baladeur

Για το λογοτεχνικό δοκίμιο του Χόρχε Λουίς Μπόρχες [Jorge-Luis Borges] «Το τάνγκο» (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Χόρχε Λουίς Μπόρχες. 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Λίγοι είναι οι συγγραφείς που έχω διαβάσει ως τώρα για τους οποίους μπορώ να πω με ασφάλεια ό,τι, πραγματικά, ό,τι και αν έγραφαν, οποιοδήποτε θέμα κι αν αφορούσαν τα γραπτά τους, θα το διάβαζα οπωσδήποτε. Ένας τέτοιος συγγραφέας είναι ο Αργεντινός Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες του εικοστού αιώνα.

Δοκίμια σαν μυθιστορήματα

Ο Μπόρχες μπορεί να μην έγραψε μυθιστορήματα, έχει όμως το χάρισμα τα δοκίμια που έγραφε να διαβάζονται με τόσο ενδιαφέρον και προσήλωση όπως θα διάβαζε κανείς και ένα μυθιστόρημα. Το ίδιο ισχύει για το παρόν βιβλίο το οποίο βασίζεται στο περιεχόμενο τεσσάρων διαλέξεων που έκανε πάνω στο τάνγκο, τον Οκτώβρη του 1965. Το αποτέλεσμα είναι ένα υπέροχα δουλεμένο λογοτεχνικό δοκίμιο το οποίο αφορά την «αργεντίνικη ψυχή», η οποία δεν είναι άλλη από το τάνγκο, τον πιο δημοφιλή ερωτικό χορό παγκοσμίως.

Αφορμή για την ενασχόληση του Μπόρχες με τον κόσμο του τάνγκο ήταν η έρευνα που έκανε εν έτει 1929 σχετικά με τον ποιητή Εβαρίστο Καρριέγο. Αυτή μετατράπηκε τελικά σε μία βαθιά και αποκαλυπτική μελέτη για τον κόσμο του τάνγκο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χορός αυτός ήταν αρχικά το ίδιο περιθωριακός όπως ακριβώς ήταν και η τζαζ μουσική στις ΗΠΑ ή τα ρεμπέτικα τραγούδια στη χώρα μας.

Η πρώτη διάλεξη έχει ως θέμα την καταγωγή του τάνγκο. Εδώ ο Μπόρχες οριοθετεί τον χρόνο και τον χώρο στον οποίο γεννήθηκε το τάνγκο και προσδιορίζει τη σχέση του με τον ποιητή Εβαρίστο Καρριέγο. Το τάνγκο, με καταγωγή από τη μιλόνγκα και την αμπανέρα της Κούβας, έχει τις ρίζες του στη μουσική των γκαούτσος (καουμπόηδων). Η ίδια η λέξη είναι μάλλον αφρικανικής προέλευσης. Στη διάλεξη αυτή ο Μπόρχες περιηγείται όλες τις κακόφημες συνοικίες του Μπουένος Άιρες από τις οποίες ξεκίνησε το τάνγκο στα τέλη του 19ου αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χορός αυτός ήταν αρχικά το ίδιο περιθωριακός όπως ακριβώς ήταν και η τζαζ στις ΗΠΑ ή τα ρεμπέτικα στη χώρα μας.

Κομπαρδίτος, οι κρεολοί νταήδες

pataki to tangoΣτην επόμενη διάλεξή του ο Μπόρχες θα μας μιλήσει για τους κομπαρδίτος, τους κρεολούς νταήδες και μαχαιροβγάλτες που ζουν στις παρυφές του Μπουένος Άιρες, και τους γκαούτσος. Εδώ θα μας μιλήσει επίσης και για τις πρώτες «ακαδημίες» του τάνγκο στην πατρίδα του. Στην τρίτη διάλεξη ο συγγραφέας θα ασχοληθεί με τη διάδοση του τάνγκο έξω από τα όρια της αμερικανικής ηπείρου, και πιο συγκεκριμένα με την πολύ επιτυχημένη κατάκτηση του χορού αυτού στον κόσμο του Παρισιού κατά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.

Η τέταρτη και τελευταία διάλεξη είναι αφιερωμένη στη διάδοση του τάνγκο στην Ιαπωνία και την Άπω Ανατολή. Εδώ ο Μπόρχες θα επιχειρήσει να γνωρίσει στους ακροατές / αναγνώστες του ορισμένες μεγάλες προσωπικότητες από τον κόσμο του τάνγκο. Θα ασχοληθεί επίσης με την παρουσία του τάνγκο στη λογοτεχνία. Στο τέλος των διαλέξεων παρατίθενται δύο υπέροχα ποιήματα που συνέθεσε ο ίδιος ο Μπόρχες με θέμα το τάνγκο. Ιδού, ένα απόσπασμα από αυτά:

«Ο στρόβιλος του τάνγκο, αυτή η παλαβωμάρα
τα χρόνια που πέρασαν αψηφά.
φτιαγμένος από σκόνη κι από χρόνο ο άνθρωπος κρατά,
λιγότερο από τη μελωδική του αντάρα

που είναι μονάχα Χρόνος. Το τάνγκο στήνει θολά
ένα παρελθόν ονειρικό όπου αληθεύει,
κατά κάποιον τρόπο, η απίθανη ανάμνηση
πως πέθανε καβγαδίζοντας σε μια γωνιά του μαχαλά».


Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δοκίμια φιλοσοφίας και θρησκείας» του Χαράλαμπου Βέντη – Για έναν Χριστιανισμό της «συμπερίληψης»

«Δοκίμια φιλοσοφίας και θρησκείας» του Χαράλαμπου Βέντη – Για έναν Χριστιανισμό της «συμπερίληψης»

Για το βιβλίο του Χαράλαμπου Βέντη «Δοκίμια φιλοσοφίας και θρησκείας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκκρεμές. Κεντρική εικόνα: Έργο του Ιταλού ζωγράφου Γκουερτσίνο με τίτλο «Θεός, ο πατέρας» (1635-1640).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στη σύγχρονη Δύ...

«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» του Ρότζερ Σκράτον – «Διανοούμενοι της Νέας Αριστεράς»

«Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί» του Ρότζερ Σκράτον – «Διανοούμενοι της Νέας Αριστεράς»

Για το δοκίμιο του Ρότζερ Σκράτον (Roger Scruton) «Τρελοί, τσαρλατάνοι, ταραχοποιοί - Διανοούμενοι της Νέας Αριστεράς» (μτφρ. Άννα Δαμιανίδη, εκδ. Επίκεντρο, 2018). Στην κεντρική εικόνα, ο Μισέλ Φουκώ και ο Ζαν-Πολ Σαρτρ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης  ...

«Λογοτεχνία και επανάσταση» των Ζοζέφ Αντράς και Καουτάρ Αρσί (κριτική) – Η «στρατευμένη» λογοτεχνία, οι θιασώτες της, τα όριά της

«Λογοτεχνία και επανάσταση» των Ζοζέφ Αντράς και Καουτάρ Αρσί (κριτική) – Η «στρατευμένη» λογοτεχνία, οι θιασώτες της, τα όριά της

Για το δοκίμιο των Ζοζέφ Αντράς (Joseph Andras) και Καουτάρ Αρσί (Kaoutar Harchi) «Λογοτεχνία και επανάσταση» (μτφρ. Γιώργος Θ. Καράμπελας, Εκδόσεις του εικοστού πρώτου). Στην κεντρική εικόνα, ο Τζορτζ Όργουελ, έργα του οποίου εξετάζονται στη συγκεκριμένη μελέτη. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ