τον 14ο αιώνα έως τη σύγχρονη εποχή.

Τα κείμενα αυτά διατηρούν καταρχήν μια περιστασιακή και συγχρονική διάσταση και έναν ατομικό χαρακτήρα, καθώς αποτελούν σήματα για την προσωπική εμπλοκή του συγγραφέα στη ροή του γενικού πολιτισμικού χρόνου. Κυρίως όμως τα κείμενα αυτά διαθέτουν ένα ισχυρό φορτίο διαρκούς και αμείωτου ενδιαφέροντος από πλευράς πληροφορητικότητας, και με αυτή την προϋπόθεση προβάλλουν έναν γενικό χαρακτήρα που παραβιάζει τις συγκεκριμένες συνθήκες συγγραφής τους και επομένως συμβάλλει στη μετακίνησή τους από την περιστασιακή/συγχρονική στη γενική/διαχρονική διάσταση. Αυτό το δεδομένο αντιπροσωπεύει την προστιθεμένη αξία του βιβλίου ως συνόλου και οδηγεί σε μια ανάγνωση του τίτλου Κινούμενος στόχος.

Ο Βαγενάς πραγματεύεται ζητήματα «δημοφιλή» που αφορούν π. χ. τον Καβάφη, τον Καζαντζάκη ή τον Σεφέρη, ζητήματα περισσότερο ειδικά που αφορούν π. χ. τις απαρχές της νεοελληνικής γραμματείας, τον Λογγίνο, τον Σολωμό, τον Ροΐδη, τον Παπαδιαμάντη, τον Δροσίνη, τον Καρυωτάκη, τον Εγγονόπουλο ή τη θέση του Χάινε στην ελληνική αγορά του βιβλίου, καθώς και ζητήματα με τα οποία δεν είναι εξοικειωμένη η ευρύτερη κοινότητα των αναγνωστών, όπως είναι ο ποιητής (και πρότυπο για πίνακα του Μποττιτσέλλι) Μιχαήλ Μάρουλλος Ταρχανιώτης (15ος αιώνας) ή ο πρόδρομος της νεωτερικής κριτικής Εμμανουήλ Στάης (19ος αιώνας). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν επίσης οι θέσεις του Βαγενά για σύγχρονα φιλολογικά πεδία, όπως είναι η αμφίδρομη σχέση δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης ή η συγκριτική φιλολογία.

Ο άμεσος, παραστατικός, ενίοτε στοχαστικός και αφοριστικός λόγος του Βαγενά με την ακρίβεια της επιστημονικής διατύπωσης και την αφηγηματική τεχνική της δημιουργικής γραφής, αποτυπώνει την κριτική, συγκριτική, συνθετική σκέψη του συγγραφέα που δεν περιορίζεται σε στενά θεματικά όρια αλλά προσεγγίζει τον ορίζοντα των πραγμάτων (όπως ενισχύεται και με πίνακα αναφορών στο τέλος του βιβλίου), ενώ συχνά προτείνει κάλυψη ερμηνευτικών κενών.

Από αυτή την άποψη το παρόν βιβλίο λειτουργεί ως ένα σύγχρονο εργαλείο όχι απλώς για την πρόσληψη λογοτεχνικών και γενικότερα φιλολογικών ζητημάτων, αλλά κυρίως για την άμεση επικοινωνία με τον ευρύτερο χώρο της πολιτισμικής παραγωγής.

vagenas-kritikaΝάσος Βαγενάς
Κινούμενος στόχος
Κριτικά κείμενα
Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2011, σελ. 280
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

Για το δοκίμιο του Τόμπι Ορντ (Toby Ord) «Στο χείλος του γκρεμού - Υπαρξιακός κίνδυνος και το μέλλον της ανθρωπότητας» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Μίνωας).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στο διήγημα ...

«Ο πόλεμος από ανθρωπολογική σκοπιά – Η πολιτισμική διάσταση της εισβολής στην Ουκρανία» των Νίκου Γιαννίκα και Νίκου Ν. Μάλλιαρη (κριτική)

«Ο πόλεμος από ανθρωπολογική σκοπιά – Η πολιτισμική διάσταση της εισβολής στην Ουκρανία» των Νίκου Γιαννίκα και Νίκου Ν. Μάλλιαρη (κριτική)

Για το δοκίμιο των Νίκου Γιαννίκα και Νίκου Ν. Μάλλιαρη «Ο πόλεμος από ανθρωπολογική σκοπιά – Η πολιτισμική διάσταση της εισβολής στην Ουκρανία» (εκδ. Μάγμα). 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Μέχρι την έκδοση αυ...

«Το ψυχαναλυτικό κίνημα » του Έρνεστ Γκέλνερ – Μια ανάγνωση της ψυχανάλυσης μέσα από τα γυαλιά της φιλοσοφίας

«Το ψυχαναλυτικό κίνημα » του Έρνεστ Γκέλνερ – Μια ανάγνωση της ψυχανάλυσης μέσα από τα γυαλιά της φιλοσοφίας

Για το δοκίμιο του Έρνεστ Γκέλνερ (Ernest Gellner) «Το ψυχαναλυτικό κίνημα – Η πανουργία του παραλόγου» (μτφρ. Αλκυόνη Τσέγκου, εκδ. Αρμός). Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ (Sigmund Freud).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

Για τις παραστάσεις «Μπουμπουλίνας 18» της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και «Εγώ, μια δούλα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Μπουμπουλίνας 18».

...
Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ